Ang mga Panan-awon Labot sa Gingharian sa Diyos Natuman

“Maayo ang inyong ginabuhat sa paghatag ug pagtagad sa [matagnaong pulong] samag usa ka lampara nga nagadan-ag sa usa ka dapit nga mangitngit.”—⁠⁠2 PEDRO 1:19.

 1. Unsang lainlain nga kahimtang ang atong makita sa kalibotan karon?

SUNODSUNOD nga mga krisis—⁠⁠mao kanay kahimtang sa kalibotan karon. Gikan sa mga katalagman sa ekolohiya ngadto sa tibuok-globong terorismo, ang mga problema sa katawhan morag dili na makontrolar. Bisan ang mga relihiyon sa kalibotan wala makatabang. Gani, subsob nga gipagrabe nila ang kahimtang pinaagi sa pagsugnod sa pagkapig-ot sa hunahuna, pagdumot, ug nasyonalismo nga maoy nakapabahin sa mga tawo. Oo, ingon sa gitagna, “ang bagang kangiob” naglimin “sa nasodnong mga grupo.” (Isaias 60:2) Apan, sa samang higayon milyonmilyon ang masaligong naglantaw sa umaabot. Ngano? Tungod kay sila nagpatalinghog sa matagnaong pulong sa Diyos “samag usa ka lampara nga nagadan-ag sa usa ka dapit nga mangitngit.” Ilang gitugotan ang “pulong,” o mensahe sa Diyos, nga karon makita diha sa Bibliya, nga mogiya sa ilang mga lakang.—2 Pedro 1:19.

 2. Sumala sa tagna ni Daniel bahin sa “panahon sa kataposan,” kinsa lamang ang hatagan ug espirituwal nga pagsabot?

² Mahitungod sa “panahon sa kataposan,” ang manalagnang si Daniel misulat: “Daghan ang magngadto-nganhi, ug ang matuod nga kahibalo modagaya. Daghan ang maghinlo sa ilang kaugalingon ug magpaputi sa ilang kaugalingon ug mahimong dalisay. Ug ang mga daotan tino nga magbuhat sa pagkadaotan, ug wala gayoy mga daotan nga makasabot; apan ang mga may hait nga salabotan makasabot.” (Daniel 12:4, 10) Ang espirituwal nga pagsabot ihatag lamang niadtong sinsero nga “magngadto-nganhi” o makugihong magtuon sa Pulong sa Diyos, mosunod sa iyang mga sukdanan, ug maningkamot sa pagtuman sa iyang kabubut-on.—Mateo 13:11-15; 1 Juan 5:20.

 3. Sa katuigan sa 1870, unsang hinungdanong kamatuoran ang nasabtan sa unang mga estudyante sa Bibliya?

³ Ingon ka sayo sa katuigan sa 1870, sa wala pa magsugod ang “kataposang mga adlaw,” si Jehova nga Diyos naghatag na ug dugang katin-awan bahin sa “sagradong mga tinago sa gingharian sa mga langit.” (2 Timoteo 3:1-5; Mateo 13:11) Nianang panahona usa ka grupo sa mga estudyante sa Bibliya nakasabot—sukwahi sa gituohan sa kadaghanan—nga ang pagbalik ni Kristo dili makita. Human maentrono sa langit, si Jesus mobalik sa diwa nga ipunting niya ang iyang pagtagad dinhi sa yuta ingong Hari. Ang usa ka makita, daghag-bahin nga ilhanan maoy magpahibalo sa iyang mga tinun-an nga ang iyang dili-makitang presensiya nagsugod na.—Mateo 24:3-14.

Sa Dihang ang Panan-awon Natuman

 4. Sa unsang paagi gipalig-on ni Jehova ang pagtuo sa iyang modernong-adlaw nga mga alagad?

⁴ Ang transpigurasyon maoy masanag nga panan-awon sa himaya ni Kristo diha sa iyang Gingharian. (Mateo 17:1-9) Kanang maong panan-awon nagpalig-on sa pagtuo nila ni Pedro, Santiago, ug Juan sa panahon nga daghan ang mihunong sa pagsunod kang Jesus tungod kay wala niya ipahinabo ang ilang dili-kasulatanhong mga panahom. Sa susama, niining panahon sa kataposan, gipalig-on ni Jehova ang pagtuo sa iyang modernong-adlaw nga mga alagad pinaagi sa paghatag ug dugang katin-awan sa katumanan nianang makapahinganghang panan-awon ug sa daghan pang nalangkit nga mga tagna. Tagdon nato karon ang pipila niining makapalig-on-sa-pagtuo nga espirituwal nga mga katumanan.

 5. Kinsay napamatud-an nga mao ang Kabugason, ug kanus-a ug sa unsang paagi siya ‘misubang’?

⁵ Nagtumong sa transpigurasyon, si apostol Pedro misulat: “Tungod niana among nabatonan ang matagnaong pulong nga gihimo nga labi pang tino; ug maayo ang inyong ginabuhat sa paghatag ug pagtagad niini samag usa ka lampara nga nagadan-ag sa usa ka dapit nga mangitngit, hangtod nga ang adlaw mobanagbanag ug ang bituon sa adlaw mosubang, sa inyong mga kasingkasing.” (2 Pedro 1:19) Kanang mahulagwayong Kabugason, o “mahayag nga bituon sa kabuntagon,” mao ang hinimayang Jesu-Kristo. (Pinadayag 22:16) Siya ‘misubang’ niadtong 1914 sa dihang ang Gingharian sa Diyos natukod didto sa langit, nga nagtimaan sa sinugdanan sa usa ka bag-ong yugto. (Pinadayag 11:15) Sa panan-awon sa transpigurasyon, si Moises ug Elias nakita nga kauban ni Jesus, nga nakigsulti kaniya. Kinsay gihulagwayan nila?

6, 7. Kinsa ang gihawasan nila ni Moises ug Elias diha sa transpigurasyon, ug unsang hinungdanong mga detalye ang gipadayag sa Kasulatan bahin niadtong gihawasan nila?

⁶ Tungod kay si Moises ug Elias nakigbahin sa himaya ni Kristo, kining duha ka matinumanong mga saksi naghawas niadtong magmando uban ni Jesus sa iyang Gingharian. Kining maong pagsabot, nga si Jesus adunay kaubang mga magmamando, kaharmonya sa panan-awon labot sa naentrono nga Mesiyas nga nakita ni manalagnang Daniel. Nakita ni Daniel ang usa nga “sama sa anak sa tawo” nga nakadawat ug “pagmando nga mohangtod sa panahong walay tino” gikan sa “Karaan sa mga Adlaw,” si Jehova nga Diyos. Apan matikdi kon unsay nakita ni Daniel wala madugay human niana. Siya misulat: “Ang gingharian ug ang pagmando ug ang kahalangdon sa mga gingharian ilalom sa tibuok kalangitan gihatag ngadto sa katawhan nga mao ang mga balaan sa Supremong Usa.” (Daniel 7:13, 14, 27) Oo, kapin sa lima ka siglo una pa sa transpigurasyon, gipadayag sa Diyos nga ang pipila ka “mga balaan” makigbahin sa harianong kahalangdon ni Kristo.

⁷ Kinsa ang mga balaan diha sa panan-awon ni Daniel? Ang maong mga indibiduwal maoy gitumong ni apostol Pablo sa dihang siya miingon: “Ang espiritu mismo nagpamatuod uban sa atong espiritu nga kita mga anak sa Diyos. Nan, kon kita mga anak, kita usab mga manununod: mga manununod gayod sa Diyos, apan kaubang mga manununod ni Kristo, basta duyog kita nga magaantos aron kita usab duyog nga pagahimayaon.” (Roma 8:16, 17) Ang mga balaan sa pagkatinuod mao ang dinihogan-sa-espiritu nga mga tinun-an ni Jesus. Sa Pinadayag, si Jesus miingon: “Ngadto sa magmadaogon itugot ko ang paglingkod uban kanako sa akong trono, maingon nga ako usab nagmadaogon ug milingkod uban sa akong Amahan diha sa iyang trono.” Kining binanhawng mga ‘mananaog’ nga may gidaghanong 144,000, magamando sa tibuok yuta uban kang Jesus.—Pinadayag 3:21; 5:9, 10; 14:1, 3, 4; 1 Corinto 15:53.

 8. Sa unsang paagi ang dinihogang mga tinun-an ni Jesus nakigbahin sa buluhaton nga sama sa ila ni Moises ug Elias, ug uban sa unsang mga resulta?

⁸ Apan, nganong ang dinihogang mga Kristohanon gihawasan man nila ni Moises ug Elias? Ang katarongan mao nga ang maong mga Kristohanon, samtang unodnon pa, naghimog buluhaton nga susama nianang gihimo nila ni Moises ug Elias. Pananglitan, sila nag-alagad ingong mga saksi ni Jehova, bisan ilalom sa paglutos. (Isaias 43:10; Buhat 8:1-8; Pinadayag 11:2-12) Sama kang Moises ug Elias, sila maisogong nagyagyag sa bakak nga relihiyon samtang nag-awhag sa sinserong mga tawo sa paghatag sa Diyos ug bug-os nga debosyon. (Exodo 32:19, 20; Deuteronomio 4:22-24; 1 Hari 18:18-40) Nagbunga ba ang ilang gibuhat? Oo! Gawas pa sa pagtabang sa pagtigom sa tanang membro sa mga dinihogan, sila mitabang sa milyonmilyong “ubang mga karnero” sa pagpakita ug kinabubut-ong pagpasakop kang Jesu-Kristo.—Juan 10:16; Pinadayag 7:4.

Gitapos ni Kristo ang Iyang Pagpangdaog

 9. Sa unsang paagi ang Pinadayag 6:2 naghulagway kang Jesus karon?

⁹ Si Jesus dili na usa ka tawo lamang nga nagsakay sa nating asno, kondili gamhanan na nga Hari karon. Siya gihulagway ingong nagsakay sa kabayo—usa ka simbolo sa pagpakiggubat diha sa Bibliya. (Proverbio 21:31) “Tan-awa! usa ka puting kabayo,” nag-ingon ang Pinadayag 6:2, “ug ang nagsakay niini may usa ka pana; ug gihatag kaniya ang usa ka korona, ug siya miasdang nga nagapangdaog ug sa pagtapos sa iyang pagpangdaog.” Dugang pa, mahitungod kang Jesus, ang salmistang si David misulat: “Ang olisi sa imong kusog ipadala ni Jehova gikan sa Zion, nga magaingon: ‘Magapangdaog ka taliwala sa imong mga kaaway.’”—Salmo 110:2.

10. (a) Sa unsang paagi ang pagpangdaog ni Jesus adunay mahimayaong sinugdanan? (b) Sa unsang paagi ang unang kadaogan ni Kristo nakaapektar sa kalibotan sa katibuk-an?

¹⁰ Ang unang kadaogan ni Jesus maoy batok sa iyang labing gamhanang mga kaaway—si Satanas ug ang mga demonyo. Gipalagpot niya sila gikan sa langit ug gitambog sa yuta. Kay nahibalo nga ang ilang panahon hamubo na, kining daotang mga espiritu nagpahungaw sa ilang mabangis nga kasuko nganha sa katawhan, nga nagpahinabog dakong kaalaotan. Kining maong kaalaotan gisimbolohan diha sa Pinadayag sa pagsakay sa tulo pa ka mangangabayo. (Pinadayag 6:3-8; 12:7-12) Sumala sa tagna ni Jesus mahitungod sa “ilhanan sa [iyang] presensiya ug sa kataposan sa sistema sa mga butang,” ang ilang pagsakay miresulta sa gubat, gutom, ug makamatayng hampak. (Mateo 24:3, 7; Lucas 21:7-11) Sama sa kasakit sa literal nga pagpanganak, kining maong “mga kaul-ol sa kasakit” sa walay duhaduha mosamot pa hangtod ‘matapos ni Kristo ang iyang pagpangdaog’ pinaagi sa paglaglag sa tanang timailhan sa makitang organisasyon ni Satanas.a—Mateo 24:8.

11. Sa unsang paagi ang kasaysayan sa Kristohanong kongregasyon nagpamatuod sa harianong awtoridad ni Kristo?

¹¹ Makita usab ang harianong awtoridad ni Jesus sa pagkaagi nga iyang gipanalipdan ang Kristohanong kongregasyon aron kini makatuman sa tinudlong buluhaton niini nga pagsangyaw sa mensahe sa Gingharian sa tibuok kalibotan. Bisan pa sa mapintas nga pagsupak sa Dakong Babilonya—ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon—ug sa mabatokong mga gobyerno, ang buluhatong pagsangyaw wala lamang magpadayon kondili nakaabot sa sukod nga wala pa hitupngi sa kasaysayan sa kalibotan. (Pinadayag 17:5, 6) Puwersado gayod kini nga pamatuod sa pagkahari ni Kristo!—Salmo 110:3.

12. Nganong ang kadaghanan sa mga tawo wala makasabot sa dili-makitang presensiya ni Kristo?

¹² Apan, ikasubo nga kadaghanan sa katawhan, lakip na ang milyonmilyong nag-angkon nga mga Kristohanon, wala makasabot sa dili-makitang mga katumanan luyo sa hinungdanong mga hitabo dinhi sa yuta. Gibiaybiay pa gani nila kadtong nagmantala sa Gingharian sa Diyos. (2 Pedro 3:3, 4) Ngano man? Tungod kay gibutaan ni Satanas ang ilang mga hunahuna. (2 Corinto 4:3, 4) Sa pagkatinuod, siya nagsugod sa pagbuta sa nag-angkong mga Kristohanon pinaagig espirituwal nga kangitngit daghang kasiglohan kanhi, nga mao pa ganiy hinungdan nga gitalikdan nila ang bililhong paglaom sa Gingharian.

Gitalikdan ang Paglaom sa Gingharian

13. Misangpot sa unsa ang espirituwal nga kangitngit?

¹³ Si Jesus nagtagna nga ang mga apostata, sama sa mga bunglayon nga napugas taliwala sa mga trigo, moyuhot sa Kristohanong kongregasyon ug magpahisalaag sa daghan. (Mateo 13:24-30, 36-43; Buhat 20:29-31; Judas 4) Sa ngadtongadto, kining gitawag ug mga Kristohanon misagop sa paganong mga pista, tulumanon, ug mga pagtulon-an nga nagtawag pa gani niini ug “Kristohanon.” Pananglitan, ang Pasko nagsugod diha sa mga rituwal nga nalangkit sa pagsimba sa paganong mga diyos nga sila si Mitra ug Saturno. Apan unsay nagtukmod sa nag-angkong mga Kristohanon sa pagsagop niining dili-Kristohanong mga selebrasyon? Nag-ingon ang The New Encyclopædia Britannica (1974): “Ang Pasko, ang kasaulogan sa pagkatawo ni Jesu-Kristo, gimugna tungod kay daghan ang wala na magpaabot sa nagkaduol nga pagbalik ni Kristo.”

14. Sa unsang paagi ang mga pagtulon-an ni Origen ug Augustine nagtuis sa kamatuoran sa Gingharian?

¹⁴ Tagda usab ang pagtuis sa kahulogan sa pulong “gingharian.” Ang librong The Kingdom of God in 20th-Century Interpretation nag-ingon: “Giusab ni Origen [usa ka teologo sa ikatulong siglo] ang Kristohanong paggamit sa pulong ‘gingharian,’ nga kini nagkahulogan ug pagmando sa Diyos diha sa kasingkasing.” Sa unsa gipasukad ni Origen ang iyang pagtulon-an? Dili sa Kasulatan, kondili sa “gambalay sa usa ka pilosopiya ug sa panglantaw sa kalibotan nga lahi kaayo sa panghunahuna ni Jesus ug sa unang iglesya.” Sa iyang basahon nga De Civitate Dei (Ang Siyudad sa Diyos), si Augustine sa Hippo (354-430 K.P.) nag-ingon nga ang iglesya mismo mao ang Gingharian sa Diyos. Ang maong dili-kasulatanhong panghunahuna naghatag sa mga iglesya sa Kakristiyanohan ug relihiyosong katarongan nga maghupot ug politikanhong gahom. Ug gigamit nila ang maong gahom sulod sa daghang siglo, kasagaran sa bangis nga paagi.—Pinadayag 17:5, 18.

15. Sa unsang paagi natuman ang Galacia 6:7 diha sa daghang relihiyon sa Kakristiyanohan?

¹⁵ Apan, karon giani na sa mga relihiyon ang ilang gipugas. (Galacia 6:7) Daghan ang morag nawad-an na sa ilang gahom maingon man sa ilang mga parokyano. Ang maong kiling dayag kaayo sa Uropa. Sumala sa magasing Christianity Today, “karon ang dagkong mga katedral sa Uropa [nagsilbi] dili ingong mga balay sa pagsimba kondili ingong mga museyo, nga mga turista na lang ang mangadto.” Ang susamang kiling mamatikdan usab diha sa ubang mga dapit sa kalibotan. Unsay gipaila niini alang sa bakak nga relihiyon? Mamatay ba lamang kini gumikan sa kakulang sa suportar? Ug sa unsang paagi maapektohan ang matuod nga pagsimba?

Magmaandam Alang sa Dakong Adlaw sa Diyos

16. Nganong makahuloganon ang nag-uswag nga pagkontra sa Dakong Babilonya?

¹⁶ Maingon nga ang aso ug abo nga gibuga sa kanhing natulog nga bolkan mahimong magpaila nga hapit na kining mobuto, ang nag-uswag nga pagkontra sa relihiyon diha sa daghang dapit sa kalibotan maoy timailhan nga inihap na lang ang mga adlaw sa bakak nga relihiyon. Sa dili madugay, palihokon ni Jehova ang politikal nga mga elemento sa kalibotan nga maghiusa sa ilang mga paningkamot nga iyagyag ug laglagon ang espirituwal nga bigaon, ang Dakong Babilonya. (Pinadayag 17:15-17; 18:21) Angay bang mahadlok ang matuod nga mga Kristohanon nianang hitaboa ug sa ubang bahin sa “dakong kasakitan” nga mosunod? (Mateo 24:21) Dili gayod! Sa pagkatinuod sila adunay mga katarongan nga magmaya sa dihang ang Diyos molihok na batok sa mga daotan. (Pinadayag 18:20; 19:1, 2) Tagda ang pananglitan sa unang-siglong Jerusalem ug sa mga Kristohanon nga nagpuyo didto.

17. Nganong ang matinumanong mga alagad ni Jehova masaligong makaatubang niining kataposan sa sistema?

¹⁷ Sa dihang ang Romanong kasundalohan milikos sa Jerusalem sa 66 K.P., ang mabinantayon sa espirituwal nga mga Kristohanon wala makurat ni mahadlok. Tungod kay sila makugihong mga estudyante sa Pulong sa Diyos, sila nahibalo “nga haduol na ang paglaglag kaniya.” (Lucas 21:20) Nahibalo usab sila nga ang Diyos maghimog paagi aron sila makakalagiw ngadto sa luwas nga dapit. Sa dihang nahitabo kana, ang mga Kristohanon nangalagiw. (Daniel 9:26; Mateo 24:15-19; Lucas 21:21) Mao man usab karon, kadtong nakaila sa Diyos ug misugot sa iyang Anak masaligong makaatubang niining kataposan sa sistema. (2 Tesalonica 1:6-9) Sa pagkatinuod, sa dihang mahitabo ang dakong kasakitan, sila malipayong ‘motindog nga matul-id ug mohangad sa ilang mga ulo, tungod kay sila nahibalo nga ang ilang kaluwasan haduol na.’—Lucas 21:28.

18. Unsa unyay resulta sa kataposang pag-atake ni Gog batok sa mga alagad ni Jehova?

¹⁸ Human sa kalaglagan sa Dakong Babilonya, sa iyang papel ingong Gog sa Magog, si Satanas mohimog kataposang pag-atake batok sa malinawong mga Saksi ni Jehova. Kay mangabot “sama sa mga panganod nga motabon sa yuta,” ang kasundalohan ni Gog magdahom nga makadaog dayon sila. Makurat unya sila pag-ayo! (Ezequiel 38:14-16, 18-23) Si apostol Juan misulat: “Nakita ko ang langit nga nabuksan, ug, tan-awa! usa ka puting kabayo. Ug ang nagsakay niini gitawag nga Matinumanon ug Matuod . . . Gikan sa iyang baba nagagula ang usa ka mahait, taas nga espada, aron iyang itigbas sa kanasoran.” Kining dili-mabuntog nga “Hari sa mga hari” magaluwas sa maunongong mga magsisimba ni Jehova ug magalaglag sa tanan nilang mga kaaway. (Pinadayag 19:11-21) Pagkanindot nga kataposan kana sa katumanan sa panan-awon sa transpigurasyon!

19. Sa unsang paagi ang bug-os nga kadaogan ni Kristo mag-apektar sa iyang maunongong mga tinun-an, ug unsay panlimbasogan nilang buhaton karon?

¹⁹ Si Jesus “pagakatingad-an nianang adlawa labot niadtong tanan nga nagpasundayag ug pagtuo.” (2 Tesalonica 1:10) Gusto ba nimong mahiuban niadtong magpakitag kataha sa madaogong Anak sa Diyos? Nan padayona ang pagpalig-on sa imong pagtuo ug sa ‘pagpamatuod nga ikaw andam, tungod kay sa takna nga wala nimo hunahunaa, ang Anak sa tawo moabot.’—Mateo 24:43, 44.

Hupti ang Maayong Panghunahuna

20. (a) Sa unsang paagi ikapakita nato ang atong apresasyon sa pagtagana sa Diyos sa “matinumanon ug maalamong ulipon”? (b) Unsang mga pangutana ang angay natong isukna sa atong kaugalingon?

²⁰ “Ang matinumanon ug maalamong ulipon” kanunayng nagtambag sa katawhan sa Diyos sa pagpabiling nagtukaw sa espirituwal ug paghupot ug maayong panghunahuna. (Mateo 24:45, 46; 1 Tesalonica 5:6) Giapresyar ba nimo kining tukma-sa-panahon nga mga pahinumdom? Gigamit ba nimo kini sa paghimog mga prioridad sa kinabuhi? Nganong dili nimo suknaon ang imong kaugalingon: ‘Klaro ba ang akong espirituwal nga panan-aw nga tungod niana makita nako ang Anak sa Diyos nga nagmando na didto sa langit? Makita ba nako siya nga andam nang mopahamtang sa paghukom sa Diyos batok sa Dakong Babilonya ug sa ubang bahin sa sistema ni Satanas?’

21. Ngano man nga ang uban nawad-an sa ilang tin-aw nga espirituwal nga panan-aw, ug unsay kinahanglang buhaton dayon nila?

²¹ Ang uban nga nakig-uban karon sa katawhan ni Jehova nawad-an sa ilang tin-aw nga espirituwal nga panan-aw. Tungod ba kaha kay sila kulang sa pailob o paglahutay, sama sa unang mga tinun-an ni Jesus? Nakaapektar ba kanila ang mga kabalaka sa kinabuhi, materyalismo, o paglutos? (Mateo 13:3-8, 18-23; Lucas 21:34-36) Tingali ang uban nalisdan sa pagsabot sa pipila ka impormasyon nga gipatik sa “matinumanon ug maalamong ulipon.” Kon nahitabo kanimo ang bisan hain niini, giawhag ka namo sa pagtuon sa Pulong sa Diyos uban ang bag-ong kasibot ug sa pagpangamuyo kang Jehova aron mabatonan nimo pag-usab ang lig-on, suod nga relasyon uban kaniya.—2 Pedro 3:11-15.

22. Sa unsang paagi nakaapektar kanimo ang pagkonsiderar sa panan-awon sa transpigurasyon ug sa nalangkit nga mga tagna?

²² Ang panan-awon sa transpigurasyon gipakita ngadto sa mga tinun-an ni Jesus sa dihang nagkinahanglan silag pagdasig. Karon, dunay butang nga mas magpalig-on kanato—ang katumanan nianang talagsaong panan-awon ug sa daghang nalangkit nga mga tagna. Samtang palandongon nato kining mahimayaong mga katumanan ug ang kahulogan niini sa umaabot, hinaot ipahayag usab nato nga kinasingkasing ang gibati ni apostol Juan sa dihang siya miingon: “Amen! Umari ka, Ginoong Jesus.”—Pinadayag 22:20.

[Footnote]

Nahinumdom Ka Ba?

• Sa katuigan sa 1870, unsay nasabtan sa gamayng grupo sa mga estudyante sa Bibliya bahin sa pagbalik ni Kristo?

• Sa unsang paagi natuman ang panan-awon sa transpigurasyon?

• Unsay epekto sa pagsakay ni Jesus aron sa pagpangdaog nganha sa kalibotan ug sa Kristohanong kongregasyon?

• Unsay angay natong buhaton aron mahilakip niadtong makalabang-buhi sa dihang taposon na ni Jesus ang iyang pagpangdaog?

[Mga hulagway sa panid 16, 17]

Ang usa ka panan-awon natuman

[Mga hulagway sa panid 18]

Nahibalo ka ba kon unsay nahitabo sa dihang si Kristo misugod sa iyang pagpangdaog?