Paghupot sa Kristohanong Panaghiusa sa mga Relasyong Maylabot sa Negosyo
TINUOD gayod nga ‘maayo ug malipayon alang sa mga Kristohanon nga managpuyo sa panaghiusa,’ ilabina karon nga wala gayoy panaghiusa ang kalibotan. Kon tugob ang tinuod nga panaghiusa, mahimong katahom kini, nga moresultag hugot nga bugkos sa inigsoong gugma taliwala sa katawhan sa Diyos, nga makahatag kalipay sa pagpakigkuyog sa uban. Ang pagkawalay panaghiusa, sa laing bahin, malaw-ay ug moresultag kasuko, pagdumot, ug paglinay-anay sa mga kauban.
2. Sa unsang paagi ang atong komung kaisipan sa mga prinsipyo sa Bibliya makapalambo sa atong inigsoong panaghiusa bisan mahitungod sa mga negosyo?
2 Kon makignegosyo ang mga Kristohanon uban sa mga alagad ni Jehova, ang ilang komung kaisipan sa mga prinsipyo sa Bibliya angay mopalambo sa ilang inigsoong panaghiusa. Gipahayag kini sa magtatan-aw sa usa ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova niining paagiha: “Samtang ang kalibotan nahimong mas dili na kasaligan, makapalagsik ang pagtrabaho uban sa isigka-Kristohanong may prinsipyo. Dili kinahanglang ‘magbantay’ kita kada minuto. Ang mahinlo, matinuorong kauban sa negosyo tagsaon na niining sistemaha. Pagkamalipayon ang pagtrabaho uban sa matinuorong mga tawo nga dili manabako o dili mogamit ug malaw-ayng mga pulong, mga tawong may pagpugong sa kaugalingon, kansang pangunang motibo dili ang materyal nga kahakog!”
3. Unsa ang pipila ka relasyon maylabot sa negosyo nga mahimong malangkit ang kaubang magtutuo? (b) Unsang mga prinsipyo ang kinahanglang himoong giya niining mga palakawa sa negosyo?
3 Unsa ang pipila ka relasyong maylabot sa negosyo nga tingali malangkit ang isigkamagtutuo? Ang usa mao kon magsabot ang duha o kapin pang mga Kristohanon nga magsosyo sa negosyo. Lain pa kon ang usa mao ang amo ug ang usa empliyado. Lain pa gihapong situwasyon mao kon motanyag ang Kristohanon ug produkto kun serbisyo sa laing magtutuo. Niining mga transaksiyona sa negosyo, ang mga prinsipyo sa pagkamatinuoron ug pagkamaunongon nga narekord sa dinasig nga Pulong ni Jehova kinahanglan mao ang ilang himoong giya. Niining paagiha ang inigsoong gugma ug ang kalipay sa duyog nga pagtrabaho mapalambo.—1 Corinto 10:31.
4. Unsang kapeligrohan ang naglungtad sa mga Kristohanong nagnegosyo?
4 Apan, anaa ang kapeligrohan nga mapakyas ang uban sa pagtipig sa hataas nga Kristohanong kaisipan. Tingali magsugod sila sa paghunahuna ug sobra maylabot sa ilang kaugalingong interes. (Filipos 2:4) Ang kuwarta mahimong mas importante kay sa Kristohanong panaghiusa. Apan ang pagkahakog diha sa negosyo makadaot sa inigsoong mga relasyon ug sa relasyon sa usa kang Jehova. Dili gayod nato tugotang mahitabo kana!—Juan 13:34, 35; Hebreohanon 13:5; 1 Timoteo 3:2, 3; 1 Juan 3:16; 4:20, 21.
Ang Pagkahinungdanon sa Pormal nga Kasabotan
5. Sa unsang paagi ang eksperyensiya ni Abraham sa pagpalit sa yuta nagpasundayag sa bili sa pormal nga kasabotan?
5 Aron mapugngan ang dili-pagsinabtanay sa mga kasabotan sa negosyo, tagda ang paagi ni Abraham sa pagpalit ug yuta. Iyang “gitimbang ngadto kang Ephron ang bili sa salapi nga iyang giingon sa mga igdulongog sa mga anak ni Heth, nga upat ka gatos ka siklo nga salapi nga maoy ginadawat sa mga magpapatigayon. Busa ang kapatagan ni Ephron nga didto sa Macpela . . . minatud-an nga iya na kang Abraham ingong iyang pinalit nga kabtangan atubangan sa mga mata sa mga anak ni Heth ug sa tanan nga nanagpanulod sa ganghaan sa iyang siyudad.” Dili kini kay usa ka pribadong kasabotan sa duha ka tawo. Pormal nga kasabotan kadto, nga minatud-an atubangan sa mga saksi. Walay dili-pagsinabtanay maylabot sa gipalit ug sa gisukot nga prisyo.—Genesis 23:2-4, 14-18.
6. Sa unsang paagi maghimog tinong mga kasabotan ang mga Kristohanon sa importanteng mga transaksiyon sa negosyo?
6 Sa susama, maalamong maghimo ang mga Kristohanon ug tinong mga kasabotan sa importanteng mga transaksiyon. Kon nalangkit ang transaksiyon sa pagbaligyag usa ka butang, isulat sa mga tagtungod ang butang nga ginabaligya, ang prisyo, ang paagi sa pagbayad, kanus-a ug sa unsang paagi ihatod kini, ug ubang mga kasabotan nga giuyonan. Kon bahin kini sa usa ka serbisyo nga himoon, isulat sa mga tagtungod ang trabaho nga buhaton, kanus-a matapos, ang prisyo, ug ubang mga butang. Kining dokumentoha kinahanglang butangag petsa ug pirmado, magtipig ug kopya ang matag usa ka tagtungod. Importante kining maong sinulat nga kasabotan ilabina kon may kasosyo sa negosyo. Makatabang kini sa duha ka tagtungod sa pagsabot sa ilang relasyon sa matin-aw ug sa pagtabang kanila sa pagkinabuhi sibo sa tambag ni Jesus: “Himoa ang imong pulong Oo nga Oo, ang imong Dili, Dili.” (Mateo 5:37) Sa mas komplikadong mga butang, mas maayong mangitag propesyonal nga tabang sa pagbalay ug sinulat nga kasabotan.
7. (a) Unsa pa ang kinahanglang tagdon maylabot sa sinulat nga mga kasabotan? (b) Unsang espiritu ang angay huptan sa mga Kristohanon maylabot sa negosyo?
7 Sa paghimog sinulat nga mga kasabotan, kinahanglang palandongon pag-ayo sa mga tagtungod dili lamang ang mga tumong kondili ang posibleng mga resulta, sama sa kon unsaon sa pagtapos sa kasabotan kon kini gikinahanglan. (Proverbio 21:5) Ang tanang mga negosyo may riyesgo, ug dili ikabutang diha sa dokumento ang tanang mga butang nga hayan motungha. Ug kon mobag-o man ang mga kahimtang, mahimong usbon ang kasabotan o kaha sabotan pag-usab. Sa ulahi tingali mapadayag sa usa ka tawo nga siya nakahimog kasabotan sa negosyo sa dili maalamong paagi ug buot nga mohunong sa dungganong paagi. Apan, dili kini himoong usa ka paagi sa paglikay sa obligasyon sa mga nautang tungod sa hingaping kaluho o dili maayong pagdumala. Kinahanglang hisgotan ang maong butang aron masusi kon unsaon sa pagtapos sa kasabotan ug kon unsay himoon bahin sa pinansiyal nga obligasyon, kon duna. Siyempre, buhaton sa tawong mahunahunaon ang tanan niyang maarangan sa pagtuman sa mga obligasyong gikasabotan, maghimog kausaban sa iyang paagi sa kinabuhi sa usa ka higayon. (2 Tesalonica 3:12) Kon nagatinguha ang Kristohanon sa paglakaw nga matul-id ug magabuhat ug pagkamatarong, maningkamot siya sa pagtuman sa iyang mga obligasyong gikasabotan bisag dili kini alang sa iyang labing ikaayo, apan iyang himoon kini aron lamang matipigan ang kahimuot ni Jehova. “Siya nga nagapanumpag daotan batok sa iyang kaugalingon, ug bisan pa dili niya kini usbon.” (Salmo 15:1-4) Niining tanang mga kasabotan, ang mga alagad ni Jehova kinahanglang magahimo sa ilang mga “kahikayan uban sa gugma.”—1 Corinto 16:14.
8. Nganong maayong kuwentahon ang bili sa dili pa makignegosyo?
8 Tungod niini, sa dili pa makignegosyo, maayong kuwentahon una ang bili. (Lucas 14:28-30) Tingali ang uban malaomong mosugod sa paglawig sa dagat sa negosyo apan malunod sa natagong mga bato niini. Pananglitan, naghunahuna ang uban nga ang mga ganansiyang naangkon sa ilang mga amo maila unta kon sila adunay ilang kaugalingong negosyo. Apan wala nila tan-awa nga dili masayon ang pagpalakaw ug negosyo niining kalibotana nga sobra ang kompetisyon. Matag tuig tinagpulo ka libo sa mga negosyo ang nangahapay sa tibuok kalibotan. Busa, tapos makaeksperyensiya ug mapait nga mga kapakyasan sa mga panimpalad sa negosyo, daghang mga Kristohanon nahupayan nga nangahimong mga empliyado pag-usab nga may seguradong suweldo.
Pagtahod sa Relasyon Maylabot sa Negosyo
9. Unsa ang pipila ka paagi diin ang mga Kristohanon makapakitag pagtahod sa usag usa diha sa trabahoan?
9 “Pagpanguna sa pagpakitag pagtahod sa usag usa,” miingon ang Roma 12:10. Ang Kristohanong mga empliyado nga nagahimo niini dili mamentaha sa ilang amo tungod kay usa siya ka Saksi, ug mosundog sa kalibotanong tinamdan nga tungod kay makaarang man ang amo niini, iyang sayloan na lang ang mga kakulangan sa iyang mga empliyado. Hinunoa, magpakita silag pagtahod sa ilang amo pinaagi sa ilang tinamdan ug kuging pagtrabaho. (1 Timoteo 6:2) Sa baylo, ang Kristohanong amo magpakita usab ug pagtahod sa isigka-Saksi nga mga empliyado sa paagi sa ilang pagpakigsulti ug sa pakig-atubang kanila. Dili angayng hunahunaon sa amo nga labaw siya sa iyang isigkamagtutuo nga nagatrabaho kaniya apan kinahanglang ilang hinumdoman nga silang duha maoy mga ulipon ni Jehova, managsama sa Iyang panan-aw. (Efeso 6:9) Lain pa, kinahanglang ibutang sa hunahuna sa amo ug sa empliyado kining maong tambag diha sa Galacia 6:10: “Buhaton ta ang maayo ngadto sa tanan, ilabina kanila nga mga sakop sa panimalay sa pagtuo.”
10. Sa unsang paagi ang pagkamapaubsanon makatabang sa pagpakitag pagtahod sa usag usa?
10 Ang pagtahod dili malisod nga ipakita kon tugob ang pagkamapaubsanon. Ingong pananglitan, ang usa ka mapaubsanong ansiano diha sa Kristohanong kongregasyon dili maglisod sa pagpasakop sa iyang kaugalingon diha sa negosyo ubos sa pagdumala sa isigka-Kristohanon nga dili sama kaniyag mga pribilehiyo diha sa kongregasyon. Sa baylo, ang mapaubsanong amo dili maglisod sa pagpasakop sa iyang empliyado, nga ansiano, sa mga kahikayan sa kongregasyon. Ang pagkamapaubsanon makatipig usab kanilang duha nga dili sobra ka hinawayon o magpaabot ug kahingpitan sa usa ug usa, sanglit “ang tanan nakasala ug nakabsan sa himaya sa Diyos.”—Roma 3:23; 12:3.
11. Sa unsang paagi ikapakita sa mga Kristohanon ang pagkamataronganon maylabot sa negosyo?
11 Ang Bibliya nagsugo usab: “Ipadayag ang inyong pagkamakataronganon sa tanang tawo.” (Filipos 4:5) Dili makataronganon sa usa ka Kristohanon nga magpaabot ug espesyal nga mga pabor o superyor nga trabaho o hatagan kanunay sa labing menos nga prisyo tungod kay nakigsabot siya sa usa ka isigkamagtutuo. Dili angay nga ang Kristohanon, ingong iyang katungod, sa pagpaabot ug libreng adlaw sa pagtrabaho o ubang mga pribilehiyo, sama sa paggamit ug mga makina o mga sakyanan, tungod kay isigkamagtutuo ang iyang amo. Ang mga pabor, superyor nga trabaho, kun ubos nga mga prisyo, o libreng adlaw sa pagtrabaho tingalig ihatag apan dili ipugos. Ang dili makataronganong mga pagpaabot maoy hinungdan sa kasuko taliwala sa mga Kristohanon, nga makadaot sa ilang relasyon.—Proverbio 18:19.
12. Mahitungod sa pagwali sa Gingharian, unsa ang kinahanglang bantayan diha sa trabahoan?
12 Sanglit maoy tinguha sa mga Kristohanon nga makasangyaw sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos ngadto sa dili mga magtutuo, diha sa trabahoan kinahanglang magbantay sila sa paghimo sa pagwali sa Gingharian sa hustong panahon. (Ecclesiastes 3:1, 7) Kon himoon kini sa panahon sa pagtrabaho, kinahanglang may panugot kini sa amo. Kay kon dili masuko niini ang amo, ug tingalig moresulta pa kinig pasipala kang Jehova ug sa Iyang katawhan. (1 Timoteo 6:1) May mga panahon, sama sa panahon sa paniudto o sa pagpahulay sa pagtrabaho, nga himoon ang pagsangyaw. Lain pa, kon daghang Saksi ang nagtrabaho, dili nila gustong gamiton ang panahon sa pagsultihay sa usag usa mahitungod sa teotraktikanhong mga butang sa panahong angay silang magtrabaho.
Pag-amping sa mga Motibo sa Negosyo
13. Unsay paglantaw ni Pablo ug sa iyang mga tagbalay sa Corinto sa ilang sekular nga trabaho?
13 Samtang didto sa Corinto, nakignegosyo si apostol Pablo uban sa iyang Kristohanong tagbalay, si Aquila ug Priscila. (Buhat 18:1-3) Sila nagtrabaho aron may ikasustento sa kinahanglanon sa kinabuhi, apan ikaduha lamang kadto sa ilang pangunang tumong—ang pagpalambo sa pagsimba kang Jehova. Sila dili gayod maakusar nga ang “diyosnong debosyon maoy paagi sa [materyal] nga pagpaganansiya.” (1 Timoteo 6:5) Ang tulo tugob nga gipanalanginan ni Jehova ug paborableng gihisgotan diha sa Bibliya.—Roma 16:3-5.
14. (a) Nganong maayong susihon ang mga motibo sa dili pa mosulod ug negosyo? (b) Sa unsang paagi gisulbad sa tulo ka Saksi ang ilang problema?
14 Pinaagi sa mainampingong pagsusi sa mga motibo sa dili pa mosulod ug negosyo, malikayan sa Kristohanon ang daghang mga kalisdanan. Pananglitan, tingali ang usa ka Kristohanon gusto ug dugang panahon sa pagpalambo sa mga intereses sa Gingharian, samtang ang kasosyo sa negosyo gustong mouswag ang iyang paagi sa kinabuhi. Ang usa tingali gusto nga idugang sa puhonan ang ganansiya aron sa pagpauswag sa negosyo, apan ang usa andam sa pagbayad sa dakong buhis ug dili na idugang pa sa puhonan ang ganansiya diha sa negosyo aron malikayan ang dugang nga pagkagapos. Diha sa usa ka nasod, ang tulo ka Saksi ni Jehova nga may relasyon usab sa unod nahimong mga kasosyo sa negosyo. Apan sa ulahi nagkalahi ang ilang mga panglantaw sa usa ka sukod nga ang matag usa buot nga malangkit sa negosyo. Mutuwal ang ilang desisyon sa pagbulag sa ilang intereses sa negosyo ug sa pagbahinbahin sa ilang mga kliyente tali kanilang tulo. Niining paagiha ilang natipigan ang ilang espirituwal ug pamilyahanong relasyon. Ilang gipatalinghogan ang tambag sa Bibliya sa “pagkab-ot sa mga butang nga makaamot sa pagdinaitay ug paglinig-onay sa usag usa.”—Roma 14:19.
15. Nganong ilabinang magbantay kita sa atong mga motibo maylabot sa kuwarta?
15 Ilabinang magbantay usab ang usa sa motibo maylabot sa kuwarta. “Ang usa ka matinumanong tawo,” nagpasalig kanato ang Bibliya, “makadawat ug daghang mga panalangin, apan kadtong nagadali nga mahimong dato dili makapabiling walay sala.” (Proverbio 28:20) Ang “nagadali nga mahimong dato,” makabuta sa usa ka Kristohanon sa usa ka butang nga mas bililhon—ang iyang Kristohanong panag-igsoonay. Moresulta kinig pagbahinbahin sa kongregasyon, kay basig madaot ang buut sa uban tungod kay giuna niya ang kuwarta kay sa intereses sa Gingharian. Busa ang Bibliya nagpasidaan: “Sila nga maikagon nga mahimong dato mangahulog ngadto sa panulay ug sa bitik, ug sa daghang binuang ug makadaot nga mga pagpangibog nga nagaunlod sa mga tawo ngadto sa kamatayon ug sa pagkalaglag. Kay ang pagkamahigugmaon sa salapi mao ang gamot sa tanang pagkadaotan, ug tungod sa maong pangibog may mga tawo nga nanghisalaag gikan sa pagtuo ug ilang gipalagbaslagbasan ang ilang kaugalingon sa daghang kasakitan.”—1 Timoteo 6:9, 10.
16. Sa unsang paagi dumalahon ang mga butang maylabot sa negosyo?
16 Ang usa ka paagi nga “ang gugma sa salapi” makapahisalaag sa Kristohanon mao ang pagtintal kaniya sa pagsunod sa mga paagi sa negosyong dili maayo o klarong panikas. Kon malangkit ang kaubang mga Kristohanon ning matanga sa tawo, moresulta ang pagbahinbahin. Ug kining mga buhata makadaot sa iyang relasyon kang Jehova. Aron mahapsay ang palakaw sa negosyo, kinahanglang isilsil sa hunahuna nga ang pagpanikas sa negosyo “dulumtanan kang Jehova.” (Proverbio 11:1; 20:23) Hinunoa, ang mga Kristohanon nagatinguha nga makapamulong, sama sa gipamulong ni Pablo: “Kami masaligon nga kami adunay mahinlong konsensiya, kay kami nagatinguha sa paggawi nga matinuoron sa tanang mga butang.”—Hebreohanon 13:18.
Pagsulbad sa mga Problema sa Negosyo
17. Sa unsang paagi ang gagmayng mga problema sa negosyo masulbad?
17 Diha sa bisan unsang relasyon maylabot sa negosyo taliwala sa mga igsoon, may motungha gayod nga mga problema. Ang pipila ka gamayng mga problema masulbad pinaagi lamang sa pagpadapat sa prinsipyo diha sa 1 Pedro 4:8, nga nag-ingon: “Labaw sa tanang butang, batoni nga mainiton sa kanunay ang inyong gugma sa usa ug usa, sanglit ang gugma magatabon man sa kapid-an ka mga sala.” Kon ang mga problema dili masulbad nianang paagiha, dili gayod kini tugotang magdugay ug modako. Kini moresulta ug pagkawala sa pagtahod ug paglinay-anay. Ang sulbad makita diha sa maluluton, prangkang komunikasyon sa dili pa modako ang situwasyon. Ang Pulong sa Diyos nagtambag kanato sa paghusay dayon sa mga kabingkilan.—Mateo 5:23-25; Efeso 4:26, 27.
18. Unsay mahimo sa Kristohanon kon nagtuo siya nga nakahimog dakong sala kaniya ang kaubang Kristohanon maylabot sa negosyo?
18 Apan, kon nagtuo ang Kristohanon nga dako ang nahimong sala diha kaniya sa kaubang magtutuo maylabot sa negosyo, ang mga lakang nga gipakita diha sa Mateo 18:15-17 kinahanglang sundon pag-ayo. Ang unang lakang o ikaduha angay makasulbad niining butanga. Kon dili kini masulbad, ang ikatulong lakang maoy alang sa tinudlong mga ansiano sa pag-atiman niini. Kon mahitabo kini, kusganong tambagan sa mga ansiano ang mga igsoong nalangkit nga dili na angay ipadangat pa nga magkihaay ang usag usa. Ang pagkiha batok sa kaubang magtutuo nagpasabot, sama sa gipahayag ni Pablo, nga “bug-os nga kapildihan alang kaninyo.” Siya midugang: “Nganong dili man lang ninyo antuson ang nahimong sayop diha kaninyo? Nganong dili man lang ninyo antuson nga kamo pagalimbongan?” (1 Corinto 6:1-8) Mas maayo pang mag-antos sa pinansiyal nga kapildihan inay makahatag pasipala sa ngalan ni Jehova maingon man sa kongregasyon ug makadaot sa atong panaghiusa pinaagi sa pagdala sa isigkamagtutuo sa hukmanan. Sa tinuod, bisag dili madala kining kasoha sa hukmanan, kinahanglang himooon sa kongregasyon ang usa ka porma sa aksiyon kon nalangkit ang panglimbong.
19. Unsang maayong mga panig-ingnan sa Bibliya ang matudlo sa mga ansiano dihang magtambag mahitungod sa mga problema sa negosyo?
19 Dihang magtambag niadtong may suliran sa negosyo, ipunting sa mga ansiano kanila ang dili-mahakugong pananglitan nga gipakita ni Abraham dihang nameligrong madaot ang iyang relasyon kang Lot. Si Abraham, bisag mas tigulang, malulutong mihatag kang Lot sa labing maayong yuta kay sa tugotang madaot ang ilang relasyon. (Genesis 13:5-11) Ipunting usab sa mga ansiano ang maayong panig-ingan ni Zaqueo. Andam siya sa paghatag sa katunga sa iyang mga kabtangan ngadto sa kabus ug ang laing katunga sa pag-uli sa upat ka pilo nga iyang natikas gikan sa mga tawo pinaagi sa bakak nga sumbong.—Lucas 19:1-10; tan-awa usab ang 1 Corinto 10:24.
20, 21. Unsa ang pangunang ibutang sa hunahuna maylabot sa sekular nga kalihokan?
20 Pagkamaayo kon epektibong makahusay ang mga Kristohanon sa mga problema sa negosyo pinaagi sa mainampingong pagsunod sa tambag sa Bibliya! Niining paagiha magpabilin silang nahiusa bisag mahapay ang mga negosyo. Mao kana ang malipayong resulta kon atong ibutang sa hunahuna sa tanang panahon nga, alang sa mga Kristohanon, ang sekular nga kalihokan ikaduha sa mga intereses sa Gingharian ug sa inigsoong panaghiusa. Maayo usab dihang ang mga intereses sa negosyo hikayon aron makahatag ug dugang panahon alang sa mas importanteng mga butang maylabot sa buluhaton sa Gingharian.—Mateo 6:33; itandi sa Filipos 1:9, 10.
21 Busa, ang tinuod nga hinungdanon sa atong kinabuhi mao ang atong relasyon kang Jehova ug sa atong Kristohanong panag-igsoonay. (Mateo 22:36-39) Dili gayod nato tugotang madaot kini tungod sa impluwensiya sa kalibotan o sa negosyo, kay wala gayoy butang nga ikatandi sa atong relasyon kang Jehova o makatugbang sa katahom sa atong nahiusang panag-igsoonay!
Mga Pangutana Agig Repaso
◻ Sa unsang paagi ang pagsunod sa Pulong sa Diyos makapalambo sa mga relasyon maylabot sa negosyo?
◻ Nganong maalamong maghupot ug kasabotan sa mga negosyo?
◻ Sa unsang paagi ipakita sa mga Kristohanon ang pagtahod sa usag usa diha sa trabahoan?
◻ Nganong atong susihon ang atong mga motibo sa negosyo?
◻ Unsang tinamdan ang angay ipakita dihang magsulbad ug mga problema maylabot sa negosyo?
1. Nganong importante ang Kristohanong panaghiusa?
[Hulagway sa panid 16]
Minatud-an ang pagpalit ni Abraham sa yuta pinaagi sa pormal nga kasabotan kang Ephron
[Hulagway sa panid 18]
Ang pagtrabaho aron may kapangabuhian ikaduha lamang nila ni Pablo, Aquila, ug Priscila