BINHI

Ang Hebreohanong pulong nga zeʹraʽ ug ang Gregong pulong nga sperʹma, nga parehong gihubad nga “binhi,” makaplagan sa daghang higayon diha sa Kasulatan, nga gigamit o gipadapat sa mosunod: (a) sa panguma ug sa pananom, (b) sa binhi sa tawo, ug (c) sa mahulagwayong paagi alang sa “kaliwat.”

Panguma ug Pananom. Ang ekonomiya sa Israel sa panguna nagdepende sa panguma, mao nga daghan ang gihisgotan bahin sa pagpugas, pagtanom, ug sa pag-ani, ug ang “binhi” kanunayng gihisgotan, nga ang una niini maoy diha sa rekord sa ikatulong adlaw sa paglalang sa yuta. Si Jehova nagsugo: “Magpaturok ang yuta ug balili, mga tanom nga magpatunghag binhi, mga bungahoy nga magapamunga sumala sa ilang mga matang, nga ang binhi anaa niana, ibabaw sa yuta.” (Gen 1:​11, 12, 29) Dinhi ang Maglalalang nagbutyag sa iyang katuyoan sa paglukop sa yuta ug mga pananom pinaagi sa pagpadaghan niini pinaagig binhi, nga naglain sa matag matang nga gilalang, aron ang matag usa mamunga ‘sumala sa matang niini’ pinaagi sa kaugalingong lahi nga binhi niini.

Binhi sa Tawo. Ang Hebreohanong termino nga zeʹraʽ gigamit diha sa Levitico 15:16-18; 18:20 maylabot sa paggawas sa binhi sa lalaki. Diha sa Levitico 12:2 ang causative form sa berbong za·raʽʹ (pugas) gihubad diha sa daghang mga hubad pinaagi sa ekspresyon nga “manamkon.” Sa Numeros 5:28 ang passive form sa za·raʽʹ makaplagan uban sa zeʹraʽ ug gihubad nga ‘namabdos pinaagi sa binhi’ (NW), “gipugsan ug binhi” (Yg), “nanamkon” (KJ).

Mahulagwayong Paggamit. Sa kadaghanang kahimtang nga ang pulong nga zeʹraʽ makita sa Bibliya, kini gigamit maylabot sa kaliwat. Sa Genesis 7:3 ang mga liwat sa mga hayop gitawag niini nga termino. Sa Genesis 9:9 gihisgotan ang tawhanong kaliwat ni Noe; sa Genesis 16:10 gihisgotan ang kaliwat sa babaye nga si Agar. Gisugo sa Diyos si Abram ug ang iyang kinaiyanhong “binhi” nga magpatuli ingong ilhanan sa pakigsaad nga gihimo sa Diyos uban kanila.​—Gen 17:7-11.

Pareho ang mga kapadapatan sa Gregong pulong nga sperʹma ug sa Hebreohanong pulong nga zeʹraʽ. (Itandi ang Mat 13:24; 1Co 15:38; Heb 11:11; Ju 7:42.) Gigamit ni Jesu-Kristo ang susamang pulong nga spoʹros (butang nga gipugas) ingong simbolo sa pulong sa Diyos.​—Luc 8:11.

Usa ka Sagradong Tinago. Sa panahon nga gihukman sa Diyos si Adan ug Eva, siya mipahayag ug usa ka tagna nga nakahatag ug paglaom sa ilang mga kaliwat, nga nag-ingon ngadto sa halas: “Ibutang ko ang panag-away tali kanimo ug sa babaye ug tali sa imong binhi ug sa iyang binhi. Siya magsamad kanimo sa ulo ug ikaw magsamad kaniya sa tikod.” (Gen 3:15) Sukad sa sinugdan, kon kinsa kining sinaad nga “binhi” maoy usa ka sagradong tinago sa Diyos.

Kining matagnaong pahayag nagbutyag nga adunay usa ka manluluwas nga maglaglag sa usa nga gihawasan gayod sa halas, nga mao, ang dakong halas ug kaaway sa Diyos, si Satanas nga Yawa. (Pin 12:9) Kini nagpakita usab nga ang Yawa makabaton ug “binhi.” Nanginahanglan ug panahon aron mapatungha kining duha ka binhi ug aron maugmad ang panag-away tali kanila.

Ang binhi sa Halas. Atong mamatikdan nga sa dihang ang Bibliya maghisgot ug “binhi” diha sa simbolikong diwa, wala kini magtumong sa literal nga mga anak, o kaliwat, apan nagtumong niadtong mosunod sa panig-ingnan sa ilang simbolikong “amahan,” niadtong magbaton sa iyang espiritu o disposisyon. Ang unang anak ni Adan ug Eva nga si Cain maoy pananglitan sa usa sa mga kaliwat sa Halas. Si apostol Juan nagpatin-aw niini nga punto: “Ang mga anak sa Diyos ug ang mga anak sa Yawa dayag niining butanga: Ang matag usa nga wala magpadayon sa pagbuhat ug pagkamatarong wala magagikan sa Diyos, ni siya nga wala mahigugma sa iyang igsoon. Kay kini mao ang mensahe nga inyong nadungog sukad pa sa sinugdan, nga kita kinahanglang magbaton ug gugma alang sa usag usa; dili sama kang Cain, nga naggikan sa usa nga daotan ug nagpatay sa iyang igsoon. Ug nganong iyang gipatay siya? Tungod kay daotan ang iyang mga buhat, apan kadtong sa iyang igsoon maoy matarong.”​—1Ju 3:10-12; itandi ang Ju 8:44.

Busa ang binhi sa Halas latas sa kasiglohan naglangkob niadtong nagbaton sa espiritu sa Yawa, nga nagdumot sa Diyos ug nakig-away sa katawhan sa Diyos, ug kini naglakip ilabina sa relihiyosong mga tawo nga nangangkong nag-alagad sa Diyos apan sa pagkatinuod mga mini ug mga salingkapaw. Gipaila ni Jesus ang Hudiyong relihiyosong mga pangulo sa iyang adlaw ingong bahin sa binhi sa Halas, nga nag-ingon kanila: “Mga halas, kaliwat [Gr., gen·neʹma·ta, “mga anak”] sa mga bitin, unsaon ninyo pagkalagiw gikan sa paghukom sa Gehenna?”​—Mat 23:​33, Int.

Anam-anam nga gipadayag ang mga bahin sa tinago sa Diyos labot sa sinaad nga “binhi” sa babaye. Ang mga pangutana nga pagatubagon mao: Ang binhi ba langitnon o yutan-on? Kon kini espirituhanon o langitnon, kini ba magkinabuhi nga yutan-on? Ang binhi ba usa ra o daghan? Unsaon niini sa paglaglag sa Halas ug sa pagluwas sa katawhan?

Ingon sa gipakita na, ang halas nga gitumong ni Jehova sa iyang mga pulong nga gitala sa Genesis 3:15 dili mao ang hayop diha sa yuta. Dayag nga kini dili makasabot sa isyu nga sama sa nalangkit dinhi, ang paghagit sa pagkasoberano ni Jehova. Busa, ingon sa gipadayag sa ulahing mga kalamboan, ang Diyos namulong ngadto sa usa ka intelihenteng indibiduwal, ang iyang pangunang kaaway nga si Satanas nga Yawa. Kining butanga gipatin-aw kanato sa basahon ni Job, sanglit diha niana atong makita nga si Satanas nagpahayag sa iyang akusasyon batok sa integridad ni Job ngadto kang Jehova aron paluyohan ang iyang hagit batok sa pagkasoberano sa Diyos. (Job 1:6-12; 2:1-5) Busa, ang “amahan” sa binhi sa halas dili usa ka literal nga hayop nga halas, kondili usa ka manulonda, espirituhanon nga “amahan,” si Satanas nga Yawa.

Ang ‘binhi sa babaye’ maoy espirituhanon. Busa, bisan unsa pay panglantaw sa matinumanong mga tawo sa kakaraanan labot niining butanga, tataw nga, pinasukad sa kahayag sa Kristohanong Kasulatan, ang sinaad nga ‘binhi sa babaye’ kinahanglang labaw pa gayod kay sa tawo aron ‘makasamad sa ulo’ niining espirituhanong kaaway, niining personang manulonda, ang Yawa. Ang “binhi” kinahanglan gayod nga usa ka gamhanang espirituhanong persona. Sa unsang paagi siya ipatungha, ug kinsa ang iyang ‘inahan,’ ang “babaye”?

Ang sunod nga natalang paghisgot sa sinaad nga “binhi” gipahayag kapin sa 2,000 ka tuig sa ulahi, ngadto sa matinumanong si Abraham. Si Abraham maoy gikan sa linya ni Sem, ug diha sa mas una pa nga tagna gihisgotan ni Noe si Jehova ingong “Diyos ni Sem.” (Gen 9:26) Kini nagpaila sa pag-uyon sa Diyos kang Sem. Sa panahon ni Abraham ang “binhi” nga gisaad gitagna nga moabot pinaagi kang Abraham. (Gen 15:5; 22:15-18) Ang pagpanalangin kang Abraham sa saserdoteng si Melquisedek naghatag ug dugang pamatuod niini. (Gen 14:18-20) Samtang ang pahayag sa Diyos ngadto kang Abraham nagpadayag nga si Abraham makabaton ug kaliwat, kini nagbutyag usab nga ang linya sa katigulangan sa matagnaong sinaad nga “binhi” sa kaluwasan magkinabuhi gayod nga yutan-on.

Usa ka tawo gitagna. Sa paghisgot bahin sa kaliwat ni Abraham ug sa uban pa, ang Hebreohanon ug Gregong mga termino nga gigamit maoy singular, nga sagad nagtumong niini nga kaliwat diha sa linangkob nga diwa. Mopatim-aw nga aduna gayoy usa ka lig-ong katarongan kon nganong ang linangkob nga termino nga zeʹraʽ, “binhi,” imbes ang plural nga pulong nga ba·nimʹ, “mga anak” (ben sa singular), ang sagad nga gigamit maylabot sa kaliwat ni Abraham. Gipunting ni apostol Pablo kini nga kamatuoran sa pagpatin-aw nga sa dihang ang Diyos naghisgot bahin sa mga panalangin nga moabot pinaagi sa binhi ni Abraham, siya pangunang nagtumong sa usa ka tawo, nga mao, si Kristo. Si Pablo nag-ingon: “Karon ang mga saad gisulti kang Abraham ug sa iyang binhi. Kini [o, Siya] wala mag-ingon: ‘Ug sa mga binhi [Gr., sperʹma·sin],’ nga ingon nianang sa daghan, kondili ingon nianang sa usa ra: ‘Ug sa imong binhi [Gr., sperʹma·tiʹ],’ nga mao si Kristo.”​—Gal 3:​16, ftn sa Rbi8.

Ang pipila ka eskolar mitutol sa gipahayag ni Pablo mahitungod sa singular ug plural nga paggamit sa “binhi.” Sila miingon nga sa Hebreohanon ang pulong alang sa “binhi” (zeʹraʽ), kon gamiton alang sa kaliwat, dili mabag-o ang porma diha sa singular ug plural. Dugang pa, ang kaubang mga berbo ug adhetibo dili maoy magpaila kon singular o plural ba ang gitumong sa pulong alang sa “binhi.” Bisan pa niana, adunay laing butang nga nagpakitang ang pagpatin-aw ni Pablo maoy tukma sumala sa gramarya ug sa doktrina. Sa pagpatin-aw niining butanga, ang Cyclopædia ni M’Clintock ug Strong (1894, Tomo IX, p. 506) nag-ingon: “Maylabot sa mga pronombre, ang pagbalay maoy bug-os nga lahi gikan sa nauna [nga mao, ang mga berbo ug mga adhetibo nga gigamit uban sa pulong nga “binhi”]. Ang singular nga pronombre [gigamit uban sa zeʹraʽ] nagpaila sa usa ka indibiduwal, sa usa lamang, o sa usa gikan sa daghan; samtang ang plural nga pronombre naghawas sa tanang kaliwat. Kini nga lagda kanunayng gisunod sa Sept[uagint] . . . Nasabtan ni Pedro kini nga pagbalay, sanglit atong nakita nga siya nagpasabot sa usa lang ka binhi gikan sa Gen. xxii, 17, 18, sa dihang namulong ngadto sa lumad nga mga Hudiyo sa siyudad sa Jerusalem sa wala pa makabig si Pablo (Buh. iii, 26), ingon sa gipakitang panig-ingnan ni David usa ka libo ka tuig kanhi (Sal. lxxii, 17).”

Dugang pa, kini nga reperensiya nag-ingon: “Ang pagpalahi nga gihimo ni Pablo dili maoy tali sa usa ka binhi ug sa laing binhi, kondili tali sa usa ka binhi ug sa daghan; ug kon atong isipon nga siya nagkutlo sa samang teksto nga gikutlo ni Pedro [nga nahisgotan na], ang iyang argumento igo nang gipaluyohan sa pronombre nga ‘iyang [dili ilang] mga kaaway.’ Ang binhi uban sa pronombre nga singular maoy tukmang katumbas sa anak nga lalaki.”

Ingong usa ka pananglitan, ang ekspresyon nga “akong kaliwat” mahimong magtumong sa usa ra o sa daghan. Apan kon human sa maong ekspresyon kini hisgotan ingong “siya,” tataw nga usa ra ka anak o kaliwat ang gipasabot.

Ang saad kang Abraham nga ang tanang banay sa yuta magapanalangin sa ilang kaugalingon pinaagi sa iyang “binhi” dili mahimong maglakip sa tanang kaliwat ni Abraham ingon nga iyang “binhi,” sanglit ang kaliwat sa iyang anak nga si Ismael ug usab sa iyang mga anak pinaagi ni Ketura wala gamita sa pagpanalangin sa katawhan. Ang binhi sa pagpanalangin maoy pinaagi kang Isaac. “Ang pagatawgon nga imong binhi maoy pinaagi kang Isaac,” miingon si Jehova. (Gen 21:12; Heb 11:18) Human niana kini nga saad nahimong mas tin-aw pa sa dihang, sa duha ka anak ni Isaac nga si Jacob ug Esau, si Jacob linain nga gipanalanginan. (Gen 25:​23, 31-34; 27:18-29, 37; 28:14) Dugang pa, nahimo pa gayod kining mas tin-aw pinaagi sa pagpakita ni Jacob nga ang pagtigom sa katawhan maoy ngadto kang Shilo (nga nagkahulogang “Iya Kini; Siya ang Tag-iya Niini”) sa tribo ni Juda. (Gen 49:10) Dayon, taliwala sa tibuok Juda, ang umaabot nga binhi magagikan lamang sa linya ni David. (2Sa 7:12-16) Sa unang siglo K.P., kining inanay nga katin-awan bahin sa saad nasabtan sa mga Hudiyo kinsa sa aktuwal naglaom sa usa lamang ka tawo nga moabot ingong Mesiyas o Kristo, ingong manluluwas (Ju 1:25; 7:​41, 42), bisan tuod sila usab naghunahuna nga ingong kaliwat o binhi ni Abraham sila mao ang inuyonang katawhan ug tungod niana maoy mga anak sa Diyos.​—Ju 8:39-41.

Pagpadako sa gilangkoban niini. Human pugngi sa manulonda ni Jehova si Abraham sa aktuwal nga paghalad sa iyang anak nga si Isaac, ang manulonda miingon kang Abraham: “‘Sa akong kaugalingon ako manumpa,’ mao ang giingon ni Jehova, ‘nga tungod kay imong gibuhat kining butanga ug wala nimo idumili ang imong anak, ang imong bugtong anak, ako magpanalangin gayod kanimo ug ako tinong magpadaghan sa imong binhi sama sa mga bituon sa kalangitan ug sama sa mga lugas sa balas nga anaa sa baybayon; ug ang imong binhi manag-iya sa ganghaan sa iyang mga kaaway. Ug pinaagi sa imong binhi ang tanang nasod sa yuta tinong magapanalangin sa ilang kaugalingon.’”​—Gen 22:16-18.

Kon kini nga saad sa Diyos adunay katumanan sa espirituwal nga binhi, nan kini nagpaila nga adunay uban pa nga idugang ngadto sa usa nga pangunang binhi. Ug si apostol Pablo nagpatin-aw nga tinuod kini. Siya nangatarongan nga si Abraham gihatagan sa panulondon pinaagi sa saad ug dili pinaagi sa balaod. Ang Balaod gidugang lamang aron madayag ang mga kalapasan “hangtod nga ang binhi moabot.” (Gal 3:19) Busa, makataronganon nga ang saad maoy tino ngadto sa tanan niyang binhi, “dili lamang ngadto sa nagatapot sa Balaod, kondili usab ngadto sa nagatapot sa pagtuo ni Abraham.” (Rom 4:16) Ang mga pulong ni Jesu-Kristo ngadto sa mga Hudiyo nga misupak kaniya: “Kon kamo mga anak ni Abraham, buhata ang mga buhat ni Abraham,” nagpaila nga, dili kadtong nahimong kaliwat pinaagi sa unod, kondili kadtong adunay pagtuo nga sama kang Abraham ang giisip sa Diyos nga binhi ni Abraham. (Ju 8:39) Ang apostol naghimo niining espesipiko gayod sa dihang siya nag-ingon: “Dugang pa, kon kamo iya ni Kristo, kamo sa pagkatinuod binhi ni Abraham, mga manununod maylabot sa usa ka saad.”​—Gal 3:29; Rom 9:​7, 8.

Busa, ang saad sa Diyos, “Ako tinong magpadaghan sa imong binhi sama sa mga bituon sa kalangitan ug sama sa mga lugas sa balas nga anaa sa baybayon,” adunay espirituwal nga katumanan ug nagkahulogan nga ang uban pa, nga “iya ni Kristo,” idugang ingong bahin sa binhi ni Abraham. (Gen 22:17; Mar 9:41; 1Co 15:23) Ang Diyos wala magbutyag sa gidaghanon apan nagpakasama niana sa mga bituon ug sa mga lugas sa balas nga dili matino sa tawo ang gidaghanon. Niadto lamang mga 96 K.P., diha sa Pinadayag ngadto kang apostol Juan, nga Iyang gibutyag nga ang espirituwal nga Israel, kadtong “gitimbrehan” sa espiritu sa Diyos, nga maoy timaan sa ilang langitnong panulondon, may gidaghanong 144,000 ka tawo.​—Efe 1:​13, 14; Pin 7:4-8; 2Co 1:22; 5:5.

Kining 144,000 gipakita nga nagbarog uban sa Kordero ibabaw sa Bukid sa Zion. “Kini sila gipalit gikan sa katawhan ingong mga unang bunga ngadto sa Diyos ug sa Kordero.” (Pin 14:​1, 4) Gitugyan ni Jesu-Kristo ang iyang kinabuhi alang kanila, nga ‘nagatabang sa binhi ni Abraham’ ingong ilang dakong Hataas nga Saserdote. (Heb 2:14-18) Malulotong gihatag sa Diyos nga Amahan ngadto sa iyang Anak kini nga kongregasyon, kini nga “pangasaw-onon.” (Ju 10:27-29; 2Co 11:2; Efe 5:21-32; Pin 19:​7, 8; 21:​2, 12) Sila mahimong mga hari ug mga saserdote, ug si Jesus magpaambit kanila sa himaya ug Gingharian nga gihatag kaniya sa Amahan. (Luc 22:28-30; Pin 20:4-6) Sa pagkatinuod, ang sagradong tinago mahitungod sa Binhi maoy usa ka bahin lamang sa dakong sagradong tinago sa Gingharian sa Diyos pinaagi sa iyang Mesiyas.​—Efe 1:​9, 10; tan-awa ang SAGRADONG TINAGO.

Gihulagway ni Pablo kini nga buhat sa Diyos pinaagi sa paghisgot kang Abraham, sa iyang gawasnong asawa (si Sara), ug kang Isaac, ang anak nga gisaad. Gipakasama niya si Sara sa “Jerusalem sa itaas,” ang “atong inahan [nga mao, inahan sa inanak-sa-espiritu nga mga Kristohanon].” Si Isaac gipakasama ngadto niini nga mga Kristohanon ingong mga kaliwat o mga anak niini nga “inahan.”​—Gal 4:22-31.

Ang pag-abot sa “binhi.” Si Jesus, sumala sa napamatud-an na, mao ang pangunang “binhi.” Apan, dili siya ang ‘binhi sa babaye’ (nga mao, sa “Jerusalem sa itaas”) sa panahon sa iyang pagkahimugso ingong tawo. Tinuod, siya maoy kinaiyanhong binhi ni Abraham, pinaagi sa iyang inahan nga si Maria; siya maoy sa tribo ni Juda; ug sa kinaiyanhon pinaagi kang Maria ug subay sa balaod pinaagi sa iyang amaama nga si Jose, siya maoy sa linya ni David. (Mat 1:​1, 16; Luc 3:​23, 31, 33, 34) Busa si Jesus mikuwalipikar pinasukad sa matagnaong mga saad.

Apan sa diha lamang nga si Jesus gianak pinaagi sa balaang espiritu sa Diyos nga siya nahimong ang binhi, o kaliwat, sa babaye ug ang Binhi nga maoy magapanalangin sa tanang kanasoran. Kini nahitabo sa panahon sa iyang bawtismo pinaagi ni Juan didto sa Suba sa Jordan niadtong 29 K.P. Niadtong higayona ang edad ni Jesus maoy mga 30 anyos. Ang balaang espiritu, nga mikunsad kang Jesus, nagpakita ngadto kang Juan ingong usa ka salampati, ug ang Diyos mismo miila kang Jesus ingong iyang Anak niadtong higayona.​—Mat 3:13-17; Luc 3:21-23; Ju 3:3.

Ang pagdugang sa kaubang “binhi,” ang Kristohanong kongregasyon, nagsugod sa panahon sa pagbubo sa balaang espiritu sa adlaw sa Pentekostes 33 K.P. Si Jesus mikayab na ngadto sa langit, ngadto sa presensiya sa iyang Amahan, ug nagpadala na sa balaang espiritu ngadto niining una niyang mga sumusunod, lakip na ang 12 ka apostoles. (Buh 2:1-4, 32, 33) Sa pag-alagad ingong Hataas nga Saserdote sa paagi nga sama kang Melquisedek, siya dinhi naghatag ug dakong ‘tabang’ ngadto sa ikaduhang binhi ni Abraham.​—Heb 2:16.

Panag-away tali sa duha ka binhi. Ang dakong halas nga si Satanas nga Yawa nagpatunghag “binhi” nga nagpakitag hilabihang pagdumot ngadto niadtong nag-alagad sa Diyos ug kinsa may pagtuo nga sama kang Abraham, ingon sa gipamatud-an sa makadaghan diha sa rekord sa Bibliya. Si Satanas misulay sa pagbabag o pagbalda sa pagkaugmad sa binhi sa babaye. (Itandi ang Mat 13:24-30.) Gani kini nga pagdumot migrabe pag-ayo pinaagi sa paglutos sa espirituwal nga binhi, ilabina kang Jesu-Kristo. (Buh 3:13-15) Gihisgotan ni Pablo kining matagnaong drama sa pag-ilustrar, nga nag-ingon: “Ingon nga kaniadto ang usa nga natawo sa paagi sa unod [si Ismael] naglutos sa usa nga natawo sa paagi sa espiritu [si Isaac], mao man usab karon.” (Gal 4:29) Ug ang ulahing asoy nga sa pagkatinuod maoy usa ka tagna naghubit sa pagkatukod sa Gingharian didto sa langit ug sa pagtambog sa Yawa gikan sa langit nganhi sa yuta, nga may hamubo na lamang nga panahon sa pagpadayon sa iyang pagpakig-away. Kini naghinapos: “Ug ang dragon napungot sa babaye, ug nakiggubat sa mga nahibilin sa iyang binhi, nga nagabantay sa mga sugo sa Diyos ug may buluhaton sa pagpamatuod bahin kang Jesus.” (Pin 12:7-13, 17) Kini nga pakiggubat batok sa nahibilin sa binhi sa babaye matapos sa dihang ‘si Satanas dugmokon ilalom sa ilang mga tiil.’​—Rom 16:20.

Pagpanalangin sa tanang banay sa yuta. Si Jesu-Kristo, ang Binhi, naghatag na ug daghang panalangin ngadto sa matinud-anog kasingkasing nga mga tawo pinaagi sa iyang mga pagtulon-an ug pinaagi sa giya nga iyang gihatag sa iyang kongregasyon sukad sa Pentekostes. Apan sa pagsugod sa iyang Usa ka Libo ka Tuig nga Paghari, ang iyang espirituwal nga “mga igsoon,” nga gibanhaw ug nakig-ambit sa iyang pagmando sa Gingharian, mahimo usab nga luyoluyong mga saserdote uban kaniya. (Pin 20:4-6) Sa panahon nga “ang mga patay, ang dagko ug ang gagmay,” mobarog atubangan sa trono aron hukman, kadtong magpasundayag ug pagtuo ug pagkamasinugtanon “magapanalangin sa ilang kaugalingon,” nga makahupot sa kinabuhi pinaagi sa binhi ni Abraham. (Pin 20:11-13; Gen 22:18) Kini magkahulogan ug walay kataposang kinabuhi ug kalipay alang kanila.​—Ju 17:3; itandi ang Pin 21:1-4.

Pagkabanhaw sa “binhi.” Sa pagpatin-aw sa pagkabanhaw sa Binhi nga si Jesu-Kristo, si apostol Pedro nagsulat nga siya “gipatay diha sa unod, apan gibuhi diha sa espiritu.” (1Pe 3:18) Ang iyang isigkaapostol nga si Pablo, sa paghisgot bahin sa pagkabanhaw sa mga kauban ni Kristo, migamit ug sambingay bahin sa panguma. Siya nangatarongan: “Ang imong ipugas dili mabuhi gawas kon kini mamatay una; ug bahin sa imong ipugas, ipugas nimo, dili ang lawas nga motubo, kondili ang usa lamang ka lugas, kaha sa trigo o sa bisan unsang uban pa; apan ang Diyos magahatag niini ug lawas sumala sa iyang gikahimut-an, ug ang matag usa sa mga binhi pagahatagan ug kaugalingong lawas niini. . . . Mao man usab ang pagkabanhaw sa mga patay. Ipugas kini sa pagkadunot, bangonon kini sa pagkadili-madunoton. Ipugas kini sa kaulawan, bangonon kini sa himaya. . . . Ipugas kini ingong lawas nga pisikal, bangonon kini ingong lawas nga espirituhanon.” (1Co 15:36-44) Busa, kadtong naglangkob sa ‘binhi sa babaye,’ ang “binhi ni Abraham,” mamatay, nga magabiya sa yutan-ong mga lawas sa madunot nga unod, ug banhawon uban sa mahimayaon nga dili-madunotong mga lawas.

Dili-madunot nga binhi sa pagsanay. Si apostol Pedro namulong ngadto sa iyang espirituwal nga mga igsoon mahitungod sa ilang ‘pagkahimugso pag-usab ngadto sa usa ka buhi nga paglaom pinaagi sa pagkabanhaw ni Jesu-Kristo gikan sa mga patay, ngadto sa usa ka dili-madunoton ug wala-mahugawi ug dili-malawos nga panulondon.’ Siya miingon, “Gitagana kini sa mga langit alang kaninyo.” Iyang gipasiugda ngadto kanila nga sila gipahigawas dili pinaagig madunot nga mga butang sama sa plata ug bulawan, kondili pinaagi sa dugo ni Kristo. Human niini siya miingon: “Kay kamo gipahimugso pag-usab, dili pinaagi sa madunot, kondili pinaagi sa dili-madunot nga binhi sa pagsanay, pinaagi sa pulong sa buhi ug malungtarong Diyos.” Dinhi ang pulong nga “binhi” mao ang Gregong pulong nga spo·raʹ, nga nagtumong sa binhi nga gipugas, busa mahimong mosanay.​—1Pe 1:​3, 4, 18, 19, 23.

Niini nga paagi gipahinumdoman ni Pedro ang iyang mga igsoon bahin sa ilang relasyon ingong mga anak, dili sa usa ka tawhanong amahan nga mamatay ug dili makahimo sa pagpasa sa pagkadili-madunoton ni sa kinabuhing walay kataposan ngadto kanila, kondili ingong mga anak sa “buhi ug malungtarong Diyos.” Ang dili-madunot nga binhi nga pinaagi niana sila gipahimugso pag-usab mao ang balaang espiritu sa Diyos, ang iyang aktibong puwersa, nga nagalihok uban sa malungtarong Pulong sa Diyos, nga inspirado usab sa espiritu. Si apostol Juan miingon usab bahin sa maong mga inanak-sa-espiritu: “Ang matag usa nga gipanganak gikan sa Diyos dili magpadayon sa pagbuhat ug kasal-anan, tungod kay ang Iyang binhi sa pagsanay nagpabilin diha kaniya, ug siya dili makabuhat ug kasal-anan, tungod kay siya gipanganak gikan sa Diyos.”​—1Ju 3:9.

Kini nga espiritu nga anaa kanila nagalihok aron sila ipahimugso pag-usab ingong mga anak sa Diyos. Kini maoy usa ka puwersa alang sa kahinlo, ug kini mamunga sa bunga sa espiritu, dili sa dunot nga mga buhat sa unod. Busa ang tawo nga nagbaton niining binhi sa pagsanay diha sa iyang kaugalingon dili magbatasan sa mga buhat sa unod. Si apostol Pablo nagkomento bahin niining butanga: “Kay ang Diyos nagtawag kanato, dili alang sa kahugawan, kondili labot sa pagkabalaan. Busa, ang tawo nga wala manumbaling, wala manumbaling sa tawo, kondili sa Diyos, kinsa maoy nagbutang sa iyang balaang espiritu diha kaninyo.”​—1Te 4:​7, 8.

Hinunoa, kon ang usa niini nga mga inanak-sa-espiritu magpadayon sa pagsukol sa espiritu o ‘magpaguol’ niini, nga mao, ‘magpasubo’ niini o ‘magpasakit’ niini, bawion ra sa Diyos ang iyang espiritu gikan kaniya. (Efe 4:​30, Int; itandi ang Isa 63:10.) Ang usa ka tawo mahimong maghingapin pa gani pinaagi sa pagpasipala batok sa espiritu, nga magpahinabog dakong kadaot kaniya. (Mat 12:​31, 32; Luc 12:10) Busa gipasiugda ni Pedro ug Juan ang panginahanglan sa padayong paghupot sa pagkabalaan ug sa gugma sa Diyos, sa kinasingkasing nga paghigugma sa mga igsoon, ug sa pagpasakop sa paggiya sa espiritu sa Diyos, sa ingon magpamatuod sa kaugalingon nga usa ka matuod, maunongong anak sa Diyos.​—1Pe 1:14-16, 22; 1Ju 2:​18, 19; 3:​10, 14.