Pag-ila sa Mapintas nga Mananap ug sa Marka Niini

GANAHAN ka bang magbadbad ug usa ka misteryo? Sa paghimo niana, mangita kag mga timaan nga makatabang nimo sa pagsulbad. Diha sa iyang inspiradong Pulong, ang Diyos naghatag sa gikinahanglang mga timaan bahin sa numerong 666, ang ngalan, o marka, sa mapintas nga mananap sa Pinadayag kapitulo 13.

Niining artikuloha, atong susihon ang upat ka pangunang punto sa pangatarongan—hinungdanong mga timaan—nga magbutyag sa kahulogan sa marka sa mananap. Atong tagdon (1) kon sa unsang paagi ang mga ngalan diha sa Bibliya usahay gipili, (2) kon unsa ang mapintas nga mananap, (3) kon unsay kahulogan sa 666 ingon nga “usa ka numero sa tawo,” ug (4) ang kahulogan sa numerong 6 ug kon nganong kini gisulat diha sa tulo ka numero, nga mao, 600 dugangag 60 ug dugangag 6, o 666.—Pinadayag 13:18.

Mga Ngalan Diha sa Bibliya—Dili Lamang mga Etiketa

Ang mga ngalan diha sa Bibliya sagad adunay linaing kahulogan, ilabina kon ang Diyos maoy naghatag niini. Pananglitan, tungod kay si Abram mahimong amahan sa mga nasod, giusab sa Diyos ang ngalan sa patriarka nga Abraham, buot ipasabot “Amahan sa Panon sa mga Nasod.” (Genesis 17:5) Giingnan sa Diyos si Jose ug Maria nga ilang nganlan ug Jesus ang umaabot nga bata, nga nagkahulogang “Si Jehova Maoy Kaluwasan.” (Mateo 1:21; Lucas 1:31) Nahiuyon nianang makahuloganong ngalan, pinaagi sa ministeryo ug haladnong kamatayon ni Jesus, gihimong posible ni Jehova ang atong kaluwasan.—Juan 3:16.

Sa samang paagi, ang hinatag-sa-Diyos nga ngalang-numero nga 666 nagsimbolo gayod sa gihunahuna sa Diyos nga talagsaong mga kinaiya sa mananap. Siyempre, aron masabtan ang maong mga kinaiya, kinahanglang mailhan nato ang mananap mismo ug masayran ang bahin sa mga kalihokan niini.

Ang Mananap Gibutyag

Ang basahon sa Bibliya nga Daniel nagbutyag ug daghang impormasyon bahin sa kahulogan sa simbolikong mga mananap. Ang kapitulo 7 tin-aw nga naghulagway sa “upat ka dagko kaayong mananap”—usa ka leyon, usa ka uso, usa ka leopardo, ug usa ka makahahadlok nga mananap nga may dagkong mga ngipon nga puthaw. (Daniel 7:2-7) Si Daniel nagsugilon kanato nga kining mga mananapa naghawas sa “mga hari,” o politikal nga mga gingharian, nga sunodsunod nga nagmando ibabaw sa halapad nga mga imperyo.—Daniel 7:17, 23.

Maylabot sa mananap sa Pinadayag 13:1, 2, ang The Interpreter’s Dictionary of the Bible naghisgot nga ang mananap “nagbaton sa tanang kinaiya sa upat ka mananap sa panan-awon ni Daniel . . . Busa, kining unang mananap [sa Pinadayag] naghawas sa gilangkob nga mga puwersa sa tanang politikanhong pagmando nga nakigbatok sa Diyos dinhi sa kalibotan.” Kini nga panglantaw giuyonan sa Pinadayag 13:7, nga nag-ingon bahin sa mananap: “Gihatagan siya ug awtoridad ibabaw sa matag tribo ug katawhan ug pinulongan ug nasod.”a

Nganong gigamit man sa Bibliya ang mga mananap ingong mga simbolo sa tawhanong pagmando? Tungod sa labing menos duha ka katarongan. Una, tungod sa mananapong rekord sa pag-ulag dugo nga gihimo sa mga kagamhanan latas sa daghang siglo. “Ang gubat maoy usa sa kanunayng mga hitabo latas sa kasaysayan,” misulat ang mga historyanong si Will ug Ariel Durant, “ug kini wala mamenosi bisan pa sa pagkapundar sa sibilisasyon o demokrasya.” Tinuod gayod nga “ang tawo nagmando sa tawo alang sa iyang kadaotan”! (Ecclesiastes 8:9) Ang ikaduhang katarongan mao nga “gihatag sa dragon [Satanas] ngadto sa mananap ang iyang gahom ug ang iyang trono ug ang dakong awtoridad.” (Pinadayag 12:9; 13:2) Sa ingon, ang tawhanong pagmando maoy mugna sa Yawa, ug busa nagbanaag sa iyang mananapon, samag-dragon nga disposisyon.—Juan 8:44; Efeso 6:12.

Hinuon, wala kini magpasabot nga ang matag tawhanong magmamando direktang gimaniobra ni Satanas. Ngani, sa usa ka paagi, ang tawhanong mga kagamhanan nag-alagad ingong “mga ministro sa Diyos,” nga nagpalig-on sa tawhanong katilingban, nga kon wala kini, kagubot ang mohari. Ug ang ubang mga lider nagpanalipod sa sukaranang mga katungod sa tawo, lakip na ang katungod sa pagtuman sa matuod nga pagsimba—butang nga gikayugtan ni Satanas. (Roma 13:3, 4; Esdras 7:11-27; Buhat 13:7) Sa gihapon, tungod sa pag-impluwensiya sa Yawa, walay tawo o tawhanong institusyon ang nakapatunghag dumalayong pakigdait ug kasegurohan sa katawhan.b—Juan 12:31.

“Usa ka Tawhanong Numero”

Ang ikatulong timaan sa pagsabot sa kahulogan sa 666 mao ang kamatuoran nga kini maoy “usa ka numero sa tawo,” o sumala sa paghubad niini sa The Amplified Bible, “usa ka tawhanong numero.” Kining maong ekspresyon wala magtumong sa usa ka tawo, kay si Satanas—dili ang bisan kinsang tawo—ang adunay awtoridad ibabaw sa mananap. (Lucas 4:5, 6; 1 Juan 5:19; Pinadayag 13:2, 18) Hinunoa, ang pagbaton sa mananap ug “usa ka tawhanong numero,” o marka, nagpaila nga kini adunay kinaiya nga iya sa tawo, dili espiritu o demonyo, ug busa kini nagpakitag tinong mga kinaiya nga tawhanon. Unsa ang maong mga kinaiya? Ang Bibliya nagtubag, nga nag-ingon: “Ang tanan [nga mga tawo] nakasala ug wala makaabot sa himaya sa Diyos.” (Roma 3:23) Busa, ang pagbaton sa mananap ug “usa ka tawhanong numero,” nagpaila nga ang mga kagamhanan nagbanaag sa makasasalang kahimtang sa tawo, ang marka sa sala ug pagkadili-hingpit.

Ang kasaysayan nagpamatuod niini. “Ang tanang sibilisasyon nga sukad naglungtad, sa kataposan nahugno,” matod sa kanhi Kalihim sa Estado sa T.B. nga si Henry Kissinger. “Ang kasaysayan maoy talaan sa mga paningkamot nga napakyas, sa mga pangandoy nga wala makab-ot . . . Busa, ingong usa ka historyano, ako kinahanglang andam modawat sa ideya sa pagkadili-mapugngan sa trahedya.” Ang matinud-anong pagtimbangtimbang ni Kissinger nagpamatuod niining paninugdang kamatuoran sa Bibliya: “Dili iya sa yutan-ong tawo ang iyang dalan. Dili iya sa tawo nga nagalakaw bisan ang pagtultol sa iyang lakang.”—Jeremias 10:23.

Karon nga ato nang nailhan ang mananap ug nakasabot kon giunsa kini pag-isip sa Diyos, makahimo na kita pagbadbad sa kataposang bahin ning maong misteryo—ang numerong unom ug kon nganong kini gisulat diha sa tulo ka numero—nga mao, 666, o 600 dugangag 60 ug dugangag 6.

Unom nga Katulo Gisubli—Ngano?

Sa Kasulatan, ang pipila ka numero adunay simbolikong kahulogan. Ang numerong pito, pananglitan, sagad gigamit nga nagsimbolo sa pagkakompleto, o pagkahingpit, diha sa panan-aw sa Diyos. Pananglitan, ang semana sa paglalang sa Diyos naglangkob sa pito ka ‘adlaw,’ o sa gilugwayan nga yugto sa mga panahon, nga nianang panahona ang Diyos kompletong naghuman sa iyang katuyoan sa paglalang maylabot sa yuta. (Genesis 1:3–2:3) Ang “mga pulong” sa Diyos samag plata nga “inulay sa makapito,” sa ingon hingpit nga naulay. (Salmo 12:6; Proverbio 30:5, 6) Ang sanlahon nga si Naaman giingnan nga maligo ug pito ka beses sa Suba sa Jordan, nga human niadto siya bug-os nga naayo.—2 Hari 5:10, 14.

Ang unom maoy pito nga kulang ug usa. Dili ba kini maoy angay nga simbolo sa pagkadili-hingpit, o depektoso, diha sa panan-aw sa Diyos? Mao gayod! (1 Cronicas 20:6, 7) Dugang pa, ang unom nga katulo gisubli, sama sa 666, puwersadong nagpasiugda sa maong pagkadili-hingpit. Gipamatud-an sa kamatuoran nga kini maoy hustong panglantaw, nga ang 666 maoy “usa ka tawhanong numero,” sama sa atong nahisgotan. Busa, ang kasaysayan sa mananap, ang “tawhanong numero” niini, ug ang numerong 666 mismo ngatanan nagpunting sa usa ka dili-masayop nga konklusyon—bug-os nga kakulangan ug kapakyasan sumala sa panan-aw ni Jehova.

Ang paghulagway sa mga kakulangan sa mananap magpahinumdom kanato sa gisulti bahin kang Haring Belsazar sa karaang Babilonya. Pinaagi kang Daniel, si Jehova miingon sa maong magmamando: “Ikaw gitimbang sa timbangan ug nakaplagang kulang.” Nianang gabhiona mismo si Belsazar gipatay, ug ang gamhanang Babilonyanhong imperyo napukan. (Daniel 5:27, 30) Sa samang paagi, ang paghukom sa Diyos sa politikanhong mananap ug niadtong namarkahan niini nagpasabot sa kataposan sa mananap ug sa mga tigpaluyo niini. Apan, niining kahimtanga, ang Diyos maghanaw dili lamang sa usa ka politikanhong sistema kondili sa tanang bahin sa tawhanong pagmando. (Daniel 2:44; Pinadayag 19:19, 20) Pagkahinungdanon diay nga kita modumili sa pagbaton sa makamatay nga marka sa mananap!

Ang Marka Nasabtan

Dihadiha human ibutyag ang numerong 666, gihisgotan sa Pinadayag ang 144,000 nga mga sumusunod sa Kordero, si Jesu-Kristo, nga nagbaton sa iyang ngalan ug sa ngalan sa iyang Amahan, si Jehova, nga nasulat sa ilang agtang. Kining mga ngalana nagpaila niadtong nagbaton niana nga sila iya ni Jehova ug sa iyang Anak, nga bahin kanila ang 144,000 mapasigarbohong nagpamatuod. Sa samang paagi, ang mga tawong nagbaton sa marka sa mananap nagmantala usab sa ilang pag-alagad sa mananap. Busa, ang marka, sa tuo nga kamot o kaha sa agtang, sa masambingayong pagkasulti, maoy usa ka simbolo nga magpaila sa tawong namarkahan niini ingong usa nga naghatag ug masimbahong pagpaluyo sa samag-mananap nga politikanhong mga sistema sa kalibotan. Ang mga tawong namarkahan naghatag kang “Cesar” sa butang nga iya lamang unta sa Diyos. (Lucas 20:25; Pinadayag 13:4, 8; 14:1) Sa unsang paagi? Pinaagi sa paghatag ug masimbahong pasidungog sa politikanhong estado, sa mga simbolo niini, ug sa militaryong gahom niini, nga maoy ilang gisaligan alang sa paglaom ug kaluwasan. Ang bisan unsang pagsimba nga ilang ihatag sa matuod nga Diyos kutob ra sa dila.

Sa kasukwahi, ang Bibliya nag-awhag kanato: “Ayaw ibutang ang inyong pagsalig sa mga hamili, ni sa anak sa yutan-ong tawo, nga kaniya walay kaluwasan. Mogula ang iyang espiritu, mobalik siya sa iyang yuta; nianang adlawa mahanaw ang iyang mga hunahuna.” (Salmo 146:3, 4) Kadtong mosunod nianang maalamong tambag dili mahigawad sa dihang ang mga kagamhanan mapakyas sa pagtuman sa ilang mga saad o sa dihang ang madanihong mga lider mawad-an sa ilang kabantog.—Proverbio 1:33.

Wala kini magpasabot nga ang matuod nga mga Kristohanon dili magpakabana bahin sa kahimtang sa katawhan. Sa kasukwahi, sila aktibong nagawali sa usa ka kagamhanan nga makasulbad sa mga suliran sa katawhan—ang Gingharian sa Diyos, nga maoy ilang gihawasan.—Mateo 24:14.

Ang Gingharian sa Diyos—Bugtong Paglaom sa Katawhan

Sa dinhi pa sa yuta, si Jesus naghimo sa Gingharian sa Diyos nga pangunang tema sa iyang pagsangyaw. (Lucas 4:43) Sa iyang modelong pag-ampo, nga usahay gitawag ug Amahan Namo, gitudloan ni Jesus ang iyang mga sumusunod sa pag-ampo nga moabot na ang maong Gingharian ug matuman ang kabubut-on sa Diyos dinhi sa yuta. (Mateo 6:9, 10) Ang Gingharian maoy usa ka kagamhanan nga magmando sa tibuok yuta, dili magsukad sa bisan unsang kaulohan sa yuta, kondili sa langit. Mao nga gitawag kini ni Jesus nga “ang gingharian sa mga langit.”—Mateo 11:12.

Kinsa ang mas angayan nga mahimong Hari sa maong Gingharian kay kang Jesus, ang usa nga namatay alang sa iyang umaabot nga mga ginsakpan? (Isaias 9:6, 7; Juan 3:16) Sa dili madugay, kining hingpit nga Magmamando, nga karon usa na ka gamhanang espiritung persona, magtambog sa mapintas nga mananap, sa mga hari niini, ug sa kasundalohan niini ngadto “sa linaw nga kalayo nga nagdilaab sa asupre,” usa ka simbolo sa bug-os nga kalaglagan. Apan dili lamang kana. Si Jesus maghanaw usab kang Satanas, butang nga dili gayod mahimo sa tawo.—Pinadayag 11:15; 19:16, 19-21; 20:2, 10.

Ang Gingharian sa Diyos magdalag pakigdait sa tanang masinugtanong ginsakpan niini. (Salmo 37:11, 29; 46:8, 9) Bisan ang kasubo, sakit, ug kamatayon mahanaw na. Pagkamahimayaong palaaboton alang niadtong magpabiling walay marka sa mapintas nga mananap!—Pinadayag 21:3, 4.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 5]

Mga Timaan sa Kahulogan sa 666

 1. Ang mga ngalan diha sa Bibliya sagad magbutyag ug usa ka butang bahin sa mga kinaiya o kinabuhi sa tawo nga nagbaton sa maong ngalan, sama sa kahimtang ni Abraham, Jesus, ug daghan pang uban. Sa susama, ang numero nga maoy ngalan sa mananap nagsimbolo sa mga kinaiyahan niini.

 2. Sa basahon sa Bibliya nga Daniel, ang nagkalainlaing mga mananap naghawas sa sunodsunod nga tawhanong mga gingharian, o mga imperyo. Ang linangkob nga mananap sa Pinadayag 13:1, 2 nagsimbolo sa tibuok-kalibotang politikal nga sistema, nga gihatagag gahom ug gikontrolar ni Satanas.

 3. Ang pagbaton sa mananap ug “usa ka numero sa tawo,” o “usa ka tawhanong numero,” nagpaila nga kini adunay kinaiya nga iya sa tawo, dili usa ka demonyo. Busa, nagbanaag kini sa tawhanong mga kapakyasan tungod sa sala ug pagkadili-hingpit.

 4. Sa panan-aw sa Diyos, ang numerong unom, nga kulang sa pagkakompleto, o pagkahingpit, sa numerong pito sumala sa Bibliya, nagpaila sa pagkadili-hingpit. Ang marka nga 666 nagpasiugda sa maong kakulangan pinaagi sa pagsubli sa numero sa tulo ka beses.

[Mga hulagway sa panid 6]

Ang tawhanong pagmando napamatud-ang pakyas, nga maayong pagkasimbolo sa numerong 666

[Credit Line]

Starving child: UNITED NATIONS/Photo by F. GRIFFING

[Mga hulagway sa panid 7]

Si Jesu-Kristo magdalag hingpit nga pagmando dinhi sa yuta