Mga Ginikanan ug mga Anak: Unaha ang Diyos!
“Kahadloki ang matuod nga Diyos ug bantayi ang iyang mga sugo.”—ECCLESIASTES 12:13.
1. Unsang kahadlok ang kinahanglang ugmaron sa mga ginikanan ug mga anak, ug unsay ihatag niini kanila?
USA ka tagna mahitungod kang Jesu-Kristo nag-ingon nga aduna unyay “pagkalipay pinaagi niya diha sa pagkahadlok kang Jehova.” (Isaias 11:3) Ang iyang kahadlok sa panguna maoy dulot nga pagtahod ug kataha sa Diyos, ang kahadlok nga makapasuko sa Diyos tungod kay siya nahigugma kaniya. Ang mga ginikanan ug mga anak kinahanglang mag-ugmad sa maong samag-Kristo nga kahadlok sa Diyos, nga maghatag kanilag kalipay sama nga naghatag kana kang Jesus. Kinahanglang unahon nila ang Diyos diha sa ilang mga kinabuhi pinaagi sa pagsugot sa iyang mga sugo. Sumala sa usa ka magsusulat sa Bibliya, “kini mao ang tibuok nga katungdanan sa tawo.”—Ecclesiastes 12:13.
2. Unsa ang labing hinungdanong sugo sa Balaod, ug kang kinsa ilabina nga kana gihatag?
2 Ang labing hinungdanong sugo sa Balaod, nga mao, nga angay natong ‘higugmaon si Jehova uban sa tibuok natong kasingkasing, kalag, ug kusog,’ sa panguna gihatag ngadto sa mga ginikanan. Gipadayag kini sa dugang mga pulong sa Balaod: “Kinahanglang inyong isilsil [kining mga pulonga mahitungod sa paghigugma kang Jehova] diha sa inyong anak ug magahisgot niini sa magalingkod kamo sa inyong balay ug sa magalakaw kamo sa dalan ug sa magahigda kamo ug sa mobangon kamo.” (Deuteronomio 6:4-7; Marcos 12:28-30) Sa maong paagi ang mga ginikanan gisugo sa pag-una sa Diyos pinaagi sa ilang paghigugma mismo kaniya ug pagtudlo sa ilang mga anak nga buhaton kana.
Usa ka Kristohanong Responsabilidad
3. Giunsa pagpasundayag ni Jesus ang kahinungdanon sa pagtagad sa mga anak?
3 Gipasundayag ni Jesus ang pagkahinungdanon nga hatagag pagtagad bisan ang gagmayng mga bata. Sa usa ka higayon sa hinapos sa yutan-ong ministeryo ni Jesus, gidala sa mga tawo ang ilang gagmayng mga bata kaniya. Kay lagmit nagtuo nga puliki kaayo si Jesus nga dili angay samokon, ang mga tinun-an misulay pagpugong sa mga tawo. Apan si Jesus mibadlong sa iyang mga tinun-an: “Pasagdi ang mga bata nga moduol kanako, ug ayaw sila pagpugngi.” ‘Gikugos gani ni Jesus ang mga bata,’ nga niana nagpakita sa makapatandog nga paagi sa pagkahinungdanon nga hatagag pagtagad ang mga bata.—Lucas 18:15-17; Marcos 10:13-16.
4. Kinsay gihatagan sa sugo nga “paghimog mga tinun-an sa katawhan sa tanang kanasoran,” ug tungod niini kinahanglan unsay ilang buhaton?
4 Gitin-aw usab ni Jesus nga ang iyang mga sumusunod adunay responsabilidad nga magtudlo sa uban gawas pa sa ilang kaugalingong mga anak. Human sa iyang pagkamatay ug pagkabanhaw, si Jesus “mipakita sa kapin sa lima ka gatos ka igsoon sa usa ka panahon”—lakip ang pipila ka ginikanan. (1 Corinto 15:6) Lagmit nahitabo kadto sa usa ka bukid sa Galilea diin ang iyang 11 ka apostol nagkatigom usab. Didto si Jesus miagda kanilang tanan: “Busa panglakaw kamo ug paghimog mga tinun-an sa katawhan sa tanang kanasoran, . . . nga magatudlo kanila sa pagsunod sa tanang butang nga akong gisugo kaninyo.” (Mateo 28:16-20) Ang Kristohanon dili angay nga magpasagad niining sugoa! Ang mga amahan ug mga inahan kinahanglang mag-atiman sa ilang mga anak ingon man mohimo sa publikong pagwali ug pagpanudlo nga buluhaton aron makatuman niini.
5. (a) Unsay nagpakita nga ang kadaghanan, kondili man tanan, sa mga apostol maoy minyo ug lagmit nga may mga anak? (b) Unsang tambag ang kinahanglang isipong ugdang sa mga ulo sa pamilya?
5 Makahuloganon, bisan ang mga apostol kinahanglang magtimbang sa ilang mga responsabilidad sa pamilya uban sa katungdanan sa pagwali ingon man sa pagbantay sa panon sa Diyos. (Juan 21:1-3, 15-17; Buhat 1:8) Tungod kini kay kadaghanan, kondili man ang tanan, kanila maoy minyo. Busa si apostol Pablo misaysay: “Kami may awtoridad sa pagpakuyog ug igsoong babaye ingon nga asawa, maingon gayod sa uban pang mga apostol ug sa mga igsoon sa Ginoo ug kang Cefas, dili ba?” (1 Corinto 9:5; Mateo 8:14) Ang pila ka apostol mahimong may mga anak usab. Ang unang mga historyano, sama ni Eusebius, nag-ingon nga may anak si Pedro. Ang tanang unang Kristohanong mga ginikanan kinahanglang mamati sa Kasulatanhong tambag: “Tino nga kon si bisan kinsa wala magatagana alang kanila nga iyang kaugalingon, ug ilabina alang kanila nga mga membro sa iyang panimalay, siya nagalimod sa pagtuo ug mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo.”—1 Timoteo 5:8.
Ang Pangunang Responsabilidad
6. (a) Unsang hagit ang nabatonan sa Kristohanong mga ansiano nga may mga pamilya? (b) Unsa ang pangunang responsabilidad sa usa ka ansiano?
6 Ang Kristohanong mga ansiano nga adunay mga pamilya karong adlawa anaa sa susamang kahimtang sa mga apostol. Kinahanglang timbangon nila ang ilang responsabilidad sa pag-atiman sa espirituwal ug pisikal nga mga panginahanglan sa ilang mga pamilya uban sa ilang katungdanan sa publikong pagwali ug pagbantay sa panon sa Diyos. Haing buluhatona ang unahon? Ang Bantayanang Torre sa Enero 1, 1965, nag-ingon: “Ang unang katungdanan [sa amahan] maoy ngadto sa iyang pamilya, ug siya, sa pagkamatuod, dili tukmang makaalagad ingong ansiano sa kongregasyon kon dili siya mag-atiman sa maong katungdanan.”
7. Sa unsang paagi giuna sa Kristohanong mga amahan ang Diyos?
7 Busa kinahanglang unahon sa mga amahan ang Diyos pinaagi sa pagsunod sa sugo nga ‘padayong magmatuto sa ilang mga anak diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.’ (Efeso 6:4) Ang maong responsabilidad dili ikatugyan sa lain, bisan pag ang amahan tingali adunay tinudlong-buluhaton nga dumalahon ang mga kalihokan diha sa Kristohanong kongregasyon. Sa unsang paagi ang maong mga amahan makaatiman sa ilang mga responsabilidad—pagtagana alang sa mga membro sa pamilya sa pisikal, espirituwal, ug emosyonal nga paagi—ug sa samang panahon, magdumala ug magbantay sa kongregasyon?
Pagtagana sa Gikinahanglang Pagpaluyo
8. Sa unsang paagi ang asawa sa usa ka ansiano makapaluyo kaniya?
8 Tin-aw, ang mga ansianong may mga responsabilidad sa pamilya makabenepisyo gikan sa pagpaluyo. Ang gikutlo-sa-ibabawng Bantayanang Torre nag-ingon nga ang Kristohanong asawa makapaluyo sa iyang bana. Kini nag-ingon: “Siya makahimong labing sayon sa iyang pag-andam sa iyang lainlaing mga tinudlong-buluhaton, ug makatabang sa pagdaginot sa bililhong panahon alang kaniya ug alang sa iyang kaugalingon pinaagi sa pagbatog maayong eskedyul sa balay, paghikay sa mga pagkaon sa eksaktong panahon, pagkaandam nang moadto sa mga tigom sa kongregasyon sa eksaktong panahon. . . . Ilalom sa pagtultol sa iyang bana, ang Kristohanong asawa dakog mahimo sa pagbansay sa mga anak sa dalan nga angay nilang subayon aron pahimut-an si Jehova.” (Proverbio 22:6) Oo, ang asawa gilalang aron mahimong “usa ka katabang,” ug ang iyang bana sa kamaalamon modawat sa iyang tabang. (Genesis 2:18) Ang iyang pagpaluyo makapaarang niya nga maatimang mas epektibo ang iyang pamilya ug ang iyang mga responsabilidad sa kongregasyon.
9. Kinsa sa kongregasyon sa Tesalonica ang gidasig nga motabang sa ubang mga membro sa kongregasyon?
9 Bisan pa, ang mga asawa sa Kristohanong mga ansiano dili mao lamang ang makaambit sa kalihokan nga nagpaluyo sa usa ka magtatan-aw nga kinahanglang “magbantay sa panon sa Diyos” ug mag-atiman sa iyang kaugalingong panimalay. (1 Pedro 5:2) Kinsa pa man? Si apostol Pablo miagda sa mga igsoon sa Tesalonica sa pagtamod niadtong “nagadumala ibabaw” kanila. Bisan pa, nga nagpadayon ug nakigsulti sa mao mismong mga igsoon—ilabina kadtong wala magdumala—si Pablo misulat: “Kami maawhagong nagatambag kaninyo, mga igsoon, pahimangnoi ang badlonganon, pamulong nga mahupayon sa magul-anong mga kalag, buligi ang mga maluya, magmataas-ug-pailob sa tanan.”—1 Tesalonica 5:12-14.
10. Unsa ang maayong epekto sa mahigugmaong tabang sa tanang igsoon diha sa kongregasyon?
10 Pagkamaayo kon ang mga igsoon sa usa ka kongregasyon may gugma nga magdasig kanila sa paglipay sa magul-anon, pagpalig-on sa maluya, pagpahimangno sa badlongon, ug pagbatog hataas-nga-pailob sa tanan! Ang mga igsoon sa Tesalonica, kinsa bag-o pang midawat sa kamatuoran sa Bibliya bisag nag-antos ug dakong kasakitan, nagpadapat sa tambag ni Pablo sa pagbuhat niini. (Buhat 17:1-9; 1 Tesalonica 1:6; 2:14; 5:11) Hunahunaa ang maayong epekto sa ilang mahigugmaong pakigtambayayong diha sa pagpalig-on ug paghiusa sa tibuok nga kongregasyon! Sa susama, sa dihang ang mga igsoon karong adlawa maghupay, magpaluyo, ug magpahimangnoay sa usag usa, kini makapahimo sa mga responsabilidad sa pagkamagbalantay sa mga ansiano, kinsa kasagarang may mga pamilyang atimanon, nga mas sayong dumalahon.
11. (a) Nganong makataronganon ang paghinapos nga ang mga babaye nalakip diha sa terminong “mga igsoon”? (b) Unsang tabang ang ikahatag sa usa ka hamtong Kristohanong babaye ngadto sa mas batang mga babaye karong adlawa?
11 Nalakip ba ang mga babaye sa “mga igsoon” nga gipakigsultihan ni apostol Pablo? Oo, nalakip sila, sanglit daghang babaye ang nahimong mga magtutuo. (Buhat 17:1, 4; 1 Pedro 2:17; 5:9) Unsang matang sa tabang ang ikahatag sa maong mga babaye? Aw, dihay mas batan-ong mga babaye sa mga kongregasyon nga may suliran sa pagpugong sa ilang “mga agda sa sekso” o kinsa nahimong “magul-anong mga kalag.” (1 Timoteo 5:11-13) Ang pila ka babaye karong adlawa adunay susamang mga suliran. Ang labing gikinahanglan nila tingali mao lamang ang usa nga magpatalinghog sa ilang mga suliran o mosimpatiya. Kasagarang ang hamtong nga Kristohanong babaye mao ang labing maayong tawo nga makahatag sa maong tabang. Pananglitan, siya makahisgot ug personal nga mga suliran uban sa laing babaye nga dili angay mahisgotan uban sa usa ka Kristohanong lalaki. Sa pagpasiugda sa bili nga ihatag sa maong tabang, si Pablo misulat: “Ang tigulang nga mga babaye mahimong . . . mga magtutudlo sa unsay maayo; aron ilang mapasiuli ang batan-ong mga babaye sa ilang panimuot sa paghigugma sa ilang mga bana, sa paghigugma sa ilang mga anak, sa pagkamabuot sa hunahuna, putli, mga manggibuhaton diha sa puluy-anan, maayo, mapasakopon sa ilang kaugalingong mga bana, aron ang pulong sa Diyos dili kasultihan nga inabusar.”—Tito 2:3-5.
12. Kansang pagtultol ang hinungdanong sundon sa tanan diha sa kongregasyon?
12 Pagkadakong panalangin ang mapaubsanong mga igsoong babaye diha sa usa ka kongregasyon sa dihang sila matinabangong magpaluyo sa ilang mga bana ug sa mga ansiano! (1 Timoteo 2:11, 12; Hebreohanon 13:17) Ang mga ansianong may mga responsabilidad sa pamilya ilabinang makabenepisyo kon ang tanan motambayayong sa pagtinabangay sa usag usa diha sa espiritu sa gugma ug kon ang tanan mapasakopon sa pagtultol sa tinudlong mga magbalantay.—1 Pedro 5:1, 2.
Mga Ginikanan, Unsay Inyong Giuna?
13. Sa unsang paagi gipakyas sa daghang amahan ang ilang mga pamilya?
13 Katuigan kanhi usa ka iladong maglilingaw mipahayag: “Nakita ko ang mga lalaking malamposon nga nagdumala sa mga negosyo nga ginatos ang tawo; sila nahibalo kon unsaon pag-atubang ang matag kahimtang, kon unsaon pagdisiplina ug pagganti diha sa kalibotan sa negosyo. Apan ang labing hinungdanong negosyo nga ilang gidumala mao ang ilang pamilya ug sila pakyas niana.” Ngano? Dili ba tungod kay ilang giuna ang negosyo ug ubang intereses ug wala tagda ang tambag sa Diyos? Ang iyang Pulong nag-ingon: “Kining mga pulonga nga akong ginasugo . . . , kinahanglang inyong isilsil . . . sa inyong anak.” Ug kini kinahanglang himoon matag adlaw. Ang mga ginikanan kinahanglang maghatag sa ilang panahon nga madagayaon—ug ilabina ang ilang gugma ug dulot nga pagtagad.—Deuteronomio 6:6-9.
14. (a) Sa unsang paagi angay atimanon sa mga ginikanan ang ilang mga anak? (b) Unsay nalakip sa tukmang pagbansay sa mga anak?
14 Ang Bibliya nagpahinumdom kanato nga ang mga anak maoy panulondon gikan ni Jehova. (Salmo 127:3) Ikaw ba ang nag-atiman sa imong mga anak ingong kabtangan sa Diyos, usa ka gasa nga gisalig niya kanimo? Ang imong anak lagmit mosanong kon imo siyang kugoson, sa ingon magpasundayag sa imong mahigugmaong pag-atiman ug pagtagad. (Marcos 10:16) Apan ang ‘pagbansay sa usa ka bata sumala sa dalan alang kaniya’ nagkinahanglan ug labaw pa kay sa paghatag lamang niini sa mga gakos ug mga halok. Aron masangkapan ug kaalam sa paglikay sa mga lit-ag sa kinabuhi, ang bata nagkinahanglan usab ug mahigugmaong disiplina. Ang usa ka ginikanan nagpakita ug tinuod nga gugma pinaagi sa ‘pag-atiman sa iyang anak uban ang disiplina.’—Proverbio 13:1, 24; 22:6.
15. Unsay nagpakita sa panginahanglan sa ginikananhong disiplina?
15 Ang panginahanglan sa ginikananhong disiplina makita sa usa ka kabatbatan sa usa ka magtatambag sa eskuylahan sa mga batang manganha sa iyang opisina: “Sila makaluluoy, magul-anon, ug walay pagsalig-sa-kaugalingon. Sila naghilak samtang naghisgot sila sa ilang kahimtang. Ang daghan—daghan pa kay sa gihunahuna tingali sa usa—nagsulay sa paghikog, dili tungod sa tumang kalipay; kini tungod kay masulob-on kaayo sila, walay nagmahal, ug nabug-atan sa kapit-osan tungod kay sa linghod kaayong panuigon sila mao ang ‘nagdumala’ ug kini sobra kaayo nga sila dili makadumala.” Midugang siya: “Makahahadlok nga butang alang sa usa ka batan-on nga mobating siya maoy nagdumala sa mga butang.” Tinuod, ang mga bata tingali moayad sa disiplina, apan sa pagkatinuod sila nagpabili sa mga lagda ug mga restriksiyon sa mga ginikanan. Sila malipay nga ang ilang mga ginikanan adunay igong pagtagad nga magpahamtang ug mga limitasyon alang kanila. “Ako nahupayan pag-ayo,” matod sa usa ka tin-edyer kansang mga ginikanan nagpahamtang ug mga limitasyon.
16. (a) Unsay nahitabo sa pipila ka anak nga gimatuto diha sa Kristohanong mga panimalay? (b) Nganong ang masupilong dalan sa usa ka anak wala gayod magkahulogan nga dili maayo ang pagbansay nga gihimo sa mga ginikanan?
16 Apan, bisan pag adunay mga ginikanan nga nahigugma kanila ug naghatag ug maayong pagbansay, ang pipila ka batan-on, sama sa anak nga mausikon sa ilustrasyon ni Jesus, nagsalikway sa giya sa ginikanan ug nahisalaag. (Lucas 15:11-16) Hinuon, sa kaugalingon kana wala magkahulogang ang mga ginikanan wala magtuman sa ilang responsabilidad nga bansayon sa tukma ang ilang anak, sumala sa gisugo sa Proverbio 22:6. Ang pahayag bahin sa ‘pagbansay sa usa ka bata sumala sa dalan alang kaniya ug siya dili mopahilayo niini’ gihatag ingong malangkobong lagda. Ikasubo, sama sa anak nga mausikon, ang pipila ka anak ‘magatamay sa pagkamasinugtanon ngadto sa usa ka ginikanan.’—Proverbio 30:17.
17. Gikan sa unsa nga ang mga ginikanan sa masupilong mga anak mahupayan?
17 Usa ka amahan sa usa ka masupilong anak mimulo: “Ako kanunayng naningkamot sa pagtandog sa iyang kasingkasing. Ambut ba kon unsay buhaton nako kay daghan na kaayong butang ang akong nasulayan. Walay milampos.” Hinaot unta, ang maong masupilong mga anak, sa nahaigong panahon, mahinumdom sa mahigugmaong pagbansay nga ilang nadawat ug mobalik sama sa anak nga mausikon. Bisan pa niana, nagpabilin ang kamatuoran nga ang pipila ka anak morebelde ug mohimog imoral nga mga butang nga ikaguol pag-ayo sa ilang mga ginikanan. Ang mga ginikanan mahimong mahupayan sa pagkahibalong bisan ang labing bantogang magtutudlo nga nabuhi sa yuta nakakita sa iyang dugay nang tinun-an nga si Judas Iskariote nga nagbudhi kaniya. Ug si Jehova mismo sa walay duhaduha nasubo sa dihang daghan sa iyang espiritung mga anak mismo misalikway sa iyang tambag ug nahimong rebelyoso nga dili Iyang sala.—Lucas 22:47, 48; Pinadayag 12:9.
Mga Anak—Kinsay Inyong Pahimut-an?
18. Sa unsang paagi ikapakita sa mga anak nga giuna nila ang Diyos?
18 Si Jehova nag-awhag kaninyong mga batan-on: “Magmasinugtanon sa inyong mga ginikanan nga nahiusa sa Ginoo.” (Efeso 6:1) Giuna sa mga batan-on ang Diyos pinaagi sa paghimo niini. Ayaw kamo pagpakabuang! “Si bisan kinsa nga buangbuang wala magtahod sa disiplina sa iyang amahan,” nag-ingon ang Pulong sa Diyos. Ni sa kahambogiro mangako kamo nga makalahutay nga walay disiplina. Ang kamatuoran mao nga “adunay usa ka kaliwatan nga maputli sa ilang kaugalingong mga mata, ug bisan pa niana wala mahinloi sa ilang kahugawan.” (Proverbio 15:5; 30:12, American Standard Version) Busa pamati sa balaang pagtultol—“patalinghog,” “mahala,” “ayaw kalimti,” “tagda,” “bantayi,” ug “ayaw biyai” ang mga sugo ug disiplina sa mga ginikanan.—Proverbio 1:8; 2:1; 3:1; 4:1; 6:20.
19. (a) Unsang gamhanang mga katarongan ang nabatonan sa mga anak nga magmasinugtanon kang Jehova? (b) Sa unsang paagi ang mga batan-on makapakita nga sila mapasalamaton sa Diyos?
19 Duna kay gamhanang mga katarongan sa pagsugot kang Jehova. Siya nahigugma kanimo, ug siya naghatag sa iyang mga balaod, lakip ang balaod nga ang mga anak kinahanglang magmasinugtanon sa ilang mga ginikanan, aron panalipdan ka ug tabangan ka sa pagtagamtam ug malipayong kinabuhi. (Isaias 48:17) Siya naghatag usab sa iyang Anak aron mamatay alang kanimo sa pagluwas kanimo gikan sa sala ug kamatayon ug magtagamtam ug kinabuhing walay kataposan. (Juan 3:16) Mapasalamaton ka ba? Ang Diyos nagatan-aw gikan sa mga langit, nga nagasusi sa imong kasingkasing sa pagtan-aw kon tinuod ka bang nahigugma kaniya ug nagpabili sa iyang mga tagana. (Salmo 14:2) Si Satanas nagatan-aw usab, ug siya nagabiaybiay sa Diyos, nga nagaangkong ikaw dili magmasinugtanon Kaniya. Imong gilipay si Satanas ug si Jehova “masakit” sa dihang ikaw dili magmasinugtanon sa Diyos. (Salmo 78:40, 41) Si Jehova naghangyo kanimo: “Magmaalamon ka, anak ko, ug lipaya ang akong kasingkasing [pinaagi sa pagkamasinugtanon kanako], aron ako makatubag kaniya nga nagabiaybiay kanako.” (Proverbio 27:11) Oo, ang pangutana mao, Kinsay imong pahimut-an, si Satanas o si Jehova?
20. Sa unsang paagi padayong nabatonan sa usa ka batan-on ang kaisog sa pag-alagad kang Jehova bisan pa sa dihang siya nahadlok?
20 Dili sayon ang pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos atubangan sa mga kalisdanan nga gipahamtang ni Satanas ug sa iyang kalibotan diha kanimo. Kini mahimong makahahadlok. Usa ka batan-on mipahayag: “Ang pagkanahadlok maoy sama sa pagkagitugnaw. Ikaw adunay mahimo bahin niana.” Siya mipatin-aw: “Sa dihang tugnawon ka, mosul-ob kag switer. Kon tugnawon ka gihapon, mosul-ob kag lain. Ug magpadayon ka sa pagsul-ob hangtod ang katugnaw mahanaw ug dili ka na tugnawon. Busa ang pag-ampo kang Jehova sa dihang nahadlok ka maoy sama sa pagsul-ob ug switer sa dihang tugnawon ka. Kon human sa usa ka pag-ampo ako nahadlok gihapon, ako mag-ampo pag-usab, ug pag-usab, ug pag-usab, hangtod nga dili na ako mahadlok. Ug milampos kini. Nakapalingkawas kini kanako sa suliran!”
21. Sa unsang paagi si Jehova mopaluyo kanato kon maningkamot gayod kita sa pag-una kaniya diha sa atong mga kinabuhi?
21 Kon maningkamot gayod kita nga unahon ang Diyos diha sa atong mga kinabuhi, paluyohan kita ni Jehova. Kita iyang palig-onon, nga magtaganag manulondaanong tabang kon gikinahanglan kini, sama sa iyang gibuhat alang sa iyang Anak. (Mateo 18:10; Lucas 22:43) Magmaisogon kamong tanang ginikanan ug mga anak. Magbaton ug samag-Kristo nga kahadlok, ug kana maghatag kaninyog kalipay. (Isaias 11:3) Oo, “kahadloki ang matuod nga Diyos ug bantayi ang iyang mga sugo, kay kini mao ang tibuok nga katungdanan sa tawo.”—Ecclesiastes 12:13.
Makatubag Ka Ba?
◻ Unsang mga responsabilidad ang kinahanglang timbangon sa unang mga sumusunod ni Jesus?
◻ Unsang responsabilidad ang kinahanglang tumanon sa Kristohanong mga ginikanan?
◻ Unsang tabang ang mabatonan sa Kristohanong mga ansiano nga may mga pamilya?
◻ Unsang bililhong pag-alagad ang mahimo sa mga igsoong babaye diha sa kongregasyon?
◻ Unsang tambag ug pagtultol ang kinahanglang pamatian sa mga anak?
[Hulagway sa panid 15]
Kasagaran ang usa ka hamtong nga Kristohanong babaye makatagana sa usa ka batan-ong babaye ug gikinahanglang tabang
[Hulagway sa panid 17]
Unsang paghupay ang makuha sa mga ginikanan sa masupilong mga anak gikan sa Kasulatan?