Himoa ang Makapahimsog nga Pagtulon-an nga Imong Paagi sa Kinabuhi
“Ang diyosnong pagkamahinalaron mapuslanon sa tanang butang.”—1 TIMOTEO 4:8.
1, 2. Sa unsang sukod nga ang mga tawo nagpakitag interes sa ilang panglawas, ug unsay resulta?
KADAGHANAN sa mga tawo mouyon dayon nga ang maayong panglawas maoy usa sa labing bililhong mga butang sa kinabuhi. Sila mogugol ug dakong panahon ug salapi aron maampingan ang ilang pisikal nga kahimsog ug mapaneguro nga sila makadawat ug hustong medikal nga pag-atiman dihang kana ilang gikinahanglan. Sa Tinipong Bansa, pananglitan, ang usa ka tuig nga gasto sa pag-atiman sa panglawas mibalor ug kapin sa $900 ka bilyon niining ulahi lang nga tuig. Kana motumbas ug kapin sa $3,000 sa usa ka tuig alang sa matag lalaki, babaye, ug bata sa maong nasod, ug ang gasto sa matag tawo sa ubang nagaugmad nga kanasoran halos managsama ra.
2 Unsay nahatag niining tanang nagugol nga panahon, kusog, ug salapi? Sa walay duhaduha walay usa ang makalimod nga, sa katibuk-an, kita nakabaton ug labing modernong medikal nga mga pasilidad ug mga tagana karon kay sa bisan unsang yugto sa kasaysayan. Apan, dili kini awtomatikong makahatag ug mahimsog nga pagkinabuhi. Sa pagkamatuod, diha sa usa ka pakigpulong nga naglatid sa usa ka gilaraw nga programa sa pag-atiman sa panglawas alang sa Tinipong Bansa, miingon ang presidente nga dugang pa sa “dako kaayong kapildihan sa kapintasan niining maong nasod,” ang mga molupyo sa Tinipong Bansa “may hataas nga proporsiyon sa AIDS, sa pagpanabako ug sa sobrang pag-inom, sa pagmabdos sa mga tin-edyer, sa mga masuso nga gaan-ug-timbang sa pagkahimugso” kay sa bisan haing ugmad nga nasod. Ang iyang konklusyon? “Kinahanglang usbon nato ang atong mga paagi kon kita gusto gayod nga mahimong himsog nga katawhan.”—Galacia 6:7, 8.
Usa ka Himsog nga Paagi sa Kinabuhi
3. Tungod sa kultura sa karaang Grego, unsang tambag ang gihatag ni Pablo?
3 Sa unang siglo, ang mga Grego naila sa ilang debosyon sa pagpauswag sa pisikal nga kahimsog, pagpadako sa lawas, ug sa mga bangga sa dula. Niini nga kahimtang, si apostol Pablo gidasig sa pagsulat ngadto sa batan-ong lalaki nga si Timoteo: “Kay ang lawasnong pagbansay mapuslanon ug diyutay; apan ang diyosnong pagkamahinalaron mapuslanon sa tanang butang, kay nagahupot kini ug saad sa kinabuhi karon ug nianang sa umaabot.” (1 Timoteo 4:8) Busa, gipatin-aw ni Pablo kon unsa ang anam-anam nga giila sa mga tawo karon, nga mao, ang medikal o pisikal nga mga tagana dili makagarantiya ug usa ka tinuod makapahimsog nga paagi sa kinabuhi. Hinuon, gipasaligan kita ni Pablo nga ang labing hinungdanon mao ang pag-ugmad sa espirituwal nga kahimsog ug diyosnong pagkamahinalaron.
4. Unsa ang mga kaayohan sa diyosnong pagkamahinalaron?
4 Ang maong dalan makahatag kaayohan sa “kinabuhi karon” tungod kay kini nagatagana ug panalipod batok sa tanang makadaot nga mga butang nga ipahamtang sa dili diyosnong mga tawo, o niadtong aduna lamay “dagway [o, panagway] sa diyosnong pagkamahinalaron,” sa ilang kaugalingon. (2 Timoteo 3:5; Proverbio 23:29, 30; Lucas 15:11-16; 1 Corinto 6:18; 1 Timoteo 6:9, 10) Kadtong mitugot sa diyosnong debosyon sa pag-umol sa ilang mga kinabuhi adunay mahimsog nga pagtahod sa mga kasugoan ug mga kinahanglanon sa Diyos, ug kana mao ang nagdasig kanila sa paghimo sa makapahimsog nga pagtulon-an sa Diyos ingong ilang paagi sa kinabuhi. Ang maong dalan mohatag kanilag espirituwal ug pisikal nga kahimsog, katagbawan, ug kalipay. Ug sila “maampingong magatipig alang sa ilang kaugalingon ug usa ka maayong patukoranan alang sa umalabot, aron nga sila makagunit nga hugot sa tinuod nga kinabuhi.”—1 Timoteo 6:19.
5. Unsang instruksiyon ang gihatag ni Pablo sa ikaduhang kapitulo sa iyang sulat kang Tito?
5 Sanglit ang kinabuhi nga gigiyahan sa makapahimsog nga pagtulon-an sa Diyos mohatag ug ingon niana nga panalangin karon ug sa umaabot, kinahanglang kita mahibalo, sa praktikal nga mga paagi, kon unsaon nato paghimo sa makapahimsog nga pagtulon-an sa Diyos nga atong paagi sa kinabuhi. Si apostol Pablo mihatag sa tubag diha sa iyang sulat kang Tito. Atong hatagan ug linaing pagtagad ang ikaduhang kapitulo nianang maong basahon, diin iyang gisugo si Tito nga “padayon nga ipamulong ang mga butang nga nahiangay sa makapahimsog nga pagpanudlo.” Sa walay duhaduha kitang tanan, bata ug tigulang, lalaki ug babaye, makabenepisyo gikan sa maong “makapahimsog nga pagpanudlo” karon.—Tito 1:4, 5; 2:1.
Tambag Alang sa Tigulang nga mga Lalaki
6. Unsang tambag ang gihatag ni Pablo alang sa “tigulang nga mga lalaki,” ug nganong kalulot sa iyang bahin ang paghimo niini?
6 Una, si Pablo may pipila ka tambag alang sa tigulang nga mga lalaki diha sa kongregasyon. Palihog basaha ang Tito 2:2. “Ang tigulang nga mga lalaki,” ingong usa ka grupo, tinahod ug tinamod ingong mga panig-ingnan sa pagtuo ug kamaunongon. (Levitico 19:32; Proverbio 16:31) Tungod niini, ang uban tingali magpanuko sa pagtambag o pagsugyot ngadto sa tigulang nga mga lalaki bahin sa mga butang nga dili kaayo seryoso. (Job 32:6, 7; 1 Timoteo 5:1) Busa, usa ka kalulot sa bahin ni Pablo ang paghisgot ug una sa tigulang nga mga lalaki, ug maayong ilang pamation ang mga pulong ni Pablo ug magatino nga sila, sama kang Pablo, takos nga sundogon.—1 Corinto 11:1; Filipos 3:17.
7, 8. (a) Unsay nalangkit sa pagkahimong “makasaranganon sa batasan”? (b) Nganong ang pagkahimong “maugdang” kinahanglang timbangan ug “mabuot sa hunahuna”?
7 Ang tigulang nga Kristohanong mga lalaki maoy, una sa tanan, “makasaranganon sa batasan.” Bisan tuod ang orihinal nga pulong mahimong magtumong sa batasan sa pag-inom (“dili-hubog,” Kingdom Interlinear), kini usab adunay kahulogan nga mabinantayon, tin-aw ug kaisipan, o maayog panimuot. (2 Timoteo 4:5; 1 Pedro 1:13) Mao nga, nagainom man o nagahimo sa ubang mga butang, ang tigulang nga mga lalaki kinahanglang magmakasaranganon, nga dili maghinobra o maghingapin.
8 Dayon, sila usab kinahanglang “maugdang” ug “mabuot sa hunahuna.” Ang pagkahimong maugdang, o halangdon, talamdon, ug takos sa pagtahod, kasagaran moduyog uban sa edad. Hinuon, ang uban tingali sobra ra ka seryoso, nga masuko sa kadasig sa mga batan-on. (Proverbio 20:29) Maoy hinungdan nga ang “maugdang” gitimbang sa “mabuot sa hunahuna.” Kinahanglang ampingan sa tigulang nga mga lalaki ang kaugdang nga angay sa edad, apan sa samang panahon magmatimbang, nga bug-os makadumala sa ilang mga pagbati ug mga pangagda.
9. Nganong ang tigulang nga mga lalaki kinahanglang magmahimsog sa pagtuo ug gugma ug ilabina sa pag-agwanta?
9 Sa kataposan, ang tigulang nga mga lalaki kinahanglang “mahimsog sa pagtuo, sa gugma, sa pag-agwanta.” Daghang higayon diha sa iyang mga sinulat, gilista ni Pablo ang pagtuo ug gugma uban sa paglaom. (1 Corinto 13:13; 1 Tesalonica 1:3; 5:8) Dinhi iyang giilisdan ang “paglaom” uban sa “pag-agwanta.” Tingali tungod kay ang pagbati sa pagkamadinawaton sa dili maayong mga kahimtang dali nga motakboy duyog sa pagkatigulang. (Ecclesiastes 12:1) Apan, sumala sa gipatin-aw ni Jesus, “siya nga nakalahutay hangtod sa kataposan mao ang maluwas.” (Mateo 24:13) Dugang pa, ang mga tigulang takos nga mga panig-ingnan sa uban dili lamang tungod sa ilang edad o kasinatian kondili tungod sa ilang mahimsog espirituwal nga mga hiyas—pagtuo, gugma, ug pag-agwanta.
Alang sa Tigulang nga mga Babaye
10. Unsang tambag ang gihatag ni Pablo alang sa “tigulang nga mga babaye” diha sa kongregasyon?
10 Giliso sunod ni Pablo ang iyang pagtagad ngadto sa tigulang nga mga babaye diha sa kongregasyon. Palihog basaha ang Tito 2:3. “Ang tigulang nga mga babaye” mao ang gulang nga mga membro taliwala sa mga babaye sa kongregasyon, lakip na sa mga asawa sa “tigulang nga mga lalaki” ug mga inahan ug mga apohang babaye sa ubang mga membro. Tungod niana, sila adunay igong impluwensiya, alang sa maayo o alang sa daotan. Maoy hinungdan nga gisugdan ni Pablo ang iyang mga pulong uban sa “sama usab,” nga nagkahulogang “ang tigulang nga mga babaye” adunay pipila usab ka responsabilidad nga pagahimoon aron matuman ang ilang bahin sa kongregasyon.
11. Unsay magmatinahoron sa panggawi?
11 Una, “magmatinahoron sa panggawi ang tigulang nga mga babaye,” matud ni Pablo. Ang “panggawi” maoy panggawas nga kapahayagan sa tinamdan sa sulod ug personalidad sa usa, ingon sa gipabanaag sa batasan ug panagway. (Mateo 12:34, 35) Nan, unsa man ang angay nga tinamdan o personalidad sa tigulang nga Kristohanong babaye? Sa usa ka pulong, “matinahoron.” Kini gihubad gikan sa Gregong pulong nga nagkahulogang “kadtong angayan diha sa mga tawo, sa mga lihok o sa mga butang nga gipahinungod ngadto sa Diyos.” Dayag nga haom kini nga tambag tungod sa ilang impluwensiya diha sa uban, ilabina sa batan-ong mga babaye sa kongregasyon.—1 Timoteo 2:9, 10.
12. Unsang dili hustong paggamit sa dila ang kinahanglang likayan sa tanan?
12 Dayon misunod ang duha ka negatibo: “dili mabutangbutangon, ni magpaulipon sa daghang bino.” Makaiikag nga kining duha gitapo. “Sa karaang panahon, sa dihang ang bino mao lamay ilimnon,” miingon si Propesor E. F. Scott, “diha sa ilang ginagmayng mga pag-inom-inom nga daoton sa tigulang nga mga babaye ang dungog sa ilang mga silingan.” Ang mga babaye sa kinatibuk-an mas interesado sa mga tawo kay sa mga lalaki, ug kini dalayegon. Apan, ang pagkainteresado mahimong mous-os ngadto sa tabitabi ug pagbutangbutang pa gani, ilabina sa dihang ang dila mahimong tabian tungod sa bino. (Proverbio 23:33) Sa walay duhaduha, maayo alang sa tanan nga nagatinguhag mahimsog nga paagi sa kinabuhi, mga lalaki man o mga babaye, nga magbantay niining lit-aga.
13. Sa unsang mga paagi ang tigulang nga mga babaye mahimong mga magtutudlo?
13 Aron magamit sa maayong paagi ang mabatonang panahon, ang mga tigulang nga babaye gidasig nga mahimong “mga magtutudlo sa unsay maayo.” Sa laing bahin, si Pablo mihatag ug tin-aw nga mga instruksiyon nga ang mga babaye dili mahimong mga magtutudlo sa kongregasyon. (1 Corinto 14:34; 1 Timoteo 2:12) Hinuon, kini dili magpugong kanila gikan sa pagpaambit sa bililhong kahibalo sa Diyos diha sa ilang panimalay ug sa katilingban. (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Daghang kaayohan usab ang ilang mahimo pinaagi sa pagkahimong Kristohanong mga panig-ingnan ngadto sa batan-ong mga babaye diha sa kongregasyon, ingon sa gipakita sa mosunod nga mga bersikulo.
Alang sa Batan-ong mga Babaye
14. Sa unsang paagi ikapakita sa batan-ong Kristohanong mga babaye ang pagkatimbang sa pag-atiman sa ilang mga obligasyon?
14 Sa pagdasig sa tigulang nga mga babaye nga mahimong “mga magtutudlo sa unsay maayo,” partikular nga gihisgotan ni Pablo ang batan-ong mga babaye. Palihog basaha ang Tito 2:4, 5. Samtang ang kadaghanang instruksiyon nasentro sa mga kalihokan sulod sa panimalay, ang batan-ong Kristohanong mga babaye dili angay maghingapin, nga tugotan ang materyal nga mga interes nga maoy mogahom sa ilang mga kinabuhi. Hinunoa, sila kinahanglang “mabuot sa hunahuna, putli, . . . maayo,” ug labaw sa tanan, andam mopaluyo sa Kristohanong kahikayan sa pagkaulo, “aron ang pulong sa Diyos dili kasultihan nga inabusar.”
15. Nganong angay dayegon ang daghan sa batan-ong mga babaye diha sa kongregasyon?
15 Karong adlawa, ang kahimtang sa pamilya dako kaayo ug kausaban kay sa kahimtang niini sa mga adlaw ni Pablo. Daghang pamilya ang nabahin kon bahin sa pagtuo, ug ang uban adunay usa lamang ka ginikanan. Bisan sa gitawag nga naandan nga mga pamilya, talagsaon na kaayo nga ang asawa o inahan maoy bug-os panahon nga tigdumala sa panimalay. Kining tanan naghatag ug dakong kabug-at ug responsabilidad sa batan-ong Kristohanong mga babaye, apan kini dili magpahigawas kanila gikan sa ilang Kasulatanhong mga obligasyon. Busa, usa ka dakong kalipay nga makita nga daghang matinumanong batan-ong mga babaye nga naningkamot sa pagtimbang sa ilang daghang obligasyon ug nakahimo gihapon sa pagbutang pag-una sa intereses sa Gingharian, ang uban gani anaa sa bug-os panahong ministeryo ingong oksilyare o regular nga mga payunir. (Mateo 6:33) Sa pagkatinuod angay silang dayegon!
Alang sa Batan-ong mga Lalaki
16. Unsang tambag ang gihatag ni Pablo alang sa batan-ong mga lalaki, ug nganong kini tukma sa panahon?
16 Dayon gitagad ni Pablo ang batan-ong mga lalaki, lakip kang Tito. Palihog basaha ang Tito 2:6-8. Tungod sa iresponsable ug makadaot nga mga paagi sa daghang batan-on karon—pagpanabako, pagdroga ug pag-abuso sa alkohol, imoral nga pakigsekso, ug ubang kalibotanong mga pangagpas, sama sa gubot nga mga isport ug makadaot-sa-moral nga musika ug kalingawan—kini sa pagkamatuod maoy tukma-sa-panahon nga tambag alang sa Kristohanong mga batan-on kinsa gustong mosunod sa makapahimsog ug makapatagbawng paagi sa kinabuhi.
17. Sa unsang paagi ang usa ka batan-ong lalaki mahimong “mabuot sa panghunahuna” ug usa ka “panig-ingnan sa maayong mga buhat”?
17 Kasukwahi sa mga batan-on sa kalibotan, ang usa ka batan-ong Kristohanong lalaki angay nga “magmabuot sa panghunahuna” ug “usa ka panig-ingnan sa maayong mga buhat.” Gipatin-aw ni Pablo nga ang mabuot ug hamtong nga hunahuna mabatonan, dili niadtong yano lamang nga nagatuon, kondili niadtong kinsa “pinaagi sa pagginamit nakabansay sa ilang kagahom sa pag-ila nga mailhan ang husto ug ang sayop.” (Hebreohanon 5:14) Pagkatalagsaon nga makita ang mga batan-on nga nagaboluntaryo sa ilang panahon ug kusog aron makaambit sa bug-os sa daghang buluhaton sa Kristohanong kongregasyon, inay usikan ang ilang batan-ong kusog sa mahakogong mga pangagpas! Sa paghimo niana, sila, sama kang Tito, mahimong mga panig-ingnan sa “maayong mga buhat” diha sa Kristohanong kongregasyon.—1 Timoteo 4:12.
18. Unsay kahulogan sa pagkahimong dili-dunot sa pagpanudlo, ugdang sa panglihok, ug maayog sinultihan?
18 Ang batan-ong mga lalaki gipahinumdoman nga sila angayng “magapakita sa pagkadili-dunot diha sa [ilang] panudlo, pagkaugdang, maayong sinultihan nga dili masaway.” Ang panudlo nga ‘dili-dunot’ kinahanglang lig-ong gipasukad sa Pulong sa Diyos; busa, ang batan-ong mga lalaki kinahanglang mahimong kugihang mga estudyante sa Bibliya. Sama sa tigulang nga mga lalaki, ang batan-ong mga lalaki kinahanglang mga ugdang usab. Kinahanglan nilang ilhon nga ang pagkahimong ministro sa Pulong sa Diyos maoy usa ka ugdang nga responsabilidad, ug busa sila kinahanglang ‘managgawi sa paaging takos sa maayong balita.’ (Filipos 1:27) Sa susama ang ilang panulti kinahanglang “maayo” ug usa nga “dili masaway” aron dili sila mahimong hinungdan sa pagreklamo sa mga magsusupak.—2 Corinto 6:3; 1 Pedro 2:12, 15.
Alang sa mga Ulipon ug sa mga Alagad
19, 20. Sa unsang paagi kadtong nanarbaho sa laing tawo ‘makadayandayan sa pagtulon-an sa atong Manluluwas, ang Diyos’?
19 Sa kataposan, miliso si Pablo ngadto sa mga binatonan sa ubang mga tawo. Palihog basaha ang Tito 2:9, 10. Diyutay lang kanato karong adlawa ang mga ulipon o mga binatonan, apan daghan maoy mga empliyado ug mga trabahante nga nagaserbisyo sa uban. Busa, ang mga prinsipyo nga gilista ni Pablo mapadapat gayod karon.
20 Ang ‘pagpasakop sa ilang mga tag-iya sa tanang butang’ nagkahulogan nga ang Kristohanong mga empliyado kinahanglang magpakita sa ilang mga amo ug mga superbisor ug tinuod nga pagtahod. (Colosas 3:22) Sila usab kinahanglang may dungog nga matinud-anong mga trabahante, nga nagatrabaho sa tibuok adlaw nga takos sa ilang amo. Ug kinahanglang ampingan nila ang hataas nga sukdanan sa Kristohanong pamatasan diha sa ilang mga trabahoan bisag unsa pay batasan sa uban didto. Kining tanan himoon “aron ilang madayandayanan ang pagtulon-an sa atong Manluluwas, ang Diyos, sa tanang butang.” Pagkadaghang higayon nga makadungog kita bahin sa malipayong mga resulta sa dihang ang sinserong mga tigpaniid mosanong sa kamatuoran tungod sa maayong batasan sa ilang isigka-trabahante o mga empliyado nga mga Saksi! Mao kini ang ganti nga ihatag ni Jehova niadtong nagasunod sa iyang makapahimsog nga pagtulon-an bisan diha sa ilang mga trabahoan.—Efeso 6:7, 8.
Usa ka Nahinloang Katawhan
21. Nganong si Jehova mitagana ug makapahimsog nga pagtulon-an, ug sa unsang paagi kita mosanong?
21 Ang makapahimsog nga pagtulon-an nga gipatin-aw ni Pablo dili maoy pipila lamang ka kodigo sa mga prinsipyo sa maayong pamatasan o moral nga mga sukdanan nga mahimo natong konsultahon sa atong gusto. Si Pablo mipadayon sa pagpatin-aw sa katuyoan niini. Palihog basaha ang Tito 2:11, 12. Tungod sa iyang gugma ug dili-takos nga kalulot alang kanato, si Jehova nga Diyos mitaganag makapahimsog nga pagtulon-an aron kita mahimong makakat-on sa pagkinabuhi ug usa ka may-katuyoan ug malipayong kinabuhi niining malisod ug peligrosong mga panahon. Andam ka bang modawat ug mohimo sa makapahimsog nga pagtulon-an ingong imong paagi sa kinabuhi? Ang paghimo niini magkahulogan sa imong kaluwasan.
22, 23. Unsang mga panalangin ang atong maani sa paghimo sa makapahimsog nga pagtulon-an ingong paagi sa atong kinabuhi?
22 Labaw pa niana, ang paghimo sa makapahimsog nga pagtulon-an ingong atong paagi sa kinabuhi mohatag kanato ug usa ka talagsaong pribilehiyo karon ug usa ka malipayong paglaom alang sa umaabot. Palihog basaha ang Tito 2:13, 14. Sa pagkatinuod, ang paghimo sa makapahimsog nga pagtulon-an ingong paagi sa atong kinabuhi magpalain kanato gikan sa dunot ug himalatyong kalibotan ingong usa ka nahinloang katawhan. Ang mga pulong ni Pablo kaamgid sa mga pahinumdom ni Moises ngadto sa mga anak ni Israel sa Sinai: “Ug si Jehova, . . . siya magabutang kaninyo sa ibabaw sa tanang mga nasod nga iyang gibuhat, nga mosangpot sa pagdayeg ug kadungganan ug katahom, samtang pamatud-an ninyo ang inyong kaugalingon nga usa ka katawhan nga balaan alang kang Jehova nga inyong Diyos, ingon sa iyang gisaad.”—Deuteronomio 26:18, 19.
23 Hinaot nga atong pakahamilion gayod ang pribilehiyo sa pagkahimong nahinloang katawhan ni Jehova pinaagi sa paghimo sa makapahimsog nga pagtulon-an ingong atong paagi sa kinabuhi! Magmaigmat kanunay sa pagsalikway sa bisan unsang matang sa pagkadili-diyosnon ug sa kalibotanong mga tinguha, sa ingon magpabiling nahinloan ug takos nga magamit ni Jehova diha sa dakong buluhaton nga iyang ginapahimo karong adlawa.—Colosas 1:10.
Nahinumdom Ka Ba?
◻ Nganong ang diyosnong pagkamahinalaron mapuslanon alang sa tanang butang?
◻ Sa unsang paagi ang tigulang nga Kristohanong mga lalaki ug mga babaye makapangagpas sa makapahimsog nga pagtulon-an ingong paagi sa kinabuhi?
◻ Unsang makapahimsog nga pagtulon-an ang gihatag ni Pablo alang sa batan-ong mga lalaki ug mga babaye diha sa kongregasyon?
◻ Unsang pribilehiyo ug panalangin ang atong maangkon kon himoon nato ang makapahimsog nga pagtulon-an ingong paagi sa atong kinabuhi?
[Hulagway sa panid 18]
Daghan karong adlawa ang nagapadapat sa tambag sa Tito 2:2-4