PALAS-ANON, KABUG-AT

Usa ka butang nga gipas-an; usa ka luwan, literal o mahulagwayon. Lainlaing Hebreohanon ug Gregong mga pulong ang gigamit diha sa Kasulatan sa pagtumong sa “palas-anon” o “luwan,” nga usahay kini nagpasabot sa butang nga gipas-an apan sagad sa mahulagwayong mga butang sama sa responsibilidad, pagkasad-an, o sa mensahe gikan sa Diyos. Ang usa ka palas-anon sagad nga gilantaw ingong usa ka mabug-at nga luwan. Sa nagkalainlain nga Hebreohanong lintunganay nga mga pulong alang sa mga palas-anon ug mga luwan, ang usa niini (ka·vedhʹ) pangunang nagkahulogan nga “mabug-at.” (Gen 18:20; itandi ang 1Sa 4:18; Ex 10:14.) Ang lain pa, ang berbo nga na·saʼʹ, nagkahulogang “isakay; dalhon” (Gen 45:19; 47:30) ug mao ang lintunganayng pulong sa mas·saʼʹ, nga gihubad nga “palas-anon; luwan.” (2Cr 35:3; Num 4:15) Ang berbong sa·valʹ, nga gihubad nga “mopas-an ug mga kabug-at” diha sa Genesis 49:​15, maoy susama sa sab·balʹ (“tigpas-an” [Neh 4:10]) ug seʹvel (“tigpas-an” [Neh 4:17]; “pinugos nga pag-alagad” [1Ha 11:28]).

Ang mga pangulo sa pinugos nga trabaho gibutang ibabaw sa mga Israelinhon didto sa Ehipto “aron sa paglupig kanila pinaagig mabug-at nga palas-anon” ug sa pagpugos kanila sa pagdala ug sa paggamit niana nga mga materyales sa pagpanukod ingong pangpalitada nga yutang-kulonon ug mga tisa. (Ex 1:11-14; 2:11) Apan, si Jehova nagpagawas kanila “gikan sa ilalom sa mga pabug-at sa mga Ehiptohanon.” (Ex 6:6; Sal 81:6) Sa dihang ang tabernakulo ug ang mga kagamitan niini gibalhin gikan sa usa ka dapit ngadto sa laing dapit, ang mga Levihanon nga Kohatnon, Gersonhon, ug Merarihanon adunay espesipikong mga luwan nga pagadad-on. (Num 4) Sa ulahi, si Solomon nakabaton ug 70,000 ka tigpas-an diha sa iyang dakong panon sa mga trabahante. (1Ha 5:15; 2Cr 2:18) Ang mga tigpas-an gikinahanglan ug gigamit usab sa dihang si Haring Josias nag-ayo sa templo (2Cr 34:​12, 13) ug sa dihang gidumala ni Nehemias ang pagtukod pag-usab sa paril sa Jerusalem katuigan sa ulahi.​—Neh 4:17; tan-awa ang PINUGOS NGA PAG-ALAGAD.

Ang mga hayop sagad nga gigamit sa pagkarga sa mga luwan sa karaang mga panahon, ug ang mga Israelinhon gisugo nga sa dihang ang asno sa usa ka tawo nga nagdumot kanila makita nila nga nalup-og ilalom sa luwan niini, imbes nga biyaan kini, ang usa ‘magpalingkawas niini sa walay pakyas.’ (Ex 23:5) Ang gidaghanon sa butang nga madala sa usa ka hayop gitawag ug luwan, ingon sa “luwan sa usa ka paris nga mula.”​—2Ha 5:17.

Mahulagwayong Paggamit. Ang Hebreohanong pulong nga mas·saʼʹ, nga sagad gigamit alang sa literal nga luwan o palas-anon, mahimong magtumong sa usa ka “mabug-at nga mensahe,” sama sa gihatag sa inahan ni Haring Lemuel kaniya ingong pagtul-id. (Pr 31:1) Kini mahimong magtumong usab sa usa ka pahayag. (Isa 13:1; 14:28; Eze 12:10; Nah 1:1) Sagad nga ang maong pahayag maoy usa ka mahukmanong pagsaway tungod sa pagkadaotan ug busa nahisama sa usa ka mabug-at nga palas-anon sa paghukom.

Ang tawo nga matinumanon sa Diyos makatugyan sa iyang mahulagwayong palas-anon, o sa gihatag kaniya nga pahat sa mga pagsulay ug mga kabalaka, ngadto kang Jehova. Sa ingon, si David mipahayag: “Itugyan ang imong palas-anon kang Jehova, ug siya magasapnay kanimo. Dili gayod niya itugot nga matarog ang matarong.” (Sal 55:22; itandi ang 1Pe 5:​6, 7.) Si David naaghat usab sa pagtuaw: “Dalayegon si Jehova, nga sa adlaw-adlaw nagapas-an sa atong luwan, ang matuod nga Diyos sa atong kaluwasan.”​—Sal 68:19.

Ang usa ka “palas-anon” o “kabug-at” mahimong magtumong sa usa ka responsibilidad nga gipapas-an ni Kristo. (Pin 2:24) Ang balaang espiritu ug ang Kristohanong nagamandong lawas mipabor sa dili na pagsangon ug dugang “palas-anon” ngadto sa mga Kristohanon gawas sa kinahanglanong mga butang, nga mao, ang ‘padayong pag-ayad sa mga butang nga gihalad ngadto sa mga idolo ug gikan sa dugo ug gikan sa mga butang nga naluok ug gikan sa pakighilawas.’​—Buh 15:​28, 29.

Sa laing diwa, si Pablo nagpasalig sa mga taga-Corinto nga siya dili magpabug-at kanila ug wala magtinguha sa ilang mga kabtangan apan ‘malipay gayod nga magagasto ug bug-os nga pagagastohon’ alang sa ilang mga kalag. (2Co 12:14-18) Ingong apostol ni Kristo, si Pablo angayan unta nga mahimong “gastosong pabug-at” sa mga Kristohanon sa Tesalonica. Hinunoa, siya wala gani mokaon ug pagkaon nga walay bayad gikan kang bisan kinsa apan siya nagpahinumdom kanila nga “pinaagi sa paghago ug sa pagbudlay magabii ug maadlaw kami nagtrabaho aron dili magsangon ug gastosong pabug-at kang bisan kinsa kaninyo,” dili kay wala siyay awtoridad nga himoon kana, kondili aron mahimong panig-ingnan nga ilang sundogon.​—2Te 3:7-10.

Mahukmanong gisaway ni Jesus ang mga eskriba ug mga Pariseo, nga nag-ingon: “Sila magbugkos ug bug-at nga mga luwan ug magbutang niini diha sa mga abaga sa mga tawo, apan sila dili buot motarog niini pinaagi sa ilang tudlo.” (Mat 23:​2, 4) Dayag nga si Jesus nagtumong sa gagming nga mga lagda ug mabug-at nga mga tradisyon nga gisangon niini nga mga tawo nganha sa komon nga katawhan, nga gani sila dili buot magkuha bisan sa usa ka gamayng regulasyon aron mahimo kining sayon alang sa katawhan.​—Mat 23:​13, 23, 24.

Sa laing bahin, si Jesus nagpagawas sa mga tawo sa espirituwal nga paagi gikan sa maong malupigong mga tradisyon. (Ju 8:​31, 32) Iyang gidapit kadtong mga nabudlayan ug nabug-atan sa pagduol kaniya, sa pagpas-an sa iyang yugo, ug sa pagkahimong iyang mga tinun-an, kay siya malumog-buot ug mapainubsanon sa kasingkasing, ug sila makakaplag ug kahayahay alang sa ilang mga kalag. Siya miingon: “Ang akong yugo masayon ug ang akong luwan magaan.” (Mat 11:28-30) Si Kristo dili mapig-oton ni malupigon kondili maluloton, ug kadtong moduol kaniya makadawat ug hustong pagtagad. Ang yugo ni Kristo mas magaan gayod kon itandi sa yugo nga gisangon sa relihiyosong mga tradisyonista nganha sa katawhan. Lagmit gipasabot usab ni Jesus nga kadtong naluya tungod sa kabug-at sa sala ug kasaypanan angayng moduol kaniya alang sa espirituwal nga kahayahay. Ang pagdala sa magaan nga “luwan” ni Jesus dayag nga naglakip sa pagkahibalo ug sa pagtuman sa mga kinahanglanon sa Diyos, mga butang nga malipayong gihimo ni Jesus sa panahon sa iyang yutan-ong kinabuhi ug ministeryo. (Ju 17:3; 4:34) Sa ulahi, gipakasama ni Pablo ang Kristohanong pagkinabuhi sa usa ka lumba ug nag-aghat sa mga isigkamagtutuo nga dili pabug-atan ang ilang kaugalingon, nga nag-awhag kanila nga tangtangon ang “tanang kabug-at ug ang sala nga daling makasabod kanato,” ug “daganon nato nga malahutayon ang lumba nga gibutang sa atong atubangan,” samtang tutokan “ang Pangulong Ahente ug Maghihingpit sa atong pagtuo, si Jesus.”​—Heb 12:​1, 2.

Pagpas-an sa mga Kabug-at sa Uban. Si Pablo misulat ngadto sa mga taga-Galacia: “Magpadayon sa pagpinas-anay sa mga kabug-at [o, “malisod nga mga butang”; sa literal, “bug-at nga mga butang”] sa usag usa, ug sa ingon magtuman sa balaod ni Kristo.” (Gal 6:​2, ftn sa Rbi8) Alang sa terminong “mga kabug-at” ang apostol migamit sa baʹre, ang plural sa baʹros, usa ka Gregong pulong nga kanunayng gigamit sa pagtumong sa usa ka butang nga malisod dad-on o mabug-at. Tino nga dili lalim ang kabug-at sa sala nga maoy nahimong palas-anon sa usa ka tawo tungod kay siya nakahimog “sayop nga lakang” (gihisgotan sa miaging bersikulo). Apan, sa bersikulo 5 ang apostol miingon: “Kay ang matag usa magpas-an sa iyang kaugalingong luwan,” buot ingnon, ang iyang luwan sa responsibilidad. Alang sa “luwan” si Pablo dinhi migamit sa Gregong pulong nga phor·tiʹon, nga nagtumong sa usa ka butang nga pagapas-anon o pagadad-on, nga wala maghisgot sa gibug-aton niana nga butang. Busa niini nga mga bersikulo siya naghimog kalainan tali sa “mga palas-anon” ug sa “luwan.” Kini nagpasabot nga kon ang usa ka Kristohanon mahitumpawak sa espirituwal nga suliran nga malisod kaayo alang kaniya sa pagpas-an, ang mga isigkamagtutuo motabang kaniya, sa ingon nagtabang sa pagdala sa palas-anon sa uban. Ang maong mga tawo nagpakita ug gugma ug busa nagtuman sa balaod ni Kristo. (Ju 13:​34, 35) Kini nahiuyon sa giingon na ni Pablo, sumala sa natala sa Galacia 6:​1, bahin sa pagpaningkamot nga ipasig-uli ang usa ka tawo sa espirituwal nga paagi, usa ka butang nga mahimo pinaagi sa gugma, kalulot, ug pag-ampo. (Itandi ang San 5:13-16.) Hinunoa, ingon sa sunod nga gipakita sa apostol, ang pagdala sa mga palas-anon sa uban wala magpasabot nga iyang pas-anon ang luwan sa espirituwal nga responsibilidad sa maong tawo ngadto sa Diyos. Sa samang konteksto, gipatin-aw ni Pablo nga ang usa ka tawo naglimbong sa iyang kaugalingong hunahuna kon iyang giisip nga siya mahinungdanon samtang siya walay pulos, ug ang apostol nag-awhag sa Kristohanon nga ‘sulayan ang iyang kaugalingong binuhatan,’ aron “siya may hinungdan sa pagsadya labot sa iyang kaugalingon lamang, ug dili sa pagtandi sa laing tawo.” (Gal 6:​3, 4; itandi ang 2Co 10:12.) Human niana ang apostol miingon nga “ang matag usa magpas-an sa iyang kaugalingong luwan” sa responsibilidad atubangan sa Supremong Maghuhukom, si Jehova nga Diyos.