TINGOG

Ang mga tingog nga ipagula sa mga tawo diha sa pagsulti, pag-awit, ug sa susama niana, maingon man ang mga tingog nga gikan sa mga hayop, gipaila sa Kasulatan pinaagi sa Hebreohanong pulong nga qohl, sa Aramaikong katumbas niini nga qal, ug sa Gregong pulong nga pho·neʹ. (Gen 3:​8, 10; 21:17; Job 4:10; Dan 4:31; Mat 27:46) Gawas pa sa “tingog,” ang qohl mahimong magtumong usab sa “balita,” “dalugdog,” “kabanha,” ug uban pa. (Gen 45:16; Ex 9:28; 32:17) Sa susama, ang pho·neʹ mahimong magkahulogang “hugyaw,” “tunog sa sinultihan,” ug “tingog,” maingon man “budyong.”​—Buh 19:34; 1Co 14:​10, 11; Heb 12:26; Pin 8:13.

Espiritung mga Persona. Si apostol Pablo naghisgot bahin sa “mga pinulongan sa mga tawo ug sa mga manulonda,” nga nagpakitang ang espiritung mga persona adunay pinulongan ug sinultihan. (1Co 13:1) Ang mga manulonda, ug si Jehova nga Diyos mismo, nadungog nga nagsultig mga sinultihan ug mga pinulongan nga madungog ug masabtan sa mga tawo. Apan dili isipon nga kini mao ang tingog nga ilang gigamit sa pagkomunikar sa usag usa didto sa mga langit, kay gikinahanglan ang atmospera nga sama sa atmospera sa yuta aron ikapasa ang mga balod sa tingog nga madungog ug masabtan sa tawhanong dalunggan.

Busa sa mga higayon nga ang Diyos o ang mga manulonda namulong sa usa ka tingog nga madungog sa mga tawo, ilang gipahinabo nga ang ilang sinultihan mahimong mga balod sa tingog, sama nga ang mga pagpakita sa mga manulonda ngadto sa mga tawo nagkinahanglan ug pagmateryalisar o kaha pagpasag larawan ngadto sa hunahuna sa mga tawo. Karong adlawa bisan ang mga siyentipiko makahimo sa pag-usab sa sumbanan sa balod sa tingog sa usa ka tawo ingong elektrikal nga mga signal nga mapasa ngadto sa usa ka receiver o tigdawat, nga makahimo sa pagpabalik sa maong mga signal ingong mga tingog nga halos kaamgid sa tingog sa usa ka tawo.

Aduna ba gayoy tawong nakadungog sa tingog sa Diyos?

Sa tulo ka higayon diha sa rekord sa Bibliya, giingon nga si Jehova nakigsulti nga madungog sa mga tawo. Kini mao: (1) Sa panahon sa pagbawtismo kang Jesus (29 K.P.), sa dihang si Jehova miingon: “Kini mao ang akong Anak, ang hinigugma, nga akong giuyonan.” Si Jesus ug si Juan nga Tigbawtismo sa walay duhaduha nakadungog niini nga tingog. (Mat 3:17; Mar 1:11; Luc 3:22) (2) Sa panahon sa pagkausab sa dagway ni Jesus (32 K.P.), diin presente ang mga apostoles nga si Pedro, Santiago, ug Juan, sa dihang gisulti ang halos samang mga pulong. (Mat 17:5; Mar 9:7; Luc 9:35) (3) Sa 33 K.P., sa hapit na ang kataposang Paskuwa ni Jesus, sa dihang, agig pagsanong sa hangyo ni Jesus nga himayaon sa Diyos ang iyang ngalan, usa ka tingog gikan sa langit ang miingon: “Gihimaya ko na kini ug pagahimayaon ko kini pag-usab.” Ang panon sa katawhan nagtuo nga midalugdog o nga usa ka manulonda ang nakigsulti kang Jesus.​—Ju 12:​28, 29.

Niadtong mga higayona si Jehova nga Diyos ang nagpadayag sa iyang kaugalingon pinaagi sa madungog nga mga tingog sa sinultihan nga masabtan sa iyang mga alagad. Dayag nga diha sa ulahing gihisgotan nga hitabo wala matino sa panon sa katawhan ang maong tingog, sanglit ang pipila nagtandi niini ngadto sa dalugdog. Sa walay duhaduha si Jehova gayod ang namulong niadtong mga higayona, tungod kay si Jesus, nga labot kaniya gipahayag ang maong mga pulong, maoy kaugalingong Anak sa Diyos, nga mas suod sa Amahan kay kang bisan kinsang ubang linalang.​—Mat 11:27.

Nakigsulti sa usa ka pundok sa dili-magtutuong mga Hudiyo, sa hapit na ang Paskuwa sa 31 K.P., si Jesus miingon kanila: “Dugang pa, ang Amahan nga nagpadala kanako nagpamatuod bahin kanako. Wala kamo makadungog sa iyang tingog sa bisan unsang panahon ni makakita sa iyang dagway; ug ang iyang pulong wala magpabilin diha kaninyo, tungod kay ang usa nga iyang gipadala wala man ninyo tuohi.” (Ju 5:​37, 38) Kining dili-magtutuong panon sa katawhan wala pa gayod makadungog sa tingog sa Diyos, ug sila wala magtuman sa iyang pulong ni misanong sa tatawng pamatuod nga ilang nadawat sa pagpaluyo sa Diyos sa buluhaton ni Jesus. Tungod niana, lagmit gayod nga si Jesus ug si Juan nga Tigbawtismo lamang ang nakadungog sa tingog ni Jehova, kay ang ulahing duha ka higayon sa pagpakigsulti ni Jehova wala pa mahitabo niining higayona.

Ang paghisgot sa Bibliya bahin sa “tingog” ni Jehova usahay nagpunting sa pagkamay-awtoridad sa iyang sugo ingong “ang tingog sa Diyos nga Labing Gamhanan.”​—Eze 10:​5, RS.

Mga tingog sa mga manulonda. Sa ubang mga higayon sa dihang ang Diyos ‘namulong,’ ang mga manulonda maoy gigamit ingong iyang mga hawas aron sa pagsulti. Ang mga manulonda naghawas sa Diyos sa pagpakigsulti kang Moises didto sa Bukid sa Horeb ug ngadto sa Israel, nga nagkatigom duol sa tiilan sa bukid. (Ex 34:4-7; 20:1-17; Gal 3:19) Kini nga mga manulonda usahay dili magpakita, sama sa dihang ang tingog migula gikan sa nauyog ug nag-aso nga bukid. (Ex 20:​18, 19; Deu 4:​11, 12; Heb 12:​18, 19) Usahay sila mopakita pinaagig mga panan-awon (Dan 8:​1, 15, 16; Pin 14:15-18) ug sa ubay-ubayng mga higayon sila nagsul-ob ug tawhanong lawas aron sa pagdala sa gisulting mensahe ngadto sa mga tawo.​—Gen 18:​1-3, 20; 19:1; Jos 5:13-15.

Pagpamati sa Tingog sa Diyos. Ang ‘pagpamati sa tingog sa Diyos’ wala gayod magpasabot sa pagpamati sa usa ka literal, madungog nga tingog. Kini sagad nagpasabot sa pag-ila ug pagpamati uban ang pagkamasinugtanon sa kon unsay gipasulat sa Diyos diha sa iyang Pulong ug gipasa pinaagi sa iyang yutan-ong mga alagad nga naghawas kaniya. (1Ju 2:​3, 4) Busa, ang “tingog” gigamit sa pagtumong sa “matag pulong nga magagula sa baba ni Jehova,” ang iyang mga sugo nga gipamulong ngadto sa mga indibiduwal pinaagi sa Diyos mismo o sa mga manulonda o mga tawo, o kaha pinaagig inspiradong sinulat.​—Sal 103:20; Mat 4:4; tan-awa ang PAGKAMASINUGTANON.

Pagpatalinghog sa Tingog ni Jesus. Si Jesu-Kristo naghisgot sa iyang kaugalingon ingong “ang maayong magbalantay” kansang mga karnero “magpatalinghog sa iyang tingog, . . . ug ang mga karnero mosunod kaniya, tungod kay nakaila man sila sa iyang tingog. . . . wala sila makaila sa tingog sa mga estranyo.” (Ju 10:2-5, 11) Kadtong “mga karnero” ni Kristo “nakaila” sa iyang tingog sa pagkaagi nga sila moila ug modawat sa giingon ni Kristo ingong tinuod sumala sa girekord sa Bibliya. Sila dili modawat sa pagtulon-an sa “mga estranyo,” sa mini nga mga magbalantay. Sila “magpatalinghog” sa iyang tingog sa pagkaagi nga sila mosunod sa iyang mga sugo ingon sa gilatid diha sa Kasulatan. (Ju 15:​10, 15) Sanglit si Kristo Jesus mao ang Pangulong Hawas sa Diyos, kinsa kanunayng nagpatalinghog sa tingog ni Jehova ug mosulti sa itudlo ni Jehova, ang usa ka tawo nga mosunod kang Kristo mahiusa kang Jehova.​—Ju 5:19; 1Ju 2:6.

Ang tingog sa nabanhawng si Jesu-Kristo. Human sa pagkabanhaw ug pagkayab ni Kristo, siya nagpakita kang Saulo sa Tarso (sa ulahi si apostol Pablo), nga nakigsulti kaniya pinaagi sa usa ka tingog nga nasabtan ni Saulo, apan wala hisabti sa mga tawo nga kauban niya. (Buh 9:1-9; 22:6-11; 26:12-18) Sa Buhat 9:​7, ang asoy nag-ingon nga ang mga tawo nga kauban ni Saulo nakadungog ug “usa ka tingog.” Dinhi ang Gregong pulong nga pho·nesʹ, ang genitive case sa pho·neʹ, mao ang gigamit nga nagkahulogang ‘nakadungog sa tingog.’ Kini magtugot sa kahulogan nga ang mga tawo nakadungog lamang sa tingog, apan wala makasabot niini. Sa dihang si Pablo sa ulahi nag-asoy sa maong kasinatian, siya miingon nga ang mga tawo “wala makadungog sa tingog sa nagsulti.” (Buh 22:9) Niini nga asoy ang accusative (objective) case nga pho·nenʹ mao ang gigamit. Kini mahimong magkahulogan nga bisan tuod ang tingog ilang nadunggan, sila wala makadungog niini ingong mga pulong nga ilang masabtan sama kang Saulo, nga kaniya nakigsulti si Kristo.

Si apostol Pablo miingon, sa dihang misulat ngadto sa kongregasyon sa Tesalonica bahin sa pagtigom sa dinihogang mga balaan sa Diyos: “Ang Ginoo [si Jesu-Kristo] manaog gikan sa langit uban sa singgit sa pagsugo, uban sa tingog sa arkanghel ug uban sa trompeta sa Diyos.” (1Te 4:16) Ang terminong “arkanghel” nagkahulogan nga “pangulong manulonda” o “pangunang manulonda.” Ang ekspresyon nga gigamit ni Pablo nga “tingog sa arkanghel” dayag nga nagpunting sa pagkamay-awtoridad sa tingog ni Jesus sa dihang mosugo. Si Jesus, sa dinhi pa sa yuta, nagbutyag sa awtoridad nga gitugyan sa Diyos kaniya, sa dihang siya miingon: “Kay ingon nga ang Amahan may kinabuhi sa iyang kaugalingon, sa ingon usab iyang gitugot sa Anak ang pagbaton ug kinabuhi sa iyang kaugalingon. Ug iyang gihatagan siya ug awtoridad sa pagpanghukom, tungod kay siya Anak sa tawo. . . . Ang takna nagsingabot nga ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa iyang tingog ug manggula.”​—Ju 5:26-29.

Paggamit sa Tawhanong Tingog. Ang tingog, duyog sa pinulongan, maoy usa ka gasa sa Diyos. Busa, ang tingog angayng gamiton sa pagdayeg sa Diyos. Mahimo kini pinaagi sa pagsulti sa “halangdong mga butang sa Diyos,” sa pagpalig-on sa uban pinaagig impormasyon gikan sa Pulong sa Diyos sa kamatuoran, o pinaagig mga awit sa pagdayeg ug sa pagpasalamat.​—Buh 2:11; Sal 42:4; 47:1; 98:5; Efe 5:19; Col 3:16.

Ang Diyos magpatalinghog sa tingog sa iyang mga alagad. Kadtong nag-alagad sa Diyos diha sa espiritu ug kamatuoran makasalig gayod nga sa dihang sila mosangpit sa Diyos, siya magpatalinghog sa ilang tingog bisag unsa pay pinulongan nga ilang gamiton. Dugang pa, bisag dili gamiton ang literal nga tingog, nga hilom nga mangaliyupo ngadto sa Diyos, ang Diyos, nga makabasa sa kasingkasing sa mga tawo, ‘magpatalinghog’ o magtagad niini. (Sal 66:19; 86:6; 116:1; 1Sa 1:13; Neh 2:4) Ang Diyos magpatalinghog sa mga sinakit nga motuaw kaniya alang sa tabang, ug siya usab makadungog sa tingog ug nahibalo sa mga intensiyon sa mga tawong mosupak kaniya ug maglaraw ug daotan batok sa iyang mga alagad.​—Gen 21:17; Sal 55:​18, 19; 69:33; 94:9-11; Jer 23:25.

Walay-Kinabuhing mga Butang. Lakip sa daghang butang nga gilalang sa Diyos mao ang mga butang nga dili makapatunghag tingog. Apan ang Hebreohanong pulong nga qohl (“tingog”) gigamit maylabot sa pagpamatuod nga gihatag niining dili-makasulti nga mga butang labot sa pagkahalangdon sa ilang Maglalalang. (Sal 19:1-4) Sa usa ka gipersonipikar nga diwa ang kaalam giingon nga padayong “nagapatugbaw sa iyang tingog” diha sa mga plasa, tungod kay kini mabatonan sa tanan nga mangita niini, ug ang Diyos adunay kaalam nga gimantala atubangan sa tanan, aron walay ikapangulipas ang usa ka tawo nga dili magpatalinghog.​—Pr 1:20-30.

Mahulagwayong Paggamit. Ang tumang kaguol sa mga molupyo sa Jerusalem tungod sa pag-atake sa Babilonya ikatandi sa magul-anong tingog sa usa ka babayeng masakiton, diin “ang tingog sa anak nga babaye sa Zion” gipakasama sa tingog sa usa ka babayeng manganak sa iyang unang anak. (Jer 4:31) Ang Jerusalem ipaubos pag-ayo sa kaaway nga tungod niana ang tanan niyang isulti maggikan sa iyang ubos nga kahimtang nga samag diha sa abog ug ingon sa hinay nga tingog sa usa ka espiritista. (Isa 29:4) Pinaagi ni manalagnang Jeremias, gitagna usab sa Diyos nga ang Ehipto mapukan sa mga Babilonyanhon kinsa mohugop nga panonpanon ingon sa mga tigputol ug kahoy, aron sa pagputol kaniya. Siya mohigda sa yuta, mapakaulawan pag-ayo samtang hinay nga nagahilak ug nagabakho, ug ang iyang “tingog” hinay sama sa halas nga mopalayo.​—Jer 46:22.