TARTARO
Usa ka samag-bilanggoan, gipaubos nga kahimtang diin didto gitambog sa Diyos ang dili-masinugtanong mga manulonda sa adlaw ni Noe.
Kini nga pulong kas-a lamang makita diha sa inspiradong Kasulatan, sa 2 Pedro 2:4. Ang apostol misulat: “Ang Diyos wala magpugong sa pagsilot sa mga manulonda nga nakasala, apan, pinaagi sa pagtambog kanila sa Tartaro, nagtambog kanila ngadto sa mga gahong sa naglugitom nga kangitngit aron itagana sa paghukom.” Ang ekspresyon nga “pagtambog kanila sa Tartaro” naggikan sa Gregong berbo nga tar·ta·roʹo ug busa lakip niini mismo ang pulong nga “Tartaro.”
Ang susamang teksto makaplagan sa Judas 6: “Ug ang mga manulonda nga wala magpadayon sa paghupot sa ilang orihinal nga pagkabutang apan mitalikod sa ilang nahiangay nga puloy-anang dapit iyang gitagana uban ang walay kataposang mga gapos ilalom sa naglugitom nga kangitngit alang sa paghukom sa dakong adlaw.” Sa pagpakita kon kanus-a kini nga mga manulonda “mitalikod sa ilang nahiangay nga puloy-anang dapit,” si Pedro naghisgot sa “mga espiritu nga anaa sa bilanggoan, nga niadto wala magmasinugtanon sa dihang ang pailob sa Diyos nagpaabot sa mga adlaw ni Noe, samtang ang arka gibuhat.” (1Pe 3:19, 20) Kini direktang nalangkit sa hitabo sa asoy sa Genesis 6:1-4 mahitungod sa “mga anak sa matuod nga Diyos” kinsa mibiya sa ilang langitnong puloy-anan aron moipon pagpuyo sa mga babaye sa wala pa ang Lunop ug nagpatunghag mga anak pinaagi kanila, nga ang maong mga anak gitawag nga Nepilim.—Tan-awa ang NEPILIM; ANAK SA DIYOS, (MGA).
Pinasukad niini nga mga teksto dayag nga ang Tartaro maoy usa ka kahimtang inay nga usa ka partikular nga dapit, sanglit si Pedro, sa laing bahin, naghisgot niining dili-masinugtanong mga espiritu ingong anaa sa “mga gahong sa naglugitom nga kangitngit,” samtang si Pablo naghisgot kanila ingong anaa sa “langitnong mga dapit” nga gikan didto sila nagmando sa kangitngitan ingong daotang espirituhanong puwersa. (2Pe 2:4; Efe 6:10-12) Sa susama, ang naglugitom nga kangitngit dili kay literal nga walay kahayag kondili maoy kahimtang nga midangat kanila tungod kay sila giputol gikan sa kahayag sa Diyos ingong mga maluibon ug mga sinalikway gikan sa iyang pamilya, nga may mangitngit na lamang nga palaaboton kon bahin sa ilang walay-kataposang dulnganan.
Busa, ang Tartaro dili sama sa Hebreohanong Sheol o sa Gregong Hades, nga parehong nagtumong sa komon nga yutan-ong lubnganan sa katawhan. Masabtan kini tungod kay bisan tuod gihisgotan ni apostol Pedro nga si Jesu-Kristo nagwali ngadto niini nga “mga espiritu nga anaa sa bilanggoan,” iya usab gihisgotan nga si Jesus wala mohimo sa maong pagwali panahon sa tulo ka adlaw nga siya gilubong sa Hades (Sheol), apan human sa iyang pagkabanhaw gikan sa Hades.—1Pe 3:18-20.
Sa susama, ang gipaubos nga kahimtang nga gihawasan sa Tartaro dili pareho sa “kahiladman” nga ngadto niini si Satanas ug ang iyang mga demonyo sa kataposan igatambog sulod sa usa ka libo ka tuig nga pagmando ni Kristo. (Pin 20:1-3) Dayag nga ang dili-masinugtanong mga manulonda gitambog ngadto sa Tartaro sa “mga adlaw ni Noe” (1Pe 3:20), apan mga 2,000 ka tuig sa ulahi atong mabasa nga sila nangaliyupo kang Jesus nga “dili sila mandoan sa pag-adto sa kahiladman.”—Luc 8:26-31; tan-awa ang KAHILADMAN.
Ang pulong nga “Tartaro” gigamit usab sa paganong mga mitolohiya sa wala pa ang Kristohanong kapanahonan. Sa Iliad ni Homer kining mitolohikanhong Tartaro gihawasan sa usa ka bilanggoan ilalom sa yuta ‘nga ubos pa kay sa Hades maingon nga ang yuta ubos sa langit.’ Gibilanggo didto ang mas ubos nga mga diyos, si Cronus ug ang ubang Titan (higante) nga mga espiritu. Pinasukad sa ato nang nakita, ang Tartaro sa Bibliya dili usa ka dapit apan usa ka kahimtang ug, busa, dili sama niining Tartaro sa Gregong mitolohiya. Apan, angayng matikdan nga ang mitolohikanhong Tartaro gipaila ingong dapit dili alang sa mga tawo kondili usa ka dapit alang sa labaw-tawhanon nga mga linalang. Busa, labot niana adunay pagkaamgid, sanglit ang Kasulatanhong Tartaro tataw nga dili alang sa pagbilanggo sa tawhanong mga kalag (itandi ang Mat 11:23) kondili alang lamang sa labaw-tawhanon nga daotang mga espiritu kinsa mirebelde batok sa Diyos.
Ang kahimtang sa bug-os nga pagkanapaubos nga gihawasan sa Tartaro maoy pasiuna sa pagtambog ngadto sa kahiladman nga maagoman ni Satanas ug sa iyang mga demonyo sa dili pa magsugod ang Usa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Kristo. Unya, human matapos ang usa ka libo ka tuig sundan kini sa ilang bug-os nga kalaglagan diha sa “ikaduhang kamatayon.”—Mat 25:41; Pin 20:1-3, 7-10, 14.