NAHIBALO KA BA?
Nganong ang pagpatay sa mga kriminal naglakip sa pagbali sa ilang bitiis?
Bahin sa pagpatay kang Jesus ug sa duha ka kriminal diha sa estaka sa pagsakit, ang Ebanghelyo nag-ingon: ‘Ang mga Hudiyo mihangyo kang Pilato nga balion ang ilang mga bitiis ug kuhaon ang mga lawas.’—Juan 19:31.
Sa balaod sa mga Hudiyo, ang lawas sa kriminal nga gibitay sa estaka human patya “kinahanglang dili magpabilin sa estaka sa tibuok gabii.” (Deuteronomio 21:22, 23) Dayag nga gipadapat usab sa mga Hudiyo kini nga balaod ngadto sa mga tawong gilansang sa mga Romano diha sa estaka. Pinaagi sa pagbali sa bitiis sa mga kriminal, mapadali ang ilang kamatayon ug malubong sila sa dili pa magsugod ang Igpapahulay pagsalop sa adlaw.
Sagad ang kamot ug tiil sa tawong gihukman ilansang diha sa estaka. Dihang ipatindog ang estaka, siya mag-antos sa grabeng kasakit kay nagbitay ang iyang lawas diha sa mga lansang. Aron makaginhawa, kinahanglang iduso niya pataas ang iyang lawas pinaagi sa iyang mga tiil nga gilansang. Pero kon gibali na ang iyang mga bitiis, dili na niya kini mahimo. Busa siya mamatay dayon tungod sa asphyxiation (kakulang sa oksiheno kay naglisod sa pagginhawa).
Giunsa paggamit ang mga lambuyog sa pagpakiggubat kaniadto?
Lambuyog ang gigamit ni David sa pagpatay kang Goliat. Dayag nga nakakat-on si David sa paggamit niini niadtong magbalantay pa siyag karnero.—1 Samuel 17:40-50.
Eskultora nga may mga Asiryanhong tiglambuyog nga miatake sa usa ka kinutaang lungsod sa mga Hudiyo
Ang lambuyog makita diha sa mga arte sa Ehipto ug Asirya nga gikan pa sa kapanahonan sa Bibliya. Ang hinagiban dunay lapad nga panit o panapton nga isumpay sa duha ka estrap o kordon. Butangan kini sa tiglambuyog ug hamis o linginon nga bato, nga dos ngadto sa tres pulgadas (5 hangtod 7.5 cm) ang diyametro ug lagmit may gibug-aton nga 250 gramos. Dayon patuyokon niya kini paglabyog ibabaw sa iyang ulo ug buhian ang usa sa mga kordon. Maong ang bato kusog nga malagpot, ug maigo ang target.
Daghang bato sa lambuyog ang nakalotan didto sa Middle East, nga gigamit sa pagpakiggubat sa karaang panahon. Ang batid nga mga manggugubat lagmit makalambuyog ug mga bato nga may gikusgong 160 hangtod 240 kilometros kada oras. Ang mga eskolar wala magkauyon kon matumbasan sa lambuyog ang distansiya nga maabot gamit ang busogan. Apan sama sa busogan, ang lambuyog makamatay.—Maghuhukom 20:16.