ADLAW SA PAGHUKOM

Usa ka espesipikong “adlaw,” o yugto, sa dihang ang partikular nga mga grupo, mga nasod, o mga tawo sa katibuk-an husayon sa Diyos. Lagmit kini maoy usa ka panahon nga kadtong nahukman na nga takos sa kamatayon pagalaglagon, o ang paghukom maghatag ug kahigayonan sa pipila nga pagaluwason, ug makabaton pa gani sa kinabuhing walay kataposan. Si Jesu-Kristo ug ang iyang mga apostoles naghisgot sa usa ka umaabot nga “Adlaw sa Paghukom” nga naglakip dili lamang sa mga buhi kondili usab sa nangamatay sa miagi.​—Mat 10:15; 11:21-24; 12:​41, 42; 2Ti 4:​1, 2.

Miaging mga Panahon sa Paghukom. Sa nagkalainlaing mga panahon sa miagi, si Jehova nakighusay sa mga katawhan ug kanasoran tungod sa ilang mga buhat ug nagpahamtang sa iyang mga paghukom pinaagi sa pagpahinabog kalaglagan. Ang maong mga paghukom sa paglaglag dili kay dili-makataronganong mga pagpasundayag sa mabangis nga puwersa o dakong gahom. Sa pipila ka teksto ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “paghukom” (mish·patʹ) gihubad usab nga “hustisya” ug “kon unsay matarong.” (Esd 7:10; Gen 18:25) Ang Bibliya nagpasiugda nga si Jehova “nahigugma sa pagkamatarong ug sa hustisya,” busa ang iyang mga paghukom sa paglaglag naglakip sa maong mga hiyas.​—Sal 33:5.

Usahay ang mga paghukom sa paglaglag midangat tungod sa daotang panggawi sa katawhan sa ilang adlaw-adlaw nga pagkinabuhi. Ang Sodoma ug Gomora maoy mga pananglitan niini. Gisusi ni Jehova ang mga siyudad ug natino nga ang sala sa mga molupyo bug-at kaayo; siya nakahukom nga laglagon ang mga siyudad. (Gen 18:​20, 21; 19:14) Sa ulahi si Judas misulat nga ang maong mga siyudad nakaagom “sa hudisyal nga silot [Gr., diʹken; “paghukom,” Da; “hustisya,” Yg; “mapanimaslong hustisya,” ED] sa kalayo nga walay kataposan.” (Jud 7) Busa ang maong mga siyudad nakasinati ug “adlaw” sa paghukom.

Gidumala ni Jehova ang usa ka legal nga kaso batok sa karaang Babilonya, ang dugay nang kaaway sa Diyos ug sa iyang katawhan. Tungod kay hilabihan ka bangis batok sa mga Hudiyo, nga wala magtinguhang pagawason sila human sa 70-ka-tuig nga pagkadestiyero, ug nagpasidungog kang Marduk tungod sa kadaogan batok sa katawhan sa Diyos, ang Babilonya takos nga hukman sa kalaglagan. (Jer 51:36; Isa 14:3-6, 17; Dan 5:1-4) Kana midangat sa Babilonya niadtong 539 W.K.P. sa dihang kini gipukan sa mga Medianhon ug mga Persianhon. Tungod kay ang paghukom nga ipahamtang iya ni Jehova, ang maong yugto mahimong tawgon ingong “ang adlaw ni Jehova.”​—Isa 13:​1, 6, 9.

Sa susama, si Jeremias nagtagna nga ang Diyos “magahukom” sa Edom, lakip sa uban pa. (Jer 25:17-31) Busa ang nasod nga nagdumot kang Jehova ug sa iyang katawhan nakasinatig malaglagong paghukom sa “adlaw ni Jehova.”​—Abd 1, 15, 16.

Sa dihang ang Juda ug Jerusalem nahimong dili matinumanon ug nawad-an ug pag-uyon sa Diyos, siya misaad nga “magpahamtang ug hudisyal nga mga hukom sa [iyang] taliwala.” (Eze 5:8) Niadtong 607 W.K.P. ang “adlaw sa mabangis nga kasuko ni Jehova” midangat pinaagi sa pagpahamtang sa iyang malaglagong paghukom. (Eze 7:19) Hinunoa, gitagna ang laing “adlaw,” o panahon, sa paghukom sa Jerusalem. Si Joel nagtagna sa pagbubo sa espiritu sa dili pa “ang dako ug makalilisang nga adlaw ni Jehova.” (Joe 2:28-31) Ubos sa pag-inspirar si Pedro, sa adlaw sa Pentekostes 33 K.P., nagpatin-aw nga sila niadtong higayona nakasinati sa katumanan sa maong tagna. (Buh 2:16-20) Ang malaglagong “adlaw ni Jehova” midangat niadtong 70 K.P. sa dihang ang Romanhong kasundalohan nagpahamtang sa paghukom sa Diyos batok sa mga Hudiyo. Ingon sa gitagna ni Jesus, kadto maoy “mga adlaw sa pagpadapat sa hustisya.”​—Luc 21:22; tan-awa ang KALAGLAGAN.

Paghukom sa Paglaglag sa Umaabot nga mga Panahon. Gawas pa sa mga tagna sa Hebreohanong Kasulatan, ang Bibliya tinong naghisgot sa daghang umaabot nga mga adlaw sa paghukom nga ipahinabo ang paglaglag. Ang Pinadayag naghisgot sa panahon sa dihang ang “Dakong Babilonya” bug-os nga pagasunogon sa kalayo. Kining hudisyal nga silot maoy tungod sa iyang pagpakighilawas uban sa mga nasod ug sa iyang pagkahubog sa dugo sa mga saksi ni Jesus. (Pin 17:1-6; 18:​8, 20; 19:​1, 2) Naghisgot ug laing paghukom sa paglaglag, gihisgotan ni Pedro ang nahitabo sa adlaw ni Noe ug gitagna ang “adlaw sa paghukom ug sa kalaglagan sa mga tawong dili-diyosnon.” (2Pe 3:7) Gihisgotan sa Pinadayag ang maong kalaglagan nga gipahamtang sa “Ang Pulong sa Diyos,” kinsa magatigbas sa kanasoran pinaagig taas nga espada. (Pin 19:11-16; itandi ang Jud 14, 15.) Dugang pa, sa unang siglo ang Yawa gipahamtangan na ug paghukom, ug ang mga demonyo nga iyang gipangulohan nahibalo nga sila igatambog sa kahiladman sama kang Satanas. (1Ti 3:6; Luc 8:31; Pin 20:1-3) Busa masabtan nga ang paghukom nga nagpaabot kanila maoy pagpahamtang lamang sa paghukom nga gipakanaog na.​—Jud 6; 2Pe 2:4; 1Co 6:3.

Mahimong Pagkondenar o Dili Pagkondenar. Kadaghanan sa “paghukom” (Gr., kriʹsis ug kriʹma) nga makita sa Kristohanon Gregong Kasulatan dayag nga adunay diwa sa pagkondenar o dili-paborable nga paghukom. Sa Juan 5:​24, 29 ang “paghukom” gipalahi gikan sa “kinabuhi” ug sa “kinabuhing walay kataposan,” nga tin-awng nagpasabot ug paghukom sa pagkondenar nga nagkahulogan sa bug-os nga pagkahanaw sa kinabuhi​—kamatayon. (2Pe 2:9; 3:7; Ju 3:​18, 19) Hinunoa, dili tanang dili-paborableng paghukom ang mosangpot gayod sa kalaglagan. Nag-ilustrar labot niini mao ang gipamulong ni Pablo diha sa 1 Corinto 11:27-32 bahin sa pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo. Kon ang usa ka tawo wala sa bug-os makasabot kon unsay iyang gibuhat, siya mahimong mokaon o moinom ug “paghukom batok sa iyang kaugalingon.” Dayon si Pablo midugang: “Sa dihang kita gihukman, kita gidisiplina ni Jehova, aron kita dili mahinukman uban sa kalibotan.” Sa ingon ang usa mahimong makadawat ug dili-paborableng paghukom, apan tungod kay naghinulsol, siya dili pagalaglagon sa walay kataposan.

Dugang pa, gipakita sa 2 Corinto 5:10 nga posibleng adunay paborableng paghukom. Labot niadtong anaa sa atubangan sa lingkoranan-sa-paghukom kini giingon: “Ang matag usa makadawat sa iyang ganti . . . sumala sa mga butang nga iyang gibuhat, kini maayo man o mangil-ad.” Ang paghukom nga gihisgotan sa Pinadayag 20:13 dayag nga moresulta ug kaayohan alang sa daghan. Sa mga patay nga gihukman, kadtong nakadawat ug dili-paborableng paghukom gitambog ngadto “sa linaw nga kalayo.” Apan ang uban makalabang sa paghukom kay ‘nakaplagang nahisulat sa basahon sa kinabuhi.’​—Pin 20:15.

Ang Adlaw sa Paghukom Diin ang Matag Usa Manubag. Ang una-Kristohanong mga Hebreohanon nahibalo nga sila personal nga papanubagon sa Diyos tungod sa ilang panggawi. (Ecc 11:9; 12:14) Ang Kristohanon Gregong Kasulatan nagpatin-aw nga adunay usa ka espesipikong umaabot nga yugto o “adlaw” sa dihang ang katawhan, ang mga buhi ug kadtong nangamatay sa miagi, tagsatagsa nga pagahukman.​—2Ti 4:​1, 2.

Kon kinsa ang mga maghuhukom. Sa Hebreohanong Kasulatan si Jehova gipaila ingong “ang Maghuhukom sa tibuok yuta.” (Gen 18:25) Sa susama, sa Kristohanon Gregong Kasulatan siya gitawag nga “Maghuhukom sa tanan.” (Heb 12:23) Apan, gidelegar niya ang paghukom ngadto sa iyang Anak. (Ju 5:22) Ang Bibliya naghisgot kang Jesus ingong “gitudlo” ug “gitakda” nga maoy mohimo sa paghukom. (Buh 10:42; 17:31; 2Ti 4:1) Ang pag-awtorisar sa Diyos kang Jesus nagsulbad sa bisan unsang daw panagsumpaki tali sa teksto nga nag-ingong ang mga indibiduwal “mobarog atubangan sa lingkoranan-sa-paghukom sa Diyos” ug sa bersikulo nga nag-ingong sila “mapadayag atubangan sa lingkoranan-sa-paghukom ni Kristo.”​—Rom 14:10; 2Co 5:10.

Gisultihan usab ni Jesus ang iyang mga apostoles nga sa dihang siya molingkod na sa iyang trono panahon sa “paglalang-pag-usab,” sila ‘molingkod sa napulog-duha ka trono’ aron sa paghukom. (Mat 19:28; Luc 22:28-30) Gipakita ni Pablo nga ang mga Kristohanon kinsa “gitawag aron mahimong mga balaan” magahukom sa kalibotan. (1Co 1:2; 6:2) Dugang pa, nakita ni apostol Juan diha sa panan-awon ang panahon sa dihang ang pipila makadawat ug “gahom sa pagpanghukom.” (Pin 20:4) Pinasukad sa mga teksto nga nahisgotan na, kini dayag nga naglakip sa mga apostoles ug sa ubang mga balaan. Ang maong panghinapos gikompirmar sa nahibiling bahin sa bersikulo nga naghisgot labot niadtong magamando uban ni Kristo sulod sa Milenyo. Nan kini sila mahimong harianong mga maghuhukom uban ni Jesus.

Makasalig kita nga makataronganon gayod ang pagpanghukom panahon sa Adlaw sa Paghukom kay ang “mga paghukom [ni Jehova] matuod ug matarong.” (Pin 19:​1, 2) Ang matang sa pagpanghukom nga iyang giawtorisahan maoy matarong ug matuod usab. (Ju 5:30; 8:16; Pin 1:1; 2:23) Walay pagtuis sa hustisya o paglilong sa mga kamatuoran.

Ang pagkabanhaw nalangkit. Sa dihang gigamit ang ekspresyon nga “Adlaw sa Paghukom,” gihisgotan ni Jesus ang usa ka pagkabanhaw sa mga patay. Iyang gihisgotan nga ang usa ka siyudad mahimong mosalikway sa mga apostoles ug sa ilang mensahe, ug miingon: “Mas maagwanta pa unya alang sa yuta sa Sodoma ug sa Gomora ang Adlaw sa Paghukom kay nianang siyudara.” (Mat 10:15) Bisan tuod siya dayag nga migamit ug usa ka hyperbole o paghingapin (tungod kay ang Sodoma ug Gomora nakaagom ug walay kataposang kalaglagan), ang iyang gipamulong nagpunting gayod sa usa ka umaabot nga paghukom alang sa pipila ka tawo sa maong Hudiyohanong siyudad sa unang siglo. (Itandi ang Mat 11:22-24; Luc 10:13-15; Jud 7.) Mas tin-aw pa mao ang gipamulong ni Jesus nga “ang rayna sa habagatan pagabangonon sa paghukom.” (Mat 12:​41, 42; Luc 11:​31, 32) Ang mga giingon sa Bibliya bahin sa paghukom ni Jesus “sa mga buhi ug sa mga patay” mahimong sabton pinasukad sa kamatuoran nga ang pagkabanhaw nalangkit sa Adlaw sa Paghukom.​—Buh 10:42; 2Ti 4:1.

Ang kataposang indikasyon nga daghan sa pagasulayan sa Adlaw sa Paghukom maoy binanhaw nga mga tawo mao ang impormasyon sa Pinadayag 20:​12, 13. Ang mga indibiduwal nakitang “nagbarog sa atubangan sa trono.” Gihisgotan ang mga patay ug maingon man ang kamatuoran nga ang kamatayon ug ang Hades mitugyan sa mga patay nga diha kanila. Sila pagahukman.

Panahon sa Adlaw sa Paghukom. Sa Juan 12:48 gilangkit ni Kristo ang paghukom sa mga tawo ngadto “sa kataposang adlaw.” Ang Pinadayag 11:​17, 18 naghisgot sa paghukom sa mga patay nga nahitabo human mahupti sa Diyos ang iyang dakong gahom ug misugod sa pagmando sa linaing paagi ingong hari. Ang dugang kahayag sa maong butang makita diha sa sunodsunod nga mga panghitabo nga gitala sa Pinadayag kapitulo 19 ug 20. Diha niana mabasa ang usa ka gubat diin ang “Hari sa mga hari” nagpatay ‘sa mga hari sa yuta ug sa ilang kasundalohan.’ (Una pa niana sa Pinadayag [16:14] kini gitawag ug “gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan.”) Dayon si Satanas gaposon sulod sa usa ka libo ka tuig. Sulod niana nga usa ka libo ka tuig ang harianong mga maghuhukom mag-alagad uban kang Kristo. Diha sa samang konteksto, ang pagkabanhaw ug ang paghukom sa mga patay gihisgotan. Nan, kini maoy indikasyon sa panahon kon kanus-a moabot ang Adlaw sa Paghukom. Ug dili imposible pinasukad sa Kasulatanhong panglantaw nga ang usa ka libo ka tuig nga yugto isipon ingong usa ka “adlaw,” kay ang maong pagtandi gipahayag diha sa Bibliya.​—2Pe 3:8; Sal 90:4.

Pasukaranan sa paghukom. Sa paghubit kon unsay mahitabo sa yuta panahon sa paghukom, ang Pinadayag 20:12 nag-ingon nga ang binanhaw nga mga patay ‘pagahukman pinasukad sa mga butang nga nahisulat sa mga linukot nga basahon sumala sa ilang mga buhat.’ Kadtong mga binanhaw dili pagahukman pinasukad sa mga buhat nga ilang nahimo panahon sa ilang kanhing kinabuhi, tungod kay ang lagda sa Roma 6:7 nag-ingon: “Siya nga namatay nahigawas na gikan sa iyang sala.”

Apan, si Jesus miingon nga ang dili pagtagad sa iyang gamhanang mga buhat ug ang dili paghinulsol o ang dili pagsanong sa mensahe sa Diyos magpalisod alang sa pipila nga makaagwanta sa Adlaw sa Paghukom.​—Mat 10:​14, 15; 11:21-24.