Kita ba Nagkinabuhi Na sa Kataposang mga Adlaw?
ANG mga pulong nga “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon” gihubad gikan sa Gregong kai·roiʹ kha·le·poiʹ. (2 Timoteo 3:1) Ang pulong kha·le·poiʹ maoy dinaghan sa pulong nga sa literal nagkahulogang “mabangis” ug nagdala sa ideya nga hulga ug peligroso. Ang usa ka komentarista sa Bibliya nag-ingon nga ang pulong nagpunting sa usa ka “grabeng pag-atake sa daotan.” Busa, samtang ang nangaging mga panahon nakasinatig kagubot, “ang kataposang mga adlaw” mahimong hilabihan ka mapintas. Sama sa pagkapamulong niana sa 2 Timoteo 3:13, “ang mga tawo nga tuman-kadaotan ug mga impostor mosamot pa kangil-ad.”
Naghubit ba kini sa atong adlaw? Atong timbangtimbangon ang espisipikong mga ebidensiya nga narekord sa 2 Timoteo 3:2-5 aron masuta kon kini nagpaila ba nga kita nagkinabuhi na sa kataposang mga adlaw.
“Ang mga tawo unya . . . mga mahigugmaon sa salapi.”—2 Timoteo 3:2.
Ang panglimbong nahimo, ingon sa pagtawag niini sa U.S.News & World Report, “nga usa ka hingaping krimen sa ekonomiya.” Sa Tinipong Bansa, ang kapildihan sa panglimbong sa pag-atiman sa panglawas lamang nagpabilin nga anaa taliwala sa $50 ka bilyon ug $80 ka bilyon matag tuig. Ikasubo, ang maong pagkadili-matinud-anon kasagaran. Sama sa giingon ni Gary Edwards, presidente sa Ethics Resource Center, kita adunay “kultura nga usahay nagasaulog sa pagkadili-matinud-anon.” Matud pa niya: “Ginahimo natong mga bida ang mga kriminal, ang mga politiko, ang mga negosyante nga nanikas sa kagamhanan ug nakalingkawas sa silot.”
“Mapahitas-on.”—2 Timoteo 3:2.
Ang tawong mapahitas-on nagtan-aw sa uban nga mabiaybiayon. Klaro kaayo kini diha sa pagpihig sa rasa ug nasod karon! “Ang tanang minoridad mao ang ginapuntiriya,” nag-ingon ang The Globe and Mail sa Toronto, Canada. “Ang kapintasan tungod sa rasa nagsulbong sa Alemanya, ang Ku Klux Klan aktibo sa Tinipong Bansa ug ang mga swastika nagdaot sa asiras ug mga sinagoga sa Toronto.” Si Irving Abella, presidente sa Hudiyohanong Kongreso sa Canada, nag-ingon: “Makita nato kana bisan asa: sa Sweden, Italya, Olandia ug sa Belgium ingon man sa Alemanya.”
“Dili-masinugtanon sa mga ginikanan.”—2 Timoteo 3:2.
“Ang mga tawong nangatawo sa panahon nga kusog nga midaghan ang mga bata human sa Gubat Kalibotan II gipasidunggan sa daghan nga nagpadako ug usa ka kaliwatan sa tabian, palaaway, walay-tahod nga mga bata,” nag-ingon ang The Toronto Star. Ang pagkarebelyoso nga magsugod sa balay sagad makita sa mga paggawi diha sa tunghaan. Usa ka magtutudlo nakamatikod nga ang mga bata nga ingon ka bata sa kuwatro anyos motubagtubag. “Mas daghang panahon ang magugol sa mga magtutudlo sa pagpakiglabot sa paggawi kay sa ilang nagugol sa pagtudlo,” matud niya. Hinuon, dili tanang batan-on rebelyoso. Ugaling, “ingong uso,” nag-ingon ang beteranong magtutudlo sa hayskol nga si Bruce MacGregor, “sila daw wala kaayoy pagtahod sa tanang butang.”
“Walay kinaiyanhong pagbati.”—2 Timoteo 3:3.
Ang kataposang mga adlaw makakitag grabeng pagkadaot sa pamilya—diin, labaw sa tanang dapit, ang kinaiyanhong pagbati angayng mangibabaw. Ang The New York Times nagtaho nga ang “kapintasan sa panimalay mao ang pangunang hinungdan sa kadaot ug kamatayon sa mga Amerikana, nga nagpahinabog labaw pang kadaot kay sa mga aksidente sa sakyanan, mga panglugos ug mga pag-atake kon tiponon.” Ang kadaghanang pag-abuso nga ginahimo ngadto sa mga bata ginahimo sa gisaligang mga membro sa pamilya. Ang hataas nga gidaghanon sa diborsiyo, ang pag-abuso sa mga edaran, ug aborsiyon nagpamatuod usab nga ang daghan “bug-os nga nawad-an sa . . . normal nga pagmahal sa tawo.”—Phillips.
“Mabangis, walay gugma sa pagkamaayo.”—2 Timoteo 3:3.
“Ang mga batan-ong mga mamumuno wala magkinahanglan ug motibo sa pagpatay,” misulat ang kolumnista sa peryodiko nga si Bob Herbert. “Daghang batan-on ang madasigong midawat sa ideya sa pagpatay ug tawo pinaagi sa pagposil sa ‘wala gayoy katarongan.’” Bisan ang ubang mga ginikanan daw wala na mabalaka sa moral. Sa dihang usa ka grupo sa tin-edyer nga mga batang lalaki giakusar nga nag-indigay sa gidaghanon sa nahimong seksuwal nga relasyon uban sa batan-ong mga babaye, usa ka amahan ang mikomento: “Walay gibuhat ang akong anak nga lalaki nga dili buhaton sa baskog batang Amerikano nga sama kaniyag edad.”
“Mga mahigugmaon sa kalipayan inay nga mga mahigugmaon sa Diyos.”—2 Timoteo 3:4.
Sumala sa usa ka banabana, ang mga tin-edyer nagagugol ug 15 oras sa elektronikong mga kahimanan sa matag oras nga igugol nila sa usa ka relihiyosong grupo. “Karong adlawa,” nagtaho ang Altoona Mirror, “ang kultura nga impluwensiyado kaayo sa palumagian sa komunikasyon nga makita diha sa mga shopping mall ug sa mga pasilyo sa tunghaan ang nangibabaw sa kinabuhi sa mga tin-edyer. Ang impluwensiya sa pamilya ang ikaduha. Sa kataposan sa listahan [mao] ang simbahan.” Ang Mirror usab nag-ingon, “kon wala ang mga ginikanan, ug ang mga simbahan nagpakahilom, nan ang palumagian sa komunikasyon mao ang dakong impluwensiya sa mga kinabuhi sa mga batan-on.”
“Managbaton ug dagway sa diyosnong pagkamahinalaron apan nagapanghimakak sa gahom niini.”—2 Timoteo 3:5.
Ang kamatuoran sa Bibliya adunay gahom sa pag-usab sa mga kinabuhi. (Efeso 4:22-24) Apan ang pila ka labing dili-diyosnong mga buhat nahitabo ilalom sa salimbong sa relihiyon. Usa ka makapasubong pananglitan mao ang seksuwal nga pag-abuso sa mga klero diha sa mga bata. Sumala sa The New York Times, usa ka abogado sa Tinipong Bansa “nag-ingon nga siya may 200 ka kaso nga napending sa 27 ka estado alang sa mga kliyente nga nag-ingon nga sila giabusohan sa mga pari.” Sa pagkatinuod, ang bisan unsang porma o pagpakaaron-ingnong may diyosnong debosyon nga gipakita niining mga klero mayagyag ingong salingkapaw tungod sa ilang daotang mga buhat.
DUGANG MGA EBIDENSIYA SA KATAPOSANG MGA ADLAW
2 TIMOTEO 3:2-4 NAG-INGON USAB NGA ANG MGA TAWO MAHIMONG . . .
□ Mapasiatabon-sa-kaugalingon
□ Mga tigpasipala
□ Dili-mapasalamaton
□ Dili-maunongon
□ Dili ikasabot sa bisan unsa
□ Mga tigbutangbutang
□ Walay pagpugong-sa-kaugalingon
□ Mga mabudhion
□ Gahig-ulo
□ Miburot sa garbo
“ANG ILHANAN SA IMONG PAGKAANAA”
Wala magdugay una pa ang iyang kamatayon, si Jesus gipangutana: “Unsa man unya ang ilhanan sa imong pagkaanaa ug sa katiklopan sa sistema sa mga butang?” (Mateo 24:3) Usa-usang gihatag ni Jesus ang mga kahimtang ug mga hitabo nga magpaila sa kataposang mga adlaw. Atong susihon ang pila niini.
“Ang nasod motindog batok nasod ug gingharian batok gingharian.”—Mateo 24:7.
“Ang ikakawhaang siglo—bisag sa katibuk-an mao ang siglo sa sosyal nga kauswagan ug pagsamot sa kabalaka sa kagamhanan sa mga kinabuhi sa mga kabos—giharian sa machine gun, sa tangke, sa B-52, sa bomba nukleyar ug, sa kataposan, sa missile. Kini gitiman-an sa mga gubat nga mas madugoon ug malaglagon kay sa mga gubat sa bisan unsang ubang panahon.”—Milestones of History.
“Mga linog sa nagkalainlaing dapit.”—Mateo 24:7.
Niining sigloha, ang mga linog nga may sukod gikan sa 7.5 ngadto sa 8.3 sa Richter scale naagoman sa Chile, Hapon, India, Iran, Italya, Peru, Tsina, ug Turkey.
“Aduna unyay makalilisang nga mga talan-awon.”—Lucas 21:11.
Tungod sa makahahadlok nga mga hitabo sa katuigang dili pa dugay, ang kahadlok tingali mao ang kinadak-ang nag-inusarang emosyon sa kinabuhi sa mga tawo. Ang mga tawo nahadlok sa gubat, krimen, polusyon, sakit, implasyon, ug daghan pang ubang mga butang nga naghulga sa ilang kasegurohan ug sa ila mismong mga kinabuhi.
“Mga kakulang sa pagkaon.”—Mateo 24:7.
“Ang Kagutmanan Anam-anam nga Mitungha Samtang Naglalisay ang mga Grupo nga Tighatag ug Tabang,” nagpahayag ang pangunang ulohan sa magasing New Scientist. Sumala sa usa ka kanhi presidente sa T.B., ang kagutmanan naghulga sa pagdaot sa planeta sulod sa duha ka dekada. “Bisan pa sa maong makahahadlok nga panagna,” ang artikulo nag-ingon, “ang gidaghanon sa hinabang nga gihatag sa datong mga nasod alang sa kaugmaran sa agrikultura sa nagakaugmad nga kanasoran grabeng nagkamenos.”
“Sa nagkalainlaing dapit mga kamatay.”—Lucas 21:11.
Sumala sa usa ka pundok sa mga eksperto, ang pakig-away sa kagamhanan sa T.B. batok sa AIDS—nga mikantidad ug kapin sa $500 ka milyong dolyar matag tuig—gitawag nga usa ka makapasubong kapakyasan. “Kita nawad-an sa tibuok kaliwatan sa pagkamabungahon tungod sa AIDS,” nagpasidaan si Dr. Donna Sweet, nga nag-atiman sa mga 200 ngadto sa 300 ka pasyente. Sa Tinipong Bansa, ang AIDS karon ang pangunang hinungdan sa kamatayon taliwala sa mga lalaki sa edad nga 25 ngadto sa 44.
“Pag-uswag sa kalapasan.”—Mateo 24:12.
Ang usa ka surbi sa T.B. sa 2,500 ka batan-on nagbutyag nga 15 porsiento nagtakin ug posil sa usa ka partikular nga panahon sa miaging 30 ka adlaw, 11 porsiento ang naposilan sa miaging tuig, ug 9 porsiento sa usa ka panahon ang nakaposil ug tawo.
UNSAY ANAA SA UNAHAN?
Ingon sa atong nakita, ang katawhan napalayo na gayod gikan sa husto nga dalan, halayo gikan sa makigdaitong kalibotan. Kon bahin sa gidak-on niini, ang mga kahimtang nga nahisgotan sa ibabaw walay-sama. Sa pagkatinuod, nakita sa tawhanong banay ang iyang kaugalingon nga anaa sa dili-pamilyar nga teritoryo. Kini nagaagi sulod sa usa ka panahon nga gitawag ang kataposang mga adlaw.
Unsay moabot human niining yugtoa?
[Picture Credit Line sa panid 4]
Michael Lewis/Sipa Press