Kahupayan Gikan sa “Diyos sa Tanang Paghupay”

“Bulahan ang Diyos ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Kristo, ang Amahan sa malumong mga kaluoy ug ang Diyos sa tanang paghupay, kinsa nagahupay kanamo sa tanan namong kasakitan.”​—2 CORINTO 1:3, 4.

 1, 2. Unsang matang sa paghupay ang gikinahanglan sa nagabangotang mga tawo?

ANG nagabangotan nga mga tawo nagkinahanglan ug tiunayng paghupay​—dili sa mga sulting sumo ug puol. Kitang tanan nakadungog na sa pamulong nga ‘ang panahon moalim sa mga samad,’ apan sa unang mga ang-ang sa pagbangotan, kinsa bang naguol nga tawo ang dili mahupay sa maong hunahuna? Ang mga Kristohanon nasayod nga misaad ang Diyos ug pagkabanhaw, apan kana dili mopugong sa dulot nga kaguol ug grabeng emosyonal nga kabug-at sa kalit nga kamatayon. Ug tino nga kon nawad-an kag usa ka anak, ang ubang buhing mga anak dili makapuli nianang namatayng anak.

² Sa mga panahon nga ang usa ka minahal mamatay, kita ilabinang matabangan sa tiunayng paghupay, paghupay nga adunay lig-ong pasikaranan diha sa mga saad sa Diyos. Nagkinahanglan usab kita ug empatiya. Kini matuod gayod alang sa katawhan sa Rwanda, ug ilabina alang sa ginatos ka pamilya sa mga Saksi ni Jehova didto nga nawad-ag mga minahal sa maong yawan-on nga etnikong pakyawng pagpamatay. Gikan ni kinsa makabatog kahupayan ang tanang nagbangotan?

Si Jehova​—Ang Diyos sa Paghupay

 3. Sa unsang paagi gihatag ni Jehova ang panig-ingnan sa paghatag ug paghupay?

³ Gihatag ni Jehova ang panig-ingnan sa paghatag ug kahupayan kanatong tanan. Iyang gipadala ang iyang bugtong Anak, si Kristo Jesus, sa yuta aron sa paghatag kanatog walay-kataposang paghupay ug paglaom. Si Jesus nagtudlo: “Gihigugma pag-ayo sa Diyos ang kalibotan mao nga iyang gihatag ang iyang bugtong-gianak nga Anak, aron nga ang tanan nga magapasundayag ug pagtuo kaniya dili malaglag kundili makabaton ug kinabuhing walay-kataposan.” (Juan 3:16) Siya miingon usab sa iyang mga sumusunod: “Walay usa nga may gugmang labaw pa niini, nga ang usa magatugyan sa iyang kalag alang sa iyang mga higala.” (Juan 15:13) Sa laing higayon siya miingon: “Ang Anak sa tawo mianhi, dili aron alagaran, kundili sa pag-alagad ug sa paghatag sa iyang kalag nga usa ka lukat baylo sa daghan.” (Mateo 20:28) Ug si Pablo miingon: “Nagarekomendar ang Diyos sa iyang kaugalingong gugma kanato sa pagkaagi nga, samtang kita mga makasasala pa, si Kristo namatay alang kanato.” (Roma 5:8) Pinaagi niini ug sa daghan pang ubang teksto, masabtan nato ang gugma sa Diyos ug ni Kristo Jesus.

 4. Nganong si apostol Pablo utangan ilabina kang Jehova?

⁴ Si apostol Pablo nakaamgo ilabina sa dili-takos nga kalulot ni Jehova. Siya giluwas gikan sa kahimtang sa pagkapatay sa espirituwal, gikan sa pintas nga pagkamaglulutos sa mga sumusunod ni Kristo ngadto sa pagkalinutos nga Kristohanon mismo. (Efeso 2:1-5) Iyang gibatbat ang iyang kasinatian: “Ako ang labing ubos sa mga apostol, ug ako dili angay tawgon nga usa ka apostol, tungod kay akong gilutos ang kongregasyon sa Diyos. Apan pinaagi sa dili-takos nga kalulot sa Diyos ako mao kon unsa ako. Ug ang iyang dili-takos nga kalulot ngari kanako wala mahimong kawang, hinuon ako naghago nga mas pa kanilang tanan, apan dili ako kundili ang dili-takos nga kalulot sa Diyos nga ania uban kanako.”​—1 Corinto 15:9, 10.

 5. Unsay gisulat ni Pablo bahin sa paghupay gikan sa Diyos?

⁵ Nan, sa pagkahaom si Pablo misulat: “Bulahan ang Diyos ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Kristo, ang Amahan sa malumong mga kaluoy ug ang Diyos sa tanang paghupay, kinsa nagahupay kanamo sa tanan namong kasakitan, aron kami makahupay nilang anaa sa bisan unsang matang sa kasakitan pinaagi sa paghupay nga pinaagi niini kami sa among kaugalingon ginahupay sa Diyos. Kay maingon nga ang mga pag-antos alang sa Kristo dagaya dinhi kanamo, sa ingon ang paghupay nga among nabatonan usab dagaya pinaagi sa Kristo. Karon kon kami man anaa sa kasakitan, kini alang sa inyong paghupay ug kaluwasan; o kon kami man ginahupay, kini alang sa inyong paghupay nga nagalihok aron kamo makaagwanta sa samang mga pag-antos nga ginaantos usab namo. Ug busa ang among paglaom alang kaninyo walay-pagkapaling, kay nahibalo man kami nga, maingon nga kamo maoy mga mag-aambit sa mga pag-antos, sa samang paagi kamo usab magpakig-ambit sa paghupay.”​—2 Corinto 1:3-7.

 6. Unsay gipasabot sa Gregong pulong nga gihubad nga “paghupay”?

⁶ Pagkamakapadasig nga mga pulong! Ang Gregong pulong nga gihubad dinhing “paghupay” nalangkit sa “usa ka pagtawag ngadto sa kiliran sa usa.” Busa, “kini mao ang pagtindog tapad sa usa ka tawo aron pagdasig kaniya sa dihang nagaantos siyag grabeng pagsulay.” (A Linguistic Key to the Greek New Testament) Usa ka eskolar sa Bibliya misulat: “Ang pulong . . . sa kanunay nagkahulogan nga labaw pa kay sa makahupay nga pagsimpatiya. . . . Ang Kristohanong paghupay mao ang paghupay nga magpatunghag kaisog, ang paghupay nga makapaarang sa usa ka tawo sa malamposong pagsagubang sa tanang kalisdanan sa kinabuhi.” Kini usab naglakip ug makapahupayng mga pulong nga gipasukad sa lig-ong saad ug paglaom​—ang saad sa pagkabanhaw sa mga patay.

Si Jesus ug si Pablo ​—Mabinationg mga Tighupay

 7. Sa unsang paagi si Pablo nakahupay sa iyang Kristohanong mga igsoon?

⁷ Pagkatalagsaong panig-ingnan si Pablo sa paghatag ug paghupay! Siya nakasulat sa mga igsoon sa Tesalonica: “Kami nagmalumo taliwala kaninyo, sama sa usa ka nagapasusong inahan nga nagapangga sa iyang kaugalingong mga anak. Busa, kay may malumong pagmahal kaninyo, kami nahimuot pag-ayo nga ipaambit kaninyo, dili lamang ang maayong balita sa Diyos, apan usab ang among kaugalingong mga kalag, tungod kay kamo nahimo mang hinigugma alang kanamo. Uyon niana kamo nahibalo pag-ayo kon sa unsang paagi, ingon sa usa ka amahan ngadto sa iyang mga anak, kami padayong maawhagon nga nagatambag sa matag usa kaninyo, ug nagahupay ug nagapanaksi nganha kaninyo.” Sama gayod sa mahigugmaon, mapinanggaong mga ginikanan, kitang tanan makapaambit sa atong kamainiton ug pagkamasinabtanon sa uban sa ilang panahon sa panginahanglan.​—1 Tesalonica 2:7, 8, 11.

 8. Nganong ang pagtulon-an ni Jesus usa ka paghupay niadtong nagbangotan?

⁸ Sa pagpakita sa ingong pagkamapinanggaon ug kalulot, si Pablo nagsundog lamang sa iyang dakong Sulundan, si Jesus. Hinumdomi ang mabinationg pagdapit nga gipaabot ni Jesus sa tanan sumala sa nahisulat sa Mateo 11:28-30: “Umari kanako, kamong tanan nga nagabudlay ug nabug-atan, ug ako magapalagsik kaninyo. Isangon ang akong yugo diha kaninyo ug pagkat-on gikan kanako, kay ako malumog-buot ug mapaubsanon sa kasingkasing, ug makakaplag kamog kahayahay alang sa inyong mga kalag. Kay maluloton ang akong yugo ug gaan ang akong luwan.” Oo, ang pagtulon-an ni Jesus makapahayahay kay nagtanyag kinig paglaom ug usa ka saad​—ang saad sa pagkabanhaw. Kini mao ang paglaom ug ang saad nga atong ginatanyag sa katawhan, pananglitan, sa dihang ibilin nato kanila ang brosyur nga Sa Dihang ang Imong Minahal Mamatay. Kining paglaoma makatabang kanatong tanan, bisan pag kita nagbangotan sa dugay nga panahon.

Kon Unsaon Paghupay Niadtong Nagbangotan

 9. Nganong angay nga dili kita mahimong di-mapailobon sa mga tawong nagbangotan?

⁹ Ang pagbangotan dili limitado sa gitakdang yugto sa panahon human dayon sa pagkamatay sa usang minahal. Ang pipila ka tawo nagpas-an sa kabug-at sa ilang pagbangotan sa ilang tibuok kinabuhi, ilabina kadtong namatyan ug mga anak. Usa ka Kristohanong magtiayon sa Espanya namatyan sa ilang 11-anyos nga anak lalaki sa 1963 ingong biktima sa meningitis. Hangtod karon, manglugmaw gihapon ang ilang luha sa dihang maghisgot sila kang Paquito. Ang mga anibersaryo, mga letrato, mga sobenir, tingali magpukaw ug makapasubong mga handumanan. Busa, angay gayod nga kita dili mahimong di-mapailobon ug maghunahuna nga ang uban karon angayng mahupayan na sa ilang kaguol nga gipahinabo sa pagkamatay. Usa ka medikal nga awtoridad miangkon: “Ang depresyon ug mga pagkabalhin sa buot tingali molungtad sa daghang tuig.” Busa, hinumdomi nga sama nga ang mga ulat sa lawas tingali magpabilin sa tibuok kinabuhi, mao usab ang daghang emosyonal nga mga kagul-anan.

10. Unsay kinahanglan nga atong buhaton sa pagtabang sa mga nagbangotan?

¹⁰ Unsa ang pipila ka praktikal nga butang nga mahimo nato sa paghupay niadtong nagbangotan diha sa Kristohanong kongregasyon? Sa bug-os nga sinseridad kita tingali makasulti sa usa ka igsoong lalaki o babaye nga nagkinahanglag paghupay, “Kon aduna koy mahimo sa pagtabang, ingna lang ako.” Apan unsa ka subsob nga ang tawong nagbangotan aktuwal nga motawag kanato sa pag-ingon, “Duna koy nahunahunaan nga imong mahimo sa pagtabang kanako”? Dayag, kinahanglang kita ang manguna sa paglihok aron mahupay nato ang nagbangotan. Busa, unsay atong mahimo nga mapuslanon? Aniay pila ka praktikal nga mga sugyot.

11. Sa unsang paagi ang atong pagpamati mahimong kahupayan sa uban?

¹¹ Pamati: Usa sa labing makatabang nga mga butang nga imong mahimo mao ang pagduyog sa kaguol sa usang nagbangotan pinaagi sa pagpamati. Tingali mangutana ka, “Gusto ba nimong hisgotan kana?” Siya maoy pahukma. Ang usa ka Kristohanon nahinumdom sa dihang namatay ang iyang amahan: “Nakatabang pag-ayo kanako sa dihang ang uban nangutana kon unsay nahitabo ug unya tinuod nga namati.” Sumala sa gitambag ni Santiago, magmadali sa pagpamati. (Santiago 1:19) Pamati nga mapailobon ug makigbation. “Hilak uban sa mga tawo nga naghilak,” mao ang sugyot sa Bibliya sa Roma 12:15. Hinumdoming si Jesus mihilak uban kang Marta ug Maria.​—Juan 11:35.

12. Unsang matang sa pasalig ang atong ikahatag niadtong nagbalata?

¹² Ihatag ang pasalig: Hinumdoming ang tawong nagbalata sa sinugdan tingali mobating sad-an, kay naghunahuna nga siya unta may labaw pang nahimo. Pasaligi siya nga kalagmitang ang tanang posible nahimo na (o ang bisan unsa pang nasayran nimo nga matuod ug positibo). Pasaligi siya nga ang iyang gibati kasagaran kaayo. Sultihi siya bahin sa uban nga nailhan nimo nga malamposong naulian na gikan sa samang pagkanamatyan. Sa laing mga pulong, magmasensitibo ug magmabination. Ang atong malulutong tabang mahimong dako kaayog kahulogan! Si Solomon misulat: “Ingon sa mga mansanas nga bulawan diha sa linala nga salapi mao ang usa ka pulong nga gilitok sa hustong panahon alang niana.”​—Proverbio 16:24; 25:11; 1 Tesalonica 5:11, 14.

13. Kon anaa kita aron motabang, sa unsang paagi kana makatabang?

¹³ Maanaa aron motabang: Maanaa aron motabang dili lang sa unang pipila ka adlaw sa dihang presente ang daghang higala ug mga paryente kondili sa pipila ka bulan sa ulahi kon gikinahanglan, sa dihang nahibalik na ang uban sa adlaw-adlaw nilang rutina. Ang yugto sa pagbangotan mahimong magkalain kaayo, depende sa indibiduwal. Ang atong Kristohanong kaikag ug pagkamabination mahimong dako kaayog kahulogan sa bisan unsang panahon sa panginahanglan. Ang Bibliya nag-ingon nga “adunay usa ka higala nga mopabilin nga labi pang suod kay sa usa ka igsoon.” Sa ingon, ang panultihong, “Ang usa ka higalang anaa sa kawalad-on maoy tinuod gayong higala,” maoy butang nga dili malalis nga angay natong ipadapat.​—Proverbio 18:24; itandi ang Buhat 28:15.

14. Unsay atong mahisgotan sa paghupay sa nagbangotan?

¹⁴ Hisgoti ang maayong mga hiyas sa tawong namatay: Kini maoy laing dakong tabang kon itanyag sa hustong panahon. Ipaambit ang positibong lakbit nga mga sugilanon nga imong mahinumdoman bahin sa maong tawo. Ayawg kahadlok sa paggamit sa ngalan sa namatay. Ayawg gawi nga samag ang usang minahal nga namatay wala gayod maglungtad o walay-nada. Makahupay ang pagkasayod kon unsay giingon sa usa ka basahon gikan sa Harvard Medical School: “Ang usa ka matang sa pagkanaulian mahitabo sa dihang ang nagbangotan sa ngadtongadto makahunahuna sa tawong namatay nga wala na ang hingaping kasub-anan . . . Samtang ang bag-ong kamatuoran giila ug gipatuhop, ang kaguol maawop ngadto sa bililhong mga handumanan na lamang.” “Bililhong mga handumanan”​—makapahupay gayod ang paghinumdom niadtong bililhong mga gutlo nga nagugol kauban sa usang minahal! Usa ka Saksing namatyan sa iyang amahan sa pipila ka tuig kanhi miingon: “Ang usa ka espesyal nga handumanan alang kanako mao ang pagbasa sa Bibliya uban kang Papa wala madugay human sa iyang pagsugod sa pagtuon sa kamatuoran. Ug ang paghigda sa usa ka pangpang sa suba nga naghisgot sa pipila nakong mga suliran. Nakita ko lamang siya matag tulo o upat ka tuig, mao nga kadtong mga higayona bililhon.”

15. Sa unsang paagi ang usa makapanguna paglihok aron pagtabang?

¹⁵ Manguna sa paglihok sa dihang nahiangay: Ang pipila ka tawong nagabangotan makasagubang nga mas maayo kay sa uban. Busa, depende sa mga kahimtang, himoa ang praktikal nga mga tikang sa pagtabang. Usa ka nagbangotang Kristohanong babaye nahinumdom: “Ang daghan sa kongregasyon miingon, ‘Kon aduna koy mahimo, sultihi ako.’ Apan ang usa ka Kristohanong babaye wala na mangutana. Siya misulod dayon sa lawak-higdaan, mitangtang sa bulingong mga hanig sa higdaan, ug naglaba niana. Ang lain mikuhag balde, tubig, ug mga galamiton sa panghinlo ug nagnusnos sa alpombra diin nagsuka ang akong bana. Kini sila maoy tinuod nga mga higala, ug dili gayod ako malimot kanila.” Diin adunay dayag nga panginahanglan sa tabang, manguna sa paglihok​—tingali pinaagi sa pagdegamo, pagtabang sa panghinlo, o pagbuhat sa mapuslanong mga buluhaton. Siyempre, angay nga kita magbantay nga dili manghilabot sa dihang ang tawong nagbangotan gustog pribasiya. Busa, kinahanglang maningkamot kita sa pagpadapat sa mga pulong ni Pablo: “Busa, ingon nga mga pinili sa Diyos, balaan ug hinigugma, isul-ob sa inyong kaugalingon ang malumong mga pagmahal sa pagkamabination, kalulot, pagkamapaubsanon sa hunahuna, kalumo, ug hataas-nga-pailob.” Ang kalulot, pailob, ug gugma dili gayod mapakyas.​—Colosas 3:12; 1 Corinto 13:4-8.

16. Nganong ang usa ka sulat o kard makahupay?

¹⁶ Pagsulat o pagpadalag mahupayong kard: Ang bili sa usa ka sulat nga pahasubo o nindot nga mabinationg kard sagad nga mahikalimtan. Unsay bentaha niini? Kini mabalikbalik pagbasa. Ang maong sulat dili kinahanglan nga taas, apan kini angay magpadayag sa imong pagkamabination. Angay usab nga kini magpabanaag sa espirituwal nga tono apan wala magsermon. Ang paninugdang mensahe lamang nga “Kami ania alang kanimo” mahimong makahupay.

17. Sa unsang paagi ang pag-ampo makahupay?

¹⁷ Duyogi sila sa pag-ampo: Ayaw pakamenosa ang bili sa imong mga pag-ampo kauban ug alang sa nagbangotang kaubang mga Kristohanon. Ang Bibliya nag-ingon sa Santiago 5:16: “Ang pangamuyo sa usa ka tawong matarong . . . adunay dakong puwersa.” Pananglitan, sa dihang ang nagabangotan makadungog kanato nga nag-ampo alang kanila, makatabang kini nga sila mahuwasan sa negatibong pagbati sama sa pagbati sa pagkasad-an. Sa mga gutlo sa atong kahuyang, sa kaminghoy, si Satanas maningkamot sa pagdaot kanato pinaagi sa iyang “mga lipatlipat,” o “malansisong mga buhat.” Kini ang panahon nga atong gikinahanglan ang paghupay ug pagsuportar sa pag-ampo, sumala sa giingon ni Pablo: ‘Uban ang tanang matang sa pag-ampo ug pangamuyo padayon kamo sa pag-ampo sa tanang higayon diha sa espiritu. Ug niana nga katuyoan padayong magtukaw uban ang bug-os nga pagkamakanunayon ug uban ang pagpangamuyo alang sa tanang mga balaan.’​—Efeso 6:11, 18, Kingdom Interlinear; itandi ang Santiago 5:13-15.

Kon Unsay Likayan

18, 19. Sa unsang paagi kita makapakitag taktika sa atong mga kolokabildo?

¹⁸ Sa dihang ang usa ka tawo nagabangotan, may mga butang usab nga dili buhaton o isulti. Ang Proverbio 12:18 nagpasidaan: “Adunay usa nga nagasulti nga dili mahunahunaon nga sama sa mga paglagbas sa espada, apan ang dila sa mga maalamon makapaayo.” Usahay, nga wala makaamgo niini, mapakyas kita sa pagpakitag taktika. Pananglitan, kita tingali moingon, “Nasayod ako kon unsay imong gibati.” Apan tinuod ba gayod kana? Nakasinati ka ba sa sama gayong kapildihan? Unya usab, lainlain ang mga reaksiyon sa mga tawo. Ang imong mga reaksiyon basin dili pareho sa iya sa nagabangotang tawo. Basin mas mabination ang pag-ingon, “Miduyog ako sa imong gibati kay naagian ko ang samang kapildihan sa dihang ang akong . . . namatay dili pa dugay.”

¹⁹ Magpadayag usab ug pagkamabination ang paglikay sa pagkomento kabahin sa kon banhawon ba o dili ang namatay. Ang pipila ka igsoong lalaki ug babaye nasakit pag-ayo sa mahukmanong mga komento bahin sa umaabot nga mga posibilidad sa usa ka dili-magtutuong kapikas nga namatay. Kita dili mga maghuhukom kon kinsay banhawon o dili. Kita mahupayan nga si Jehova, kinsa makakita sa kasingkasing, labi pang maluluy-on kay sa kadaghanan kanato.​—Salmo 86:15; Lucas 6:35-37.

Mga Teksto nga Makahupay

20, 21. Unsa ang pipila ka teksto nga makahupay sa nagbangotan?

²⁰ Usa sa kinalabwang mga tinubdan sa tabang, kon himoon sa hustong panahon, mao ang paghisgot sa mga saad ni Jehova alang sa mga patay. Kining mga hunahuna sa Bibliya mahimong makatabang kon kaha ang nagbangotang tawo maoy Saksi o tawong atong nahibalag sa pagsangyaw. Unsa ba ang pipila niining mga tekstoha? Nasayod kita nga si Jehova mao ang Diyos sa tanang paghupay, kay siya miingon: “Ako​—ako mismo mao ang Usa nga nagahupay kaninyo.” Siya miingon usab: “Sama sa usa ka tawo nga padayong ginahupay sa iyang kaugalingong inahan, sa ingon ako mismo magapadayon sa paghupay kaninyo.”​—Isaias 51:12; 66:13.

²¹ Ang salmista misulat: “Kini mao ang akong paghupay sa akong kasakitan, kay ang imong kaugalingong pulong nagtipig kanakong buhi. Ako nahinumdom sa imong hudisyal nga mga paghukom sukad sa panahong walay tino, Oh Jehova, ug ako nakakaplag ug paghupay sa akong kaugalingon. Hinaot unta ang imong mahigugmaong-kalulot, palihog, magahupay kanako, sumala sa imong pulong ngadto sa imong alagad.” Matikding ang pulong “paghupay” gigamit nga balikbalik sa maong mga teksto. Oo, makakaplag kitag tinuod nga paghupay alang sa atong kaugalingon ug alang sa uban pinaagi sa pagtumong sa pagtagad nganha sa Pulong ni Jehova sa panahon sa atong kasakitan. Kini, duyog sa gugma ug pagkamabination sa mga igsoon, makatabang kanato sa malamposong pag-antos sa mga kagul-anan nga gipahinabo sa atong pagkanamatyan ug maghupong usab sa atong mga kinabuhi sa mangayaong kalihokan sa Kristohanong ministeryo.​—Salmo 119:50, 52, 76.

22. Unsang kalaoman ang anaa sa atong atubangan?

²² Mahupayan usab ug diyutay ang atong kagul-anan pinaagi sa pagkapuliki sa pagtabang sa uban sa ilang kasakitan. Samtang itumong nato ang atong pagtagad sa uban nga nagkinahanglag paghupay, mabatonan usab nato ang matuod nga kalipay sa paghatag sa espirituwal nga diwa. (Buhat 20:35) Ipaambit nato kanila ang panan-awon sa adlaw sa pagkabanhaw sa dihang ang katawhan sa tanang kanhing mga nasod, sa sunodsunod nga kaliwatan, magadawat sa ilang namatayng mga minahal gikan sa mga patay ngadto sa bag-ong kalibotan. Pagkatalagsaong palaaboton! Aduna unyay mga luha sa kalipay samtang atong mahinumdomang si Jehova sa pagkamatuod mao ang Diyos “nga nagahupay niadtong gipaubos”!​—2 Corinto 7:6.

Makahinumdom Ka Ba?

◻ Sa unsang paagi si Jehova “ang Diyos sa tanang paghupay”?

◻ Giunsa ni Jesus ug ni Pablo paghupay ang mga nagbangotan?

◻ Unsa ang pipila ka butang nga atong mahimo sa paghupay niadtong nagbangotan?

◻ Unsay angay natong likayan sa dihang makiglabot sa mga nagbangotan?

◻ Unsa ang imong paboritong mga teksto sa paghupay sa mga panahong adunay namatay?

[Hulagway sa panid 15]

Sa mataktikanhon manguna paglihok sa pagtabang niadtong nagbangotan