BITIN NGA SUNGAYAN
[Heb., ʽakh·shuvʹ; shephi·phonʹ].
Usa sa malalang mga bitin nga nagpuyo sa Palestina, nga mailhan tungod sa gamayng talinis nga sungay ibabaw sa matag mata niini. Si Raymond Ditmars nagtaho nga ang bitin nga sungayan (Cerastes cornutus) makaplagan sa A nga Aprika gikan sa Algeria hangtod sa Ehipto ug usab sa Arabia ug sa H nga Palestina.
Tungod kay grabe kaayo ang lala sa bitin nga sungayan (bisan tuod dili sagad makamatay sa mga tawo), tukmang gihisgotan ni David ang mapintas nga mga tawo ingong nagbaid sa ilang mga dila “sama nianang sa usa ka halas; ang lala sa bitin nga sungayan anaa sa ilalom sa ilang mga ngabil.”—Sal 140:3; tan-awa ang HALAS, BITIN.
Moabot hangtod sa gitas-ong mga 0.8 m (2.5 p), ang bitin nga sungayan maoy lusparon, samag-balas ug bulok ug magtago diha sa balas, nga maghulat ug tukbonon. Ang dili anad nga mata lisod gayong makakita sa usa ka nagtagong bitin nga sungayan. Sa iyang libro nga Reptiles of the World (1953, pp. 234, 235), gihubit ni Raymond Ditmars ang pipila ka bitin nga sungayan nga iyang nakitang nadakpan: “Sama sa tanang mga bitin sa desyerto, kanunay nilang tabonan sa balas ang ilang mga likod, sa ingon nagtago sa ilang mga lawas. Kon ang mga halwa butangan ug pipila ka pulgadang bunbon, ang mga bitin dili makita sa maadlaw gawas lamang sa ibabaw nga bahin sa ilang mga ulo. Sa pagkubkob sa balas, palaparon pag-ayo niini nga bitin ang iyang lawas, ang ubos nga bahin sa iyang kilid nagsilbing pangkandos, unya pinaagi sa talagsaong pagpabalodbalod sa iyang lawas sa isigkakilid, ang halas molubong diha sa balas o kaha himoon kini pinaagi sa pagtabon sa iyang likod.”
Mahulagwayong Paggamit. Ang bitin nga sungayan, nga igmat ug kalit kaayo nga moatake, nailhan nga moatake ug mga kabayo; busa haom kaayo ang pagtandi nga gihimo diha sa Genesis 49:17 sa tribo ni Dan ingong usa ka “bitin nga sungayan.” Dinhi gitandi ni Jacob si Dan ngadto sa usa ka halas, usa ka bitin nga sungayan, “nga mopaak sa mga tikod sa kabayo aron nga ang nagasakay niini matikay-ang.” Wala niini pakamenosa si Dan, nga daw siya sama sa usa ka daotang bitin diha sa balili nga angayan lamang nga tamakan. Hinunoa, kay may katakos sama sa usa ka bitin, si Dan dakog silbi sa nasod. Pinaagi sa pag-atang sama sa himoon sa usa ka bitin nga sungayan, siya makapaak sa mga tikod sa kabayo nga gisakyan sa manggugubat nga kaaway ug tungod niini kini molumpat ug matikay-ang ang nagsakay niini. Busa, bisag gamay, si Dan nahisama ka peligroso sa usa ka bitin nga sungayan alang sa mga manghahasi sa Israel.