KAPITULO 13
“Hubita ang Templo”
POKUS: Ang kahulogan sa mahimayaong panan-awon ni Ezequiel bahin sa templo
1-3. (a) Nganong lagmit nahupay si Ezequiel sa panan-awon bahin sa dako ug nindot nga templo ug palibot niini? (Tan-awa ang hulagway sa sinugdan sa kapitulo.) (b) Unsay hisgotan nato niini nga kapitulo?
IMADYINA si Ezequiel nga 50 anyos na. Siya 25 ka tuig nang nadestiyero, o nabihag. Ang templo sa Jerusalem dugay nang gun-ob. Kon si Ezequiel naglaom nga mag-alagad ingong saserdote didto, nakahunahuna siya karon nga imposible gyod na. Mga 56 pa ka tuig ang molabay una matapos ang pagkadestiyero, mao nga nahibalo si Ezequiel nga dili na niya maabtan ang pagpasig-uli sa katawhan ni Jehova sa ilang yutang natawhan, labaw na ang pagtukod pag-usab sa templo. (Jer. 25:11) Naguol kaha siyang naghunahuna niana?
2 Maayo gyod kaayo si Jehova nga iyang gipili kining panahona sa paghatag kang Ezequiel ug panan-awon nga detalyado kaayo, nga makahatag gayod ug dakong kahupayan ug paglaom niining matinumanong tawo! Pinaagi niana nga panan-awon, ang propeta gidalag balik sa iyang yutang natawhan ug gibutang sa habog kaayong bukid. Didto, gitagbo siyag “tawo kansang dagway nagsidlak samag tumbaga.” Gisuroy siya sa maong anghel diha sa dako ug nindot kaayo nga templo ug sa palibot niini. (Basaha ang Ezequiel 40:1-4.) Morag tinuod gyod ang iyang nakita! Segurado nga si Ezequiel nalig-on, nahingangha, ug tingali nalibog gamay sa iyang nasinati. Bisan tuod pamilyar siya sa daghang bahin sa templo nga iyang nakita, kini lahi kaayo sa iyang nahibaloan nga templo sa Jerusalem.
3 Kining katingalahang panan-awon mao ang gihisgotan sa ulahing siyam ka kapitulo sa basahon sa Ezequiel. Karon atong hisgotan ang tinamdan nga kinahanglan natong batonan samtang atong susihon ug sabton kini nga panan-awon. Unya atong konsiderahon kon ang nakita ni Ezequiel mao ba ang dakong espirituwal nga templo nga gihisgotan pag-ayo ni apostol Pablo daghang siglo sa ulahi. Sa kataposan, atong susihon kon unsay kahulogan sa panan-awon ngadto kang Ezequiel ug sa iyang kaubang mga destiyero.
Gikinahanglan ang Lahi nga Pagsabot
4. Giunsa pagpatin-aw kaniadto ang panan-awon bahin sa templo, apan unsay gikinahanglan karon?
4 Kaniadto, ang atong mga publikasyon nag-ingon nga ang nakita ni Ezequiel mao ang dakong espirituwal nga templo ni Jehova, nga maoy gihisgotan ni apostol Pablo sa iyang sulat sa mga Hebreohanon ubos sa paggiya sa Diyos.a Base niana, daw makataronganon nga hatagag simbolikong kahulogan ang daghang bahin sa templo sa panan-awon ni Ezequiel, gamit ang eksplinasyon ni Pablo bahin sa tabernakulo. Pero ang dugang nga pag-ampo, pagtuon, ug pagpamalandong nagpakita nga gikinahanglan ang mas simpleng paagi sa pagpatin-aw sa panan-awon ni Ezequiel bahin sa templo.
5, 6. (a) Giunsa pagpakita ni apostol Pablo ang pagkamapainubsanon sa iyang paghisgot sa tabernakulo? (b) Unsay giingon ni Pablo bahin sa pipila ka detalye sa tabernakulo, ug unsaon nato pagpadapat ang samang punto sa atong pagsabot sa panan-awon ni Ezequiel bahin sa templo?
5 Morag maalamon nga dili ta mangitag simbolikong kahulogan sa matag bahin sa templo sa panan-awon ni Ezequiel. Ngano? Tagda kining makapainteres nga pananglitan. Dihang gihisgotan ni Pablo ang tabernakulo ug ang espirituwal nga templo, naghisgot siyag mga detalye sa tabernakulo, sama sa bulawang insensaryo, tabon sa kaban, ug sa banga nga bulawan nga gisudlan sa mana. Iya bang gihatagag simbolikong kahulogan ang maong mga detalye? Dayag nga wala siya giyahi sa balaang espiritu sa paghimo niana. Hinuon, si Pablo misulat: “Dili karon ang panahon sa paghisgot nga detalyado bahin niining mga butanga.” (Heb. 9:4, 5) Si Pablo andam sa pagsunod sa giya sa balaang espiritu ug sa paghulat nga mapailobon kang Jehova.—Heb. 9:8.
6 Ang susamang punto mahimong mapadapat maylabot sa panan-awon ni Ezequiel bahin sa templo. Daghan sab kaayo nig detalye. Ug mas maayong maghulat kang Jehova sa pagpatin-aw niini kon gikinahanglan ang dugang nga katin-awan. (Basaha ang Miqueas 7:7.) Pero angay ba tang mohinapos nga walay dugang nga gipatin-aw ang espiritu ni Jehova bahin niini nga panan-awon? Dili gayod!
Ang Dakong Espirituwal nga Templo ba ang Nakita ni Ezequiel?
7, 8. (a) Unsang pagsabot ang giusab karon? (b) Nganong ang templo diha sa panan-awon lahi sa espirituwal nga templo nga gihisgotan ni Pablo?
7 Sa gihisgotan na, ang atong mga publikasyon dugay nang nag-ingon nga nakita ni Ezequiel ang dakong espirituwal nga templo ni Jehova, nga maoy gihisgotan ni apostol Pablo sa iyang sulat sa mga Hebreohanon ubos sa paggiya sa Diyos. Pero ang dugang nga pagtuon motabang natong mohinapos nga dili ang dakong espirituwal nga templo ang nakita ni Ezequiel. Ngano?
8 Una, ang templo nga nakita ni Ezequiel dili mohaom sa giniyahan sa espiritu nga eksplinasyon ni Pablo. Tagda kini: Giklaro ni apostol Pablo nga ang tabernakulo sa panahon ni Moises maoy simbolo ug representasyon sa butang nga mas labaw. Ang tabernakulo, sama sa mga templo ni Solomon ug Zorobabel nga parehas niinig katibuk-ang disenyo, naglakip ug “Labing Balaan” nga lawak. Kana nga lawak gitawag ni Pablo ug “balaang dapit nga hinimo sa kamot sa tawo,” nga nagpatin-aw nga kini maoy “larawan lang sa tinuod nga balaang dapit,” dili gyod ang tinuod. Unsa ang tinuod? Si Pablo miingon: ‘Ang langit mismo.’ (Heb. 9:3, 24) Kana bay nakita ni Ezequiel—ang langit? Dili. Walay timailhan nga langitnong mga butang ang nakita ni Ezequiel sa panan-awon.—Itandi ang Daniel 7:9, 10, 13, 14.
9, 10. Kon bahin sa mga halad, nganong ang templo sa panan-awon ni Ezequiel lahi sa dakong espirituwal nga templo nga gihisgotan ni Pablo?
9 Ang mas makapakombinsir nga kalainan sa panan-awon ni Ezequiel ug sa giingon ni Pablo maoy bahin sa mga halad. Si Ezequiel nakadungog ug detalyadong mga instruksiyon nga gihatag ngadto sa katawhan, sa mga pangulo, ug sa mga saserdote bahin sa paghalad. Maghalad sila alang sa ilang kaugalingong sala. Magtanyag sab silag mga halad sa panag-ambit, ug lagmit makaambit silag kaon niini diha sa mga lawak-kan-anan sa templo. (Ezeq. 43:18, 19; 44:11, 15, 27; 45:15-20, 22-25) Ang maong balikbalik nga paghalad gihimo ba sa dakong espirituwal nga templo?
Ang templo sa panan-awon ni Ezequiel dili mao ang dakong espirituwal nga templo
10 Ang tubag maoy klaro ug simple. Si Pablo miingon: “Pag-anhi sa Kristo, ingong hataas nga saserdote sa maayong mga butang nga nahitabo na karon, siya misulod sa mas labaw ug mas hingpit nga tolda nga dili hinimo sa kamot sa tawo ug wala magbarog dinhi sa yuta. Siya misulod sa balaang dapit kausa alang sa tanang panahon. Iyang gidala, dili ang dugo sa mga kanding ug sa mga toreyong baka, kondili ang iya mismong dugo, ug iya tang giluwas hangtod sa hangtod.” (Heb. 9:11, 12) Busa sa dakong espirituwal nga templo, usa lang ka halad ang gitanyag—ug dili na usbon pa. Kini ang halad lukat, ug gitanyag kini sa Mas Dakong Hataas nga Saserdote mismo, si Jesu-Kristo. Klaro nga ang templo sa panan-awon ni Ezequiel diin daghag halad nga kanding ug baka dili mao ang dakong espirituwal nga templo.
11. Sa adlaw ni Ezequiel, nganong dili pa panahon nga ipadayag sa Diyos ang mga kamatuoran bahin sa dakong espirituwal nga templo?
11 Base niana, ang ikaduhang rason kon nganong dili ang dakong espirituwal nga templo ang nakita ni Ezequiel mao kini: Dili pa panahon sa Diyos nga ipadayag ang maong mga kamatuoran. Hinumdomi nga ang panan-awon ni Ezequiel unang gitumong ngadto sa Hudiyong mga destiyero sa Babilonya. Ilalom sila sa Moisesnong Balaod. Dihang matapos na ang ilang pagkadestiyero, mobalik sila sa Jerusalem ug ipadapat ang Balaod bahin sa putling pagsimba pinaagi sa pagtukod pag-usab sa templo ug sa halaran niini. Unya padayon silang maghalad didto, nga nahitabo sulod sa halos unom ka siglo. Hunahunaa lang kon unsay epekto sa mga Hudiyo kon ang gipakita kanila sa panan-awon ni Ezequiel mao ang espirituwal nga templo—templo diin gihalad sa hataas nga saserdote ang iyang kinabuhi, nga human niana ang tanang ubang halad giwagtang na! Masabtan kaha nila ang maong panan-awon? Dili kaha mohuyang ang ilang determinasyon nga sundon ang Moisesnong Balaod? Sama sa kanunayng ginahimo ni Jehova, ipadayag lang niya ang mga kamatuoran sa hustong panahon ug dihang andam na ang iyang katawhan.
12-14. Unsay koneksiyon sa templo nga nakita ni Ezequiel ug sa eksplinasyon ni Pablo sa espirituwal nga templo? (Tan-awa ang kahong “Managlahi nga Templo, Managlahi nga Leksiyon.”)
12 Busa unsay koneksiyon sa panan-awon ni Ezequiel bahin sa templo ug sa eksplinasyon ni Pablo bahin sa espirituwal nga templo? Hinumdomi nga ang pagpatin-aw ni Pablo wala ibase diha sa panan-awon ni Ezequiel bahin sa templo; hinuon, gibase niya kini sa tabernakulo sa panahon ni Moises. Tinuod, si Pablo naghisgot ug pipila ka bahin nga anaa sab sa mga templo ni Solomon ug Zorobabel ug sa templo sa panan-awon ni Ezequiel. Pero sa katibuk-an, si Ezequiel ug Pablo nagpokus sa managlahing butang.b Ang ilang mga sinulat dili parehas pero konektado. Sa unsang paagi?
13 Tingali ingon niini ang atong mahunahunaan kon sa unsang paagi kining duha ka asoy konektado: Kang Pablo, makat-onan nato ang kahikayan ni Jehova alang sa pagsimba, pero kang Ezequiel, makat-onan nato ang mga sukdanan ni Jehova alang sa pagsimba. Aron tudloan ta bahin sa kahikayan ni Jehova alang sa putling pagsimba, gipadayag ni Pablo ang kahulogan sa mga bahin sa espirituwal nga templo sama sa hataas nga saserdote, mga halad, halaran, ug Labing Balaan. Pero aron ipasiugda ang taas nga mga sukdanan ni Jehova alang sa putling pagsimba, ang panan-awon ni Ezequiel bahin sa templo naghatag kanatog detalyadong hulagway nga magsilsil diha sa atong hunahuna ug kasingkasing ug daghang leksiyon bahin sa mga sukdanan ni Jehova.
14 Ang kausaban sa pagsabot nagkahulogan ba nga ang panan-awon ni Ezequiel wala kaayoy kahulogan kanato karon? Dili gayod! Aron makita kon sa unsang paagi ta makabenepisyo sa panan-awon, atong hisgotan kon sa unsang paagi nakabenepisyo niini ang matinumanong mga Hudiyo sa panahon ni Ezequiel ug human nianang panahona.
Unsay Kahulogan sa Panan-awon Ngadto sa Hudiyong mga Destiyero?
15. (a) Unsay katibuk-ang mensahe sa panan-awon ni Ezequiel? (b) Unsang managlahi nga kahimtang ang atong makita sa Ezequiel kapitulo 8 ug Ezequiel kapitulo 40 hangtod sa 48?
15 Aron mahibaloan ang tubag sa Bibliya nianang pangutanaha, atong hisgotan ang konektadong mga pangutana nga motabang nato nga masabtan pag-ayo ang panan-awon. Una, unsa ang katibuk-ang mensahe sa panan-awon? Sa simpleng pagkasulti, ang katibuk-ang mensahe mao nga ang putling pagsimba ipasig-uli! Segurado nga klaro kini kang Ezequiel. Iya nang nasulat ang mabasa nato karon sa kapitulo 8 sa Ezequiel, diin klarong gipakita ni Jehova ang daot kaayo nga kahimtang sa templo sa Jerusalem. Ug lagmit nalipay gyod si Ezequiel sa pagsulat sa detalyadong paagi bahin sa lahi kaayong kahimtang, nga mabasa karon diha sa kapitulo 40 hangtod sa 48. Dinhi atong makita, dili ang putling pagsimba nga nahugawan, kondili ang putling pagsimba nga anaa na sa hustong kahimtang—usa ka hingpit nga ehemplo sa pagsimba kang Jehova sumala sa Moisesnong Balaod.
16. Sa unsang paagi ang panan-awon ni Ezequiel bahin sa templo nagpamatuod sa gitagna ni Isaias usa ka siglo una pa niini?
16 Aron ipasig-uli ang hustong paagi sa pagsimba kang Jehova, angay kining ipataas. Kapig usa ka siglo una pa niini nga panan-awon, si propetang Isaias gigiyahan sa pagsulat: “Sa kaulahiang bahin sa mga adlaw, ang bukid sa balay ni Jehova lig-ong matukod ibabaw sa tumoy sa kabukiran, ug kini igatuboy ibabaw sa kabungtoran.” (Isa. 2:2) Klarong napanan-aw na ni Isaias nga ang putling pagsimba kang Jehova mapasig-uli ug mabayaw, nga daw gipahimutang sa kinahabogang bukid. Ug karon, asa si Ezequiel gibutang niining panan-awon gikan sa Diyos? Anaa siya “sa habog kaayo nga bukid,” nga nagtan-aw sa balay ni Jehova! (Ezeq. 40:2) Busa gipamatud-an sa panan-awon ni Ezequiel nga ang putling pagsimba ipasig-uli.
17. Sumaryoha ang Ezequiel kapitulo 40 hangtod sa 48.
17 Matikdi kining mubong sumaryo sa nakita ug nadungog ni Ezequiel, nga narekord sa Ezequiel kapitulo 40 hangtod sa 48. Nagtan-aw siya samtang gisukod sa anghel ang mga ganghaan, ang paril, ang mga hawanan, ug ang sangtuwaryo sa templo. (Ezeq. 40-42) Dayon dihay makapahingangha nga panghitabo: ang mahimayaong pag-abot ni Jehova sa templo! Gitambagan ni Jehova ang iyang masinupakong katawhan, ang mga saserdote, ug ang mga pangulo. (Ezeq. 43:1-12; 44:10-31; 45:9-12) Nakakita si Ezequiel ug suba nga nag-agos gikan sa sangtuwaryo, nga naghatag ug kinabuhi ug mga panalangin samtang nagaagos kini paingon sa Patayng Dagat. (Ezeq. 47:1-12) Ug nakita niya nga ang yuta nabahinbahin nga parehas ug sukod, ug ang putling pagsimba nahimutang sa duol sa tunga sa yuta. (Ezeq. 45:1-8; 47:13–48:35) Unsa ang katibuk-ang mensahe? Klaro nga gipasaligan ni Jehova ang iyang katawhan nga ang putling pagsimba mapasig-uli ug mabayaw. Panalanginan niya ang balay sa pagsimba kaniya pinaagi sa iyang presensiya, ug ipahinabo niya nga moagos ang mga panalangin gikan niana nga templo, nga magpahinabog pagpang-ayo ug maghatag ug kinabuhi ug kahapsay sa napasig-uling yuta.
18. Angay bang sabton sa literal ang panan-awon bahin sa templo? Ipatin-aw.
18 Ikaduha, angay bang sabton sa literal ang panan-awon? Dili. Si Ezequiel ug ang iyang kaubang mga destiyero nga iyang gisultihan sa panan-awon lagmit nakasabot dayon nga dili kini angayng sabton sa literal. Ngano? Hinumdomi nga nakita ni Ezequiel kini nga templo diha “sa habog kaayo nga bukid.” Bisag susama kini sa gitagna ni Isaias, dili kini mohaom sa aktuwal nga nahimutangan sa templo. Ang templo ni Solomon anaa sa Bukid sa Moria sa Jerusalem, ug dinhi kini tukoron pag-usab. Pero kini ba “habog kaayo nga bukid”? Dili. Ang Bukid sa Moria gipalibotan ug mga taluktok nga samag gihabogon niini o mas habog pa gani. Dugang pa, ang nakita ni Ezequiel nga templo ug ang palibot niini dako kaayo. Kay kini lapad kaayog palibot nga pinarilan, dili kini maigo sa taluktok sa Bukid sa Moria. Dili gani kini maigo sa siyudad sa Jerusalem sa panahon ni Solomon! Dugang pa, ang mga destiyero seguradong wala maghunahuna nga dunay literal nga suba nga moagos gikan sa sangtuwaryo sa templo paingon sa Patayng Dagat, nga moayo niining patay nga katubigan. Sa kataposan, kay bukiron ang Yutang Saad, dili posible ang tul-id ug parehas nga pagkahan-ay sa mga utlanan tali sa mga tribo, nga maoy nakita sa panan-awon. Busa kini nga panan-awon dili angayng sabton sa literal.
19-21. Unsay gusto ni Jehova nga epekto sa panan-awon ni Ezequiel ngadto sa katawhan, ug nganong lagmit kini magpalihok kanila nga mobati niana?
19 Ikatulo, unsay angayng epekto sa panan-awon ngadto sa katawhan ni Ezequiel? Dihang pamalandongon sa katawhan ang taas kaayo nga mga sukdanan ni Jehova alang sa putling pagsimba, angay silang maulaw. Giingnan ni Jehova si Ezequiel nga ‘hubiton ang templo ngadto sa panimalay ni Israel.’ Ang paghulagway ni Ezequiel niini nga templo detalyado kaayo mao nga ang mga Israelinhon ‘makatuon sa plano niini.’ Nganong angayng pamalandongon sa katawhan ang maong templo? Base sa atong nakita, dili aron tukoron kini. Hinuon, sumala sa giingon ni Jehova, “aron mangaulaw sila sa ilang kasaypanan.”—Basaha ang Ezequiel 43:10-12.
20 Nganong lagmit matandog niini nga panan-awon ang konsensiya sa matarong ug kasingkasing nga mga tawo ug busa maulaw sila? Matikdi ang gisulti kang Ezequiel: “Anak sa tawo, tan-awa, paminawa pag-ayo, ug hatagig pagtagad ang tanan nakong isulti kanimo bahin sa mga lagda ug balaod sa templo ni Jehova.” (Ezeq. 44:5) Balikbalik nga nadungog ni Ezequiel ang bahin sa mga lagda ug balaod. (Ezeq. 43:11, 12; 44:24; 46:14) Kanunay sab nga napahinumdoman si Ezequiel sa mga sukdanan ni Jehova—bisan sa sukdanan sa gitas-on sa maniko ug sa sukdanan sa tukma nga mga pangtimbang. (Ezeq. 40:5; 45:10-12; itandi ang Proverbio 16:11.) Gani, niining usa lang ka panan-awon, ang orihinal nga pulong nga gihubad ug “sukod” gigamit ni Ezequiel kapin sa 50 ka beses!
21 Mga sukod, pangtimbang, balaod, lagda—unsay gustong isulti ni Jehova sa iyang katawhan? Lagmit gusto gyod niya nga pahinumdoman sila niining importanteng kamatuoran: Si Jehova lang ang magtakda ug mga sukdanan alang sa putling pagsimba. Kadtong wala magsunod niana nga mga sukdanan angayng maulaw! Pero sa unsang mga paagi ang panan-awon nagtudlo sa mga Hudiyo sa maong mga leksiyon? Hisgotan nato sa sunod nga kapitulo ang pipila ka espesipikong pananglitan. Kini motabang nato nga mas klarong masabtan kon unsay kahulogan niining makapahinganghang panan-awon kanato karon.
a Ang espirituwal nga templo maoy kahikayan ni Jehova alang sa putling pagsimba nga gibase sa halad lukat ni Jesu-Kristo. Atong nasabtan nga kini misugod sa paglungtad niadtong 29 C.E.