Isalikway ang “mga Butang nga Walay-Bili”
“Ang nagapangagpas sa mga butang nga walay-bili maoy usa kansang kasingkasing nakulangan.”—PROV. 12:11.
1. Unsa ang pipila ka bililhong mga butang nga atong nabatonan, ug unsa ang labing maayong paagi sa paggamit niana?
ISIP mga Kristohanon, kitang tanan nakabaton ug lainlain nga bililhong mga butang. Mahimong naglakip kana sa maayong panglawas ug kusog, maayong pangutok o katigayonan. Kay atong gihigugma si Jehova, malipay kitang mogamit nianang mga butanga diha sa pag-alagad kaniya ug niana makasunod kita sa inspiradong tambag: “Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong bililhong mga butang.”—Prov. 3:9.
2. Unsa ang pasidaan sa Bibliya bahin sa mga butang nga walay-bili, ug sa unsang paagi literal nga mapadapat kini?
2 Sa laing bahin, ang Bibliya naghisgot usab ug mga butang nga walay-bili ug nagpasidaan batok sa pag-usik-usik sa atong kahinguhaan sa pagpangagpas niini. Maylabot niini, tagda ang mga pulong sa Proverbio 12:11: “Ang nagatikad sa iyang yuta matagbaw unya sa tinapay, apan ang nagapangagpas sa mga butang nga walay-bili maoy usa kansang kasingkasing nakulangan.” Dali rang masabtan kon sa unsang paagi literal nga mapadapat ang maong proverbio. Kon maghago pag-ayo ang usa ka tawo sa pagbuhi sa iyang pamilya, ang iyang pamilya lagmit mobatig pisikal ug pinansiyal nga kasegurohan. (1 Tim. 5:8) Apan kon iyang usik-usikan ang iyang kahinguhaan diha sa pagpangagpas ug mga butang nga walay-bili, iyang mapasundayag ang “kasingkasing [nga] nakulangan,” nga kulang sa balanseng panghukom ug maayong motibo. Lagmit gayod nga ang maong tawo modangat sa kawalad-on.
3. Sa unsang paagi ang pasidaan sa Bibliya bahin sa mga butang nga walay-bili mapadapat sa atong pagsimba?
3 Apan komosta kon atong ipadapat ang prinsipyo sa maong proverbio diha sa atong pagsimba? Atong masabtan nga ang Kristohanon nga makugihon ug matinumanong nag-alagad kang Jehova adunay tinuod nga kasegurohan. Siya makasalig sa panalangin sa Diyos karon ug adunay seguradong paglaom sa umaabot. (Mat. 6:33; 1 Tim. 4:10) Apan ang Kristohanon nga malinga sa mga butang nga walay-bili magpameligro sa iyang relasyon kang Jehova ug sa kalaoman nga makabaton ug kinabuhing walay kataposan. Sa unsang paagi makalikay kita niana? Kinahanglang makaila kita kon unsa ang mga butang nga “walay-bili” sa atong kinabuhi ug magmadeterminado sa pagsalikway niana.—Basaha ang Tito 2:11, 12.
4. Sa malangkobong diwa, unsa ang mga butang nga walay-bili?
4 Nan, unsa ba ang mga butang nga walay-bili? Sa malangkobong diwa, kana mahimong bisan unsang butang nga makabalda sa atong bug-os-kalag nga pagsimba kang Jehova. Pananglitan, mahimong maglakip kana sa lainlaing matang sa kalingawan. Hinuon, ang kasarangan nga kalingawan mapuslanon. Apan kon masobrahan ang atong paglingawlingaw nga mapasagdan na ang mga kalihokang maylabot sa atong pagsimba, ang kalingawan mahimo nang butang nga walay-bili ug makadaot sa atong relasyon sa Diyos. (Eccl. 2:24; 4:6) Sa paglikay niana, ugmaron sa Kristohanon ang pagkabalanse, nga magbantay sa iyang paagi sa paggamit sa iyang bililhong panahon. (Basaha ang Colosas 4:5.) Apan may mga butang nga walay-bili nga mas peligroso pa kay sa kalingawan. Kini naglakip sa mini nga mga diyos.
Isalikway ang Walay-Bili nga mga Diyos
5. Sa unsa kasagarang gipadapat sa Bibliya ang pulong “walay-bili”?
5 Makaiikag nga sa kadaghanang teksto sa Bibliya nga niana makita ang pulong “walay-bili,” kini gipadapat sa mini nga mga diyos. Pananglitan, si Jehova miingon sa Israel: “Dili gayod kamo magbuhat ug walay-bili nga mga diyos alang sa inyong kaugalingon, ug dili gayod kamo magpatindog ug linilok nga larawan o sagradong haligi alang sa inyong kaugalingon, ug dili gayod kamo magbutang ug bato ingong talan-awon diha sa inyong yuta aron yukboan kini.” (Lev. 26:1) Si Haring David misulat: “Si Jehova dako ug dalayegon uyamot, ug siya kahadlokan labaw kay sa tanang ubang mga diyos. Kay ang tanang diyos sa mga katawhan maoy walay-bili nga mga diyos. Apan si Jehova, siya nagbuhat sa mga langit.”—1 Cron. 16:25, 26.
6. Nganong ang mini nga mga diyos walay-bili?
6 Sumala sa gipaila ni David, gilibotan kitag ebidensiya bahin sa pagkadako ni Jehova. (Sal. 139:14; 148:1-10) Pagkatalagsaong pribilehiyo alang sa mga Israelinhon nga si Jehova nakiglabot kanila pinaagi sa usa ka pakigsaad! Pagkahungog nga sila mitalikod kaniya ug miyukbo sa linilok nga mga larawan ug mga sagradong haligi! Sa mga panahon sa kalisdanan, ang ilang mini nga mga diyos napamatud-ang walay-bili, nga dili gani makaluwas sa ilang kaugalingon, unsa pa kaha sa ilang mga magsisimba?—Maghu. 10:14, 15; Isa. 46:5-7.
7, 8. Sa unsang paagi ang “Bahandi” mahisama sa usa ka diyos?
7 Diha sa daghang nasod karon, nagyukbo gihapon ang mga tawo sa way-pulos nga hinimog-tawo nga mga imahen sama ra sa karaang panahon. (1 Juan 5:21) Apan gawas pa sa mga imahen, may mga butang nga gibatbat ang Bibliya ingong mga diyos. Pananglitan, tagda kining giingon ni Jesus: “Walay usa nga mahimong ulipon sa duha ka agalon; kay mahimong dumtan niya ang usa ug higugmaon ang lain, o unongan niya ang usa ug tamayon ang lain. Dili kamo mahimong ulipon sa Diyos ug sa Bahandi.”—Mat. 6:24.
8 Sa unsang paagi ang “Bahandi” mahisama sa usa ka diyos? Ingong pananglitan, palandonga ang usa ka bato diha sa kapatagan sa karaang Israel. Kanang batoha magamit sa pagtukod ug balay o paril. Sa laing bahin, kon kana gipatindog ingong “sagradong haligi” o “talan-awon,” kini nahimong kapandolan sa katawhan ni Jehova. (Lev. 26:1) Sa samang paagi, ang salapi kinahanglanon ug may hustong paagi sa paggamit niini. Kini atong gikinahanglan aron mabuhi ug mapuslanon diha sa atong pag-alagad kang Jehova. (Eccl. 7:12; Luc. 16:9) Apan kon atong unahon ang pagpanapi kay sa atong Kristohanong buluhaton, ang salapi mahisama sa usa ka diyos alang kanato. (Basaha ang 1 Timoteo 6:9, 10.) Niining kalibotana, diin ang pagpangagpas ug bahandi hinungdanon gayod sa katawhan, atong paneguroon nga makabaton kitag balanseng panghunahuna bahin niini.—1 Tim. 6:17-19.
9, 10. (a) Unsay pag-isip sa usa ka Kristohanon bahin sa edukasyon? (b) Unsay kapeligrohan sa pagtungha sa kolehiyo o unibersidad?
9 Ang laing pananglitan sa usa ka mapuslanong butang nga mahimong walay-bili mao ang sekular nga edukasyon. Gusto natong maedukar ang atong mga anak aron sila makapanginabuhi. Labi pang hinungdanon, ang edukadong Kristohanon mas makaarang sa pagbasa ug pagsabot sa Bibliya, pagtulotimbang sa mga problema aron makab-ot ang hustong mga konklusyon, ug sa pagtudlo sa mga kamatuoran sa Bibliya sa tin-aw ug makapadaning paagi. Ang pagbatog maayong edukasyon nagkinahanglag panahon, apan maayo kanang pagkagamit nga panahon.
10 Apan komosta ang pagtungha sa kolehiyo o unibersidad aron makabatog propesyon? Kana giisip sa kadaghanan nga kinahanglanon alang sa kalamposan. Apan ang sangpotanan mao nga napuno na hinuon ug kalibotanong kaalam ang kaisipan niadtong mga nanungha sa kolehiyo o unibersidad. Tungod sa pagbaton sa maong edukasyon, nausik ang bililhong katuigan sa pagkabatan-on nga magamit unta sa pag-alagad kang Jehova. (Eccl. 12:1) Dili tingali makapatingala nga diha sa mga nasod diin daghan ang napropesyonal, diyutay na lang ang nagtuo ug Diyos. Imbes mosalig sa modernong mga sistema sa edukasyon niining kalibotana alang sa kasegurohan, ang usa ka Kristohanon mosalig kang Jehova.—Prov. 3:5.
Ayaw Himoa ang Unodnong Tinguha nga Usa ka Diyos
11, 12. Nganong si Pablo miingon bahin sa pipila: “Ang ilang diyos mao ang ilang tiyan”?
11 Sa iyang sulat ngadto sa mga taga-Filipos, may lain pang butang nga gipunting si apostol Pablo nga mahimong usa ka diyos. Iyang gihisgotan ang pipila ka isigkamagsisimba sa nangagi ug siya miingon: “Adunay daghan, ako subsob nga naghisgot kanila kaniadto apan karon ako maghisgot usab kanila uban ang paghilak, nga naglakaw ingong mga kaaway sa estaka sa pagsakit ni Kristo, ug ang ilang kataposan maoy kalaglagan, ug ang ilang diyos mao ang ilang tiyan, . . . ug ang ilang kaisipan anaa sa mga butang sa yuta.” (Filip. 3:18, 19) Sa unsang paagi ang tiyan sa usa ka tawo mahimong usa ka diyos?
12 Alang niadtong mga kaila ni Pablo, ang pagtagbaw sa unodnong mga tinguha maorag nahimong mas hinungdanon kay sa pag-alagad kang Jehova duyog kang Pablo. Tingali ang pipila literal nga nagpatuyang sa pagkaon o pag-inom nga nahimong ulitan o palahubog. (Prov. 23:20, 21; itandi ang Deuteronomio 21:18-21.) Tingali ang uban nagpahimulos sa bug-os sa mga kahigayonan sa kalibotan sa unang siglo mao nga kadto nakababag sa ilang pag-alagad kang Jehova. Dili gayod nato tugotan nga ang atong tinguha sa haruhay kono nga kinabuhi mahimong hinungdan nga kita maghinayhinay sa atong bug-os-kalag nga pag-alagad kang Jehova.—Col. 3:23, 24.
13. (a) Unsay hakog nga pangibog, ug giunsa kana pagbatbat ni Pablo? (b) Sa unsang paagi makalikay kita sa hakog nga pangibog?
13 Naghisgot usab si Pablo ug laing dagway sa bakak nga pagsimba. Siya misulat: “Busa, patya ang inyong mga sangkap sa lawas nga anaa sa yuta maylabot sa pakighilawas, kahugawan, seksuwal nga gana, makadaot nga tinguha, ug hakog nga pangibog, nga maoy idolatriya.” (Col. 3:5) Ang hakog nga pangibog mao ang hingaping tinguha alang sa usa ka butang nga wala nato mabatoni. Kini mahimong tinguha alang sa materyal nga mga butang. Mahilakip pa niini ang supak-sa-balaod nga seksuwal nga tinguha. (Ex. 20:17) Dili ba makapahinuklog nga ang maong mga tinguha katumbas sa idolatriya, ang pagsimba sa bakak nga diyos? Tin-aw nga gihubit ni Jesus kon unsa ka hinungdanon ang pagpugong sa maong daotang mga tinguha.—Basaha ang Marcos 9:47; 1 Juan 2:16.
Pagbantay sa mga Pulong nga Walay-Bili
14, 15. (a) Unsang “butang nga walay-bili” ang nakapandol sa daghan sa panahon ni Jeremias? (b) Nganong bililhon man ang mga pulong ni Moises?
14 Ang mga pulong mahimong mahilakip sa mga butang nga walay-bili. Pananglitan, si Jehova miingon kang Jeremias: “Ang mga manalagna nanagna ug kabakakan sa akong ngalan. Ako wala magpadala kanila, ni ako nagsugo kanila o nagsulti kanila. Usa ka bakak nga panan-awon ug pagpanag-an ug usa ka butang nga walay-bili ug ang pagkamalinglahon sa ilang kasingkasing ilang gipanagna kaninyo.” (Jer. 14:14) Nangangkon kadtong mini nga mga manalagna nga sila nagsulti diha sa ngalan ni Jehova, apan nagpasiugda sila sa kaugalingon nilang mga ideya, sa kaugalingon nilang kaalam. Busa, ang ilang mga pulong maoy “usa ka butang nga walay-bili.” Kadto walay kapuslanan ug nagpameligro sa matuod nga pagsimba. Niadtong 607 W.K.P., daghan niadtong namati sa mga pulong nga walay-bili ang ahat nga namatay sa mga kamot sa kasundalohan sa Babilonya.
15 Sa kasukwahi, si Moises miingon sa mga Israelinhon: “Ibutang ninyo ang inyong mga kasingkasing sa tanang pulong nga akong gisulti sa pagpasidaan kaninyo niining adlawa . . . Kay dili kini walay bili nga pulong alang kaninyo, kondili nagkahulogan kini sa inyong kinabuhi, ug pinaagi niining pulonga inyong malugwayan ang inyong mga adlaw ibabaw sa yuta nga inyong pagaadtoan tabok sa Jordan sa pagpanag-iya niini.” (Deut. 32:46, 47) Oo, inspirado sa Diyos ang mga pulong ni Moises. Busa, kadto bililhon ug hinungdanon gayod alang sa kaayohan sa nasod. Kadtong namati niana nagtagamtam ug taas nga kinabuhi ug kauswagan. Hinaot nga atong isalikway kanunay ang mga pulong nga walay-bili ug hawiran ang bililhong mga pulong sa kamatuoran.
16. Unsay atong pag-isip sa gipahayag sa mga siyentipiko nga mosumpaki sa Pulong sa Diyos?
16 Nakadungog ba kitag mga butang nga walay-bili nga gipahayag karon? Oo. Pananglitan, ang pipila ka siyentipiko nag-ingon nga ang teoriya sa ebolusyon ug ang siyentipikanhong mga diskobre sa ubang mga natad nagpasundayag nga kita dili na kinahanglang motuo ug Diyos, nga ang tanang butang ikapatin-aw sa kinaiyanhong mga proseso. Tagdon ba nato ang maong hinambog nga mga pahayag? Dili gayod! Ang tawhanong kaalam lahi sa diyosnong kaalam. (1 Cor. 2:6, 7) Hinuon, nahibalo kita nga sa dihang ang tawhanong mga pagtulon-an mosumpaki sa kon unsay gipadayag sa Diyos, sayop kanunay ang tawhanong mga pagtulon-an. (Basaha ang Roma 3:4.) Bisan pa sa pag-uswag sa siyensiya diha sa pipila ka natad, ang giingon sa Bibliya bahin sa tawhanong kaalam tinuod gihapon: “Ang kaalam niining kalibotana kabuangan para sa Diyos.” Kon itandi sa way-kinutobang kaalam sa Diyos, ang pangatarongan sa tawo walay kapuslanan.—1 Cor. 3:18-20.
17. Unsay atong pag-isip sa mga pulong sa mga pangulo sa Kakristiyanohan ug sa mga apostata?
17 Ang laing pananglitan sa mga pulong nga walay-bili mao ang gipahayag sa relihiyosong mga pangulo sa Kakristiyanohan. Nangangkon silang nagsulti diha sa ngalan sa Diyos, apan ang kadaghanan sa ilang mga gipahayag wala ipasukad sa Kasulatan ug kasagarang walay kapuslanan. Ang mga apostata nagsulti usab ug mga pulong nga walay-bili, nga nangangkon nga sila mas maalamon kay sa tinudlong “matinumanon ug maalamong ulipon.” (Mat. 24:45-47) Apan ang mga apostata nagsulti pinasukad sa ilang kaugalingong kaalam, ug ang ilang mga pulong maoy walay-bili, nga makapandol niadtong mamati niini. (Luc. 17:1, 2) Sa unsang paagi dili kita malimbongan nila?
Kon Unsaon Pagsalikway ang mga Pulong nga Walay-Bili
18. Sa unsang mga paagi ikapadapat nato ang tambag nga anaa sa 1 Juan 4:1?
18 Ang tigulang nga si apostol Juan mihatag ug maayong tambag bahin niini. (Basaha ang 1 Juan 4:1.) Uyon sa tambag ni Juan, ang mga tawo nga atong masangyawan dasigon nato kanunay sa pagsusi sa mga gitudlo kanila pinaagi sa pagtandi niana sa Bibliya. Maayo usab kanang lagdaa alang kanato. Kon makadungog kitag mga pagsaway sa kamatuoran o pagpangdaot sa kongregasyon, mga ansiyano, o sa atong mga igsoon, dili dayon nato kana tuohan. Hinunoa, kita mangutana: “Ang nagsabwag ba niining estoryaha naglihok uyon sa giingon sa Bibliya? Makapalambo ba sa intereses sa Gingharian ang maong mga estorya o mga akusasyon? Makapatunhay ba kana sa kalinaw sa kongregasyon?” Ang atong madungog nga magdaot imbes makapalig-on sa atong mga igsoon maoy butang nga walay kapuslanan.—2 Cor. 13:10, 11.
19. Sa unsangpaagi makatino ang mga ansiyano nga ang ilang mga pulong dili kay walay-bili?
19 Kon bahin sa mga pulong nga walay-bili, makakat-on usab ang mga ansiyano ug usa ka hinungdanong leksiyon. Sa dihang sila kinahanglang motambag, ilang hinumdoman nga sila may mga limitasyon ug dili mangako sa pagtambag pinasukad lang sa ilang kahibalo. Angay nilang gamiton kanunay ang Bibliya. Ang usa ka maayong lagda makita diha sa mga pulong ni apostol Pablo: “Ayaw pagsaylo sa mga butang nga nahisulat.” (1 Cor. 4:6) Ang mga ansiyano dili mosaylo sa mga butang nga nahisulat sa Bibliya. Ug sa dugang nga kapadapatan, dili sila mosaylo sa tambag nga gibase sa Bibliya nga nahisulat sa mga basahon sa matinumanon ug maalamong ulipon.
20. Sa unsang mga paagi matabangan kita sa pagsalikway sa mga butang nga walay-bili?
20 Ang mga butang nga walay-bili—mahimong “mga diyos,” mga pulong, o laing butang—makadaot gayod. Busa, moampo kita kanunay alang sa tabang ni Jehova aron mailhan ang tanang butang nga walay-bili, ug atong tinguhaon ang iyang giya kon unsaon pagsalikway kana. Kon ato kanang himoon, sama sa salmista kita makaingon: “Ilikay ang akong mga mata gikan sa pagtan-aw sa butang nga walay-pulos; tipigi akong buhi diha sa imong dalan.” (Sal. 119:37) Sa sunod artikulo, dugang natong hisgotan ang pagkabililhon sa pagdawat sa giya ni Jehova.
Makapatin-aw Ka Ba?
• Sa malangkobong diwa, unsang “mga butang nga walay-bili” ang angay natong isalikway?
• Sa unsang paagi makalikay kita sa paghimo sa salapi nga samag usa ka diyos?
• Sa unsang paagi mahimong idolatriya ang unodnong mga tinguha?
• Sa unsang paagi ikasalikway nato ang mga pulong nga walay-bili?
[Hulagway sa panid 3]
Gidasig ang mga Israelinhon sa ‘pagtikad sa ilang yuta,’ dili sa pagpangagpas ug mga butang nga walay-bili
[Hulagway sa panid 5]
Ayaw gayod itugot nga ikaw maghinayhinay sa pag-alagad kang Jehova tungod sa pagpangagpas ug materyal nga mga butang
[Hulagway sa panid 6]
Mahimong bililhon kaayo ang mga pulong sa mga ansiyano