TILIMAD-ON

Ang bisan unsang butang nga giisip nga maghatag ug ilhanan bahin sa umaabot; usa ka kahimtang o panghitabo nga gihunahunang magkahulogan ug maayo o daotan; usab, usa ka katingalahan. (Gen 30:27; Num 24:1) Ang pagpangitag mga tilimad-on, ingong usa ka matang sa pagpanag-an, espesipikong gidili sa balaod sa Diyos ngadto sa Israel. (Lev 19:26; Deu 18:10) Apan ang mga apostata sama ni Haring Manases sa Juda nangitag mga tilimad-on. (2Ha 17:17; 21:6) Sanglit kini nga buhat gikondenar sa Kasulatan, dayag nga ang giingon sa matinumanong si Jose mahitungod sa paggamit sa iyang plata nga kopa aron sa pagbasa ug mga tilimad-on maoy bahin lamang sa usa ka paglansis. (Gen 44:​5, 15) Sa pagsulti niini, gipaila ni Jose ang iyang kaugalingon, dili ingong usa ka tawo nga may pagtuo kang Jehova, kondili ingong usa ka administrador sa yuta diin ang bakak nga pagsimba milambo. Sa ingon siya wala magpasabot nga siya adunay bisan unsang kalangkitan sa iyang mga igsoon ug padayon niyang gitago kanila ang iyang tinuod nga pagkatawo.​—Tan-awa ang PAGPANAG-AN.

Ang Hebreohanong pulong nga moh·phethʹ sagad adunay ideya sa usa ka “milagro,” sama sa mga milagro nga gihimo pinaagi kang Moises ug Aaron didto sa Ehipto. Apan sa pipila ka kahimtang ang termino dayag nga gigamit sa pagtumong sa usa ka “tilimad-on,” sama pananglit sa manalagna o magdadamgo nga naghatag ug ilhanan o tilimad-on (nga matuman pa sa umaabot) aron pamatud-an ang iyang gitagna.​—Deu 13:1-3.

Ang tilimad-on (moh·phethʹ) tingali maoy usa ka milagrosong buhat nga nagpasundayag sa gahom sa Diyos, sama sa dihang ang halaran ni Jeroboam gipikas sa Diyos, nga nagpaila sa umaabot pa ug mas dakong pagpahamtang sa iyang grabeng paghukom labot sa maong halaran ug niadtong nanag-alagad diha niini. (1Ha 13:1-5; itandi ang katumanan mga 300 ka tuig sa ulahi diha sa 2Ha 23:16-20.) O kini tingali maoy usa lamang ka talagsaong buhat nga gihimo sa usa ka tawo, sama sa dihang si Isaias naglakaw nga hubo ug nagtiniil aron ipaila ang mga panghitabo nga modangat sa Ehipto ug Etiopia diha sa mga kamot sa hari sa Asirya (Isa 20:3-6), o sa dihang si Ezequiel nagbangag diha sa paril o bungbong (lagmit sa paril o bungbong sa iyang pinuy-anan) ug nagpagawas sa iyang dad-onon agi niini nga bangag ingong usa ka tilimad-on sa pagkadestiyero nga modangat sa Juda.​—Eze 12:5-11; itandi ang 24:18-27.

Sanglit ang usa ka tilimad-on maoy usa ka ilhanan nga nagpunting sa umaabot nga mga butang o mga panghitabo, ang usa ka magsusulat lagmit mogamit sa pulong nga moh·phethʹ (tilimad-on, o milagro) samtang ang lain mogamit sa pulong nga ʼohth (ilhanan) sa paghubit sa samang butang. (Itandi ang 2Cr 32:24 sa 2Ha 20:​8, 9.) Ang usa ka “ilhanan” mahimong magsilbing giya o tigpaila sa presente nga butang o panghitabo, ingon man usab sa umaabot, samtang ang usa ka “tilimad-on” pangunang nagtumong sa umaabot. Ang pagtawag sa usa ka butang ingong “ilhanan” nagpasiugda nga kini adunay kahulogan, sa presente man o kaha sa umaabot. Ang pagtawag niini nga “tilimad-on” nagpasiugda sa kahulogan niini ingong nagtumong sa umaabot.

Busa, sa dihang naghisgot sa Joel 2:​30, nga nagtagna ug “mga tilimad-on [plural sa Hebreohanong moh·phethʹ] diha sa kalangitan ug sa yuta,” si apostol Pedro naghisgot ug “mga tilimad-on [plural sa Gr. nga teʹras] diha sa langit sa itaas ug mga ilhanan [plural sa se·meiʹon] diha sa yuta.” (Buh 2:​14, 19) Sa Kristohanon Gregong Kasulatan ang teʹras kanunayng gigamit uban sa se·meiʹon (“ilhanan”), ug kining duha ka termino parehong gigamit diha sa plural.​—Buh 7:36; 14:3; 15:12; 2Co 12:12.

Sa panguna, ang teʹras nagtumong sa bisan unsang buhat o butang nga makapatingala, sa ingon kini tukmang gihubad nga “mga katingalahan” diha sa pipila ka teksto. (Mat 24:24; Ju 4:48) Kon tataw nga nalangkit ang umaabot, mas haom nga hubaron kini ingong “tilimad-on.” Ang nagsilbing mga kredensiyal nga si Jesus maoy “Pinadala” sa Diyos mao ang “gamhanang mga buhat ug mga tilimad-on ug mga ilhanan nga gibuhat sa Diyos pinaagi kaniya.” (Buh 2:22) Ang milagrosong mga pagpang-ayo ug mga pagpamanhaw nga iyang gihimo dili lamang nakapahingangha kondili nagpaila usab kon unsay iyang himoon sa mas dakong gilapdon sa umaabot. (Ju 6:54; itandi ang Ju 1:​50, 51; 5:​20, 28.) Ang pipila niya ka buhat maoy mga timailhan sa iyang umaabot nga buluhaton ingong Hataas nga Saserdote sa Diyos, nga nagapasaylo sa mga sala ug nagalihok ingong Maghuhukom. (Mat 9:2-8; Ju 5:1-24) Ang uban nagsilbing pamatuod sa iyang umaabot nga awtoridad ug gahom sa paglihok batok kang Satanas ug sa iyang mga demonyo, nga magtambog kanila sa kahiladman. (Mat 12:22-29; Luc 8:27-33; itandi ang Pin 20:1-3.) Kining tanang mga buhat nagpunting sa iyang umaabot nga Mesiyanikong Pagmando ingong Dinihogang Hari sa Gingharian sa Diyos.

Sa susama, ang mga tinun-an ni Jesus, ingong mga saksi sa iyang mga pagpanudlo ug pagkabanhaw, gipaluyohan sa Diyos pinaagi sa “mga ilhanan ingon man usab sa mga tilimad-on ug nagkadaiyang gamhanang mga buhat.” (Heb 2:​3, 4; Buh 2:43; 5:12) Kini nagpamatuod sa mga pagpakiglabot sa Diyos sa bag-ong natukod nga Kristohanong kongregasyon ug nagpaila sa iyang paggamit sa maong kongregasyon sa umaabot aron ipatuman ang iyang kabubut-on ug katuyoan.​—Itandi ang Ju 14:12.

Maingon nga nanungha ang mini nga mga manalagna sa Israel, sa ingon usab ang gitagnang apostasya diha sa Kristohanong kongregasyon magpatunghag usa ka “tawo sa kalapasan” kansang presensiya mapamatud-an pinaagi “sa pagpalihok ni Satanas nga inubanan sa tanang gamhanang mga buhat ug bakak nga mga ilhanan ug mga tilimad-on.” (2Te 2:3-12) Busa, dili huyang o diyutay ang ebidensiya nga makita aron pamatud-an ang paglihok sa mga apostata kondili madayag diha niini ang gahom ni Satanas. Hinuon, ang mga tilimad-on maoy mini, malimbongon sa panagway niini o kaha malimbongon bahin sa mahimong mga sangpotanan niini. Kini nga mga tilimad-on mopatim-aw nga magpasundayag sa kaayo ug panalangin sa Diyos apan sa pagkatinuod magpatipas sa mga tawo gikan sa tuboran ug sa dalan sa kinabuhi.​—Itandi ang 2Co 11:​3, 12-15; tan-awa ang MILAGRO; GAHOM, GAMHANANG MGA BUHAT; ILHANAN.