“Magpadayon sa Paglakaw Ingong mga Anak sa Kahayag”
“Isul-ob ninyo ang bag-ong pagkatawo nga nalalang sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa matuod nga pagkamatarong ug pagkamaunongon.”—EFESO 4:24.
1. Sa unsa nabulahan ang mga magsisimba kang Jehova? Ngano?
SI Jehova nga Diyos mao “ang Amahan sa langitnong mga kahayag,” ug “diha kaniya wala gayoy kangitngit.” (Santiago 1:17; 1 Juan 1:5) Ang iyang Anak, si Jesu-Kristo, miingon bahin sa iyang kaugalingon: “Ako mao ang kahayag sa kalibotan. Siya nga magasunod kanako dili gayod magalakaw sa kangitngit, hinunoa magabaton sa kahayag sa kinabuhi.” (Juan 8:12) Mao nga ang mga matuod nga magsisimba ni Jehova, ang mga sumusunod sa iyang Anak, nabulahan sa pagkanalamdagan—sa mental, moral, ug espirituwal mga paagi—ug sila “nagasidlak ingong mga kahayag sa kalibotan.”—Filipos 2:15.
2. Unsang kalainan tali sa katawhan sa Diyos ug sa kalibotan ang natagna?
2 Sa kanhi pa, gidasig sa pagtagna si propetang Isaias niining pagkalahi: “Tan-awa! ang kangitngit motabon sa yuta, ug ang mabagang kangitngit motabon sa mga nasodnong pundok; apan si Jehova mosidlak sa ibabaw nimo, ug ang iyang himaya makita sa ibabaw nimo.” Sa pagkatinuod, ang tanang tawong nabulag sa Diyos giingon nga nailalom sa gahom ug impluwensiya sa “mga magmamando sa kalibotan niining kangitngitan.”—Isaias 60:2; Efeso 6:12.
3. Sa unsang mga katarongan nga kita dulot nga interesado sa tukma-sa-panahong tambag ni Pablo?
3 Nabalaka kaayo si apostol Pablo nga ang iyang isigka-Kristohanon magpabiling gawas sa maong kangitngitan. Siya miawhag kanila nga sila “dili na magpadayon sa paglakaw ingon sa mga nasod” apan nga sila “magpadayon sa paglakaw ingong mga anak sa kahayag.” (Efeso 4:17; 5:8) Gipatin-aw usab niya kon sa unsang paagi sila mahimong molampos sa paghimo niana. Karong adlawa, nagkabaga ang kangitngit ug kangiob nga nagatabon sa mga nasod. Ang kalibotan nahatidlom nga lalom pa sa lapok sa kahapay sa maayong gawi ug espirituwalidad. Ang mga magsisimba ni Jehova adunay nagkalisod-dag-on nga pakigbugno. Busa, kita interesado kaayo kon unsay igaingon ni Pablo.
Pagkakat-on Kang Kristo
4. Unsay diha sa hunahuna ni Pablo sa miingon siya: “Si Kristo wala ninyo hikat-oni nga ingon niana”?
4 Human sa pagbatbat sa walay-kapuslanang mga pangagpas ug kahugawan sa kalibotan, giliso pagbalik ni apostol Pablo ang iyang pagtagad ngadto sa iyang isigka-Kristohanon sa Efeso. (Palihog basaha ang Efeso 4:20, 21.) Si Pablo nakagugol nag mga tulo ka tuig sa pagwali ug pagpanudlo nianang siyudara, ug daghan ang personal niyang nailhan diha sa kongregasyon. (Buhat 20:31-35) Busa, sa dihang siya miingon, “Si Kristo wala ninyo hikat-oni nga ingon niana,” siya nagpahayag sa iyang kaugalingong kahibalo nga ang mga Kristohanon sa Efeso wala matudloi sa matinugoton, sinagolang bersiyon sa kamatuoran nga mokonsentir sa mga matang sa daotang gawi nga iyang gibatbat sa mga bersikulo 17 ngadto sa 19. Nahibalo siya nga natudloan sila sa husto ug tukmang paagi sa matuod Kristohanong dalan sa kinabuhi ingong si Jesu-Kristo naghatag ug sumbanan. Tungod niana, wala na sila magalakaw sa kangitngit ingon sa mga nasod, apan sila maoy mga anak sa kahayag.
5. Unsa ang kalainan tali sa taphaw nga pagkaanaa sa kamatuoran ug pagbaton nato sa kamatuoran?
5 Pagkahinungdanon, diay, nga ‘makakat-on kang Kristo’ sa hustong paagi! Aduna bay sayop nga mga paagi sa pagkat-on kang Kristo? Sa pagkatinuod aduna. Sayosayo, sa Efeso 4:14, gipasidan-an ni Pablo ang mga igsoon: “Angay nga dili na kita mahimong mga bata, nga gituyatuya nga samag pinaagi sa mga balod ug gianod-anod sa matag hangin sa pagtulon-an pinaagi sa lipatlipat sa mga tawo, pinaagi sa panglingla sa pagmugnag kasaypanan.” Malagmit nga may pipila nga nakakat-on kang Kristo apan naglakaw gihapon sa mga paagi sa kalibotan ug nagsulay pa sa paghaylo sa uban sa pagbuhat niana. Kini ba nagpakita kanato sa kakuyaw sa pagkaanaa lang sa kamatuoran, sumala sa paggamit sa pipila sa panultihon, nga kaatbang sa pagbaton nato sa kamatuoran? Sa adlaw ni Pablo kadtong nagbaton lang ug hapawhapaw nga pagsabot sa kasayon ug madali nabuyo sa uban, ug tinuod usab kana karong adlawa. Sa pagsanta niini, si Pablo nagpadayon sa pag-ingon nga ang mga taga-Efeso kinahanglang ‘makadungog kang Kristo ug matudloan pinaagi ni Jesus.’—Efeso 4:21.
6. Sa unsang paagi kita makakat-on, makadungog, ug matudloan ni Kristo karong adlawa?
6 Ang mga pamulong “makakat-on,” “makadungog,” ug “matudloan” nga gigamit ni Pablo tanan nagpasabot sa usa ka proseso sa pagtuon ug pagpanudlo, samag diha sa usa ka eskuylahan. Siyempre, kita dili makadungog, makakat-on, o matudloan nga direkta ni Jesus mismo karong adlawa. Apan siya nagadumala sa usa ka tibuok-kalibotang edukasyonal nga kampanya bahin sa Bibliya pinaagi sa iyang “matinumanon ug maalamong ulipon.” (Mateo 24:45-47; 28:19, 20) Kita ‘makakat-on kang Kristo’ sa husto ug tukmang paagi kon regular kitang moambit sa tukma-panahong espirituwal nga pagkaon nga gitagana sa ulipon nga matang, motuon niana nga makugihon sa personal o diha sa usa ka kongregasyon, magpalandong niana, ug magpadapat kon unsay atong nakat-onan. Paneguroon nato nga sa bug-os atong mapahimuslan ang tanang tagana aron kita matinud-anong makaingon nga kita “nakadungog kaniya ug natudloan pinaagi niya.”
7. Unsang kahulogan ang mahimong makita sa mga pulong ni Pablo, “ang kamatuoran anaa kang Jesus”?
7 Makaiikag nga sa Efeso 4:21, human sa pagpasiugda sa proseso sa pagkakat-on, si Pablo midugang: “Maingon nga ang kamatuoran anaa kang Jesus.” Ang pila ka komentarista sa Bibliya nagpaila sa kamatuoran nga si Pablo talagsa rang migamit sa personal nga ngalan ni Jesus mismo diha sa iyang mga sinulat. Sa pagkatinuod, kini ang bugtong higayon sa maong paggamit diha sa sulat ngadto sa mga taga-Efeso. May espesyal bang kahulogan kini alang kanato? Tingali si Pablo nag-awhag sa pagtagad sa panig-ingnan nga gihatag ni Jesus ingong usa ka tawo. Hinumdomi nga si Jesus kas-a miingon mahitungod sa iyang kaugalingon: “Ako mao ang dalan ug ang kamatuoran ug ang kinabuhi.” (Juan 14:6; Colosas 2:3) Si Jesus miingon: “Ako mao . . . ang kamatuoran” tungod kay siya wala lang magsulti ug magtudlo niana apan nagkinabuhi ug nagpersonipikar niana. Oo, ang matuod nga Kristiyanidad dili lang usa ka ideya kondili usa ka paagi sa kinabuhi. Ang ‘pagkakat-on kang Kristo’ nagalakip sa pagkat-on sa pagsundog kaniya sa pagkinabuhi sa kamatuoran. Gisunod mo ba si Jesus sa imong pagkinabuhi? Sa adlaw-adlaw nagasunod ka ba gayod sa iyang mga lakang? Pinaagi lamang sa paghimo niana nga makapadayon kita sa paglakaw ingong mga anak sa kahayag.
“Hukasa ang Daang Pagkatawo”
8. Unsang ilustrasyon ang gigamit ni Pablo sa Efeso 4:22, 24, ug nganong kini haom?
8 Sa pagpakita kon sa unsang paagi kita malamposong ‘makakat-on kang Kristo’ ug makalakaw ingong mga anak sa kahayag, si Pablo nagpadayon sa pag-ingon, sa Efeso 4:22-24, nga adunay tulo ka linaing mga lakang nga atong pagasundon. Ang una niini mao: “Kinahanglang inyong hukason ang daang pagkatawo nga nahiuyon sa inyong kanhing paggawi ug nga ginadunot sumala sa iyang mga malimbongong pagpangibog.” (Efeso 4:22) Ang pamulong “hukason” (“huboon,” Kingdom Interlinear) ug “isul-ob” (bersikulo 24) nagpatungha sa hunahuna sa hulagway sa paghukas ug pagsul-ob sa usa ka sinina. Kini maoy metapora o pasumbingay nga subsob gigamit ni Pablo, ug kini epektibo. (Roma 13:12, 14; Efeso 6:11-17; Colosas 3:8-12; 1 Tesalonica 5:8) Sa dihang ang atong sinina mahugawan o mamantsahan, sama sa panahon sa pagpangaon, kita mag-ilis niana sa unang higayong atong mabatonan. Dili ba angay nga kita mabalaka usab mahitungod sa pagkahugaw sa atong espirituwal nga kahimtang?
9. Sa unsang paagi ang usa nagahukas sa daang pagkatawo?
9 Nan, sa unsang paagi hukason sa usa ang daang pagkatawo? Ang berbong “paghukas” diha sa orihinal nga pinulongan anaa sa gitawag aorist tense. Nagpasabot kini sa usa ka lihok nga himoon kas-a lang o sa permanente. Kini nagatug-an kanato nga ang “daang pagkatawo” (“daang tawo,” Kingdom Interlinear), uban sa atong “kanhing gawi,” kinahanglang hukason uban sa tino ug lig-ong lihok, nga mabug-oson ug kompleto. Dili kini butang nga bahin niana kita malamposong makatulotimbang o magpanuko gani. Nganong dili?
10. Nganong ang usa kinahanglang madisidido ug tino sa paghukas sa daang pagkatawo?
10 Ang pamulong “ginadunot” nagpakitang “ang daang tawo” anaa sa mapinadayonon ug mausbawong dalan sa pagkadaotan, nga nagakagrabe ang pagkadaotan. Sa pagkatinuod, tungod sa pagsalikway sa espirituwal nga kalamdagan, ang tanang tawo nagakaus-os. Kini mao ang sangpotanan sa “mga malimbongong pagpangibog,” matud ni Pablo. Ang unodnong mga pagpangibog maoy malimbongon tungod kay kana maorag dili daotan tan-awon, apan kana malaglagon sa kaulahian. (Hebreohanon 3:13) Kon dili mapugngan, ang sangkoan mao ang kahugawan ug kamatayon. (Roma 6:21; 8:13) Kanay hinungdan nga ang daang pagkatawo kinahanglang hukason, langkaton sa tino ug kompleto, sa paagi sa paghukas sa daan, hugawng sinina.
Usa ka Bag-ong “Espiritu sa Hunahuna”
11. Diin kinahanglang mosugod ang espirituwal nga pagbag-o?
11 Ang usa ka tawong mogawas sa kalapokan kinahanglan dili lang maghubo sa iyang hugawng sinina kondili bug-os maghugas sa iyang kaugalingon sa dili pa siya mosul-ob sa bag-o ug limpiyong sinina. Kana sa eksakto maoy gipaila ni Pablo ingong ikaduhang lakang ngadto sa espirituwal nga pagkanalamdagan: “Kinahanglang kamo nabag-o diha sa gahom nga nagapalihok sa inyong hunahuna.” (Efeso 4:23) Sumala sa iyang gipunting nga una, sa mga bersikulo 17 ug 18, ang mga nasod nagalakaw “sa kawalay-kapuslanan sa ilang mga hunahuna” ug “anaa sa kangitngitan sa hunahuna.” Makataronganon, ang hunahuna, ang sentro sa pag-ila ug pagsabot, mao ang dapit diin ang pagbag-o kinahanglang mosugod. Sa unsang paagi mahimo kini? Gisaysay ni Pablo nga kini maoy pinaagi sa pagpabag-o sa gahom nga nagapalihok sa atong hunahuna. Unsa ba kanang gahoma?
12. Unsa ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna?
12 Ang gahom nga nagapalihok sa atong hunahuna, nga gitumong ni Pablo, mao ba ang balaang espiritu? Dili. Ang praseng “gahom nga nagapalihok sa inyong hunahuna” sa literal mabasang “espiritu sa hunahuna ninyo.” Sa bisan diin sa Bibliya ang balaang espiritu sa Diyos wala hisgoti ingong iya sa tawo o usa ka bahin sa tawo. Ang pulong “espiritu” sa lintunganay nagkahulogang “gininhawa,” apan kini gigamit usab diha sa Bibliya “sa pagpaila sa gahom nga mopahinabo sa tawo sa pagpasundayag sa usa ka tinamdan, kinaiya, o emosyon o pagsubay sa usa ka kalihokan o dalan.” (Insight on the Scriptures, Tomo 2, panid 1026) Busa ang “espiritu sa hunahuna” mao ang gahom nga nagapabuhi o nagapalihok sa atong hunahuna, ang atong kaugalingong kiling o hilig sa hunahuna.
13. Nganong ang atong kiling sa hunahuna kinahanglang mabag-o?
13 Ang kinaiyanhong kiling ug hilig sa dili-hingpit nga hunahuna maoy padulong sa pisikal, unodnon, ug materyalistikanhong mga butang. (Ecclesiastes 7:20; 1 Corinto 2:14; Colosas 1:21; 2:18) Bisan pag ang usa ka tawo maghukas sa daang pagkatawo uban sa daotang mga bisyo niini, ang iyang makasasalang kiling sa hunahuna kon dili mausob sa madugay o madali mopugos kaniya sa pagbalik sa iyang gibiyaan. Dili ba kini ang kasinatian sa daghan si kinsa, pananglitan, misulay sa paghunong sa pagtabako, hinobrang pag-inom, o ubang daotang mga bisyo? Kon sila wala na maningkamot nga mabag-o sa gahom nga nagapalihok sa ilang hunahuna, ang pagsugmat halos dili kalikayan. Ang tinuod nga pagbag-o kinahanglang maglangkit sa bug-os nga pagbag-o sa hunahuna.—Roma 12:2.
14. Sa unsang paagi ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna mabag-o?
14 Nan, sa unsang paagi bag-ohon sa usa ang maong gahom aron kana magpakiling sa hunahuna sa usa sa hustong direksiyon? Ang berbong “mabag-o” diha sa Gregong teksto anaa sa presenteng panahon, nga nagapahayag ug padayong aksiyon. Busa maoy pinaagi sa pagpadayon sa pagtuon sa Pulong sa Diyos sa kamatuoran ug pinaagi sa pagpalandong sa kahulogan niini nga mahimong mabag-o ang nagapalihok nga gahom. Ang mga siyentipiko nagatug-an kanato nga diha sa atong utok, ang impormasyon diha sa dagway nga may-lagdang elektrikal o kemikal nga senyales mopanaw gikan sa neuron ngadto sa neuron, nga motabok sa daghang koneksiyon nga gitawag synapses. “Ang usa ka matang sa memorya mamugna diha sa koneksiyon sa nerbiyos inig-agi sa may-lagdang senyal, nga magbilin sa tinagsa niini ka marka,” matud sa librong The Brain. Sa pag-agi sa samang senyal sa sunod panahon, mailhan kini sa mga selula sa nerbiyos ug mosanong nga mas dali. Sa dili madugay, kini momugnag usa ka bag-ong hulad sa panghunahuna diha sa usa ka tawo. Samtang mopadayon kita sa pagpasulod ug mapuslanong espirituwal nga impormasyon, ginatukod ang usa ka bag-ong hulad sa panghunahuna, ug ginabag-o ang gahom nga nagapalihok sa atong hunahuna.—Filipos 4:8.
“Isul-ob ang Bag-ong Pagkatawo”
15. Sa unsang diwa ang bag-ong pagkatawo maoy bag-o?
15 Sa kataposan, si Pablo miingon: “Kinahanglang isul-ob [ninyo] ang bag-ong pagkatawo nga nalalang sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa matuod nga pagkamatarong ug pagkamaunongon.” (Efeso 4:24) Oo, ginasul-ob sa usa ka Kristohanon ang usa ka bag-ong pagkatawo. Ang “bag-o” dinhi nagatumong, dili sa panahon, kondili sa hiyas. Kana nagpasabot, kini dili bag-o sa diwa nga kini maoy kinaulahiang bersiyon. Kini maoy bug-os bag-o, lab-as nga pagkatawo “nga nalalang sumala sa kabubut-on sa Diyos.” Sa Colosas 3:10, gigamit ni Pablo ang susamang pinulongan ug miingon nga kini “ginabag-o sumala sa dagway sa Usang naglalang niini.” Sa unsang paagi motungha kining bag-ong pagkatawo?
16. Nganong ikaingon nga ang bag-ong pagkatawo “nalalang sumala sa kabubut-on sa Diyos”?
16 Gilalang ni Jehova nga Diyos ang unang tawhanong parisan, si Adan ug si Eva, diha sa Iyang dagway ug kasamahan. Sila gihatagag moral ug espirituwal nga mga hiyas nga nagpalahi kanila ug naghimo kanilang labaw kaayo sa kahayopan. (Genesis 1:26, 27) Bisan pag ang ilang pag-alsa nagbalhog sa tanang tawo sa sala ug pagkadili-hingpit, kita, ingong mga kaliwat ni Adan, sa gihapon adunay katakos sa pagpasundayag sa moral ug espirituwal nga mga hiyas. Ang kabubut-on sa Diyos mao nga kadtong nagbutang ug pagtuo sa halad lukat angay maghiklin sa daang pagkatawo ug magpahimulos sa “mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Diyos.”—Roma 6:6; 8:19-21; Galacia 5:1, 24.
17. Nganong ang pagkamatarong ug pagkamaunongon talagsaong mga timaan sa bag-ong pagkatawo?
17 Ang matuod nga pagkamatarong ug pagkamaunongon mao ang duha ka hiyas nga gipaila ni Pablo nga timaan sa bag-ong pagkatawo. Kini nagpasiugda sa dugang nga ang bag-ong pagkatawo ginabag-o sumala sa dagway sa Usang naglalang niini. Ang Salmo 145:17 nagtug-an kanato: “Si Jehova matarong sa tanan niyang mga dalan ug maunongon sa tanan niyang mga buhat.” Ug ang Pinadayag 16:5 nagaingon mahitungod kang Jehova: “Ikaw, ang Usa nga mao karon ug mao kaniadto, ang Usang maunongon, maoy matarong.” Sa pagkatinuod, ang pagkamatarong ug pagkamaunongon maoy hinungdanong mga hiyas aron kita makatuman sa pagkanalalang sa dagway sa Diyos, nga magpasumbalik-silaw sa iyang himaya. Hinaot nga kita mahisama kang Zacarias, ang amahan ni Juan Bawtista, kinsa nadasig sa balaang espiritu sa pagdayeg sa Diyos tungod sa pagtugot sa Iyang katawhan sa “pribilehiyo sa paghimog balaang pag-alagad kaniya nga walay kahadlok uban ang pagkamaunongon ug pagkamatarong.”—Lucas 1:74, 75.
“Magpadayon sa Paglakaw Ingong mga Anak sa Kahayag”
18. Sa unsang paagi si Pablo nagtabang kanato sa pagkasabot sa mga paagi sa kalibotan sumala sa ilang tinuod nga kahimtang?
18 Tungod kay nakahisgot nga detalyado sa mga pulong ni Pablo sa Efeso 4:17-24, kita may daghan nga pamalandongon. Sa mga bersikulo 17 ngadto 19, si Pablo nagatabang kanato sa pagsabot sa mga paagi sa kalibotan sumala sa ilang tinuod nga kahimtang. Kay nagsalikway sa kahibalo sa Diyos ug nagpagahi sa ilang mga kasingkasing ngadto kaniya, kadtong anaa pa sa kalibotan mibulag sa ilang kaugalingon gikan sa tinuod nga tinubdan sa kinabuhi. Busa, nga walay tinuod nga katuyoan o direksiyon, ang ilang mga paningkamot mosangpot sa kabuangan ug kakawangan. Sila nagakaunlod nga lalom pa sa moral ug espirituwal nga pagkahapay. Pagkamakaluluoy nga kahimtang! Ug pagkagamhanan nga katarongan aron kita magmadeterminado sa pagpadayon sa paglakaw ingong mga anak sa kahayag!
19. Unsang kataposang pagdasig ang atong nabatonan gikan kang Pablo sa pagpadayon sa paglakaw ingong mga anak sa kahayag?
19 Unya, sa mga bersikulo 20 ug 21, gipasiugda ni Pablo ang kahinungdanon sa pagkakat-on sa kamatuoran nga masiboton aron kita dili lang nakig-uban sa kamatuoran apan nagkinabuhi niana sama sa gibuhat ni Jesus. Sa kataposan, sa mga bersikulo 22 ngadto 24, siya nagaawhag kanato sa paghubo sa daang pagkatawo ug pagsul-ob sa bag-o—sa tino, disidido gayong paagi. Kasamtangan, kinahanglang ipadayon nato ang pagpasubay sa atong mga kiling sa hunahuna sa mapuslanon, espirituwal nga direksiyon. Labaw sa tanan, kinahanglang mosalig kita kang Jehova alang sa tabang samtang kita nagapadayon sa paglakaw ingong mga anak sa kahayag. “Kay ang Diyos mao ang nag-ingon: ‘Pasidlaka ang kahayag gikan sa kangitngitan,’ ug siya nakadan-ag diha sa atong mga kasingkasing aron pasanagon sila tungod sa mahimayaong kahibalo sa Diyos pinaagi sa nawong ni Kristo.”—2 Corinto 4:6.
Nahinumdom Ka Ba?
◻ Sa unsang paagi kita ‘makakat-on kang Kristo’ karong adlawa?
◻ Nganong ang daang pagkatawo kinahanglang hukason sa tino?
◻ Unsa ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna, ug sa unsang paagi kini ginabag-o?
◻ Unsang mga hiyas ang nagtimaan sa bag-ong pagkatawo?
[Hulagway sa panid 15]
Si Jesus miingon: “Ako mao ang dalan ug ang kamatuoran ug ang kinabuhi”
[Hulagway sa panid 16]
“Hukasa ang daang pagkatawo uban sa iyang mga buhat”—kapungot, kasuko, pagkadaotan, mapasipad-anong sinultihan, mahilas nga pinulongan, ug pagbakak.—Colosas 3:8, 9
[Hulagway sa panid 17]
“Isul-ob ang bag-ong pagkatawo . . . nalalang sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa matuod nga pagkamatarong ug pagkamaunongon.”—Efeso 4:24