Tito—“Isigkamagbubuhat Alang sa Inyong Kaayohan”

MITUNGHA usahay ang mga suliran diha sa unang-siglong Kristohanong kongregasyon. Kinahanglan kining sulbaron, ug gikinahanglan niini ang kaisog ug kamasinugtanon. Ang usa ka tawo kinsa malamposong miatubang ug kapin sa usa sa maong suliran mao si Tito. Ingong usa kinsa miambit diha sa buluhaton uban ni apostol Pablo, gihimo niya ang matinuorong mga paningkamot sa pagtabang sa uban nga buhaton ang mga butang sa paagi ni Jehova. Busa gisultihan ni Pablo ang mga Kristohanon sa Corinto nga si Tito maoy ‘isigkamagbubuhat alang sa ilang kaayohan.’—2 Corinto 8:23.

Kinsa ba si Tito? Unsang bahin ang iyang gidula sa pagsulbad sa mga suliran? Ug sa unsang paagi kita makabenepisyo gikan sa pagkonsiderar sa iyang panggawi?

Ang Isyu sa Pagtuli

Si Tito maoy usa ka di-tinuling Grego. (Galacia 2:3)a Sanglit si Pablo nagtawag kaniya nga “usa ka tiunay nga anak sumala sa pagtuo nga giambitan sa tanan,” hayan si Tito maoy usa sa espirituwal nga mga anak sa apostol. (Tito 1:4; itandi ang 1 Timoteo 1:2.) Si Tito nakauban ni Pablo, Bernabe, ug uban pa gikan sa Antioquia, Syria, sa dihang sila miadto sa Jerusalem sa 49 K.P. aron hisgotan ang isyu sa pagtuli.—Buhat 15:1, 2; Galacia 2:1.

Gikasugyot nga sanglit ang pagkakabig sa di-tinuling mga Hentil gilantugian pa sa Jerusalem, gikuyog si Tito aron ipasundayag nga ang mga Hudiyo ug dili mga Hudiyo makabaton sa pag-uyon sa Diyos tinuli man sila o dili. Ang ubang mga membro sa kongregasyon sa Jerusalem kinsa maoy mga Pariseo sa wala pa dawata ang Kristiyanidad nakiglantugi nga ang mga kinabig nga Hentil obligado sa pagpatuli ug sa pagbantay sa Balaod, apan kini nga argumento gisupak. Ang pagpugos kang Tito ug sa ubang mga Hentil sa pagpatuli maoy pagpanghimakak unta nga ang kaluwasan nagdepende sa dili-takos nga kalulot ni Jehova ug sa pagtuo diha kang Jesu-Kristo inay kay sa mga buhat sa Balaod. Kini maoy pagsalikway usab unta sa ebidensiya nga ang mga Hentil, o mga tawo sa kanasoran, nakadawat sa balaang espiritu sa Diyos.—Buhat 15:5-12.

Gipadala sa Corinto

Sa dihang nahusay ang isyu sa pagtuli, gihatagan ug bug-os nga awtoridad sa pagwali ngadto sa kanasoran si Pablo ug Bernabe. Sa samang panahon, gipanlimbasogan usab nila nga hinumdoman ang mga kabos. (Galacia 2:9, 10) Sa pagkatinuod, sa dihang gihisgotan pag-usab si Tito diha sa dinasig nga rekord mga unom ka tuig sa ulahi, anaa siya sa Corinto ingong pinadala ni Pablo sa pag-organisar sa pagpanigom ug amot alang sa mga balaan. Apan, samtang gibuhat na ni Tito kining buluhatona, nakaplagan niya ang iyang kaugalingon diha sa laing kahimtang nga punog tensiyon.

Ang sulat ni Pablo sa mga taga-Corinto nagpadayag nga una siyang misulat kanila nga “mohunong sa pagpakig-uban tipon sa mga makihilawason.” Kinahanglang iyang sultihan sila sa pagkuha sa usa ka dili-mahinulsolong makihilawason gikan sa ilang taliwala. Oo, gisulatan sila ni Pablo ug kusganong sulat, nga gibuhat ang ingon “inubanan sa daghang luha.” (1 Corinto 5:9-13; 2 Corinto 2:4) Kasamtangan, gipadala si Tito sa Corinto sa pag-abag sa pagpanigom nga ginahimo didto alang sa kabos nga mga Kristohanon sa Judea. Posible, gipadala usab siya aron panid-an ang sanong sa mga taga-Corinto sa sulat ni Pablo.—2 Corinto 8:1-6.

Sa unsang paagi ang mga taga-Corinto mosanong sa tambag ni Pablo? Maikagon nga mahibaloan, lagmit gipadala ni Pablo si Tito gikan sa Efeso tabok sa Dagat Aegean ngadto sa Corinto, nga giinstruksiyonan sa pagpauli sa labing madali nga maarangan. Kon ang maong tahas natapos sa wala pa mohunong ang paglawig tungod sa tingtugnaw (sa mga tungatunga sa Nobyembre), si Tito makaadto sa Troas pinaagig barko o makasubay sa mas taas nga ruta sa yuta agi sa Hellespont. Lagmit sayo nga miabot si Pablo diha sa gikauyonang tagboanan sa Troas, sanglit ang rayot nga giaghat sa mga platero nagpahinabo kaniyang mobiya sa Efeso nga mas sayo kay sa gidahom. Human sa mabalak-ong paghulat sa Troas, nasabot ni Pablo nga si Tito wala moagi sa dagat. Busa, mibiyahe dayon si Pablo agi sa yuta sa paglaom nga matagboan siya sa dalan. Pag-abot sa teritoryo sa Uropa, miagi si Pablo sa Via Egnatia, ug sa kataposan iya na gayong nahibalag si Tito sa Macedonia. Sa dakong kahupayan ug kangaya ni Pablo, maayo ang balita gikan sa Corinto. Misanong nga mauyonon ang kongregasyon sa tambag sa apostol.—2 Corinto 2:12, 13; 7:5-7.

Bisag si Pablo nabalaka bahin sa matang sa pag-abiabi nga maagoman sa iyang sinugo, gitabangan sa Diyos si Tito sa pagtuman sa iyang buluhaton. Gidawat si Tito nga may “kahadlok ug pagpangurog.” (2 Corinto 7:8-15) Sa paggamit sa mga pulong sa komentarista nga si W. D. Thomas: “Makatuo kita nga dili sa pagpahuyang sa pagsaway ni Pablo, [si Tito] nangamuyo nga mahanason ug mataktikanhon sa mga taga-Corinto; nga nagpasalig kanila nga si Pablo, sumala sa iyang gipamulong, naghunahuna lamang sa ilang espirituwal nga kaayohan.” Ngadtongadto, si Tito nahigugma sa mga Kristohanong taga-Corinto tungod sa ilang masinugtanong espiritu ug positibong kausaban. Ang dalayegon nilang tinamdan nagsilbing usa ka tinubdan sa pagdasig kaniya.

Komosta ang ubang bahin sa tahas ni Tito sa Corinto—ang pag-organisar sa pagpanigom ug amot alang sa mga balaan sa Judea? Nagabuhat usab si Tito bahin niana, ingon sa masabot gikan sa impormasyong makaplagan sa 2 Corinto. Lagmit kanang sulata gisulat sa Macedonia panahon sa tinghunlak sa 55 K.P., wala madugay human nga si Tito ug Pablo nagkita. Misulat si Pablo nga si Tito, kinsa maoy misugod sa pagpanigom ug amot, niadtong tungora gipabalik kauban sa duha ka wala nganling mga katabang aron sa pagkompleto niana. Kay may matinuorong interes sa mga taga-Corinto, andam kaayo si Tito sa pagbalik. Samtang si Tito mipanaw pagbalik paingon sa Corinto, lagmit dala niya ang ikaduhang dinasig nga sulat ni Pablo sa mga taga-Corinto.—2 Corinto 8:6, 17, 18, 22.

Dili lamang maayong tig-organisar si Tito kondili siya usab maoy matang sa tawo nga masaligan sa delikadong mga buluhaton sa malisod nga mga kahimtang. Maisog siya, hamtong, ug lig-on. Dayag nga giisip ni Pablo si Tito nga may-katakos sa pagdumala sa nagapadayong mga sulirang gipresentar sa “mga maayong-laki nga mga apostol” sa Corinto. (2 Corinto 11:5) Kining hunahunaa bahin kang Tito napamatud-an pinaagi sa sunod nga paghisgot bahin kaniya diha sa Kasulatan, sa laing malisod nga asaynment.

Sa Isla sa Creta

Malagmit nga tali sa 61 ug 64 K.P., misulat si Pablo kang Tito, kinsa nagaalagad niadtong panahona sa isla sa Mediteranyo sa Creta. Gibilin siya ni Pablo didto aron “tul-iron ang mga butang nga depektoso” ug aron ‘magatudlo ug mga ansiyano diha sa lainlaing mga siyudad.’ Sa katibuk-an, ang mga taga-Creta may reputasyon ingong “mga bakakon, madaotong mapintas nga mga mananap, walay-trabahong mga ulit.” Busa, sa Creta, gikinahanglang molihok na usab si Tito nga may kaisog ug kalig-on. (Tito 1:5, 10-12) Kadto maoy mahinungdanon kaayong tahas, kay kadto hayan maoy motino sa kaugmaon sa Kristiyanidad sa maong isla. Ubos sa pagdasig, gitabangan ni Pablo si Tito pinaagi sa pagtino kon unsay pangitaon diha sa posibleng mahimong mga magtatan-aw. Kanang mga kuwalipikasyona sa gihapon pagatimbangtimbangon may kalabotan sa pagtudlo sa Kristohanong mga ansiyano.

Wala ipaila sa Kasulatan kon kanus-a si Tito migikan sa Creta. Nagpabilin siya didto nga may igong gidugayon aron si Pablo makahangyo kaniya sa pagtagana sa mga panginahanglan ni Zenas ug Apolos, kinsa mihapit didto sa usa ka panaw sa wala matinong panahon. Apan wala ra kaayo magdugay sa isla si Tito. Nagplano si Pablo sa pagpadala kang Artemis o Tiquico didto, ug unya si Tito makigkita sa apostol sa Nicopolis, lagmit ang iladong siyudad nianang ngalana sa amihanan-kasadpang Gresya.—Tito 3:12, 13.

Sumala sa kataposang mubong paghisgot sa Bibliya kang Tito, mahibaloan nato nga malagmit sa mga 65 K.P., gipadala siya ni Pablo sa lain pang asaynment. Kini ang naghatod kaniya sa Dalmacia, usa ka rehiyon sa sidlakan sa Dagat Adriatiko sa presenteng-adlawng Croatia. (2 Timoteo 4:10) Wala kita sultihi kon unsay buhaton ni Tito didto, apan gikasugyot nga siya gipadala sa paghikay sa mga kalihokan sa kongregasyon ug sa pagpakigbahin sa misyonaryong kalihokan. Kon mao, molihok si Tito diha sa kapasidad nga susama sa paagi nga niana siya mialagad sa Creta.

Pagkamapasalamaton nato sa hamtong nga Kristohanong mga magtatan-aw nga sama ni Tito! Ang ilang tin-aw nga pagsabot sa Kasulatanhong mga prinsipyo ug ang ilang maisogong pagpadapat niana nagtabang sa pagpanalipod sa espirituwalidad sa kongregasyon. Sundogon nato ang ilang pagtuo ug mapamatud-ang sama kang Tito pinaagi sa pagpalambo sa espirituwal nga mga intereses sa atong mga isigkamagtutuo.—Hebreohanon 13:7.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 31]

Si Tito maoy usa ka maisogong isigkamagbubuhat alang sa kaayohan sa mga Kristohanon sa Corinto ug bisan asa