SODOMA
Usa ka siyudad nga nahimutang ubay sa HS nga utlanan sa Canaan. (Gen 10:19; 13:12) Sagad nga gihisgotan uban sa Gomora, ang Sodoma mopatim-awng mao ang labing prominente sa lima ka siyudad nga nahimutang diha sa Ubos nga Patag sa Sidim. (Gen 14:2, 3) Daghang eskolar ang nagtuo nga ang orihinal nga mga dapit sa Sodoma ug sa ubang “mga siyudad sa Distrito” naunlod na karon ilalom sa katubigan sa Patayng Dagat, apan ang uban sa dili pa dugay nag-ingon nga ang mga kagun-oban niini nga mga siyudad lagmit mao ang mga dapit daplin sa lugot sa S ug sa HS sa Patayng Dagat.—Gen 13:12; tan-awa ang DAGAT SA ASIN.
Sa dihang si Abraham ug Lot nakahukom nga magbulag, aron malikayan ang mga panagbangi taliwala sa ilang mga tig-alimag kahayopan, si Lot mipaingon sa sidlakan ngadto sa maayong pagkatubig nga Distrito sa Jordan ug nagpatindog sa iyang tolda duol sa Sodoma. Didto iyang nakaplagan nga “ang mga tawo sa Sodoma daotan ug hilabihan ka makasasala batok kang Jehova,” ug kini nakapaguol pag-ayo kang Lot. (Gen 13:5-13; 2Pe 2:7, 8) Sa ulahi, human sa 12 ka tuig nga pagpasakop kang Kedorlaomer nga hari sa Elam, ang mga molupyo sa Sodoma ug ang upat ka ubang mga siyudad mirebelde. Sa misunod nga tuig, gipildi ni Kedorlaomer ug sa iyang mga kaalyado si Bera nga hari sa Sodoma ug ang iyang mga kaabin. Gawas pa sa pag-ilog sa mga kabtangan ug mga kalan-on, ang mga mananaog nagbihag kang Lot ug sa uban pa.—Gen 14:1-12.
Ang kasundalohan ni Abraham nakaapas kang Kedorlaomer ug nagbawi sa mga binihag ug sa mga inagaw, lakip na kang Lot ug sa iyang panimalay. Ang hari sa Sodoma miinsistir nga dad-on ni Abraham ang mga nabawi nga kabtangan, apan si Abraham midumili, kay basin si Bera moingon, “Ako ang nagpadato kang Abram.”—Gen 14:13-24.
Walay Kataposang Kalaglagan. Apan ang Sodoma nagpadayon sa pagsupak kang Jehova ug nabantog sa imoral nga mga buhat sama sa homoseksuwalidad. “Ang tuaw sa pagmulo bahin sa Sodoma ug sa Gomora,” si Jehova mipahayag, “oo, kini makusog, ug ang ilang sala, oo, kini mabug-at kaayo.” Busa ang Diyos nagpadala sa iyang mga manulonda aron sa paglaglag sa Sodoma, uban ang pasalig kang Abraham nga kon may napulo ka tawong matarong nga makaplagan diha sa maong dapit, ang tibuok siyudad dili laglagon.—Gen 18:16, 20-33.
Gipakita niining siyudara nga kini angayng laglagon, kay ang usa ka daotang magubtanong panon sa mga pumoluyo sa Sodoma, lakip ang mga batang lalaki ug mga tigulang nga lalaki, mipalibot sa balay ni Lot, nga nagtinguhang lugoson ang iyang bisitang mga manulonda. Pagkasunod adlaw, human makabiya sa siyudad si Lot uban sa iyang asawa ug duha ka anak nga babaye, ang Sodoma ug ang Gomora gilaglag pinaagig asupre ug kalayo. (Gen 19:1-29; Luc 17:28, 29) Human niadto ang Sodoma ug ang Gomora nahimong usa ka sumbanang panultihon sa bug-os nga kalaglagan gikan sa Diyos nga Labing Gamhanan (Deu 29:23; Isa 1:9; 13:19; Jer 49:18; 50:40; Lam 4:6; Am 4:11; Sof 2:9; Rom 9:29) ug sa hilabihang pagkadaotan.—Deu 32:32; Isa 1:10; 3:9; Jer 23:14; Eze 16:46-56; tan-awa ang GOMORA.
Mahitungod sa usa ka Hudiyohanong siyudad nga mosalikway sa maayong balita, si Jesus miingon: “Mas maagwanta pa unya alang sa yuta sa Sodoma ug sa Gomora ang Adlaw sa Paghukom kay nianang siyudara.” (Mat 10:15; 11:23, 24) Siyempre, ang Judas 7 nag-ingon nga ang Sodoma ug ang Gomora “gibutang sa atubangan kanato ingong usa ka pasidaang panig-ingnan pinaagi sa paghiagom sa hudisyal nga silot sa kalayo nga walay kataposan.” Busa ang gisulti ni Jesus dayag nga maoy usa ka paggamit lamang ug hyperbole, o paghingapin, aron ipasiugda nga ang katawhan sa pipila ka unang-siglong Hudiyohanong mga siyudad wala gayoy kalagmitan nga maghinulsol bisan sa Adlaw sa Paghukom.
“Sa Espirituwal nga Diwa.” Ang Pinadayag 11:3, 8 nag-ingon nga ang mga patayng lawas sa “duha ka saksi” sa Diyos nagbuy-od sa halapad nga dalan sa dakong siyudad “nga sa espirituwal nga diwa gitawag ug Sodoma ug Ehipto.” Gipakasama sa tagna ni Isaias (1:8-10) ang Zion o Jerusalem sa Sodoma ug nagtawag sa iyang mga magmamando nga “mga diktador sa Sodoma.” Apan, sa mga 96 K.P. sa dihang gihatag kang Juan ang panan-awon sa Pinadayag bahin sa mga panghitabo nga mahitabo sa umaabot, ang tipikal nga siyudad sa Jerusalem dugay nang nalaglag, niadtong 70 K.P. Busa kini nagtumong sa usa ka “dakong siyudad” o organisasyon, usa ka antitipikal nga Jerusalem, nga gihulagwayan sa dili-matinumanon nga karaang Jerusalem.