“Kon Ikaw Utangan ug Buhis, Bayri ang Buhis”

“NIINING kalibotana ang segurado lamang mao ang kamatayon ug buhis.” Matud pa sa Amerikanong estadista ug imbentor sa ika-18ng siglo nga si Benjamin Franklin. Ang iyang mga pulong, nga kanunay kutloon, nagbanaag dili lamang sa pagkadili-malikayan sa buhis kondili sa kalisang usab nga ipahinabo niini. Alang sa kadaghanan, ang pagbayad ug buhis dili madanihon sama sa kamatayon.

Bisan tuod ug dili makalipay ang pagbayad ug buhis, kini maoy usa ka obligasyon nga tagdon gayod pag-ayo sa tinuod nga mga Kristohanon. Si apostol Pablo misulat ngadto sa Kristohanong kongregasyon sa Roma: “Bayri ang tanan nga imong nautang kaniya: Kon ikaw utangan ug buhis, bayri ang buhis; kon alkabala, nan bayri ang alkabala; kon pagtahod, nan pagtahod; kon dungog, nan dungog.” (Roma 13:7, New International Version) Ug si Jesu-Kristo espisipikong nagtumong sa buhis sa dihang siya miingon: “Ibayad ang mga butang ni Cesar ngadto kang Cesar, apan ang mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos.”​—Marcos 12:14, 17.

Gitugotan ni Jehova ang paglungtad sa “labaw nga mga awtoridad” sa kagamhanan ug nagsugo sa iyang mga alagad nga magpasakop kanila sa relatibong paagi. Nan, nganong gipaobligar sa Diyos ang iyang mga magsisimba sa pagbayad ug buhis? Gihisgotan ni Pablo ang tulo ka pangunang mga katarongan: (1) ang “kapungot” sa “labaw nga mga awtoridad” sa pagsilot sa mga maglalapas sa balaod; (2) ang Kristohanong tanlag, nga dili mahinlo kon siya manikas sa iyang buhis; (3) ang panginahanglan sa pagbayad niining “publikong mga alagad” tungod sa pagtagana sa mga serbisyo ug sa pagmentinar ug igong kahusay. (Roma 13:1-7) Tingali daghan ang dili gustong mobayad ug buhis. Apan, tino nga dili sila gustong magpuyo sa usa ka yuta nga walay panalipod sa polis o bombero, walay magmentinar sa dalan, walay publikong mga tunghaan, ug walay sistema sa koreyo. Ang Amerikanong hurista nga si Oliver Wendell Holmes kas-a miingon niining paagiha: “Nagbayad kita ug buhis alang sa sibilisadong katilingban.”

Ang pagbayad ug buhis dili bag-o alang sa mga alagad sa Diyos. Ang mga molupyo sa karaang Israel nagbayad ug matang sa buhis sa pagsuportar sa ilang mga hari, ug ang pipila niadtong maong mga magmamando nagpabug-at ug dako sa mga tawo pinaagi sa dili-makataronganong buhis. Ang mga Hudiyo nagbayad usab ug mga tributo ug buhis sa langyawng mga gahom nga nagmando kanila, sama sa Ehipto, Persia, ug Roma. Busa ang mga Kristohanon sa mga adlaw ni Pablo nasayod pag-ayo sa dihang siya naghisgot sa pagbayad ug buhis. Nasayod sila nga makataronganon man o dili ang buhis, ug bisag unsaon paggasto sa kagamhanan kini nga salapi, kinahanglang ilang bayran ang bisan unsang buhis nga ilang utang. Ang samang prinsipyo mapadapat sa mga Kristohanon karong adlawa. Ugaling, unsang prinsipyoha ang makahatag kanato ug giya samtang mobayad sa atong buhis niining malisod nga mga panahon?

Lima ka Nagagiyang mga Prinsipyo

Magmahusay. Kita nagaalagad ug nagasundog kang Jehova, kinsa maoy “usa ka Diyos, dili sa kasamok, kondili sa kalinaw.” (1 Corinto 14:33; Efeso 5:1) Ang pagkahimong mahusay hinungdanon kon bahin sa pagbayad ug buhis. Ang imo bang mga rekord kompleto, tukma, ug organisado? Kasagaran, dili na kinahanglan ang mahalon nga sistema sa pag-file. Mahimong usa ra ka polder ang imong huptan nga gimarkahan alang sa matag matang sa rekord (sama sa mga resibo nga gilistag usa-usa ang imong lainlaing gastos). Tingali igo nang ibutang kining tanan diha sa mas dako nga polder alang sa matag tuig. Sa daghang kayutaan kinahanglan nga tipigan kining maong mga rekord sulod sa daghang tuig kon ugaling mohukom ang kagamhanan sa pagtan-aw sa miaging mga rekord. Busa ayaw ilabay ang bisan unsa hangtod makaseguro ka nga kini dili na kinahanglan.

Magmatinud-anon. Si Pablo nagsulat: “Padayon sa pag-ampo alang kanamo, kay kami nagasalig nga kami may matinud-anong tanlag, sanglit buot man namong managgawi mismo nga matinud-anon sa tanang butang.” (Hebreohanon 13:18) Ang kinasingkasing nga tinguha nga magmatinud-anon angay maoy mogiya sa matag desisyon nga atong himoon sa dihang mobayad sa atong buhis. Una, tagda ang bayronong buhis sa kita nga kinahanglang itaho sa kagamhanan. Sa daghang kayutaan, ang ekstrang kita​—gikan sa mga tip, laing trabaho, pamaligya—​buhisan sa dihang mosobra kini sa gitakdang kantidad. Ang usa ka Kristohanon nga dunay “matinud-anong tanlag” mosusi kon unsay apil sa kita nga buhisan diha sa iyang dapit nga gipuy-an ug bayran ang igong buhis.

Ikaduha, dunay mga butang nga ikida. Ang mga kagamhanan kasagarang motugot sa tigbayad ug buhis sa pagkida sa pipila ka gasto gikan sa ilang kita nga buhisan. Niining limbongan nga kalibotan, nakita sa kadaghanan nga walay daotan sa pagkahimong “mamugnaon” o “mahandurawon” sa dihang pangayoon ang maong mga ikida. Mitaho ang usa ka tawo sa Tinipong Bansa nga gipalitan niya ang iyang asawa ug mahalong fur coat, unya ibitay kini diha sa iyang dapit sa negosyo maadlaw aron iyang ikakida kini ingong usa ka “dekorasyon” sa trabahoan! Gipangayo sa laing lalaki nga ang gasto sa kasal sa iyang anak babaye ikida ingong gasto sa negosyo. Ang usa pa misulay sa pagkida sa gastos nga nagugol sa pag-uban sa iyang asawa kaniya sa pagbiyahe sulod sa daghang bulan sa Halayong Sidlakan, bisag ang iyang asawa sa pagkatinuod miadto didto alang sa sosyal ug lulinghayaw nga mga katuyoan. Daw walay kataposan ang ingon niini nga mga kaso. Sa yanong pagkasulti, ang pagtawag sa usa ka butang nga gasto sa negosyo nga dili gayod tinuod maoy usa ka matang sa pagpamakak​—usa ka butang nga gidumtan gayod sa atong Diyos, si Jehova.​—Proverbio 6:16-19.

Magmabinantayon. Gidasig ni Jesus ang iyang mga sumusunod nga “magmabinantayon ingon sa mga halas apan inosente ingon sa mga salampati.” (Mateo 10:16) Kadtong tambaga mapadapat gayod sa atong mga batasan sa pagbayad ug buhis. Ilabina sa dato nga mga nasod, nagkadaghang tawo karong mga adlawa ang nagabayad ug kompaniya sa pagkuwenta o pipila ka propesyonal aron maoy mohikay sa kantidad sa ilang bayronong buhis. Dayon mopirma lang sila ug mga porma ug mohatag ug tseke. Mahimo kining usa ka maayong higayon nga magbantay sumala sa natala sa Proverbio 14:15: “Ang bisan kinsang walay kasinatian motuo sa tagsatagsa ka pulong, apan ang maalamon nagapalandong sa iyang mga lakang.”

Daghang tigbayad ug buhis ang nasugamak ug suliran sa kagamhanan tungod kay sila ‘nagtuo sa tagsatagsa ka pulong’ sa pipila ka walay tanlag nga accountant o walay kasinatiang tighikay ug papeles sa buhis. Pagkadakong bentaha ang pagkamaalamon! Palandonga ang imong mga lakang pinaagi sa pagbasag maayo sa bisan unsang dokumento una ka mopirma niana. Kon wala ka makasabot sa pipila ka entrada, mga wala iapil, o gikida, ipasaysay kana​—sa makadaghan kon gikinahanglan​—hangtod matagbaw ka nga ang butang matinud-anon ug legal. Tinuod, sa daghang kayutaan ang mga balaod sa buhis makalibog kaayo, apan kutob sa mahimo, usa ka maalamong lakang ang pagsabot una sa bisan unsa nga imong pirmahan. Sa pipila ka kaso, tingalig imong mahibaloan nga ang usa ka isigka-Kristohanon nga sinati sa balaod sa buhis makatabang sa pagpatin-aw. Usa ka Kristohanong ansiano nga nagahikay bahin sa buhis ingong usa ka abogado prangkang miingon: “Kon ang imong accountant mosugyot ug usa ka butang nga daw sobra ra aron mahimong tinuod, nan tingali kana panglimbong!”

Magmaresponsable. “Ang matag usa magapas-an sa iyang kaugalingong luwan,” sulat ni apostol Pablo. (Galacia 6:5) Kon bahin sa pagbayad sa buhis, ang matag Kristohanon kinahanglang mangabaga sa responsabilidad sa pagkahimong matinud-anon ug masinundanon sa balaod. Dili kini usa ka butang diin ang mga ansiano sa kongregasyon maoy modumala sa panon ubos sa ilang pag-atiman. (Itandi ang 2 Corinto 1:24.) Dili sila mag-apil-apil sa mga butang labot sa buhis gawas sa pipila ka kaso sa bug-at nga kalapasan, tingali naglangkit sa iskandalo diha sa komunidad, nga makaabot sa ilang pagtagad. Sa kinatibuk-an, kini mao ang dapit diin ang indibiduwal nga Kristohanon maoy responsable sa paggamit sa iyang maayong-pagkabansay nga tanlag sa pagpadapat sa Kasulatanhong mga prinsipyo. (Hebreohanon 5:14) Kini naglakip sa pagkahibalo nga ang pagpirmag usa ka papeles sa buhis​—bisag kinsa pay naghikay niana​—sa pagkatinuod mahimong legal nga pahayag nga imong nabasa ang dokumento ug nagtuo nga ang kaundan niana tinuod.a

Magmahimong walay-ikasaway. Ang Kristohanong mga magtatan-aw kinahanglang “dili-salawayon” aron mahimong kuwalipikado alang sa iyang posisyon. Sa susama, ang tibuok kongregasyon kinahanglang dili salawayon sa panan-aw sa Diyos. (1 Timoteo 3:2; itandi ang Efeso 5:27.) Busa sila maningkamot nga maampingan ang maayong dungog sa komunidad, bisan kon bahin sa pagbayad ug buhis. Si Jesu-Kristo mismo nagpakita ug panig-ingnan niining bahina. Ang iyang tinun-ang si Pedro gipangutana kon si Jesus ba nagabayad ug buhis sa templo, usa ka gamayng butang nga naglangkit sa duha ka drakma. Sa pagkatinuod, si Jesus libre niining buhisa, sanglit ang templo mao man ang balay sa iyang Amahan ug walay hari ang nagapahamtang ug buhis sa iyang kaugalingong anak. Si Jesus nakapamulong niana; apan iyang gibayran ang maong buhis. Gani, mihimo pa siya ug milagro sa pagpatunghag gikinahanglang salapi! Nganong mibayad pa ug buhis nga diin siya sa tukma dili angay mobayad? Ingon sa gisulti mismo ni Jesus, kadto maoy ‘aron dili kita makapapandol kanila.’​—Mateo 17:24-27.b

Ampingi ang Nagapasidungog-sa-Diyos nga Dungog

Ang mga Saksi ni Jehova karong adlawa interesado usab nga sila dili makapandol sa uban. Nan, dili ikatingala, ingong usa ka grupo, ginatagamtam nila ang maayong dungog sa tibuok-kalibotan ingong matinud-anon, nagabayad-ug-buhis nga mga lungsoranon. Pananglitan, ang Espanyol nga mantalaang El Diario Vasco mikomento bahin sa kaylap nga paglikay sa pagbayad ug buhis sa Espanya, apan miingon: “Ang wala lamang maapil [mao] ang mga Saksi ni Jehova. Kon sila mamalit o mamaligya, ang kantidad [sa propiedad] nga ilang itug-an tinuod gayod.” Sa susama, ang mantalaan sa T.B. nga San Francisco Examiner mikomento pipila ka tuig sa miagi: “Malantaw nimo [ang mga Saksi ni Jehova] ingong sulondang mga lungsoranon. Sila masingkamoton nga nagabayad sa buhis, nagaatiman sa masakiton, naningkamot sa pagwagtang sa iliterasiya.”

Walay tinuod nga Kristohanon ang magtinguha sa paghimog usa ka butang nga makahatag kahugawan niining gihagoang dungog. Kon papilion, mamasin ka ba nga mailhang tikasan sa buhis aron lang makadaginot ug pipila ka salapi? Dili. Tino nga mas palabihon nimong mapildihan ug salapi inay mahugawan ang imong reputasyon ug hatagag daotang dungog ang imong mga prinsipyo ug ang imong pagsimba kang Jehova.

Sa pagkatinuod, ang pag-amping sa dungog ingong matarong, dili-limbongan nga tawo mokostar kanimo usahay ug salapi. Ang karaang Gregong pilosopo nga si Plato duolan sa 24 ka siglo sa miagi miingon: “Sa dihang buhisan ang kita, ang tawong matarong mobayad ug sobra ug ang daotan mobayad ug menos sa samang gidak-on sa kita.” Mahimong makadugang siya nga ang tawong matarong dili gayod magbasol sa pagbayad sa bili sa pagkahimong matarong. Bisan ang pagbaton sa maong dungog takos na sa bili. Kini tinuod usab sa mga Kristohanon. Ang ilang maayong dungog bililhon alang kanila tungod kay kini nagapasidungog sa ilang langitnong Amahan ug makatabang sa pagdani sa uban ngadto sa ilang paagi sa kinabuhi ug ngadto sa ilang Diyos, si Jehova.​—Proverbio 11:30; 1 Pedro 3:1.

Apan, labaw sa tanan, ang tinuod nga mga Kristohanon nagapabili sa ilang kaugalingong relasyon uban kang Jehova. Nakita sa Diyos ang tanang butang nga ilang ginahimo, ug maoy ilang tinguha ang pagpahimuot kaniya. (Hebreohanon 4:13) Busa, ilang gisalikway ang tentasyon sa pagsulay sa pagtikas sa gobyerno. Ilang giila nga ang Diyos mahimuot sa matinud-anon, matarong nga gawi. (Salmo 15:1-3) Ug sanglit nagatinguha sila sa paglipay sa kasingkasing ni Jehova, ilang bayran ang tanan nilang utang nga buhis.​—Proverbio 27:11; Roma 13:7.

[Mga footnote]