Kapitulo 9

Nangupot nga Malig-on sa Ngalan ni Jesus

PERGAMO

 1. Unsang kongregasyona ang nakadawat sa sunod nga mensahe ni Jesus, ug unsang matanga sa siyudad ang gipuy-an sa maong mga Kristohanon?

KON mobiyahe kita ubay sa dagat nga 80 kilometros paamihanan gikan sa Smirna ug dayon mobiyahe ug 25 kilometros pailaya tabok sa walog sa Suba sa Caicus, kita makadangat sa Pergamo, nga karon gitawag ug Bergama. Kini nga siyudad nabantog tungod sa templo ni Zeus, o Jupiter. Sa katuigan sa 1800, ang altar sa maong templo gibalhin sa mga arkeologo ngadto sa Pergamon Museum sa Berlin, Alemanya, diin makita gihapon kini karon, apil ang daghang estatwa ug alsadong mga kinulit sa paganong mga diyos. Unsang mensahe ang gipadala ni Ginoong Jesus ngadto sa kongregasyong nagpuyo taliwala nianang pagsimba sa mga diyosdiyos?

 2. Sa unsang paagi gipaila ni Jesus kon kinsa siya, ug unsay kahulogan sa pagbaton niya ug “espadang duhay-sulab”?

² Una, gipaila ni Jesus kon kinsa siya, nga nag-ingon: “Ug ngadto sa manulonda sa kongregasyon sa Pergamo isulat kini: Mao kini ang mga butang nga ginaingon sa usa nga adunay mahait, taas nga espadang duhay-sulab.” (Pinadayag 2:12) Gisubli ni Jesus dinhi ang paghubit kaniya sa Pinadayag 1:16. Ingong Maghuhukom ug Tiglaglag, iyang laglagon kadtong naglutos sa iyang mga tinun-an. Pagkamakapahupay kana nga pasalig! Apan, kon bahin sa paghukom, angayng pasidan-an usab kadtong anaa sa sulod sa kongregasyon nga si Jehova, pinaagi sa “mensahero sa pakigsaad” nga si Jesu-Kristo, “mahimong matulin nga saksi” batok sa tanang nag-angkong mga Kristohanon nga nagbatasan sa idolatriya, imoralidad, pagpamakak, ug pagkadili-matinud-anon ug walay kahingawa sa mga kabos. (Malaquias 3:1, 5; Hebreohanon 13:1-3) Ang tambag ug pagbadlong nga gihatag ni Jesus gikan sa Diyos kinahanglang patalinghogan!

 3. Unsang bakak nga pagsimba ang naglungtad sa Pergamo, ug nganong ikaingon nga “ang trono ni Satanas” atua didto?

³ Karon si Jesus nag-ingon ngadto sa kongregasyon: “Nahibalo ako kon diin ka nagpuyo, nga mao, sa dapit diin anaa ang trono ni Satanas.” (Pinadayag 2:13a) Sa pagkamatuod, ang maong mga Kristohanon gilibotan sa satanasnong pagsimba. Gawas sa templo ni Zeus, diha pay altar alang kang Aesculapius, ang diyos sa pagpanambal. Ang Pergamo nabantog usab ingong sentro sa kulto sa pagsimba sa emperador. Ang Hebreohanong pulong nga gihubad ug “Satanas” nagkahulogan ug “Magsusupak,” ug ang iyang “trono” nagsimbolo sa iyang pagmando sa kalibotan nga gitugotan sa Diyos sa limitadong panahon. (Job 1:6, New World Translation Reference Bible, potnot) Ang pagdagsang sa idolatriya sa Pergamo nagpakita nga ang “trono” ni Satanas lig-ong nakagamot nianang siyudara. Pagkadako sa kasuko ni Satanas nga ang mga Kristohanon didto wala moyukbo kaniya pinaagi sa pagsimba sa nasod!

 4. (a) Unsang komendasyon ang gihatag ni Jesus sa mga Kristohanon sa Pergamo? (b) Unsay gisulat sa Romanong hawas nga si Pliny ngadto kang Emperador Trajan bahin sa pagtratar sa mga Kristohanon? (c) Bisan pa sa kapeligrohan, unsay gihimo sa mga Kristohanon sa Pergamo?

⁴ Oo, “ang trono ni Satanas” anaa mismo sa Pergamo. “Apan,” nagpadayon si Jesus, “ikaw padayong nangupot pag-ayo sa akong ngalan, ug wala mo ilimod ang imong pagtuo kanako bisan sa mga adlaw ni Antipas, ang akong saksi, ang matinumanon, kinsa gipatay sa inyong kiliran, diin anaa si Satanas nagapuyo.” (Pinadayag 2:13b) Pagkamakapatandog kana nga komendasyon! Walay duhaduha, si Antipas gipatay ingong martir tungod kay wala siya mag-apil-apil sa demonyohanong mga buhat ug sa pagsimba sa Romanong emperador. Wala madugay human madawat ni Juan kining tagnaa, si Pliny the Younger, ang personal nga hawas ni Emperador Trajan sa Roma, misulat kang Trajan ug miasoy sa iyang paagi sa pagsilot sa mga tawong gisumbong nga mga Kristohanon—usa ka paagi nga aprobado sa emperador. Si Pliny miingon nga kadtong nangulipas nga sila mga Kristohanon gibuhian dihang “misunod sila pagsumaysumay sa akong pag-ampo sa mga diyos, mihalad sila ug insenso ug bino ngadto sa imong [kang Trajan] larawan . . . ug, dugang pa, mitunglo kang Kristo.” Si bisan kinsa nga madiskobrehang Kristohanon gipatay. Bisan pa sa maong kapeligrohan, wala ipangulipas sa mga Kristohanon sa Pergamo ang ilang pagtuo. Sila ‘nangupot pag-ayo sa ngalan ni Jesus’ sa pagkaagi nga sila nagpadayon sa pagpasidungog sa iyang hataas nga posisyon ingong Tigbayaw ug tinudlong Maghuhukom ni Jehova. Sa pagkamaunongon, ilang gisunod ang mga tunob ni Jesus ingong mga saksi sa Gingharian.

 5. (a) Unsang modernong-adlaw nga katumbas sa kulto sa pagsimba sa emperador ang nakapahinabog grabeng mga pagsulay sa mga Kristohanon sa atong panahon? (b) Unsang tabang ang gitagana sa Ang Bantayanang Torre alang sa mga Kristohanon?

⁵ Sa lainlaing mga higayon, si Jesus nagpahayag nga si Satanas maoy nagmando niining daotang kalibotan karon, apan tungod sa integridad ni Jesus, si Satanas walay gahom kaniya. (Mateo 4:8-11; Juan 14:30) Sa atong panahon ang gamhanang mga nasod, ilabina “ang hari sa amihanan” ug “ang hari sa habagatan,” nag-ilogay sa pagmando sa kalibotan. (Daniel 11:40) Ang pagkamakinasodnon napukaw, ug ang kulto sa pagsimba sa emperador dunay modernong-adlaw nga katumbas diha sa pagsulbong sa nasyonalismo nga mikaylap sa yuta. Ang mga artikulo bahin sa neyutralidad diha sa Ang Bantayanang Torre sa Nobyembre 1, 1939 sa Iningles, ug usab sa Mayo 1, 1980, ug sa Septiyembre 1, 1986, klarong nagpatin-aw sa pagtulon-an sa Bibliya bahin niini nga isyu, nga nagtagana ug mga giya alang sa mga Kristohanon nga nagtinguha sa paglakaw sa ngalan ni Jehova ug sa pagdaog sa kalibotan, sama sa maisogon kaayong gibuhat ni Jesus.—Miqueas 4:1, 3, 5; Juan 16:33; 17:4, 6, 26; 18:36, 37; Buhat 5:29.

 6. Sama kang Antipas, sa unsang paagi ang mga Saksi ni Jehova nakabarog nga malig-on sa modernong mga panahon?

⁶ Ang maong tambag gikinahanglan kaayo. Tungod niining dili-makataronganong pagmahal sa nasod, ang dinihogang mga Saksi ni Jehova ug ang ilang mga kauban kinahanglang mobarog nga malig-on sa pagtuo. Sa Tinipong Bansa, gatosan ka bata ug mga magtutudlo ang gipapahawa sa mga tunghaan tungod kay dili sila mosaludo sa bandera sa nasod, samtang sa Alemanya ang mga Saksi mapintasong gilutos tungod sa pagdumili sa pagsaludo sa swastika. Sama sa gihisgotan na, gipatay sa mga Nazi ni Hitler ang libolibong maunongong mga alagad ni Jehova tungod kay midumili sila sa pagpakigbahin sa maong nasyonalistikanhong idolatriya. Sa katuigan sa 1930, sa popular pa ang pagsimba sa emperador sa Hapon nga maoy gitudlo sa Shinto nga relihiyon, duha ka payunir nga mga ministro ang nagpugas ug daghang binhi sa Gingharian didto sa Taiwan nga kaniadto gisakop sa Hapon. Gibilanggo sila sa mga magmamandong militar, diin ang usa kanila namatay tungod sa mapintas nga pagtratar. Ang usa gibuhian sa ulahi, apan gipusil siya sa likod—ang modernong-adlaw nga Antipas. Hangtod karon aduna pay kayutaan diin gipatuman ang pagsimba sa mga simbolo sa nasod ug ang paghatag ug bug-os nga debosyon ngadto sa Estado. Daghang batan-ong mga Saksi ang gibilanggo, ug ubay-ubay ang gipamatay, tungod sa ilang pagbarog nga maisogon ingong neyutral nga mga Kristohanon. Kon ikaw usa ka batan-on nga nag-atubang niining mga isyuha, tun-i ang Pulong sa Diyos matag adlaw aron imong mabatonan ang ‘pagtuo nga makatipig nga buhi sa kalag,’ nga may paglaom nga kinabuhing walay kataposan.—Hebreohanon 10:39–11:1; Mateo 10:28-31.

 7. Giunsa pag-atubang sa mga batan-on sa India ang isyu bahin sa pagsimba sa nasod, ug unsay resulta?

⁷ Ang nagtungha nga mga batan-on nakaatubang usab niini nga mga isyu. Niadtong 1985, sa estado sa Kerala, India, tulo ka batan-ong anak sa mga Saksi ni Jehova wala mokompromiso sa ilang pinasukad-sa-Bibliya nga pagtuo, nga midumili sa pag-awit sa nasodnong awit. Sila nagtindog nga matinahoron samtang ang uban nag-awit, apan sila gipalagpot gihapon sa tunghaan. Giapelar kini sa ilang amahan hangtod gayod sa Korte Suprema sa India, diin ang duha ka huwes mihukom pabor sa kabataan, nga maisogong nagpahayag: “Ang atong tradisyon nagtudlo ug pagkamatugoton; ang atong pilosopiya nagtudlo ug pagkamatugoton; ang atong konstitusyon nagpadapat sa pagkamatugoton; dili nato kini hugawan.” Ang tibuok nasod, nga kaniadto naglangkob ug halos ikalimang bahin sa populasyon sa yuta, gipahibalo pinaagi sa mga mantalaan ug paborableng mga editoryal nga naghisgot niining kasoha nga adunay mga Kristohanon niining nasora nga nagsimba sa matuod nga Diyos, si Jehova, ug nga sila maunongong mibarog dapig sa mga prinsipyo sa Bibliya.

Makadaot nga mga Impluwensiya

 8. Unsang pagbadlong ang kinahanglang isulti ni Jesus sa mga Kristohanon sa Pergamo?

⁸ Oo, ang mga Kristohanon sa Pergamo naghupot sa ilang integridad. “Bisan pa niana,” nag-ingon si Jesus, “ako adunay pipila ka butang nga ikasulti batok kanimo.” Unsay ilang nahimo nga takos sa pagbadlong? Si Jesus nagsugilon kanato: “Anaa diha kanimo silang nangupot pag-ayo sa mga pagtulon-an ni Balaam, kinsa nagtudlo kang Balak sa pagbutang ug kapandolan atubangan sa mga anak sa Israel, sa pagkaon sa mga butang nga gihalad ngadto sa mga idolo ug sa pagpakighilawas.”—Pinadayag 2:14.

 9. Kinsa si Balaam, ug sa unsang paagi ang iyang tambag nagbutang ug “kapandolan atubangan sa mga anak sa Israel”?

⁹ Sa adlaw ni Moises, ang dili-Israelinhong manalagna nga si Balaam, nga dunay nahibaloan bahin sa mga pamaagi ni Jehova, gisuholan ni Haring Balak sa Moab sa pagtunglo sa Israel. Gisanta ni Jehova si Balaam, nga nagpugos kaniya sa pagsultig mga panalangin alang sa mga Israelinhon ug kaalaotan alang sa ilang mga kaaway. Tungod niini, si Balak nasuko apan gilukmay siya ni Balaam pinaagi sa pagsugyot ug mas malalangong pag-atake: Ipatental sa kababayen-an sa Moab ang kalalakin-an sa Israel sa pagpakigbahin sa seksuwal nga imoralidad ug idolatroso nga pagsimba sa bakak nga diyos nga si Baal sa Peor! Kini nga taktika milampos. Ang matarong nga kasuko ni Jehova misilaob, kay siya nagpadala ug usa ka hampak nga nagpatay sa 24,000 ka makihilawasong mga Israelinhon—usa ka hampak nga mihunong lamang sa dihang ang saserdoteng si Pinehas milihok sa pagwagtang sa pagkadaotan gikan sa Israel.—Numeros 24:10, 11; 25:1-3, 6-9; 31:16.

10. Unsang mga kapandolan ang nakasulod sa kongregasyon sa Pergamo, ug nganong nagtuo ang mga Kristohanon didto nga palabyon ra sa Diyos ang ilang kalapasan?

¹⁰ Sa adlaw ni Juan, aduna bay sama niana nga mga kapandolan sa Pergamo? Aduna! Ang imoralidad ug pagsimbag mga diyosdiyos nakasulod sa kongregasyon. Ang mga Kristohanon didto wala magpatalinghog sa mga pasidaan nga gihatag sa Diyos pinaagi kang apostol Pablo. (1 Corinto 10:6-11) Kay sila nakalahutay man sa paglutos, tingali sila nagtuo nga palabyon ra ni Jehova ang ilang seksuwal nga kalapasan. Busa giklaro ni Jesus nga kinahanglang likayan nila ang maong pagkadaotan.

11. (a) Batok sa unsa nga angayng magbantay ang mga Kristohanon, ug unsang matanga sa panghunahuna ang kinahanglan nilang likayan? (b) Latas sa katuigan, pila ang napalagpot gikan sa Kristohanong kongregasyon, ug unsa ang kasagarang hinungdan?

¹¹ Karon usab, ang mga Kristohanon angayng magbantay batok sa ‘paghimo sa dili-takos nga kalulot sa atong Diyos nga katarongan alang sa malaw-ayng panggawi.’ (Judas 4) Kita obligado sa pagdumot kon unsay daotan ug sa ‘pagmakmak sa atong mga lawas’ aron kita magkinabuhi nga maligdong ingong mga Kristohanon. (1 Corinto 9:27; Salmo 97:10; Roma 8:6) Dili gayod kita maghunahuna nga tungod sa atong kadasig sa pag-alagad sa Diyos ug integridad ubos sa paglutos, kita may kagawasan na sa pagpakigbahin sa seksuwal nga imoralidad. Latas sa katuigan, tinagpulo ka libo ang mga nakasala nga napalagpot gikan sa Kristohanong kongregasyon sa tibuok kalibotan, nga ang kasagarang hinungdan maoy seksuwal nga imoralidad. Dihay mga tuig nga mas daghan pa ang napalagpot kay sa nangahulog sa karaang Israel gumikan kang Baal sa Peor. Hinaot nga magbantay kita aron dili gayod kita mahisama kanila!—Roma 11:20; 1 Corinto 10:12.

12. Sama sa mga alagad sa Diyos sa unang panahon, unsang mga prinsipyo ang aplikado sa mga Kristohanon karon?

¹² Gibadlong usab ni Jesus ang mga Kristohanon sa Pergamo tungod sa “pagkaon sa mga butang nga gihalad ngadto sa mga idolo.” Unsay nalangkit niini? Sumala sa gisulti ni Pablo sa mga taga-Corinto, tingali ang uban nag-abuso sa ilang Kristohanong kagawasan ug tinuyo nga naghasol sa konsensiya sa uban. Lagmit sila nagpakigbahin sa usa ka paagi sa aktuwal nga mga seremonyas sa pagsimba ug idolo. (1 Corinto 8:4-13; 10:25-30) Ang matinumanong mga Kristohanon karon kinahanglang magpakitag dili-mahakogong gugma sa ilang paggamit sa Kristohanong kagawasan, nga mag-amping nga dili makapandol sa uban. Kinahanglang likayan gayod nila ang modernong mga matang sa idolatriya, sama sa pagsimba sa mga bituon sa TV, pelikula, ug esports, o sa paghimo sa salapi, o bisan sa ilang tiyan, nga usa ka diyos!—Mateo 6:24; Filipos 1:9, 10; 3:17-19.

Likayi ang Sektaryanismo!

13. Unsang pagbadlong ang sunod nga gisulti ni Jesus sa mga Kristohanon sa Pergamo, ug nganong gikinahanglan kini sa kongregasyon?

¹³ Si Jesus nagpadayon sa pagbadlong sa mga Kristohanon sa Pergamo, nga nag-ingon: “Maingon man, anaa usab kanimo silang nangupot pag-ayo sa pagtulon-an sa sekta ni Nicolas.” (Pinadayag 2:15) Una pa niini, gihatagan ug komendasyon ni Jesus ang mga taga-Efeso tungod sa ilang pagdumot sa mga buhat niining sektaha. Apan ang mga Kristohanon sa Pergamo kinahanglang tambagan aron mapanalipdan ang kongregasyon batok sa sektaryanismo. Ang dugang kalig-on gikinahanglan sa pagtuboy sa Kristohanong mga sukdanan aron dili madaot ang panaghiusa nga giampo ni Jesus sa Juan 17:20-23. Gikinahanglan ‘ang pagtambag pinaagi sa makapahimsog nga pagtulon-an ug pagbadlong niadtong mosumpaki.’—Tito 1:9.

14. (a) Sukad pa kaniadto, batok kang kinsa nakigbisog ang Kristohanong kongregasyon, ug sa unsang paagi gihubit sila ni apostol Pablo? (b) Unsang mga pulong ni Jesus ang kinahanglang patalinghogan ni bisan kinsa nga lagmit nakiling sa pagsunod sa mibulag nga grupo?

¹⁴ Sukad pa kaniadto, ang Kristohanong kongregasyon nakigbisog na sa mapagawalong mga apostata, kinsa pinaagig maulog-ulogon, malimbongong mga pulong “nagapahinabog pagkabahinbahin ug mga higayon sa pagkapandol sukwahi sa pagtulon-an” nga gitagana sa alagianan nga gigamit ni Jehova. (Roma 16:17, 18) Si apostol Pablo nagpasidaan bahin sa maong kapeligrohan diha sa halos tanan niyang sulat.a Sa modernong mga panahon, sa napasig-uli na ni Jesus ang matuod nga kongregasyon sa Kristohanong pagkaputli ug panaghiusa, ang kapeligrohan sa sektaryanismo nagpabilin gihapon. Busa, si bisan kinsa nga lagmit nakiling sa pagsunod sa mibulag nga grupo, nga nagtukod ug usa ka sekta, kinahanglang magpatalinghog sa sunod nga mga pulong ni Jesus: “Busa paghinulsol. Kay kon dili man, ako moanha kanimo sa madali, ug ako makiggubat kanila pinaagi sa taas nga espada sa akong baba.”—Pinadayag 2:16.

15. Sa unsang paagi ang sektaryanismo magsugod?

¹⁵ Sa unsang paagi ang sektaryanismo magsugod? Hayan ang usa nga nag-angkong magtutudlo magpugas ug mga pagduhaduha, nga mokuwestiyon sa pipila ka kamatuoran sa Bibliya (sama sa kamatuoran nga kita anaa na sa kataposang mga adlaw), busa usa ka grupo ang mobulag ug mosunod kaniya. (2 Timoteo 3:1; 2 Pedro 3:3, 4) O adunay manaway sa paagi ni Jehova sa paghimo sa iyang buluhaton ug mangatarongan nga dili kinahanglang maghago pa ang usa pinaagi sa pag-ingon nga dili Kasulatanhon ni gikinahanglan ang pagsangyaw sa mensahe sa Gingharian diha sa kabalayan. Ang pagpakigbahin sa maong pag-alagad agig pagsunod sa panig-ingnan ni Jesus ug sa iyang mga apostoles makatabang unta kanila nga magmapaubsanon; apan mas gusto nilang mobulag ug magparelaks-relaks, nga tingali mobasa lang usahay sa Bibliya ingong usa ka pribadong grupo. (Mateo 10:7, 11-13; Buhat 5:42; 20:20, 21) Kining mga tawhana naghimo ug ilang kaugalingong mga ideya bahin sa Memoryal sa kamatayon ni Jesus, sa Kasulatanhong sugo sa paglikay sa dugo, pagsaulog sa mga selebrasyon, ug sa pagpanabako. Dugang pa, ilang gipakamenos ang ngalan ni Jehova; sa dili madugay sila mobalik sa mapatuyangong mga paagi sa Dakong Babilonya. Ang daotan pa, ang uban palihokon ni Satanas sa pagdumot ug ‘pagbun-og sa ilang mga isigkaulipon,’ nga ila kanhing mga igsoon.—Mateo 24:49; Buhat 15:29; Pinadayag 17:5.

16. (a) Nganong ang mga nagduhaduha tungod sa impluwensiya sa mga apostata kinahanglang maghinulsol gilayon? (b) Unsay mahitabo niadtong modumili sa paghinulsol?

¹⁶ Si bisan kinsa nga magduhaduha tungod sa impluwensiya sa mga apostata kinahanglang mamati gilayon sa panawag ni Jesus sa paghinulsol! Ang propaganda sa mga apostata kinahanglang isalikway sama sa hilo! Gipasukad kini sa kasina ug kasilag, nga kabaliskaran sa matarong, putli, ug hiligugmaong mga kamatuoran nga ginapakaon ni Jesus sa iyang kongregasyon. (Lucas 12:42; Filipos 1:15, 16; 4:8, 9) Kon bahin niadtong modumili sa paghinulsol, si Ginoong Jesus sa pagkamatuod “makiggubat kanila pinaagi sa taas nga espada sa [iyang] baba.” Iyang gisala ang iyang katawhan aron magpabilin ang panaghiusa nga iyang giampo sa iyang kataposang gabii uban sa iyang mga tinun-an sa yuta. (Juan 17:20-23, 26) Sanglit ang mga apostata nagdumili sa pagdawat sa mahigugmaong tambag ug tabang nga gitanyag sa mga bituon sa iyang tuong kamot, si Jesus maghukom ug magsilot kanila “sa hilabihan,” nga magtugyan kanila ngadto sa “kangitngitan sa gawas.” Sila ipalagpot, aron dili na magsilbing lebadura taliwala sa katawhan sa Diyos.—Mateo 24:48-51; 25:30; 1 Corinto 5:6, 9, 13; Pinadayag 1:16.

‘Tinagong Mana ug Usa ka Bato nga Puti’

17. Unsang ganti ang naghulat sa dinihogang mga Kristohanon nga “magmadaogon,” ug unsay kinahanglang buntogon sa mga Kristohanon sa Pergamo?

¹⁷ Usa ka dakong ganti ang naghulat sa tanang magpatalinghog sa tambag ni Jesus, nga ihatag pinaagi sa pagtultol sa balaang espiritu ni Jehova. Pamati! “Ang adunay igdulungog magpatalinghog sa ginaingon sa espiritu ngadto sa mga kongregasyon: Kaniya nga magmadaogon ihatag ko ang pipila sa tinagong mana, ug ihatag ko kaniya ang usa ka gamayng bato nga puti, ug sa maong gamayng bato nasulat ang usa ka bag-ong ngalan nga walay bisan kinsa nga mahibalo gawas lamang sa makadawat niini.” (Pinadayag 2:17) Busa, ang mga Kristohanon sa Pergamo, sama sa mga Kristohanon sa Smirna, gidasig nga “magmadaogon.” Aron magmadaogon ang mga taga-Pergamo, diin dinhi nahimutang ang trono ni Satanas, kinahanglang likayan nila ang idolatriya. Kinahanglang buntogon nila ang imoralidad, sektaryanismo, ug ang apostasya nga nalangkit kang Balak, Balaam, ug sa sekta ni Nicolas. Sa paghimo niini, ang maong dinihogang mga Kristohanon madapit sa pagkaon sa “tinagong mana.” Unsay ipasabot niini?

18, 19. (a) Unsa ang mana nga gitagana ni Jehova alang sa mga Israelinhon? (b) Unsang mana ang gitagoan? (c) Unsay gisimbolohan sa pagkaon sa tinagong mana?

¹⁸ Sa adlaw ni Moises, si Jehova nagtagana ug mana sa pagsustento sa mga Israelinhon sa ilang panaw sa kamingawan. Ang maong mana wala tagoi, kay kada buntag—gawas sa adlawng Igpapahulay—kini milagrosong motungha, samag nanibuok nga tun-og nga nagtabon sa yuta. Tagana kini sa Diyos aron mabuhi ang mga Israelinhon. Ingong handomanan niini, gisugo ni Jehova si Moises sa pagtipig ug pipila niining “tinapay” diha sa usa ka tibod nga bulawan sa sulod sa sagradong arka sa pakigsaad ‘latas sa tanang kaliwatan sa Israel.’—Exodo 16:14, 15, 23, 26, 33; Hebreohanon 9:3, 4.

¹⁹ Pagkahaom nga simbolo kini! Kini nga mana gitagoan diha sa Labing Balaang lawak sa tabernakulo, diin ang milagrosong kahayag nga nagdan-ag ibabaw sa tabon sa Arka nagsimbolo sa presensiya mismo ni Jehova. (Exodo 26:34) Walay gitugotan sa pagsulod nianang sagradong dapit aron sa pagkaon sa tinagong mana. Bisan pa niana, si Jesus nag-ingon nga ang iyang dinihogang mga sumusunod nga magmadaogon makakaon sa “tinagong mana.” Sama kang Kristo una kanila, sila mosulod, “dili ngadto sa balaang dapit nga hinimog mga kamot, nga maoy hulad sa katinuoran, kondili ngadto sa langit mismo.” (Hebreohanon 9:12, 24) Sa ilang pagkabanhaw, sila magsul-ob ug pagkadili-madunoton ug imortalidad—usa ka kahibulongang tagana ni Jehova, nga gisimbolohan sa paghatag kanila sa dili madunot nga “tinagong mana.” Pagkadakong pribilehiyo kini alang nianang gamayng grupo sa mga mananaog!—1 Corinto 15:53-57.

20, 21. (a) Unsay gisimbolohan sa paghatag ug gamayng bato nga puti sa dinihogang mga Kristohanon? (b) Sanglit adunay 144,000 lamang ka gagmayng mga bato nga puti, unsay paglaom sa dakong panon?

²⁰ Sila usab makadawat ug “usa ka gamayng bato nga puti.” Sa Romanhong mga korte, ang gagmayng mga bato gigamit sa pagpakanaog sa hukom.b Ang gamayng bato nga puti nagkahulogan ug pagkawalay sala, samtang ang gamayng bato nga itom nagkahulogan ug pagkasad-an, nga ang kasagarang silot mao ang kamatayon. Ang paghatag ni Jesus ug “gamayng bato nga puti” sa mga Kristohanon sa Pergamo nagpasabot nga siya naghukom kanila nga walay sala, putli, ug hinlo. Apan ang mga pulong ni Jesus mahimong may dugang nga kahulogan. Sa panahon sa mga Romano, ang gagmayng mga bato gigamit usab ingong mga tiket aron makasulod sa importanteng mga okasyon. Busa ang gamayng bato nga puti mahimong magpasabot ug usa ka butang nga espesyal kaayo alang sa nagmadaogon nga dinihogang Kristohanon—ang pagpasulod kaniya ngadto sa usa ka pinasidunggang dapit sa langit sa kasal sa Kordero. Ang hatagan nianang gagmayng mga bato maoy 144,000 lamang.—Pinadayag 14:1; 19:7-9.

²¹ Nagpasabot ba kini nga ikaw walay madawat kon ikaw usa sa dakong panon sa kaubang mga magsisimba? Dili gayod! Bisan tuod dili ka makadawat ug gamayng bato nga puti aron makasulod sa langit, kon makalahutay ka, ikaw maluwas sa dakong kasakitan ug makapakigbahin sa makapalipayng buluhaton sa pagpasig-uli sa Paraiso dinhi sa yuta. Imong makauban niini nga buluhaton ang banhawon nga mga matinumanon nga nagkinabuhi sa wala pa ang Kristohanong panahon ug ang sakop sa ubang mga karnero nga namatay di pa dugay. Sa ngadtongadto, ang tanang ubang linukat nga mga patay pagabanhawon aron mabuhi diha sa usa ka paraisong yuta.—Salmo 45:16; Juan 10:16; Pinadayag 7:9, 14.

22, 23. Unsay ipasabot sa ngalan nga nahisulat sa gamayng bato nga ihatag ngadto sa dinihogang mga Kristohanon, ug unsang pagdasig ang ikahatag niini?

²² Unsa ang bag-ong ngalan nga nahisulat sa gamayng bato? Ang ngalan maoy usa ka paagi sa pag-ila sa usa ka tawo ug sa pagpalahi kaniya gikan sa uban. Kining dinihogang mga Kristohanon makadawat ug gamayng bato sa dihang matapos na ang ilang yutan-ong kinabuhi ingong mga mananaog. Nan, dayag nga ang ngalan diha sa gamayng bato adunay kalabotan sa ilang pribilehiyo nga mahiusa uban kang Jesus sa langit—usa ka personal kaayong posisyon sa harianong pag-alagad nga bug-os nga maapresyar ug matagamtam lamang niadtong magapanunod sa langitnong Gingharian. Busa, kini maoy ngalan, o hinatag nga katungdanan, “nga walay bisan kinsa nga mahibalo gawas lamang sa makadawat niini.”—Itandi ang Pinadayag 3:12.

²³ Pagkadakong panukmod kini alang sa Juan nga matang sa ‘pagpatalinghog sa ginaingon sa espiritu ngadto sa mga kongregasyon’ ug sa pagpadapat niini! Ug pagkadakong pagdasig kini sa ilang mga kauban, ang dakong panon, sa pag-alagad nga matinumanon uban kanila samtang makauban pa nila ang mga dinihogan dinhi sa yuta ug sa pagduyog kanila sa pagmantala sa Gingharian ni Jehova!

[Mga footnote]

[Mga hulagway sa panid 43]

Kining mga ebidensiya sa kaylap nga paganong pagsimba makita diha sa Pergamon Museum sa Berlin

[Hulagway sa panid 45]

Usa ka bahin sa mana gitagoan diha sa arka sa pakigsaad. Ang pagkadawat sa mananaog nga mga dinihogan ug simboliko nga tinagong mana nagkahulogan nga sila makadawat ug imortalidad

[Hulagway sa panid 45]

Ang gamayng bato nga puti maoy alang niadtong pasudlon sa kasal sa Kordero