LEKSIYON 5
Importante ang Giya Gikan sa Hamtong
KINSAY MOGIYA SA MGA BATA?
Ang mga bata nagkinahanglag giya ug tambag gikan sa mga hamtong. Ingong ginikanan, ikaw ang mas makahatag niana; gani imo kanang responsibilidad. Hinuon, ang ubang hamtong nga mga tawo puwede sab motabang ug motambag sa imong mga anak.
NGANONG IMPORTANTE ANG PAGGIYA SA HAMTONG?
Ang mga batan-on sa daghang nasod wala kaayoy panahon nga makig-uban sa mga hamtong nga tawo. Matikdi kini:
Ang mga bata halos tibuok adlaw nga naa sa eskuylahan, diin mas daghan ang mga estudyante kay sa mga titser ug ubang hamtong.
Human sa klase, ang mga bata walay maabtan sa balay kay parehong naa sa trabaho ang ilang mga ginikanan.
Matod sa usa ka survey sa United States, ang mga bata nga nag-edad ug 8 hangtod 12 anyos moaberids ug mga unom ka oras sa paglingawlingaw kada adlaw sa ilang mga gadyet.a
Ang librong Hold On to Your Kids nag-ingon: “Nagkadaghang batan-on ang dili na mangayog tambag ug giya sa ilang inahan, amahan, titser, ug ubang hamtong nga tawo kondili didto na . . . sa ilang mga kaedad.”
KON UNSAON PAGTAGANAG GIYA
Paggahig panahon uban sa imong mga anak.
PRINSIPYO SA BIBLIYA: “Bansaya ang bata sa dalan nga angay niyang subayon; bisag matigulang na siya dili siya motipas gikan niini.”—Proverbio 22:6.
Normal sa mga bata nga magpagiya ug magpatabang sa ilang mga ginikanan. Gani ang mga eksperto nag-ingon nga bisag ang mga bata matin-edyer na, sagad mas gusto nilang magpatambag sa ilang mga ginikanan kay sa ilang mga kaedad. Si Dr. Laurence Steinberg misulat sa iyang libro nga You and Your Adolescent: “Ang mga ginikanan dako gihapog impluwensiya sa kinaiya ug panggawi sa ilang mga anak hangtod nga sila matin-edyer na.” Siya midugang: “Importante sa mga tin-edyer kon unsay inyong hunahuna ug maminaw sila sa inyong isulti, bisan pag usahay dili sila mouyon niana.”
Pahimusli ang natural nga tinguha sa bata nga maminaw sa imong itudlo. Paggahig panahon uban nila ug isulti ang imong opinyon, gituohan, ug mga eksperyensiya.
Pangitag hamtong nga makatabang sab sa imong anak.
PRINSIPYO SA BIBLIYA: “Ang naglakaw uban sa mga maalamon mahimong maalamon.”—Proverbio 13:20.
Naa ba kay hamtong nga higala nga puwedeng mahimong maayong ehemplo sa imong tin-edyer nga anak? Basin puwede nimo siyang hangyoon nga makig-uban sa imong anak. Siyempre wala kana magpasabot nga gipasa na nimo ang imong responsibilidad ingong ginikanan. Pero ang pagdasig nga gikan sa usa ka kasaligang higala, nga nahibalo kang dili mohimog daotan sa imong anak, makatabang sab sa pagbansay nimo sa imong anak. Sa Bibliya, si Timoteo—bisag dako na—nakabenepisyo pag-ayo sa iyang pagpakig-uban kang apostol Pablo, ug si Pablo nakabenepisyo sab sa ilang panaghigalaay.—Filipos 2:20, 22.
Karon, daghang pamilya ang wala na magpuyo sa usa ra ka balay o lugar, kay ang mga apohan, uyoan, iyaan, ug ubang paryente lagmit nagpuyo na sa laing nasod. Kon mao nay imong kahimtang, hatagig kahigayonan ang imong tin-edyer nga anak nga makakat-on sa ubang hamtong nga may mga hiyas nga gusto nimong makita diha sa imong anak.
a Nakita sa survey nga sa aberids, ang mga tin-edyer mogugol ug halos siyam ka oras sa paglingawlingaw kada adlaw diha sa ilang mga gadyet. Kini nga survey bahin sa mga bata ug tin-edyer wala maglakip sa panahon nga gigamit nila diha sa computer para sa pag-eskuyla o paghimog homwork.