GUBAT

Usa ka kahimtang sa panag-away nga inubanan ug mga buhat nga ang tuyo mao ang pagpanakop o ang paglaglag niadtong gilantaw ingong kaaway. Ubay-ubay nga Hebreohanong mga pulong ang nagtumong sa pagpakiggubat; ang usa niini, nga gikan sa lintunganayng berbo nga qa·ravʹ, sa paninugdan nagkahulogang “pagduol,” sa ato pa, aron sa pagpakig-away. Ang Gregong nombre nga poʹle·mos nagkahulogang “gubat”; ug ang berbo nga stra·teuʹo naggikan sa lintunganayng pulong nga nagtumong sa nagkampong kasundalohan.

Ang Bibliya nag-ingon nga si Nimrod “miadto sa Asirya,” nga dayag nga usa ka pagsulong sa teritoryo ni Asur nga anak nga lalaki ni Sem. Didto si Nimrod nagtukod ug mga siyudad. (Gen 10:11) Sa adlaw ni Abraham, si Kedorlaomer nga hari sa Elam nagsakop sa daghang siyudad (lagmit ang tanan nahimutang sa palibot sa habagatang tumoy sa Patayng Dagat) sulod sa yugto nga 12 ka tuig, nga nagpugos kanila sa pag-alagad kaniya. Sa dihang sila mirebelde, si Kedorlaomer ug ang iyang mga kaalyado nakiggubat kanila, nga nagparot sa kasundalohan sa Sodoma ug Gomora, nagkuha sa ilang mga gipanag-iya, ug nagbihag sa pag-umangkon ni Abraham nga si Lot ug sa iyang panimalay. Tungod niana gitigom ni Abraham ang 318 ka binansay nga mga alagad ug, duyog sa iyang tulo ka kaabin, gigukod si Kedorlaomer ug gibawi ang mga binihag ug ang mga inagaw. Apan, si Abraham wala magkuhag bisan unsa sa mga inilog. Kini mao ang unang narekord nga gubat nga gisangka sa usa ka alagad sa Diyos. Ang pagpakiggubat ni Abraham aron mabawi ang iyang isigkaalagad ni Jehova giuyonan ni Jehova, tungod kay sa paghiuli ni Abraham, gipanalanginan siya ni Melquisedek, ang saserdote sa Labing Hataas nga Diyos.​—Gen 14:1-24.

Gubat nga Gimbut-an sa Diyos. Si Jehova maoy usa ka “kusganong lalaki sa panggubatan,” ang “Diyos sa mga panon,” ug “gamhanan sa gubat.” (Ex 15:3; 2Sa 5:10; Sal 24:​8, 10; Isa 42:13) Dili lamang nga siya adunay katungod ingong Maglalalang ug Supremong Soberano sa uniberso kondili tungod sa hustisya siya usab obligado sa pagpahamtang o sa pag-awtorisar ug silot sa mga malinapason, sa pagpakiggubat batok sa tanang gahian nga mga tawo nga modumili sa pagsunod sa iyang matarong nga mga balaod. Busa matarong ang gibuhat ni Jehova sa pagpapas sa pagkadaotan sa panahon sa Lunop, sa paglaglag sa Sodoma ug Gomora, ug sa paglaglag sa kasundalohan ni Paraon.​—Gen 6:5-7, 13, 17; 19:24; Ex 15:​4, 5; itandi ang 2Pe 2:5-10; Jud 7.

Ang Israel gigamit sa Diyos ingong tigpahamtang ug silot. Gitugyan ni Jehova sa mga Israelinhon ang sagradong buluhaton sa pag-alagad ingong iyang mga tigpahamtang ug silot didto sa Yutang Saad nga iyang gidad-an kanila. Una pa mahigawas ang Israel gikan sa Ehipto, ang nasod walay hibangkaagan sa gubat. (Ex 13:17) Pinaagi sa madaogong pagtultol sa Israel batok sa “pito ka nasod nga mas daghag-molupyo ug mas gamhanan” kay kanila, ang Diyos nagpadako sa iyang ngalan ingong “Jehova sa mga panon, ang Diyos sa mga talay sa kasundalohan sa Israel.” Kini nagpamatuod nga “dili pinaagi sa espada ni pinaagi sa bangkaw nga si Jehova magaluwas, tungod kay iya ni Jehova ang gubat.” (Deu 7:1; 1Sa 17:​45, 47; itandi ang 2Cr 13:12.) Kini naghatag usab sa mga Israelinhon sa kahigayonan nga ipasundayag ang ilang pagkamasinugtanon sa mga sugo sa Diyos bisan gani sa pagpameligro sa ilang mga kinabuhi diha sa mga gubat nga gimbut-an sa Diyos.​—Deu 20:1-4.

Dili moatake saylo sa mga gilatid sa Diyos. Apan, hugot nga gibaoran sa Diyos ang Israel nga sila dili makiggubat o manakop gawas sa teritoryo nga iyang gihatag kanila ug sila kinahanglang dili makig-away sa bisan unsang nasod gawas sa mga nasod nga iyang gimando kanila nga gubaton. Sila dili makiggubat sa mga nasod sa Edom, Moab, o Ammon. (Deu 2:​4, 5, 9, 19) Apan sila giatake niining mga nasora sa ulahing mga panahon ug napugos sa pagdepensa sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagpakiggubat kanila. Tungod niini sila gitabangan sa Diyos.​—Huk 3:12-30; 11:​32, 33; 1Sa 14:47.

Sa panahon sa mga Maghuhukom, sa dihang ang hari sa Ammon misulay sa pagpangatarongan sa iyang mga pag-atake sa Israel nga bakak nga nag-akusar sa Israel sa pagkuha sa yuta sa mga Ammonhanon, gitubag siya ni Jepte pinaagi sa pagsubli sa makasaysayanhong mga kamatuoran. Dayon si Jepte nakiggubat niining mga miatake, subay sa prinsipyo nga ‘ang tanan nga gipapahawa ni Jehova gikan sa among atubangan mao ang among papahawaon.’ Dili itugyan ni Jepte ngadto ni bisan kinsa nga moatake ang bisan usa ka pulgada nga yuta nga gihatag sa Diyos ngadto sa Israel.​—Huk 11:12-27; tan-awa ang JEPTE.

Gibalaan nga mga gubat. Niadtong unang panahon, naandan nang balaanon ang mga sundalo sa dili pa makiggubat. (Jos 3:5; Jer 6:4; 51:​27, 28) Sa pagpakiggubat ang kasundalohan sa Israel, lakip ang mga dili-Hudiyo (pananglitan, si Urias nga Hitihanon, nga lagmit usa ka tinuling kinabig), kinahanglang magpabilin nga hinlo sa seremonyal nga paagi. Sa panahon sa gubat, sila dili mahimong makigsekso bisan sa ilang kaugalingong mga asawa. Busa, walay mga pampam nga mangadto sa kampo sa kasundalohan sa Israel. Dugang pa, ang kampo kinahanglang huptan nga mahinlo gikan sa kahugawan.​—Lev 15:​16, 18; Deu 23:9-14; 2Sa 11:​11, 13.

Kon kinahanglan nga silotan ang dili-matinumanong Israel, ang molaglag nga langyawng kasundalohan gilantaw ingong ‘binalaan,’ sa diwa nga sila ‘gilain’ ni Jehova aron ipahamtang ang iyang matarong nga mga hukom. (Jer 22:6-9; Hab 1:6) Sa susama, ang kasundalohan (sa panguna ang mga Medianhon ug mga Persianhon) nga naglaglag sa Babilonya gihisgotan ni Jehova ingong “akong mga binalaan.”​—Isa 13:1-3.

Ang mini nga mga manalagna sa Israel, tungod sa ilang kadalo, giingon nga ‘nagabalaan sa gubat’ batok kang bisan kinsa nga wala magbutang ug bisan unsa diha sa ilang mga baba. Sa walay duhaduha sila salingkapawng nangangkon nga giuyonan sa Diyos ang ilang mga buhat sa pagpanglupig, nga sad-an usab sa paglutos ug gani sa pagpatay sa matuod nga mga manalagna ug mga alagad sa Diyos.​—Miq 3:5; Jer 2:8; Lam 4:13.

Pagrekluta. Sa sugo ni Jehova, ang lig-on ug lawas nga mga lalaki sa Israel nga 20 anyos pataas girekluta alang sa serbisyo militar. Sumala kang Josephus, sila nag-alagad hangtod sa edad nga 50 anyos. (Jewish Antiquities, III, 288 [xii, 4]) Ang mahadlokon ug mahuyang sa kasingkasing wala paapila tungod kay ang mga gubat sa Israel maoy mga gubat ni Jehova, ug kadtong nagpasundayag ug kahuyang sa pagtuo tungod sa kahadlok magpaluya sa kadasig sa mga sundalo. Gipahigawas sa serbisyo militar ang mga tawong bag-o pa lang nakatukod ug balay, ingon man usab ang mga tawong nakatanom ug parasan ug wala pa makapahimulos sa mga bunga niini. Kini nga mga eksepsiyon maoy pinasukad sa katungod sa tawo sa pagpahimulos sa mga bunga sa iyang paghago. Ang bag-ong minyo gipahigawas sa serbisyo militar sulod sa usa ka tuig. Sulod niining panahona ang lalaki lagmit makabaton ug makakita na sa iyang manununod. Dinhi gipakita ni Jehova ang iyang kahingawa ug konsiderasyon alang sa pamilya. (Num 1:1-3, 44-46; Deu 20:5-8; 24:5) Ang mga Levihanon, nga nag-atiman sa mga buluhaton sa sangtuwaryo gipahigawas sa serbisyo militar, nga nagpakitang giisip ni Jehova nga mas importante ang espirituwal nga kaayohan sa katawhan kay sa militaryong pagdepensa.​—Num 1:47-49; 2:​32, 33.

Mga balaod labot sa pag-atake ug paglikos sa mga siyudad. Gihatagan ni Jehova ug instruksiyon ang Israel labot sa militaryong pamaagi sa pagsakop sa Canaan. Ang pito ka nasod sa Canaan, nga gihisgotan sa Deuteronomio 7:​1, 2, kinahanglang laglagon, lakip ang mga babaye ug mga bata. Ang ilang mga siyudad kinahanglang itugyan sa kalaglagan. (Deu 20:15-17) Sumala sa Deuteronomio 20:10-15, ang ubang mga siyudad pasidan-an una ug ipaabot ang mga kondisyon sa pakigdait. Kon mosurender ang siyudad, ang mga pumoluyo niini dili patyon ug ipailalom sa pinugos nga trabaho. Kini nga kahigayonan sa pagsurender, duyog sa pasalig nga sila dili patyon ug ang ilang mga babaye dili lugoson o among-amongan, maoy mga panukmod alang sa maong mga siyudad nga mosurender sa kasundalohan sa Israel, sa ingon malikayan ang pagbanaw sa dugo. Kon ang siyudad dili mosurender, ang tanang lalaki pamatyon. Ang pagpatay sa mga lalaki magwagtang sa kapeligrohan sa pag-alsa sa siyudad sa umaabot. “Ang mga babaye lamang ug ang mga bata” ang dili patyon. Ang “mga babaye” dinhi sa walay duhaduha maoy mga ulay ug kini gipamatud-an sa Deuteronomio 21:10-14, diin ang mga babaye nga nabihag sa gubat nga mahimong pangasaw-on gihubit nga nanghilak alang sa ilang mga ginikanan, dili alang sa mga bana. Lain pa, una pa niana, sa dihang gipildi sa Israel ang Midian, espesipikong giingon nga ang mga ulay lamang ang ibiling buhi. Ang dili pagpatay sa mga ulay nagsilbing panalipod sa Israel batok sa bakak nga pagsimba ug sa walay duhaduha gikan sa mga sakit nga ipasa sa sekso. (Num 31:​7, 17, 18) (Labot sa pagkaadunay hustisya sa mando sa Diyos batok sa mga nasod sa Canaan, tan-awa ang CANAAN, CANAANHON [Gisakop sa Israel ang Canaan].)

Ang mga kahoy nga nagapatunghag makaon nga mga bunga dili pagaputlon aron gamiton sa mga paglikos. (Deu 20:​19, 20) Ang mga kabayo sa mga kaaway pagakitnan sa panahon sa pagpakiggubat aron kini dili magamit; human sa gubat kini sa walay duhaduha pamatyon.​—Jos 11:6.

Dili Tanang Gubat sa Israel Matarong. Ang pagtipas sa Israel ngadto sa dalan sa pagkadili-matinumanon giubanan ug mga panag-away tungod lamang sa pag-ilogay sa gahom. Kini mao ang hinungdan sa pagpakiggubat ni Abimelek batok sa Sekem ug Tebes sa panahon sa mga Maghuhukom (Huk 9:1-57), ingon man usab sa pagpakiggubat ni Omri batok kang Zimri ug Tibni, nga nagpalig-on sa iyang paghari sa napulo-ka-tribong gingharian. (1Ha 16:16-22) Dugang pa, imbes mosalig kang Jehova aron panalipdan batok sa ilang mga kaaway, ang mga Israelinhon misalig sa militaryong gahom, sa mga kabayo ug sa mga karo. Busa, sa panahon ni Isaias, ang yuta sa Juda “napuno sa mga kabayo” ug “walay limite ang ilang mga karo.”​—Isa 2:​1, 7.

Estratehiya ug mga Taktika sa Karaang Pagpakiggubat. Usahay ang mga espiya ipadala una sa dili pa moatake aron matino ang mga kahimtang niana nga yuta. Ang maong mga espiya wala ipadala aron sugdan ang kagubot, pag-alsa, o ang sekretong subersibo nga mga kalihokan. (Num 13:​1, 2, 17-19; Jos 2:1; Huk 18:2; 1Sa 26:4) Ang linaing mga tingog sa trompeta gigamit aron sa pagtigom sa kasundalohan, sa mga panawagan alang sa gubat, ug ingong timaan alang sa hiniusang paglihok. (Num 10:9; 2Cr 13:12; itandi ang Huk 3:27; 6:34; 7:​19, 20.) Usahay ang kasundalohan bahinbahinon ug katagon sa pag-atake sa matag bahin, o sa mga pagbanhig ug mga paglingla sa mga kaaway. (Gen 14:15; Jos 8:2-8; Huk 7:16; 2Sa 5:​23, 24; 2Cr 13:13) Labing menos sa usa ka higayon, tungod sa sugo ni Jehova, ang mga mag-aawit sa pagdayeg sa Diyos gipahimutang sa atubangan, nga nag-una sa armadong kasundalohan. Nianang adlawa ang Diyos nakig-away alang sa Israel, nga nagpaguliyang sa kampo sa kaaway mao nga ang kaawayng kasundalohan nagpinatyanay sa usag usa.​—2Cr 20:20-23.

Ang pagpakig-away sa dakong bahin maoy manomano, tawo sa tawo. Lainlaing mga hinagiban ang gigamit​—mga espada, bangkaw, salapang, pana, lambuyog, ug uban pa. Sa panahon sa pagsakop sa Yutang Saad, ang Israel wala mosalig sa mga kabayo ug mga karo; ang ilang pagsalig maoy diha sa nagaluwas nga gahom ni Jehova. (Deu 17:16; Sal 20:7; 33:17; Pr 21:31) Sa ulahing panahon na lamang nga ang kasundalohan sa Israel migamit ug mga kabayo ug mga karo, sama sa mga Ehiptohanon ug sa uban pa. (1Ha 4:26; 20:23-25; Ex 14:​6, 7; Deu 11:4) Ang langyawng kasundalohan migamit usahay ug mga karo nga iggugubat nga tinaoran ug puthawng mga sanggot nga nagbansiwag gikan sa mga ehe niini.​—Jos 17:16; Huk 4:​3, 13.

Ang mga taktika sa gubat nausab sa paglabay sa mga siglo. Sa katibuk-an, ang Israel wala maghatag ug bug-os nga pagtagad sa paghimog pang-asdang nga mga instrumento sa gubat, apan naghatag ug igoigong pagtagad sa pagpalig-on sa ilang kuta. Si Haring Uzzias sa Juda nabantog tungod sa paghimog “mga kasangkapan sa gubat, ang minugna sa mga inhenyero,” apan kini sa panguna maoy alang sa pagdepensa sa Jerusalem. (2Cr 26:​14, 15) Aron makahimo sa pag-atake sa mas habog ug mas huyang nga bahin sa paril sa siyudad, ang kasundalohan sa mga Asiryanhon ug mga Babilonyanhon nabantog ilabina sa ilang pang-asdang nga mga paril ug pang-asdang nga mga bungdo. Kini nga mga bungdo maoy pahandag nga mga agianan nga diha niana iagi ang mga torre nga may mga troso nga iglulumpag; gikan niini nga mga torre makig-away ang mga magpapana ug mga tiglambuyog. Duyog niini mao ang ubang mga matang sa mga kasangkapan sa paglikos, lakip ang dagko kaayong mga himan sa pagpalantig ug dagkong bato. (2Ha 19:32; Jer 32:24; Eze 4:2; Luc 19:43) Sa samang panahon ang mga tigdepensa sa siyudad mosulay sa pagsumpo sa pag-atake pinaagi sa ilang mga magpapana, mga tiglambuyog, ingon man usab sa mga sundalo nga molabay ug nagkalayong mga piraso sa kahoy gikan sa ilang mga paril ug mga torre ug gikan sa mga kasangkapan nga gigamit sa pagpalantig ug mga butang, sama sa bato o udyong, nga anaa sa sulod sa siyudad. (2Sa 11:​21, 24; 2Cr 26:15; 32:5) Sa pag-atake sa giparilan nga mga kuta, ang usa sa unang mga butang nga himoon mao ang pagsulay nga putlon ang suplay sa tubig sa siyudad, samtang ang siyudad nga pagalikosan sagad nagtak-op sa mga suplay sa tubig sa palibot sa siyudad aron walay magamit nga tubig ang mga miatake.​—2Cr 32:2-4, 30.

Kon naparot na ang kaaway, usahay ang nagmadaogong kasundalohan magtak-op sa mga atabay ug mga tuboran sa tubig sa maong dapit ug magkatag ug mga bato diha sa yuta, nga usahay magsabwag ug asin diha niini.​—Huk 9:45; 2Ha 3:​24, 25; tan-awa ang HINAGIBAN, ARMADURA; KUTA.

Si Jesus Nagtagna ug Gubat. Si Jesus, ang tawo nga makigdaiton, miingon nga ang “mogamit sa espada mamatay pinaagi sa espada.” (Mat 26:52) Siya miingon ngadto kang Pilato nga, kon ang iyang Gingharian bahin pa niining kalibotana, ang iyang mga alagad makig-away na unta aron dili siya ikatugyan ngadto sa mga Hudiyo. (Ju 18:36) Bisan pa niana iyang gitagna nga ang Jerusalem, tungod sa pagsalikway kaniya ingong Mesiyas, sa ulahi makasinatig paglikos ug pagkabiniyaan, nga sa maong panahon ang iyang “mga anak” (mga molupyo) ipusdak sa yuta.​—Luc 19:​41-44; 21:24.

Wala madugay una pa sa iyang kamatayon, si Jesus naghatag ug mga tagna nga mapadapat niadto nga kaliwatan ug usab sa panahon sa dihang magsugod ang iyang presensiya labot sa pagmando sa Gingharian: “Makadungog kamo bahin sa mga gubat ug mga taho sa mga gubat; tinoa nga dili kamo malisang. Kay kining mga butanga kinahanglang mahitabo, apan dili pa kini ang kataposan. Kay ang nasod motindog batok sa nasod ug ang gingharian batok sa gingharian.”​—Mat 24:​6, 7; Mar 13:​7, 8; Luc 21:​9, 10.

Si Kristo Nakiggubat Ingong “Hari sa mga Hari.” Ang Bibliya nagbutyag nga ang gibanhaw nga si Ginoong Jesu-Kristo, uban ‘ang tanang awtoridad sa langit ug sa yuta’ nga gihatag kaniya sa iyang Amahan, makigsangka diha sa usa ka gubat nga maglaglag sa tanang kaaway sa Diyos ug mag-establisar ug walay-kataposang pakigdait, ingon sa gipaila sa iyang titulo nga “Prinsipe sa Pakigdait.”​—Mat 28:18; 2Te 1:7-10; Isa 9:6.

Si apostol Juan nakakitag panan-awon labot sa mga butang nga mahitabo human sa pagkaentrono ni Kristo didto sa langit. Ang mga pulong sa Salmo 2:​7, 8 ug 110:​1, 2 nagtagna nga ang Anak sa Diyos dapiton sa ‘pagpangayo kang Jehova sa mga nasod ingong iyang panulondon,’ ug nga si Jehova mosanong pinaagi sa pagpadala kaniya aron ‘sa pagpangdaog taliwala sa iyang mga kaaway.’ (Heb 10:​12, 13) Ang panan-awon ni Juan naghulagway sa usa ka gubat sa langit nga niana si Miguel, nga mao, si Jesu-Kristo (tan-awa ang MIGUEL Num. 1), nanguna sa kasundalohan sa langit diha sa usa ka gubat batok sa Dragon, si Satanas nga Yawa. Ang maong gubat misangpot sa pagtambog sa Yawa ug sa iyang mga manulonda nganhi sa yuta. Kini nga gubat misunod gilayon ‘sa pagkahimugso sa batang lalaki’ nga maoy magmando sa mga nasod pinaagi sa olisi nga puthaw. (Pin 12:​7-9) Dayon usa ka makusog nga tingog didto sa langit ang nagpahibalo: “Ania na ang kaluwasan ug ang gahom ug ang gingharian sa atong Diyos ug ang awtoridad sa iyang Kristo.” Kini nagdalag kahupayan ug kalipay sa mga manulonda; apan alang sa yuta, kini nagtimaan ug mga kagubot, lakip sa mga gubat, ingon sa padayong gipahayag: “Alaot ang yuta ug ang dagat, tungod kay ang Yawa nanaog kaninyo, nga may dakong kasuko, kay nahibalo nga hamubo na lamang ang iyang panahon.”​—Pin 12:​10, 12.

Human itambog si Satanas nganhi sa yuta, iyang gihimong pangunang puntirya ang mga alagad sa Diyos dinhi sa yuta, ang mga nahibilin sa ‘binhi sa babaye,’ “nga nagabantay sa mga sugo sa Diyos ug may buluhaton sa pagpamatuod bahin kang Jesus.” Si Satanas ang nagsugod sa pagpakiggubat kanila nga naglakip sa espirituwal nga pakig-away ug sa aktuwal nga paglutos, nga miresulta gani sa kamatayon sa pipila kanila. (Pin 12:​13, 17) Ang sunod nga mga kapitulo sa Pinadayag (13, 17-19) naghubit sa mga ahente ug mga instrumento nga gigamit ni Satanas batok kanila, ingon man ang kadaogan nga naangkon sa mga balaan sa Diyos ubos sa ilang Pangulo nga si Jesu-Kristo.

“Gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan.” Ang ika-19 nga kapitulo sa Pinadayag naghulagway sa kinadak-ang gubat sa tibuok kasaysayan sa tawo, nga milabaw sa tanang gubat nga sukad nasaksihan sa mga tawo. Una pa niana diha sa panan-awon kini gitawag nga “gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan.” Lakip sa mga nakig-away kang Jehova ug kang Ginoong Jesu-Kristo ingong Komandante sa kasundalohan sa Diyos, ang mga panon sa langit, mao ang simbolikong “mapintas nga mananap ug ang mga hari sa yuta ug ang ilang kasundalohan” nga nagtigom ngadto sa dapit niini nga gubat pinaagi sa “mga pahayag nga inspirado sa mga demonyo.” (Pin 16:14; 19:19) Walay mga alagad sa Diyos sa yuta ang gihulagway nga nakigbahin niini nga gubat. Ang yutan-ong mga hari “makiggubat sa Kordero, apan, tungod kay siya Ginoo man sa mga ginoo ug Hari sa mga hari, sila pagadag-on sa Kordero.” (Pin 17:14; 19:19-21; tan-awa ang HAR–MAGEDON.) Human niini nga gubat, si Satanas nga Yawa mismo pagagaposon sulod sa usa ka libo ka tuig, “aron dili na siya makapahisalaag pa sa kanasoran hangtod nga matapos ang usa ka libo ka tuig.”​—Pin 20:1-3.

Sa kataposan niini nga gubat, ang yuta makatagamtam ug pakigdait sulod sa usa ka libo ka tuig. Ang salmo nagpahayag: “Gipahunong [ni Jehova] ang mga gubat hangtod sa kinatumyan sa yuta. Gibali niya ang busogan ug giputolputol ang bangkaw; ang mga karomata iyang gisunog sa kalayo.” Kini adunay unang katumanan sa dihang ang Diyos nagdala ug pakigdait sa yuta sa Israel pinaagi sa paglaglag sa mga kasangkapan sa gubat sa mga kaaway. Human maparot ni Kristo ang mga tigpasiugda sa gubat panahon sa Har–Magedon, bisan ang kinatumyan niining yutan-ong globo makapahimulos sa bug-os ug makapatagbaw nga pakigdait. (Sal 46:8-10) Ang mga tawo nga gipaboran nga makabaton sa kinabuhing walay kataposan mao unya kadtong nagsalsal sa “ilang mga espada nga mga punta sa daro ug ang ilang mga bangkaw nga mga galab” ug kinsa dili na ‘mokat-on pa sa gubat.’ “Kay ang baba ni Jehova sa mga panon nagsulti niini.”​—Isa 2:4; Miq 4:​3, 4.

Hulga sa gubat mahanaw sa walay kataposan. Gipakita usab sa panan-awon sa Pinadayag nga sa kataposan sa usa ka libo ka tuig, si Satanas nga Yawa pagabuhian gikan sa iyang pagkagapos sa kahiladman ug sa makausa pa maghaylo sa daghan sa pagpakiggubat niadtong nagpabilin nga maunongon sa Diyos. Apan walay kadaot nga mahitabo, sanglit ‘ang kalayo manaog gikan sa langit’ ug molamoy niini nga mga kaaway, sa ingon magwagtang sa tanang hulga sa gubat sa walay kataposan.​—Pin 20:7-10.

Kristohanong Pakiggubat. Bisan tuod ang Kristohanon dili makigbahin sa pisikal nga gubat batok sa dugo ug unod (Efe 6:12), bisan pa niana siya nakiggubat sa espirituwal nga gubat. Si apostol Pablo naghubit sa gubat nga gisangka sa sulod sa usa ka Kristohanon, tali sa “balaod sa sala” ug sa “balaod sa Diyos,” o sa ‘balaod sa hunahuna’ (ang Kristohanong hunahuna nga nahiuyon sa Diyos).​—Rom 7:15-25.

Kini nga pakiggubat sa Kristohanon maoy hilabihan kalisod nga gubat, nga nagkinahanglan ug bug-os nga panlimbasog aron magmadaogon ang usa ka tawo. Apan siya makasalig nga magmadaogon pinaagi sa dili-takos nga kalulot sa Diyos pinaagi ni Kristo ug sa tabang sa espiritu sa Diyos. (Rom 8:35-39) Si Jesus miingon labot niini nga pakig-away: “Panlimbasogi ninyo nga kusganon ang pagsulod agi sa sigpit nga pultahan” (Luc 13:24), ug si apostol Pedro mitambag: “Magpadayon kamo sa pag-ayad sa unodnong mga tinguha, nga maoy nagapakigsangka [o, “nag-alagad ingong sundalo” (stra·teuʹon·tai)] batok sa kalag.”​—1Pe 2:​11, Int; itandi ang San 4:​1, 2.

Batok sa daotang mga espiritu. Dugang pa niini nga pakiggubat batok sa balaod sa sala, ang Kristohanon adunay pakiggubat batok sa mga demonyo, nga nagpahimulos sa mga hilig sa unod pinaagi sa pagtental sa usa ka Kristohanon aron makasala. (Efe 6:12) Niini nga gubat ang mga demonyo naghaylo usab niadtong ilalom sa ilang impluwensiya sa pagsulay o sa pagsupak ug sa paglutos sa mga Kristohanon aron mabungkag ang ilang integridad ngadto sa Diyos.​—1Co 7:5; 2Co 2:11; 12:7; itandi ang Luc 4:1-13.

Batok sa bakak nga mga pagtulon-an. Si apostol Pablo naghisgot usab bahin sa usa ka gubat nga gisangka niya ug sa iyang mga kaubanan, aron matuman ang ilang buluhaton ingong mga tinudlo sa pag-atiman sa Kristohanong kongregasyon. (2Co 10:3) Ang kongregasyon sa Corinto naimpluwensiyahan sa mapangahasong mga tawo nga gitawag ni Pablo nga “mini nga mga apostoles” kinsa, tungod sa paghatag ug hilabihang pagtagad sa mga personalidad, nagpahinabog pagkabahinbahin, mga sekta, diha sa kongregasyon. (2Co 11:13-15) Sa ingon, sila nahimong mga sumusunod sa tawo, mga tawo sama kang Apolos, Pablo, ug Cefas. (1Co 1:​11, 12) Ang mga membro sa kongregasyon nawad-an sa espirituwal nga panglantaw nga kining mga tawhana maoy mga hawas lamang ni Kristo, nahiusang nag-alagad sa samang katuyoan. Sila nahimong unodnon. (1Co 3:1-9) Ilang gilantaw ang mga tawo diha sa kongregasyon ‘sumala sa kon unsa sila diha sa unod,’ sa ilang panagway, kinaiyanhong mga katakos, mga personalidad, ug uban pa, imbes nga lantawon sila ingong espirituwal nga mga tawo. Sila napakyas sa pag-ila nga ang espiritu sa Diyos nagalihok diha sa kongregasyon, ug nga ang mga tawo sama kang Pablo, Pedro, ug Apolos nagpalampos sa ilang buluhaton pinaagi sa espiritu sa Diyos, alang sa Iyang himaya.

Busa, si Pablo natukmod sa pagsulat kanila: “Sa pagkatinuod ako nangamuyo nga, kon anaa diha, ako dili unta mogamit ug kaisog uban sa pagsalig nga pinaagi niana ako naghunahuna nga mohimog maisog nga mga lakang batok sa pipila nga nag-isip kanamo nga daw kami naglakaw sumala sa kon unsa kami diha sa unod. Kay bisan tuod kami naglakaw diha sa unod, kami wala makiggubat sumala sa kon unsa kami diha sa unod. Kay ang mga hinagiban sa among pagpakiggubat dili unodnon, kondili gamhanan tungod sa Diyos aron sa pagpukan sa lig-ong pagkatarok nga mga butang. Kay among gipukan ang mga pangatarongan ug ang tanang hataas nga butang nga gibangon batok sa kahibalo sa Diyos; ug among gibihag ang tanang hunahuna aron himoon kining masinugtanon kang Kristo.”​—2Co 10:2-5.

Si Pablo misulat kang Timoteo, kinsa iyang gibilin sa Efeso aron sa pag-atiman sa kongregasyon didto: “Kini nga sugo gipiyal ko kanimo, Timoteo, anak ko, sumala sa mga panagna nga nagpunting mismo kanimo, nga pinaagi niini ikaw magpadayon sa pagpakigsangka sa maayong pakiggubat; nga maghupot sa pagtuo ug usa ka maayong tanlag.” (1Ti 1:​18, 19) Dili lamang nga si Timoteo makig-away batok sa makasasalang unod ug batok sa pagsupak sa mga kaaway sa kamatuoran kondili siya usab makig-away batok sa pagyuhot sa bakak nga doktrina ug niadtong kinsa magdaot sa kongregasyon. (1Ti 1:3-7; 4:​6, 11-16) Ang iyang mga buhat magpalig-on sa kongregasyon batok sa apostasya nga nahibaloan ni Pablo nga mahitabo inigkawala sa mga apostoles. (2Ti 4:3-5) Busa kadto maoy usa ka tinuod nga pakiggubat nga kinahanglang sangkaon ni Timoteo.

Si Pablo nakaingon kang Timoteo: “Gibugno ko na ang maayong bugno, natapos ko na ang pagdagan sa lumba, nasunod ko na ang pagtuo.” (2Ti 4:7) Gihuptan ni Pablo ang iyang pagkamatinumanon kang Jehova ug kang Jesu-Kristo pinaagi sa matarong nga panggawi ug pag-alagad atubangan sa mga pagsupak, pag-antos, ug paglutos. (2Co 11:​23-28) Dugang pa, gituman niya ang iyang katungdanan ingong apostol ni Ginoong Jesu-Kristo, nga nakiggubat aron mahuptan nga mahinlo ug walay buling ang Kristohanong kongregasyon, ingong usa ka putli nga ulay, ug ingong “usa ka haligi ug tukod sa kamatuoran.”​—1Ti 3:15; 1Co 4:​1, 2; 2Co 11:​2, 29; itandi ang 2Ti 2:​3, 4.

Ang materyal nga tagana sa Diyos alang sa Kristohanon. Sa Kristohanong pakiggubat, gilantaw sa Diyos ang Kristohanon ingong Iyang sundalo ug, busa, nagtagana kaniya sa gikinahanglang materyal nga mga butang. Maylabot sa awtoridad sa usa nga nag-alagad ingong ministro ngadto sa uban, ang apostol nangatarongan: “Kinsa bay nagserbisyo ingong sundalo nga mao ray naggasto sa iyang kaugalingon?”​—1Co 9:7.

Mga Kristohanon ug mga Gubat sa mga Nasod. Kanunayng gihuptan sa mga Kristohanon ang bug-os nga neyutralidad maylabot sa unodnong mga gubat tali sa mga nasod, grupo, o sa bisan unsang matang sa pundok. (Ju 18:36; Efe 6:12) Alang sa mga pananglitan sa tinamdan sa mga Kristohanon niining bahina, tan-awa ang KASUNDALOHAN, PANON (Kadtong Nailhan Ingong Unang mga Kristohanon).

Ubang mga Paggamit. Diha sa awit ni Barak ug Debora, human sa kadaogan batok sa kasundalohan ni Jabin nga hari sa Canaan, usa ka kahimtang ang gipahinumdom nga naglatid ug usa ka prinsipyo: “Nagpili sila [Israel] ug bag-ong mga diyos. Niadtong panahona dihay gubat sa mga ganghaan.” (Huk 5:8) Sa dihang ilang gibiyaan si Jehova tungod sa bakak nga pagsimba, miabot ang kasamok, ang kaaway midutdot diha mismo sa mga ganghaan sa ilang mga siyudad. Nahiuyon kini sa gipahayag sa salmista: “Gawas nga si Jehova ang magabantay sa siyudad, kawang lamang ang pagtukaw sa bantay.”​—Sal 127:1.

Sa Ecclesiastes 8:​8, si Solomon misulat: “Walay tawo nga adunay gahom ibabaw sa espiritu aron sa pagpugong sa espiritu; . . . ni adunay pagpahigawas gikan sa gubat.” Sa adlaw sa kamatayon, ang himalatyong tawo dili makapugong sa espiritu, o puwersa sa kinabuhi, ug babagan kini sa pagbalik ngadto sa Diyos, ang Maghahatag ug Tuboran sa kinabuhi, aron siya mabuhi pag dugay. Ang himalatyong mga tawo dili makakontrolar sa adlaw sa kamatayon ug makasanta niini sa pag-agpas kanila. Bisan unsa pay buhaton sa mga tawo, sila dili mahigawas gikan sa gubat nga gisangka sa kaaway nga Kamatayon batok sa tanang katawhan. Ang makasasalang tawo dili makakuhag laing makasasala nga tawo ingong kapuli niya diha sa kamatayon ug sa ingon makapahimulos ug kapahulayan gikan sa kamatayon. (Sal 49:6-9) Tungod lamang sa dili-takos nga kalulot ni Jehova pinaagi ni Jesu-Kristo nga posible ang kahupayan. “Ingon nga ang sala nagmando ingong hari uban sa kamatayon, sa ingon usab ang dili-takos nga kalulot magmando ingong hari pinaagi sa pagkamatarong alang sa kinabuhing walay kataposan pinaagi kang Jesu-Kristo nga atong Ginoo.”​—Rom 5:21.