GATAS

Ang pluwido nga gikan sa bayeng sus-an nga mga hayop nga nagsilbing pagkaon sa ilang mga nati. Gigamit usab kini ingong pagkaon sa mga tawo sa katibuk-an. (Gen 18:8; Huk 4:19; 5:25) Ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “gatas” sagad nga nagtumong sa lab-as nga gatas ug sa katibuk-an lahi sa nanibuok nga gatas, keso, ug mantekilya. (Deu 32:14; 2Sa 17:29; Job 10:10; Pr 27:27) Apan, walay gihimong kalainan tali sa gatas sa mga baka, karnero, ug mga kanding. (Eze 25:4; 1Co 9:7) Ang aslom o nanibuok nga gatas sagad sagolag dugos ug giisip ingong makapalagsik nga ilimnon. Si David nagdala ug “napulo ka bahin sa gatas” (“keso,” Vg) ngadto “sa pangulo sa usa ka libo” sa dihang naghatod siyag pagkaon ngadto sa iyang mga igsoon didto sa kampo sa kasundalohan. Kini nga mga bahin lagmit maoy keso nga gikan sa lab-as nga gatas. Ang Rotherham nag-ingon nga “napulo ka hiwa sa humok nga keso.”​—1Sa 17:​17, 18.

Nganong ang Balaod nagdili sa paglata sa usa ka nating kanding diha sa gatas sa iyang inahan?

Ang paglata sa usa ka nating kanding diha sa gatas sa iyang inahan gidili ilalom sa Moisesnong Balaod. (Deu 14:21) Kini nga pagdili gihisgotan kaduha labot sa paghatag sa unang mga abot sa usa ka tawo ngadto kang Jehova.​—Ex 23:19; 34:26.

Gituohan nga kini nga batasan adunay pagano, idolatroso, o mahikanhong mga kalangkitan. Hinunoa, ang ebidensiya aron suportahan kini nga panglantaw dili pa lig-on sa pagkakaron.

Ang laing hunahuna mao nga kini nga lagda nagpasiugda nga adunay tukma ug haom nga kahikayan sa mga butang nga kinahanglang sundon. Gitagana sa Diyos ang gatas sa inahan aron ipakaon sa iyang nati. Ang paggamit niini nga gatas aron maoy ilata sa iyang nati aron sa pag-andam niini ingong pagkaon makadaot sa nating kanding ug maoy kasukwahi sa katuyoan sa Diyos sa dihang iyang gitagana kini nga gatas.

Ang ikatulong posibilidad mao nga kini nga sugo gihatag aron ipasiugda ang pagpakitag kaluoy. Nahiuyon kini sa ubang mga sugo nga nagdili sa paghalad sa hayop nga wala pa mahiuban sa inahan niini ug labing menos pito ka adlaw (Lev 22:27), sa pag-ihaw sa hayop ug sa nati niini sa samang adlaw (Lev 22:28), o sa dungang pagkuha sa inahan ug sa mga itlog o kuyabog niini gikan sa salag (Deu 22:​6, 7).

Diha sa Tagna. Mahitungod kang Emmanuel kini gitagna: “Tungod sa kadagaya sa ipatunghang gatas, siya mokaon ug mantekilya; tungod kay ang mantekilya ug dugos mao ang kaonon sa matag usa nga mahibilin taliwala sa yuta.” Kini nga kahimtang mahitabo tungod kay payhagon sa mga Asiryanhon ang Juda. Tungod niini nga pagkapayhag, ang kanhing gitikad nga yuta mapuno sa mga bunglayon. Busa, kadtong nahibilin sa yuta magdepende gayod sa mga produkto gikan sa gatas ug sa ihalas nga dugos aron magpabiling buhi. Sanglit adunay dakong sibsibanan didto, ang mga hayop nga natipigang buhi makapatunghag daghang gatas alang sa mikunhod pag-ayong populasyon.​—Isa 7:20-25; itandi ang 37:30-33.

Masambingayong Paggamit. Sagad ang gatas gihisgotan sa mahulagwayon o masambingayon nga paagi. (Gen 49:12; Aw 5:12; Lam 4:7) Ang mga kahinguhaan sa kanasoran ug katawhan gitawag nga gatas. (Isa 60:16) Ang Yutang Saad sublisubling gihubit ingong “nagaagay sa gatas ug dugos,” nga nagpasabot ug kadagaya, pagkamabungahon, ug kauswagan tungod sa panalangin ni Jehova. (Ex 3:8; Deu 6:3; Jos 5:6; Jer 11:5; Eze 20:6; Joe 3:18) Ang magbalantay diha sa Awit ni Solomon naghisgot sa iyang hinigugmang Sulamita ingong may dugos ug gatas ilalom sa iyang dila, nga dayag nagkahulogan nga ang iyang dila nagpahayag ug makapahimuot nga mga pulong.​—Aw 4:11.

Sanglit ang gatas makatabang sa pisikal nga pagtubo hangtod modangat sa pagkahamtong, ang paninugdang Kristohanong doktrina gipakasama sa “gatas” alang sa espirituwal nga mga bata, nga magpalig-on kanila aron motubo hangtod sila makaarang na sa pagkaon ug “gahing pagkaon,” ang lalom nga espirituwal nga mga kamatuoran. (1Co 3:2; Heb 5:12-14) Si apostol Pedro, nga nakigsulti sa mga Kristohanon, miingon: “Sama sa mga bata nga bag-o pang nahimugso, ugmara ang pagpangandoy sa walay sambog nga gatas nga iya sa pulong.” Sa unsang katuyoan? Aron sila motubo dili lamang sa pagkahamtong kondili “ngadto sa kaluwasan,” nga mao, aron maseguro ang ilang pagkatinawag ug pagkapinili. (1Pe 2:2; 2Pe 1:10) Sa Isaias 55:​1, ang Diyos nagtawag sa mga giuhaw sa espirituwal sa pagpalit niining espirituwal nga “gatas” nga makaamot sa pagtubo, nga pinaagi sa iyang dili-takos nga kalulot, ilang mabatonan kini nga “walay salapi ug walay bayad.”