Si Jehova Dili Mobiya sa Iyang mga Alagad
Sumala sa giasoy ni Matsue Ishii
SA DUOLAG usa ka tuig, ako giprisong nag-inusara sa gamay kaayo, hugaw, punog pulgas nga atob sa Sendai, Hapon. Nianang tibuok nga panahon, wala ako tugoting maligo. Ang akong unod nagkasamadsamad, kay gipamaak sa mga dugho. Grabe ang akong atake sa rayuma mao nga dili ako makalingkod o makatindog. Kay panit na lang ug bukog ug ang timbang ubos na lang sa 30 kilos, ako diriyot mamatay.
Apan nganong didto man ako? Nganong ang mga awtoridad nagdukdok sa akong pultahan sa alas singko sa buntag, Hunyo 21, 1939, ug nagdakop kanako? Unsa bay akong nahimo? Lisod niadto ang panahon sa Hapon sa halos 50 ka tuig kanhi. Pasugira ako bahin niadto ug sa mga kahimtang nga nakapabalhog nako sa prisohan ug sa unsang paagi ako nakalahutay.
Akong Pagkabata
Ako natawo niadtong 1909 sa Siyudad sa Kure, Hapon, mga 25 kilometros gikan sa Hiroshima. Ang akong mga ginikanan may tindahan sa humay ug tindahan sa kimono. Sa nuybe anyos pa ako, ang trangkaso Espanyola mihapak sa among dapit, ug wala madugay ang mga lungon sa mga minatay gipanglut-od palibot sa sunoganan sa mga patay. Ang akong magulang nga babaye ug ako natakdan, ug usa ka semana sa ulahi siya namatay. Sa kalit niya nga pagkamatay, ako nahibulong: ’Nganong mamatay man ang mga tawo? Unsay mahitabo kanila inigkamatay?’
Si Papa usa ka madasigong Buddhista, ug aron masayran ang tubag, giduaw ko ang nagkalainlaing Buddhistang templo. Akong gisukna ang mga monghe didto: “Nganong mamatay man ang mga tawo?”
“Dili kinahanglang maghunahuna ka sa mga butang sama niana,” sila motubag. “Kon ipadayon nimo ang pagsalig kang Buddha ug pangadyeon ang imong mga mantra, seguradong mahidangat ka sa Nirvana ug makasulod sa paraiso.”
Sa 17 anyos ako, nasayran ko ang bahin sa basahon nga gitawag Bibliya. Nakabaton akog kopya apan wala makasabot niadto. Sa ulahi misugod ako sa pag-atender sa usa ka “Kristohanong“ simbahan sa Siyudad sa Kure. Sa dihang nadungog ko nga ang kamatayon sa tawo mao ang resulta sa sala ni Adan, kadto makataronganon alang kanako, ug ako nahimong madasigong membro sa simbahan.
Niadtong panahona ang opinyon nga kadaghanan gipahayag sa kalungsoran mao: “Ang relihiyosong Yaso [Kristiyanidad] magdaot sa nasod.” Kay ako ang unang madasigong “Kristohanon” sa among dapit, giakusar ako sa mga tawo sa lungsod nga nagdalag kaulawan sa lungsod ug hapit nila ako mapugos nga mopahawa. Ang akong mga ginikanan nasuko pag-ayo kanako.
Pagkakat-on sa Kamatuoran sa Bibliya
Sa paningkamot nga pabiyaon ako sa akong pagtuo, gihikay ni Papa nga ako ipakasal sa bug-os nga estranghero, si Jizo Ishii, usa ka madasigong Buddhista. Ang magulang niyang lalaki maoy pangulong pari sa usa ka Buddhistang templo. Giingnan ako nga bisan pag si Jizo dili Kristohanon, siya magmasinabtanon sa akong pagtuo. Busa mibalhin ako ngadto sa Ozaka ug sa edad nga 19 naminyo kang Jizo, nga usa ka sastre. Apan sukwahi sa giingon sa akong amahan, dili ako tugotan ni Jizo sa pagtambong sa simbahan.
Sa likod sa among balay sa Tojo-cho, Osaka, may usa ka balay nga may karatula: “Sangang Buhatan sa Osaka sa Asosyon sa Internasyonal nga mga Estudyante sa Bibliya.” Kay nagtuo nga kadto usa ka Kristohanong grupo, giduaw ko ang balay.
“Nagtuo ba kamo sa ikaduhang pag-anhi sa Ginoo?“ akong gisukna ang batan-ong lalaki nga mianha sa pultahan.
“Ang ikaduhang pag-anhi ni Kristo natuman sa 1914,” mitubag siya.
Sa katingala, ako siyang giingnang imposible kana. “Basaha kining libroha,” miingon siya, nga nagtunol kanako sa The Harp of God.
Aron dili makita sa akong bana ang libro, gitagoan ko kadto sa usa ka puyong dagami nga nasudlag uling ug nagbasa niadto kon makahigayon. Ang matag kasayoran miigo kanako samag liti—144,000 lamang ang moadto sa langit; si Kristo dili bahin sa Trinidad kondili mao ang bugtong Anak ni Jehova, ang Diyos nga labing gamhanan; kita nagapuyo sa panahon sa kataposan; ug ang trangkaso Espanyola nga naghunos sa kinabuhi sa akong mga igsoong babaye maoy bahin sa katumanan sa tagna sa Bibliya. Ako kombinsidong kadto ang kamatuorang akong gipangita.
Sa kadugayan, nadiskobrehan sa akong bana nga ako nagbasag usa ka Kristohanong basahon. Hinuon, sa mibarog akong malig-on alang sa akong pagtuo, siya misugod sa pagkahibulong nga basi nalangkit ang butang hinungdanon kaayo ug busa nabasa sa The Harp of God mismo. Ako nabawtismohan sa sunod tuig, Marso 23, 1929, ug ang akong bana nabawtismohan sa wala madugay human niadto.
Nag-alagad nga mga Colporteur
Among gisirhan ang tahianan ug gipaundang sa trabaho ang mga empliyado. Kay nahupong sa kalipay, kami misugod sa ganghaan-sa-ganghaan nga pagsangyaw sa Osaka. Niadtong Septiyembre 1929, ako nahimong ikaduhang colporteur sa Hapon, ingon nga kana ang pagtawag niadto sa bug-os-panahong mga ministro, ug ang akong bana miduyog sa ranggo sa mga colporture sa ulahi. Nga nagkauban among gikobrehan ang tres-kuwatro sa Hapon, apil ang Osaka, Kyoto, Nagoya, Tokyo, Sendai, Saporo, Okayama, ug ang isla sa Shikoku. Kami nag-estar sa matag dapit duol sa mga unom ka bulan, nga nag-abang ug apartment ug nagtagtag lamang ug mga basahon.
Gigamit namo ang mga basahon nga diha sa Hapones, sama sa mga librong The Harp of God Deliverance, Creation, Reconciliation, ug Government, ingon man ang The Golden Age (karon, Awake!) ug ang The Watchtower. Ingong mga colporture, gigolon namo ang 180 oras sa usa ka bulan sa pagduaw sa mga ganghaan. Bisan pag kami mahago sa lawas, dako ang among kalipay sa pag-alagad.
Ang Hapones nga mga colporteur niadtong mga adlawa dili ulian sa ilang gastos apan nagdawat sa katunga sa kuwarta gikan sa mga mapahimutang nga basahon alang sa gastos sa pangabuhi. Lisod ang kinabuhi niadto. Ang usa ka kaubang colporteur namatay tungod sa desenteriya. Samtang nag-atiman sa pasyente, ako natakdan usab sa sakit ug naospital. Sa nag-alagad kami sa Nagoya, ang usa ka sunog misugod sa tapad nga ganghaan sa among gipuy-an. Nagdagan kaming nanaog sa hagdan gikan sa ikaduhang andana uban sa sininang tapot sa lawas, nga igo rang makaluwas sa among kinabuhi. Ang diyutay namong butang ug ang mga basahong ipanagtag tanan nasunog, nga nagbilin kanamong walay diyot.
Samtang kami nag-alagad sa Okayama, taas kaayo ang hilanat sa akong bana sa daghang adlaw ug girekonosir nga may tesis. Ang tesis niadto kasagaran nga makapatang sakit. Kon dili malikayan ang kamatayon, buot namong moadto sa Sapporo sa labing amihanang isla, ang Hokkaido, aron sa pagsangyaw didto diin ang pagsangyaw wala pa sukad mahimo.
Niadtong Septiyembre 1930, kami namalhin ngadto sa Hokkaido, diin gidahom kong mamatay ang akong bana. Didto ang hangin presko, barato ang gatas ug patatas, ug ang panglawas sa akong bana inanayng miarang-arang. Si Jehova wala gayod magbiya kanamo kondili nagpanalangin kanamo sa dako kaayong kalipay sa among ministeryo.
Sa pagtrabaho namo sa Sendai sa unang panahon, si Gg. Inoue, ang presidente sa Tohoka Imperial University, misugot nga makigkita kanako sa personal. Midawat siya sa mga librong akong dala ug dayon gikuyogan ako hangtod sa entrada aron sa pagpalakaw kanako. Samtang nagsangyaw sa ganghaan-sa-ganghaan, nahibalag usab nako si Bansui Doi, usa ka bantog nga tawong edukado, kinsa naghubad ngadto sa Hapones sa Iliad ug Odyssey ni Homer. Iyang gidawat ang librong Creation.
Apil sa mga midawat nga may apresasyon sa among mensahe mao ang pamilyang Miura nga taga Ishinomori. Si Hagino, ang asawa, 17 anyos sa dihang miduaw siya sa among balay sa Sendai. Tapos sa paggugol sa gabii nga naghisgot sa Bibliya, siya nakombinsir nga nabatonan namo ang kamatuoran. Sa wala madugay ang tibuok pamilya mibalhin ngadto sa Tokyo, diin si Hagino ug ang iyang bana, si Katsuo namatay ingong matinumanong Saksi ug si Hagino nag-alagad pang matinumanon. Ang ilang anak lalaki, si Tsutomu, maoy usa ka maghuhubad sa sangang buhatan sa Watch Tower Society sa Hapon sa daghan nang katuigan.
Temporaryong Pag-alagad sa Bethel
Sa katuigang 1930 ang akong bana ug ako nag-alagad ug pila ka bulan kada tuig sa Bethel nga nahimutang sa Ogikubo, Tokyo. Niadtong panahona, may mga 20 ka trabahante didto. Ang duha ka langas nga imprentahanan nagpatik sa The Golden Age. Si Jizo ug ako nagtrabaho sa departamento sa Sinina. Sa pagbag-o sa mga panahon, ang mga colporteur magpadalag gising mga sinina ngadto sa Bethel. Among labhan, sursihan, ug plantsahon kana ug dayon ipadala pagbalik kanila. Kami nagtahi pa ganig bag-ong sinina alang sa mga colporteur. Sa pagkatapos sa maong trabaho, kami mobalik sa buluhatong colporteur mismo.
Usa sa akong nindot nga handumanan sa Bethel mao ang may kalabotan sa makasaysayanhong kombensiyon sa Columbus, Ohio, T.B.A., sa 1931. Ang usa ka igsoong lalaki nakaasembol ug usa ka shortwave nga radyo aron makadawat ug langyawng mga sibya. Sa pagliso sa dayal sa tibuok adlaw ug sa tibuok gabii, gipaningkamotan gayod namong makuha ang programa sa kombensiyon. Sa tungang gabii, ang tingog sa presidente sa Watch Tower Society, si J.F. Rutherford, nadungog ang resolusyon sa pagsagop sa bag-ong ngalan, “Mga Saksi ni Jehova,” ug ang masipang pakpak sa pag-uyon. Didto sa layo kaayo sa Bethel sa Hapon, kami mipatugbaw sa malipayong singgit nga nahiuyon sa among mga igsoon sa Amerika. Pila ka minutos sa ulahi, nadaot ang pagdawat sa radyo, ug wala nay nadungog. Apan gitugot ni Jehova nga kami mahimong bahin niadtong makasaysayanhong gutlo.
Pagsangyaw Bisan pa sa Pagsupak
Panahon sa tibuok-kalibotang depresyon tapos sa Gubat sa Kalibotan I, ang alimpulos sa nasyonalismo ug militarismo milukop sa Hapon. Ang emperador giisip nga usa ka buhing diyos nga iyaha ang pagkamatinumanon sa tanang lungsoranon. Apan among sultihan ang katawhan: “Usa lamang ang Diyos.“
“Buot nimong ingnon ang emperador dili Diyos?” Sila motubag.
“Adunay kahibulongang kaugmaon nga ipatungha sa Gingharian sa Diyos,” kami mosaysay.
“Gusto ba nimo ang pagmando nga lahi sa iya sa emperador?” sila mosukna. Bisan kon unsay among isulti, among mga pulong tuison ug kami tawgong maluibon. Ang mga awtoridad nagmapig-oton sa ilang pagsensura sa among mga basahon, ug misamot ang unot-unot kanamo sa mga sekretang walay uniporme.
Kasagarang kas-a sa usa ka tuig, ang usa ka publikong pakigpulong himoon. Bisan pag may mga 20 lang ka Saksi sa Tokyo, mga 500 mitambong sa pakigpulong.“Ang Pagkapukan sa Kristohanong Sibilisasyon” sa Yodobashi Public Hall sa siyudad. Gilibotan sa mga polis ang mamumulong diha sa entablado, ug kon siya nagsulti sa butang giisip nilang dili maayo ang usa ka tingog molanog, “Mamumulong, hunong!” Niana ang mamumulong mataktikanhong motumong sa usa ka kasulatan ug magbasa niana. Sanglit ang Bibliya wala man idili, siya tugotang magpadayon.
Pagdakop ug Pagbilanggo
Halosa napulo ka tuig tapos sa pagsugo namo sa buluhatong colporteur, ang pinakyaw nga pagdakop sa mga Saksi ni Jehova nahitabo sa Hapon, Niadtong makatalagmanong adlaw sa Hunyo 21, 1939, ako gidala ngadto sa estasyon sa polis sa Ishinomaki ug gibalhog sa mangitngit nga lawak prisohan nga ang mga anuos namitay sa kisame. Sa wala madugay ako gibalhin ngadto sa Sendai ug giprisong nag-inusara. Ang akong bana gidakop usab, ug ako wala na makakontak kaniya hangtod sa pagkatapos sa gubat.
Ako naghigda niadtong hugaw nga atob sa halos usa ka tuig ug hapit mamatay. Sa ulahi akong nasayrang sa maong yugto ang mga awtoridad nag-imbestigar diay kang Junzo Akashi, ang magtatan-aw sa sangang buhatan sa Hapon. Sa kataposan, misugod ang pagsukitsukit kanako. “Ilabay ang Bibliya sa salog ug tumbi kana,” mimando ang mapasipalahong imbestigador. Unya iyang gipakita kanako ang rekord sa imbestigasyon ni Akashi. Sa sinugdan abi kog kadto usa ka bitik. “Si Akashi tawo lamang nga dili hingpit,” ako mitubag. “Samtang si Akashi nagasunod sa mga prinsipyo sa Bibliya, si Akashi gigamit nga usa ka alagad sa Diyos. Apan sanglit ang iyang mga pahayag mibulag na sa Bibliya, siya dili na akong igsoon.” Alaot, si Akashi tinuod nga mibiya sa kamatuoran!
Sa kataposan, ang silot gipahamtang, ug ako gipriso sa Prisohan sa mga Babaye sa Sendai. Sa makausa pa ako giprisong nag-inusara. Ang mga pagkaon, bisan ug diyutay, gitagana. Sa 30 minutos kada buntag, ako gitugtan sa paglakaw nga gibantayan sa usa ka guwardiya: “Kon mas maayo ang panahon, ikaw makatudlo unta kanamo. Sanglit daotan ang panahon, magpailob lamang.” Nadasig ako sa iyang mga pulong.
Kasamatangan, ang Hapon nahitumpawak sa pakiggubat batok sa Tinipong Bansa, ug kadto naglabi sa talan-awon sa kalibotan. Sa hinapos sa 1944, lima ka tuig ug tunga tapos sa pagsakop kanako, ako gibuhian. Sa Agosto 1945 ang mga bomba atomika gihulog sa Hiroshima ug Nagasaki, ug ang Hapon napildi sa gubat.
Gikan sa Kangitngitan Ngadto sa Kahayag
Ang akong bana ug ako mipauli ngadto sa Siyudad sa Kure ug sa tapos-gubat nga kaguliyang nanginabuhi pinaagi sa pagbukas ug tahian. Ang daang mga kauban nakatag, ug kami bug-os walay kontak kanila. Hinuon, mga upat ka tuig tapos sa gubat, among nadunggang ang mga misyonaryo umaabot gikan sa Tinipong Bansa, ug ang buluhaton sa Gingharian bukas na usab sa Hapon.
Nga nagdala sa among sayes-anyos nga anak lalaki, kinsa among gisagop tapos sa gubat, ang akong bana mitambong sa unang tapos-gubat nga asembliya, nga gihimo sa Tarumi, Kobe. Kadto nagsugod sa kataposan sa Disyembre 1949 hangtod sa bag-ong tuig sa 1950. Sukad 1939 ang buluhaton sa Gingharian sa Hapon nakaagom sa ’mangitngit nga panahon,’ apan sa kataposan kami gibalhin ngadto sa kahayag!
Sa 1951 among nadungog nga si Nathan H. Knorr, presidente niadto sa Watch Tower Society, naeskedyul sa pagduaw sa Hapon, apan wala kami mahibalo sa petsa. Sa Abril 27, 1951, samtang kami nanahig sinina hangtod sa tungang gabii, among nadungog ang kataposang balita sa radyo niadtong adlawa. “Mr. N. H. Knorr, presidente sa Watch Tower, moduaw sa Hapon ug mohatag ug pakigpulong sa Kyoritsu Auditorium,” matud sa tigsibya. Sa sunod adlaw ako misakayg tren ug mibiyahe sa 900 kilometros paingon sa Tokyo taliwala sa gubot tapos-gubat nga kakabos. Sa Abril 29, ako naglingkod nga namati kang Igsoong Knorr.
Ako nahinam sa pagkabati sa pahibalo sa pagpatik sa The Watchtower diha sa Hapones sa unang panahon tapos sa gubat. Ako mipauli sa balay nga nagdala sa bag-ong napatik nga Mayo 1, 1951, nga isyu. Dili ako makahinumdom sa panahon sa tibuok kong kinabuhi nga gibati kong mas malipayon kay niadto. “Karon ang buluhaton sa Hapon sa opisyal mabuksan na usab,” ako naghunahuna, “ug sumala sa gitagna, ang buluhaton ni Jehova mouswag, nga ang usa mahimong usa ka libo.”
Sukad niadto among napahimuslan ang bug-os nga pakigkontak sa organisasyon ni Jehova. Niadtong Agosto 1951 si Igsoong Adrian Thompson miduaw kanamo sa unang panahon ingong magtatan-aw sa sirkito. Gisugdan ang mga tigom, ug ang unang duha ka espesyal payunir nga igsoong lalaki sa Hapon giasayn sa Siyudad sa Kure. Ang kongregasyon inanay midako, ug ang akong bana nag-alagad nga alagad sa kongregasyon.
Unsay nahitabo sa mga 130 ka saksi sa Hapon sa wala pa ang gubat? Ang dili-maayong panig-ingnan ni Junzo Akashi, ang magtatan-aw sa sanga, nakadaot sa daghan. Ang pipila nahimong iyang mga sumusunod, ang uban nakahatag, ug ang pipila lagmit namatay tungod sa paglutos. Mga usa ka dosena ang nagpabiling aktibo sa pag-alagad kang Jehova, ug ang pipila gipanalanginan pa sa maayo-ayong panglawas ug nagaalagad nga madasigon.
Samtang miarang-arang ang akong panglawas, ako nag-alagad nga regular payunir sa pila ka tuig. Sa dihang ang akong bana 71 anyos, siya misukag daghang dugo ug gidali pagdala sa ospital. Ang mga doktor, maayo na lamang, nagtahod sa pagdumili niya nga magpaabunog dugo. Bisan pag siya naulian, siya namatay unom ka bulan sa ulahi. Ang among sinagop nga anak lalaki, si Konzo, niadto sa usa ka espesyal payunir sa daghang katuigan ug karon usa ka Kristohanong ansiano.
Sa paghinundom, mopatim-aw nga ang kadaghanan sa wala pay gubat nga labaw sa katakos ug pangutok namiya sa organisasyon sa Diyos sa gipailalom sa dakong pagpit-os. Tingali sila nagsalig sa ilang mga katakos mismo. Kadtong nagpabiling matinumanon walay espesyal nga mga katakos ug dili ilado. Tinong kitang tanan buot nga mosalig kanunay kang Jehova uban sa tibuok natong kasingkasing.—Proverbio 3:5.
Sa kataposan ang “dakong kasakitan” tinong moabot. (Mateo 24:21) Unya kita tingali moatubang sa mga pagsulay nga dagko pa kay sa nangaging mga pagsulay. Ang Pag-antos kanila basin dili sayon sumala sa atong hunahunaon. Apan kon mosalig gayod kita kang Jehova, tinuod mahigugma kaniya ug motuwaw diha sa atong kasingkasing alang sa iyang panabang, sama nga siya wala magbiya kanako, siya dili mobiya sa iyang mga alagad nga maningkamot sa pag-alagad kaniyang matinumanon.—Salmo 37:25.
[Hulagway sa panid 23]
Akong giminyoan si Jizo Ishii, nga bug-os estranghero alang kanako
[Hulagway sa panid 25]
Sa miduaw si Igsoong Knorr sa Hapon sa 1951, siya nag-alagad sa mga misyonaryo ug sa mga asembliya sa Tokyo, Nagoya, ug Kobe (ibabaw)