Ang Hunahuna sa Bibliya
Supak ba si Apostol Pablo sa mga Babaye?
ANG “mga pagtulon-an ni [apostol] Pablo gigamit ingong pasikaranan sa kadaghanan sa pagpihig batok sa babaye sulod sa Kristohanong . . . iglesya.” Mao kanay giingon ni Huwes Cecilie Rushton sa Auckland, New Zealand, diha sa usa ka sinulat nga gipahayag sayo sa 1993 ngadto sa Commonwealth Law Conference sa Cipro. “Ang Iyang Epistola Kang Timoteo,” siya midugang, “nagpadayag sa iyang panghunahuna: ‘Apan dili ako motugot nga ang babaye magapanudlo, ni moangkon ug awtoridad ibabaw sa usa ka lalaki, kondili magpakahilom.’”—1 Timoteo 2:12, King James Version.
Sa dihang misulat si Pablo maylabot sa katungdanan o dapit sa mga babaye, iya ba lamang personal nga opinyon ang gipahayag, o siya ba dinasig sa Diyos? Nga gilantaw sa kinatibuk-an niini, ang mga epistola ba, o mga sulat, ni Pablo sa tinuoray nagbanaag ug pagpihig batok sa mga babaye? Sa unsang konteksto nga ang mga pulong ni Pablo kang Timoteo nga gikutlo sa ibabaw mapadapat?
Mga Kalig-onan ni Pablo
Sa 27 ka basahon sa Kristohanon Gregong Kasulatan, 14 ang gisulat ni Pablo. Nagpakita sa paglihok sa balaang espiritu diha kaniya mao ang iyang milagrosong katakos sa pagsultig lainlaing mga pinulongan. Dugang pa, siya nakasaksi ug labaw-sa-kinaiyahang mga panan-awon. (1 Corinto 14:18; 2 Corinto 12:1-5) Ang iyang nagsakripisyo-sa-kaugalingon, tibuok-kalag, ug mahigugmaong panig-ingnan nagpahinabog usa ka suod nga bugkos sa mainitong inigsoong pagbati tali kaniya ug sa iyang Kristohanong mga katalirongan. (Buhat 20:37, 38) Ang iyang mga sinulat, lakip ang iyang gisulti bahin sa mga babaye, nahimong bahin sa “tibuok Kasulatan . . . inspirado sa Diyos ug mapuslanon sa pagpanudlo.”—2 Timoteo 3:16.
Mga Babaye sa mga Sulat ni Pablo
Adunay daghang pamatuod sa pag-ila ug pagtahod ni Pablo sa mga babaye diha sa iyang mga sinulat. Sa balikbalik, gihisgotan niya sila diha sa lainlaing mga katungdanan sa kongregasyon ug sa pamilya. Sa usa sa iyang mga sulat, gipakasama niya ang tilinguhaong mga hiyas sa Kristohanong magbalantay ngadto sa usa ka nagpasuso nga inahan.—1 Tesalonica 2:7.
Daghan sa Kristohanong mga igsoong babaye sa apostol, nga gihisgotan sa ngalan diha sa iyang mga sulat, maoy tema sa iyang mainitong pagdayeg. Lakip sa iyang mga pangomosta ngadto sa mga membro sa kongregasyon sa Roma mao kadtong tinong gitumong ngadto sa pipila ka babaye “nga naghago diha sa Ginoo.” (Roma 16:12) Maylabot kang Euodia ug Sintique, gidasig niya ang mga igsoong lalaki sa Filipos nga “padayon nga abagi kini nga mga babaye kinsa nagsingkamot kiliran sa kiliran uban kanako diha sa maayong balita.” (Filipos 4:3) Sa iyang sulat kang Timoteo, giila ni Pablo ang sulundang pagtuo sa apohang babaye nianang maong batan-ong lalaki nga si Loida ug sa iyang inahan, si Eunice.—2 Timoteo 1:5.
Sa baylo, aduna bay gipakita bahin sa kon unsay gibati sa Kristohanong mga igsoong babaye ni Pablo bahin kaniya? Sa mapasalamaton, siya nagpamatuod bahin kang Aquila ug Prisca, usa ka magtiayon nga suod niyang nakauban, nga dili lang si Aquila kondili ang iyang asawa usab, si Prisca, “nagpameligro sa ilang kaugalingong mga liog alang sa [iyang] kalag.”—Roma 16:3, 4.
Pagpihig Batok sa mga Babaye?
“Ayawg sawaya sa mahigpiton ang usa ka tigulang nga lalaki. Sa kasukwahi, mahangyoong magatambag kaniya ingon sa usa ka amahan, sa mas batan-ong mga lalaki ingong igsoong mga lalaki, sa magulang nga mga babaye ingong mga inahan, sa mas batan-ong mga babaye ingong igsoong mga babaye uban sa bug-os nga kaputli.” (1 Timoteo 5:1, 2) Dili ba kining mga pulonga ni Pablo ngadto kang Timoteo nagbanaag sa lunsayng pagtahod sa mga babaye? Si Pablo naghatag ug samang sukod sa pagtahod sa mga lalaki ug mga babaye diha sa Kristohanong kongregasyon. “Walay Judiyo ni Grego,” siya misulat, “walay ulipon ni tawong-gawasnon, walay lalaki ni babaye; kay kamong tanan usa ka persona nga nahiusa kang Kristo Jesus.”—Galacia 3:28.
Maylabot sa hinatag-Diyos nga mga katungdanan sa kaminyoon, si Pablo misulat: “Papasakopa ang mga asawa sa ilang mga bana sama ug ngadto sa Ginoo, tungod kay ang bana maoy ulo sa iyang asawa maingon nga ang Kristo usab maoy ulo sa kongregasyon, ingon nga siya usa ka manluluwas sa maong lawas.” (Efeso 5:22, 23; itandi ang 1 Corinto 11:3.) Oo, ang katungdanan sa bana ug asawa magkalahi, apan wala kini magpasabot nga ang usa ka kapikas maoy ubos. Ang mga katungdanan magkatimbang, ug ang pagtuman sa matag usa maoy usa ka hagit nga magpauswag sa kaayohan sa pamilya kon masagubang. Dugang pa, ang pagpasundayag sa bana sa iyang pagkaulo dili mahariharion o dili kay dili-mahigugmaon. Mipadayon si Pablo: “Ang mga bana angay nga magahigugma sa ilang mga asawa sama ug ilang kaugalingong lawas,” nga magmaandam sa pagsakripisyo alang kanila. (Efeso 5:28, 29) Ang mga anak kinahanglang mosugot sa amahan ug inahan.—Efeso 6:1, 2.
Angay usab nga matikdan ang mga pulong ni Pablo maylabot sa seksuwal nga relasyon sa magtiayon. Walay pagpihig nga si Pablo misulat: “Ipahatag sa bana ngadto sa iyang asawa ang nahiangay kaniya; apan ipabuhat usab sa asawa ang sama ngadto sa iyang bana. Ang asawa wala magahupot ug awtoridad sa iyang kaugalingong lawas, kundili ang iyang bana; sa susama, usab, ang bana wala magahupot ug awtoridad sa iyang kaugalingong lawas, kundili ang iyang asawa.”—1 Corinto 7:3, 4.
“Babaye . . . Magpakahilom”
Maylabot sa mga pulong ni Pablo sa 1 Timoteo 2:12, nga gikutlo sa pang-abling parapo, ang iyang pag-awhag ba nga “magpakahilom” ang babaye nagsumikad sa pagpihig batok sa mga babaye? Wala! Gikinahanglang “magpakahilom” maylabot sa pagpanudlo ug pagpasundayag ug espirituwal nga awtoridad diha sa kongregasyon, kini gumikan sa nahisgotan sa unahan nga gihikay sa Diyos nga relasyon sa lalaki ug babaye.a
Wala kini magpasabot nga ang mga babaye dili mahimong mga magtutudlo sa balaang kamatuoran. Si Pablo nagdasig sa tigulang nga mga babaye nga mahimong “mga magtutudlo sa kon unsay maayo” ngadto sa mas batan-ong mga babaye. Sa pagsunod sa panig-ingnan ni Eunice ug ni Loida, kinsa nagtudlo kang Timoteo, ang Kristohanong mga inahan kinahanglang magbansay sa ilang mga anak diha sa diyosnong mga paagi. (Tito 2:3-5; 2 Timoteo 1:5) Karong adlawa, diha sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova, ginatos ka libong Kristohanong mga babaye ang nakakaplag ug espirituwal nga katagbawan diha sa pagsunod sa mga panig-ingnan ni Euodia ug Sintique sa pagsangyaw sa maayong balita sa publiko ug sa paghimog mga tinun-an sa mga lalaki ug babaye.—Salmo 68:11; Mateo 28:20; Filipos 4:2, 3.
Busa, unsay imong hunahuna? Ang mga sinulat ba ni Pablo, nga gilantaw sa kinatibuk-an niini, nagpakamatarong sa sumbong sa pagpihig batok sa mga babaye?
[Footnote]
a Maylabot sa pamulong nga “bug-os nga pagkamapinasakopon” sa 1 Timoteo 2:11 (New International Version), ang eskolar sa Bibliya nga si W. E. Vine nag-ingon: “Ang sugo wala magtumong ngadto sa pagtugyan sa hunahuna ug konsensiya, o sa pagbiya sa katungdanan sa kaugalingong paghukom; ang pamulong ‘uban sa tanang pagkamapinasakopon’ maoy pasidaan batok sa pag-angkon ug awtoridad, sama, pananglitan, sa mosunod nga bersikulo.”