“Kalagiw Gikan sa Pakighilawas”

1, 2. Unsay giplano ni Balaam aron daoton ang katawhan ni Jehova?

ANG mamimingwit miadto sa paborito niyang lugar. Diha sa iyang hunahuna ang usa ka matang sa isda. Mipili siyag paon ug iyang giitsa sa tubig ang pasol. Pagkataudtaod migahi ug nabawog ang pasol mao nga iya kining gibira aron makuha ang isda nga nabingwit. Nakapahiyom siya kay iyang napili ang angay nga paon.

² Sa tuig 1473 W.K.P., ang usa ka lalaki nga ginganlag Balaam naghunahuna bahin sa usa ka paon. Apan ang iyang giplanohang mabingwit mao ang katawhan sa Diyos, nga nagkampo niadto sa Kapatagan sa Moab nga kasikbit sa Yutang Saad. Si Balaam nangangkong manalagna ni Jehova, apan siya usa gayod ka hakog nga tawong gisuholan sa pagtunglo sa Israel. Apan kay mibalda si Jehova, gipanghinaot hinuon ni Balaam ang kaayohan sa Israel. Kay gustong makakuha sa ganti, nangatarongan siya nga iyang madani ang Diyos sa pagtunglo sa iya mismong katawhan kon iya silang matental sa paghimog grabeng sala. Diha sa hunahuna ni Balaam ang maong tumong ug iyang gigamit ang makabibihag nga mga babaye sa Moab ingon nga paon.​—Numeros 22:1-7; 31:15, 16; Pinadayag 2:14.

 3. Unsa ba ka malamposon ang paagi ni Balaam?

³ Milampos ba ang maong paagi? Oo. Mikubit ang linibo ka Israelinhong lalaki sa paon kay sila “nakighilawas sa mga anak nga babaye sa Moab.” Misugod pa sila pagsimba sa mga diyos sa Moab, lakip sa dulumtanang Baal sa Peor, ang diyos sa pagkamasanayon o sekso. Ingong resulta, 24,000 ka Israelinhon ang namatay didto mismo sa utlanan sa Yutang Saad. Pagkamakapasubong hitabo!​—Numeros 25:1-9.

 4. Nganong nabiktima ang linibo ka Israelinhong lalaki sa imoralidad?

⁴ Nganong nahitabo man kadto nga katalagman? Ang daghan kanila nakaugmad ug daotang kasingkasing kay sila nagpahilayo kang Jehova, ang Diyos nga nagluwas kanila gikan sa Ehipto, nagpakaon kanila didto sa kamingawan, ug naggiya kanila mao nga luwas silang nakaabot sa yutang saad. (Hebreohanon 3:14) Si apostol Pablo nahinumdom niana ug misulat: “Ni makighilawas kita, ingon sa pipila kanila nga nakighilawas, aron lamang mangapukan, kawhaag-tulo ka libo kanila sa usa ka adlaw.”a​—1 Corinto 10:8.

5, 6. Nganong ang asoy bahin sa sala sa Israel didto sa Kapatagan sa Moab bililhon kanato karon?

⁵ Ang asoy sa Numeros may daghang hinungdanong leksiyon alang sa katawhan sa Diyos karon, kinsa hapit nang mosulod sa labi pang dako nga yutang saad. (1 Corinto 10:11) Pananglitan, ang pagkahilig sa kalibotan sa sekso maoy susama gayod sa karaang mga Moabihanon. Dugang pa, linibo ka Kristohanon ang mabiktima sa imoralidad kada tuig​—ang pangdani mismo nga nakatental sa mga Israelinhon. (2 Corinto 2:11) Ug kay ang pipilang nakig-uban sa katawhan sa Diyos karong adlawa nanundog man kang Zimri, nga magarbohong nagdala ug babayeng Moabihanon sulod sa kampo sa Israel, sila nahimong daotang impluwensiya sulod sa Kristohanong kongregasyon.​—Numeros 25:6, 14; Judas 4.

⁶ Nasabtan mo bang anaa ka sa kahimtang nga gihulagwayan sa nahitabo didto sa Kapatagan sa Moab? Nakita mo na ba ang ganti nga hapit na nimong madawat, ang bag-ong kalibotan nga dugay na nimong gihulat? Kon mao, buhata ang imong maarangan nga magpabilin sa gugma sa Diyos pinaagi sa pagtuman sa sugo: “Kalagiw gikan sa pakighilawas.”​—1 Corinto 6:18.

7, 8. Unsay “pakighilawas,” ug sa unsang paagi ang mga makihilawason magaani sa ilang gipugas?

⁷ Sumala sa pagkagamit diha sa Bibliya, ang “pakighilawas” (Grego, por·neiʹa) ikapadapat sa pagpakigsekso nga gawas sa giuyonan-sa-Kasulatan nga kaminyoon. Kini naglakip sa pagpanapaw, pagpamampam, panagsekso sa duha ka tawo nga dili minyo, pakigsekso agi sa baba ug lubot, pag-ugay-ugay sa kinatawo sa usang dili nimo kapikas. Kini naglakip usab sa mga buhat sa duha ka tawo nga parehog sekso ug pakigsekso sa tawo kauban sa hayop.b

⁸ Tin-aw gayod ang Kasulatan: Ang mga makihilawason dili makapabilin sa Kristohanong kongregasyon ug dili makadawat ug walay-kataposang kinabuhi. (1 Corinto 6:9; Pinadayag 22:15) Lain pa, bisan karon gidaot nila ang ilang kaugalingon tungod kay nawala man ang ilang pagsalig ug pagtahod sa kaugalingon, tungod sa gubot nga panagtiayon, sad-ang tanlag, wala-pangandoya nga mga pagsabak, sakit, ug bisan kamatayon. (Galacia 6:7, 8) Nganong subayon mo man ang dalan nga punog kalisdanan? Ikasubo nga ang maong mga sangpotanan wala hunahunaa sa daghan sa dihang mihimo sila sa unang sayop nga tikang nga sagad naglangkit sa pornograpiya.

 9. Ang pornograpiya dili ba makadaot sumala sa giingon sa uban? Ipatin-aw.

⁹ Sa daghang nasod, ang pornograpiya dayag diha sa mga tindahag mantalaan, sa musika, telebisyon, ug halos nalukop niini ang Internet.c Dili ba kini makadaot sumala sa giingon sa uban? Bakak gayod kana! Ang mga tigtan-awg pornograpiya tingali maoy seksuwal nga tig-abuso sa kaugalingon ug adunay “makauulawng seksuwal nga mga gana,” nga mahimong moresulta sa pagkahilig sa sekso, hiwi nga mga tinguha, seryosong di-pagsinabtanay sa magtiayon, ug sa diborsiyo pa.d (Roma 1:24-27; Efeso 4:19) Usa ka tigdukiduki nagtandi sa pagkahilig sa sekso ngadto sa kanser. “Mopadayon kini sa pagtubo ug pagkaylap,” matod niya. “Talagsa ra gayod kining mokupos, ug lisod usab kaayong tambalan.”

10. Sa unsang mga paagi ikapadapat nato ang prinsipyo nga anaa sa Santiago 1:14, 15? (Tan-awa usab ang kahon nga “Kon sa Unsang Paagi Nakabaton Akog Kalig-on Aron Magmahinlo sa Moral.”)

¹⁰ Tagda ang mga pulong sa Santiago 1:14, 15: “Ang matag usa masulayan pinaagi sa pagkaganoy ug pagkahaylo sa iyang kaugalingong tinguha. Unya ang tinguha, sa dihang kini makapanamkon na, manganak ug sala; unya, ang sala, sa dihang kini mahingpit na, manganak ug kamatayon.” Busa kon ang daotang tinguha mosantop sa imong alimpatakan, langkata dayon kana! Pananglitan, kon makakita kag mahilas nga mga larawan nga wala nimo tuyoa, lingiw dayon, o patya ang kompiyuter, o ibalhin ang channel sa TV! Buhata ang gikinahanglan aron imong malikayan ang imoral nga tinguha sa dili pa kini mosilaob ug dili na mabangbang!​—Mateo 5:29, 30.

11. Sa dihang makigbisog batok sa daotang mga tinguha, sa unsang paagi ikapasundayag nato ang atong pagsalig kang Jehova?

¹¹ May katarongan nga giawhag kita sa Usa nga mas nakaila kanato: “Busa, patya ang inyong mga sangkap sa lawas nga anaa sa yuta maylabot sa pakighilawas, kahugawan, seksuwal nga gana, makadaot nga tinguha, ug hakog nga pangibog, nga maoy idolatriya.” (Colosas 3:5) Tinuod, lisod tingali ang pagbuhat niana. Apan hinumdomi nga makadangop kita sa atong mahigugmaon ug mapailobon nga langitnong Amahan. (Salmo 68:19) Busa dangop dayon kaniya sa dihang mosantop ang daotang mga hunahuna sa imong alimpatakan. Pag-ampo alang sa “gahom nga labaw sa kasagaran,” ug pugsa ang imong kaisipan sa paghunahunag laing mga butang.​—2 Corinto 4:7; 1 Corinto 9:27; tan-awa ang kahon nga “Sa Unsang Paagi Mabiyaan Ko ang Usa ka Daotang Bisyo?”

12. Unsa ang atong “kasingkasing,” ug nganong pagabantayan gayod nato kini?

¹² Ang maalamong tawo nga si Solomon misulat: “Labaw sa tanan nga pagabantayan, ampingi ang imong kasingkasing, kay niana nagagikan ang mga tuboran sa kinabuhi.” (Proverbio 4:23) Ang atong “kasingkasing” mao ang atong sulod nga pagkatawo, kon unsa kitang matanga sa tawo sa mga mata sa Diyos. Dugang pa, ang hunahuna sa Diyos bahin sa atong “kasingkasing”​—dili ang hunahuna tingali sa uban kanato—​maoy magtino kon makadawat ba kitag walay-kataposang kinabuhi o dili. Ingon ra niana kayano ug kahinungdanon. Busa ang matinumanong si Job nakigsaad uban sa iyang mga mata aron dili siya motan-aw nga maibogon sa usa ka babaye. (Job 31:1) Pagkamaayong panig-ingnan alang kanato! Sa pagpakitag samang kaisipan, usa ka salmista miampo: “Ilikay ang akong mga mata gikan sa pagtan-aw sa butang nga walay-pulos.”​—Salmo 119:37.

13. Kinsa si Dina, ug nganong dili maalamon ang iyang pagpilig mga higala?

¹³ Sumala sa atong nasabtan sa Kapitulo 3, dakog impluwensiya kanato ang atong mga kauban nga kana mahimong makaayo o makadaot. (Proverbio 13:20; 1 Corinto 15:33) Tagda ang pananglitan ni Dina, nga anak babaye sa patriarkang si Jacob. (Genesis 34:1) Bisan pag maayo ang pagkamatuto kaniya sukad sa pagkabata, siya dili maalamong nakighigala sa mga babayeng Canaanhon. Sama sa mga Moabihanon, ang mga Canaanhon nailhang imoral. (Levitico 18:6-25) Sa mga mata sa mga lalaking Canaanhon, apil si Sekem, “ang labing madungganon” sa panimalay sa iyang amahan, si Dina maorag humok ug ilong.​—Genesis 34:18, 19.

14. Sa unsang paagi misangpot sa katalagman ang pagpili ni Dina ug mga higala?

¹⁴ Tingali wala maghunahuna si Dina sa pagpakigsekso sa iyang pagkakita kang Sekem. Hinuon, gibuhat ni Sekem kon unsay giisip nga kinaiyanhon sa kadaghanang Canaanhon sa dihang mapukaw na ang seksuwal nga gana. Wala magpulos ang kataposang pagbalibad ni Dina kay si Sekem ‘nagkuha kaniya ug miamong-among kaniya.’ Si Sekem maorag “nahigugma” kang Dina sa ulahi, apan wala kana makausob sa iyang pag-among-among kaniya. (Genesis 34:1-4) Ug dili lang si Dina ang nag-antos tungod niadto. Ang pagpili niyag mga kauban maoy hinungdan sa mga panghitabo nga nakahatag ug kaulawan sa tibuok niyang pamilya.​—Genesis 34:7, 25-31; Galacia 6:7, 8.

15, 16. Sa unsang paagi makabaton kitag tinuod nga kaalam? (Tan-awa usab ang kahon nga “Mga Kasulatan nga Pamalandongon.”)

¹⁵ Si Dina nakakat-on ug hinungdanong leksiyon human sa mapait nga kasinatian. Kadtong nahigugma ug nagmasinugtanon kang Jehova dili kinahanglang makakat-on ug mga leksiyon sa kinabuhi human lang sa mapait nga kasinatian. Kay nagpatalinghog sila sa Diyos, gipili nila ang ‘paglakaw uban sa maalamong mga tawo.’ (Proverbio 13:20a) Busa ilang masabtan ang “kinatibuk-ang dalan kon unsay maayo” ug malikayan ang mga suliran ug kasakit.​—Proverbio 2:6-9; Salmo 1:1-3.

¹⁶ Ang diyosnong kaalam mabatonan sa tanang nangandoy niini ug kana matagbaw pinaagi sa padayong pag-ampo ug regular nga pagtuon sa Pulong sa Diyos ug sa mga basahong gitagana sa matinumanong ulipon nga matang. (Mateo 24:45; Santiago 1:5) Hinungdanon usab ang pagkamapainubsanon, nga imong mapasundayag kon andam kang mosunod sa tambag sa Kasulatan. (2 Hari 22:18, 19) Pananglitan, gituohan tingali sa usa ka Kristohanon ang prinsipyo nga ang iyang kasingkasing mahimong malimbongon ug desperado. (Jeremias 17:9) Apan kon makasinati siyag suliran tungod sa dili-maalamong panggawi, mapaubsanon ba niyang dawaton ang espesipiko, mahigugmaong tambag ug tabang?

17. Batbata ang usa ka kahimtang nga tingali motungha sa usa ka pamilya, ug ipakita kon unsaon pagpangatarongan sa amahan sa iyang anak.

¹⁷ Handurawa kining kahimtanga. Ang usa ka amahan dili mosugot nga ang iyang anak dalaga ug usa ka ulitawong Kristohanon mag-uban nga walay tsaperon. Ang dalaga moingon: “Wa ka bay salig nako, Pa? Di bitaw mi magbuhat ug daotan!” Ang dalaga mahimong nahigugma kang Jehova ug maayog intensiyon, apan siya ba “nagalakaw sa [diyosnong] kaalam”? Siya ba ‘mikalagiw gikan sa pakighilawas’? O siya ba hungog nga “nagasalig sa iyang kaugalingong kasingkasing”? (Proverbio 28:26) Makahunahuna kag daghan pang prinsipyo nga makatabang sa maong amahan ug sa iyang anak nga mangatarongan bahin niana.​—Tan-awa ang Proverbio 22:3; Mateo 6:13; 26:41.

18, 19. Unsang panental ang nahitabo sa kinabuhi ni Jose, ug giunsa niya kadto pag-atubang?

¹⁸ Ang usa ka buotan nga batan-ong lalaki nga nahigugma sa Diyos ug mikalagiw gikan sa pakighilawas mao si Jose, nga igsoong lalaki ni Dina sa amahan. (Genesis 30:20-24) Samtang bata pa si Jose, nakita niya mismo kon unsay gisangpotan sa pagkadili-maalamon sa iyang igsoong babaye. Walay duhaduhang ang mga nahinumdoman ni Jose ug ang iyang tinguha nga magpabilin sa gugma sa Diyos maoy nanalipod kaniya daghang katuigan sa ulahi didto sa Ehipto sa dihang “adlaw-adlaw” siyang gitental sa asawa sa iyang agalon. Hinuon, kay si Jose ulipon man, dili dayon siya makaluwat sa iyang trabaho ug makapahawa! Angay niyang atubangon ang maong kahimtang sa maalamon ug maisogong paagi. Gihimo niya kadto pinaagi sa sublisubling pagbalibad sa asawa ni Potipar ug, sa kataposan, pagkalagiw gikan kaniya.​—Genesis 39:7-12.

¹⁹ Palandonga kadiyot: Kon si Jose kanunay pang naghanduraw sa pagpakigsekso niadtong bayhana, makapabilin ba siyang matinumanon? Lagmit dili. Imbes maghunahunag daotan, gimahal ni Jose ang iyang relasyon uban kang Jehova, nga dayag sa iyang gisulti sa asawa ni Potipar. Siya miingon: ‘Ang akong agalon . . . wala magdili kanako sa bisan unsang butang gawas kanimo, tungod kay ikaw iyang asawa. Busa unsaon ko pagbuhat kining dakong pagkadaotan ug makasala gayod batok sa Diyos?’​—Genesis 39:8, 9.

20. Sa unsang paagi gimaniobra ni Jehova ang kahimtang ni Jose?

²⁰ Nalipay kaayo si Jehova sa pagkakita nga ang batan-ong si Jose, bisag layo sa iyang pamilya, nagmatinumanon sa adlaw-adlaw. (Proverbio 27:11) Sa ulahi, gimaniobra ni Jehova ang kahimtang mao nga gipagawas si Jose sa bilanggoan ug nahimong primer ministro ug tagdumala sa pagkaon sa Ehipto! (Genesis 41:39-49) Tinuod gayod ang mga pulong sa Salmo 97:10: “Oh kamong mga nahigugma kang Jehova, dumti ninyo ang daotan. Siya nagabantay sa mga kalag sa mga maunongon kaniya; siya nagaluwas kanila gikan sa kamot sa mga daotan”!

21. Sa unsang paagi ang usa ka Saksing batan-ong lalaki sa usa ka nasod sa Aprika nagpakitag moral nga kalig-on?

²¹ Susama usab karon, daghang alagad sa Diyos nagpasundayag nga sila ‘nagdumot sa daotan, ug nahigugma sa maayo.’ (Amos 5:15) Usa ka Saksing batan-ong lalaki sa usa ka nasod sa Aprika nahinumdom nga ang usa niya ka klasmet nga babaye mihagad sa pagpakigsekso kaniya kon tabangan siya sa usa ka pasulit sa matematika. “Gibalibaran ko dayon siya,” matod sa batan-ong lalaki. “Tungod sa pagkamatinumanon, nahuptan ko ang akong dignidad ug pagtahod-sa-kaugalingon.” Tinuod, ang sala mohatag tingali ug “umalaging kalipay,” apan sagad duyogan kanag daghang kasakit. (Hebreohanon 11:25) Dugang pa, kana way bili kon itandi sa malungtarong kalipay nga resulta sa pagkamasinugtanon kang Jehova.​—Proverbio 10:22.

22, 23. (a) Kon ang usa ka Kristohanon makahimog seryosong sala, nganong ang iyang kahimtang dili kay wala nay paglaom? (b) Unsang tabang ang mabatonan sa usa nga nakasala?

²² Tungod sa pagkadili-hingpit, kitang tanan nakigbisog sa pagpugong sa unodnong mga tinguha ug pagbuhat kon unsay matarong sa mga mata sa Diyos. (Roma 7:21-25) Si Jehova nahibalo niini, “nga nahinumdom nga kita abog.” (Salmo 103:14) Hinuon, ang usa ka Kristohanon makahimo usahay ug seryosong sala. Ang iya bang kahimtang wala nay paglaom? Dili sa ingon! Tinuod, ang nakasala tingali makaanig pait nga bunga, sama kang Haring David. Bisan pa niana, ang Diyos kanunayng “andam sa pagpasaylo” niadtong mahinulsolon ug ‘dayag nga mosugid’ sa ilang mga sala.​—Salmo 86:5; Santiago 5:16; Proverbio 28:13.

²³ Dugang pa, ang Diyos malulotong naghatag sa Kristohanong kongregasyon ug “mga gasa nga mga lalaki”​—hamtong sa espirituwal nga mga magbalantay nga may katakos ug maikagong motabang. (Efeso 4:8, 12; Santiago 5:14, 15) Maoy ilang tumong ang pagtabang sa nakasala nga mapasig-uli ang iyang relasyon uban sa Diyos ug, sumala sa giingon sa maalamong tawo, aron siya ‘makabaton ug kasingkasing’ mao nga dili na niya usbon ang maong sala.​—Proverbio 15:32.

24, 25. (a) Sa unsang paagi gipakita sa batan-ong lalaki nga gibatbat sa Proverbio 7:6-23 nga ang iyang “kasingkasing nakulangan”? (b) Sa unsang paagi kita ‘makabaton ug kasingkasing’?

²⁴ Ang Bibliya naghisgot bahin sa mga tawo “kansang kasingkasing nakulangan.” (Proverbio 7:7) Tungod kay dili hamtong sa espirituwal ug walay kasinatian sa pag-alagad sa Diyos, ang tawong “kansang kasingkasing nakulangan” tingali kulag halalom nga pagsabot ug maayong panghukom. Sama sa batan-ong lalaki nga gibatbat diha sa Proverbio 7:6-23, siya tingali mas daling makahimog seryosong sala. Apan, “siya nga nagabaton ug kasingkasing” magasusi sa iyang sulod nga pagkatawo pinaagig regular ug mainampoong pagtuon sa Pulong sa Diyos. Ug bisan pag dili siya hingpit, ipahiuyon niya kutob sa iyang mahimo ang iyang mga panghunahuna, tinguha, emosyon, ug mga tumong sa kinabuhi sa iya sa Diyos. Busa siya “nahigugma sa kaugalingon niyang kalag,” o naghatag ug pabor sa iyang kaugalingon, ug “makakaplag ug maayo.”​—Proverbio 19:8.

²⁵ Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Bug-os ba kong kombinsido nga matarong ang mga sukdanan sa Diyos? Hugot ba kong nagtuo nga ang pagsunod niana moresulta sa di-matukib nga kalipay?’ (Salmo 19:7-10; Isaias 48:17, 18) Kon ikaw may bisan gamay kaayong pagduda, tul-ira kana. Palandonga ang mga sangpotanan sa dili pagtagad sa mga balaod sa Diyos. Dugang pa, ‘tilawi ug tan-awa nga si Jehova maayo’ pinaagi sa pagkinabuhi uyon sa kamatuoran ug pagpuno sa imong kaisipan ug maayong mga hunahuna​—mga butang nga matuod, matarong, maputli, hiligugmaon, ug hamili. (Salmo 34:8; Filipos 4:8, 9) Makaseguro ka nga kon dugang nimo kining himoon, ikaw mas mahigugma sa Diyos, mahigugma sa iyang gihigugma, ug magdumot sa iyang gidumtan. Si Jose dili hingpit. Bisan pa niana, siya ‘nakakalagiw gikan sa pakighilawas’ kay nagpaumol siya kang Jehova latas sa daghang katuigan, sa pagpahimuot kaniya. Hinaot matuod usab kana kanimo.​—Isaias 64:8.

26. Unsang hinungdanong topiko ang sunod nga hisgotan?

²⁶ Gidisenyo sa atong Maglalalang ang atong mga sangkap sa pagsanay, dili ingong mga dulaan aron kalingawan, kondili aron makapanganak ug malipay sa seksuwal nga buhat ingong magtiayon. (Proverbio 5:18) Ang hunahuna sa Diyos bahin sa kaminyoon hisgotan sa mosunod nga duha ka kapitulo.