PRAETORIANONG GUWARDIYA

Usa ka linain nga grupo sa Romanong mga sundalo, nga sa sinugdan giorganisar ni Agusto ingong guwardiya sa imperyo alang sa emperador. Kini gilangkoban ug siyam (sa ulahi gihimong napulo) ka dibisyon nga may 1,000 ka sundalo ang matag usa. Silang tanan maoy Italyanong mga boluntaryo; ang ilang suhol maoy duha o tulo ka pilo kay sa suhol sa usa ka sundalo diha sa mga lehiyon. Gipahimutang ni Tiberio kining espesyal nga grupo didto sa Roma pinaagi sa pagtukod ug kinutaang mga baraks sa A sa mga paril sa siyudad. Bisan tuod kini nga mga dibisyon mahimong ipadala ngadto sa langyawng kayutaan, adunay tulo nga kanunayng gipapuwesto sa Roma, ang usa anaa sa baraks nga kasikbit sa palasyo sa emperador. Sanglit ang Praetorianong Guwardiya sa panguna mao lamang ang permanenteng kasundalohan sa Italya, sila nahimong usa ka gamhanang politikanhong puwersa sa pagpaluyo o sa pagpalagpot sa usa ka emperador. Sa ngadtongadto ang gidak-on ug ang naglangkob sa Praetorianong Guwardiya nausab, ang mga lalaki gikan sa mga lalawigan gipaapil. Sa kataposan kini gihanaw ni Emperador Constantino niadtong 312 K.P.

Diha sa mga Ebanghelyo ug sa Mga Buhat, ang pulong nga prai·toʹri·on nga gikan sa Latin gigamit maylabot sa usa ka palasyo o puy-anan. Ang tolda sa usa ka komandante sa kasundalohan nailhang praetorium, ug busa, sa paglabay sa panahon, ang termino gipadapat ngadto sa puy-anan sa usa ka gobernador sa lalawigan. Sa ingon si Pilato nagsukitsukit kang Jesus didto sa praetorium, o sa “palasyo sa gobernador.” (Ju 18:​28, 33; 19:9; tan-awa ang PALASYO SA GOBERNADOR.) Dayag nga didto ang mga paghukom gipakanaog ug ang kasundalohan gipapuyo. (Mat 27:27; Mar 15:16) Sa Cesarea, si Pablo ‘gipabantayan didto sa praetorianong palasyo ni Herodes.’​—Buh 23:35.

Tungod niini nga paggamit, ang pipila nagtuo nga ang prai·toʹri·on diha sa Filipos 1:13 mapadapat sa palasyo ni Nero diha sa Bungtod sa Palatino o sa usa ka balay-hukmanan diin didto mahimong husayon ang kaso ni Pablo. Apan ang Cyclopædia ni M’Clintock ug Strong (Tomo VIII, p. 469) nag-ingon: “Dili kini mao ang palasyo sa emperador, . . . kay wala gayod kini tawga nga prætorium didto sa Roma; ni kini mao ang balay-hukmanan, kay walay tinukod nga ingon niana didto sa Roma, ug ang ngalang prætoria gigamit na lamang sa ulahi nga nagtumong sa mga korte sa hustisya.” Sa unang pagkabilanggo didto sa Roma, si Pablo “gitugotan nga magpuyo nga siya rang usa nga may sundalo nga nagbantay kaniya.” (Buh 28:16) Busa ang iyang mga talikala sa bilanggoan labot kang Kristo lagmit nga nahibaloan sa publiko taliwala sa mga sundalo sa Praetorianong Guwardiya, ug ilabina kon ang iyang guwardiya pulihan kada adlaw. Ingong resulta, gisabot sa daghang maghuhubad nga ang prai·toʹri·on diha sa Filipos 1:13 nagtumong sa Praetorianong Guwardiya ug dili sa usa ka tinukod o hudisyal nga pundok.​—RS, NW, AS, TC.

Sa Textus Receptus gilakip sa Buhat 28:16 kining mga pulonga: “ang senturyon naghatod sa mga binilanggo ngadto sa kapitan sa mga guwardiya.” (KJ) Kining ulahi nga opisyal gipatin-aw sa pipila nga mao si Sextus Afranius Burrus, ang prepekto sa Praetorianong Guwardiya nga ilalom ni Nero hangtod niadtong 62 K.P. Si Darby naghubad pa gani niini: “ang senturyon naghatod sa mga binilanggo ngadto sa prætorianong prepekto.” Apan, ang bersiyon ni Darby nagsulod niini nga mga pulong diha sa mga braket ingong usa ka pananglitan nga adunay panagkalahi diha sa mga manuskrito. Ang ubang modernong mga bersiyon bug-os nga wala maglakip sa prase sanglit wala kini sa karaang mga manuskrito sama sa Sinaitic, Alexandrine, ug Vatican Num. 1209.​—RS, AT, NW, JB.