MANANAP, SIMBOLIKO NGA MGA

Sukad sa karaang kapanahonan, ang katawhan nakamatikod sa mga kinaiyahan ug mga hiyas sa mga hayop ug nagpadapat niini sa mahulagwayon o sa simbolikong diwa ngadto sa mga tawo, katawhan, kagamhanan, ug mga organisasyon. Ang Bibliya naggamit pag-ayo niining epektibo nga mga paagi sa pag-ilustrar. Ang mga pananglitan labot sa mahulagwayong paggamit sa mga hiyas sa usa ka hayop, o sa mga kinaiyahan niini, gilista diha sa kaubang mga tsart.

Ang mga Mananap Ingong mga Simbolo sa mga Kagamhanan. Ang pipila ka pangunang mga gahom sa kalibotan sa kasaysayan direktang makita diha sa rekord sa Bibliya, ug kining tanan, ingon man ang ubang mga nasod, migamit sa mga hayop ingong mga simbolo sa ilang mga kagamhanan. Sa Ehipto, ang halas pangunang gigamit, ang larawan sa sagradong bitin, nga makita diha sa purong sa mga Paraon. Apan, ang Ehipto gihawasan usab sa torong baka, sama sa Asirya. Ang Medo-Persia migamit sa agila (ang mga taming sa mga Medianhon adunay bulawang agila; ang mga Persianhon adunay agila diha sa tumoy sa bangkaw). Ang Atenas gihawasan sa bukaw; ang Roma gihawasan sa agila; ang Gran Britanya gihawasan sa leyon; ang Tinipong Bansa gihawasan sa agila. Sukad pa sa kanhing kapanahonan ang Tsina gisimbolohan sa dragon.

Ang Mapintas nga mga Mananap sa Daniel ug sa Pinadayag. Ang mga mananap nga gihubit niini nga mga basahon nga naghawas sa politikanhong mga gingharian o mga kagamhanan, nga naghupot ug gahom sa pagmando ug awtoridad, tataw nga giasoy. (Dan 7:​6, 12, 23; 8:20-22; Pin 16:10; 17:​3, 9-12) Ang pagsusi sa mga teksto sa Bibliya nagpadayag nga, bisan tuod kining politikanhong ‘mapintas nga mga mananap’ lainlain ug simbolo, bisan pa niana kining tanan adunay pipila ka kinaiyahan nga magkapareho. Ang tanan gipakita nga nakigbatok sa pagmando sa Diyos pinaagi sa Mesiyanikong Gingharian ibabaw sa katawhan. Sila usab gihulagway ingong batok sa “mga balaan” sa Diyos, ang iyang gipakigsaaran nga katawhan, una ang Hudiyohanong nasod, dayon ang Kristohanong kongregasyon. Kadtong espesipiko nga ginganlan (Medo-Persia ug Gresya) maoy pangunang mga gahom sa kalibotan, ug ang paghisgot sa pagkadako sa uban pang mga gahom ug sa ilang mga aksiyon nagpaila nga kini usab dili gagmayng mga gingharian. (Mamatikdan nga ang ubos nga mga gingharian gisimbolohan pinaagig mga sungay diha sa pipila ka kahimtang.) Ang tanang mananap gilarawan ingong agresibo kaayo, nga nagtinguha sa pagmando sa mga nasod o mga katawhan nga maabot sa ilang gahom.​—Itandi ang Dan 7:​17, 18, 21; 8:9-11, 23, 24; Pin 13:4-7, 15; 17:12-14.

Daghang komentarista naningkamot sa paglimite sa katumanan sa mga panan-awon bahin sa mga mananap diha sa basahon ni Daniel aron kini dili mosaylo sa panahon nga si Jesu-Kristo dinhi sa yuta, nga sa maong panahon ang Imperyo sa Roma mao ang dominanteng gahom. Apan, ang mga tagna mismo nagpatin-aw nga kini mosaylo pa niana nga panahon. Ang kataposang mga dagway sa mga mananap gipakita nga molungtad pa hangtod sa ‘pag-abot sa tino nga panahon nga ang mga balaan sa Diyos manag-iya sa gingharian’ diha sa “tinudlong panahon sa kataposan.” Dayon ang Mesiyas maghanaw sa maong mananapong pagsupak hangtod sa kahangtoran. (Dan 7:21-27; 8:19-25; itandi usab ang Pin 17:​13, 14; 19:​19, 20.) Mamatikdan nga si Kristo Jesus dayag nga nagtagna nga ang pagsupak sa Mesiyanikong Gingharian magpadayon hangtod sa panahon sa kataposan, mao nga ang iyang mga tinun-an nga nagwali sa Gingharian sa maong panahon “pagadumtan sa tanang kanasoran.” (Mat 24:​3, 9-14) Kini tatawng maglakip gayod sa tanang nasod, ilabina ang mga gahom sa kalibotan, nga mahimong bahin sa ulahing mga dagway o mga kapahayagan sa simbolikong mapintas nga mga mananap.

Ang panan-awon ni Daniel bahin sa mga mananap nga migula gikan sa dagat. Human matapos sa Ehipto ug Asirya ang ilang mga yugto sa pagmando, ug sa hapit nang matapos ang pagmando sa Imperyo sa Babilonya, si Jehova nga Diyos mihatag kang Daniel sa usa ka panan-awon bahin sa “upat ka dagko kaayong mananap” nga migula gikan sa dakong dagat. (Dan 7:1-3) Gipakasama sa Isaias 57:20 ang mga tawo nga nahimulag sa Diyos ngadto sa dagat, nga nag-ingon: “Apan ang daotan maoy sama sa dagat nga gikusokuso, sa dihang kini dili mahimong linaw, nga ang katubigan niini nagpadayon pagtugpo ug lusay ug lapok.”​—Tan-awa usab ang Pin 17:15.

Ang mga komentarista sa Bibliya kanunayng naglangkit niini nga panan-awon uban sa dakong larawan diha sa ikaduhang kapitulo sa Daniel. Ingon sa gipakita sa pagtandi sa kapitulo 2 ug 7, adunay tinong mga kaamgiran. Ang dakong larawan adunay upat ka pangunang bahin o seksiyon, nga ikatandi sa upat ka mananap. Ang mga metal sa larawan nagsugod sa labing bililhon, ang bulawan, ug nagkaubos ang matang, samtang ang mga mananap nagsugod sa halangdon nga leyon. Sa maong duha ka panan-awon ang ikaupat nga bahin, o “gingharian,” nakadawat ug linaing pagtagad, nagpakitag komplikado kaayong dagway, nagpaila ug bag-ong mga elemento, ug nagpadayon hangtod sa panahon nga gipahamtang ang paghukom sa Diyos batok niini tungod sa pagsupak sa pagmando sa Diyos.

Sa hamubo ang upat ka mananap mao: usa ka leyon, nga sa sinugdan may mga pako sa agila, dayon nawad-an niini ug nakabaton ug tawhanong mga hiyas; usa ka oso (dili kaayo halangdon ug bakikaw molihok nga linalang kay sa leyon), nga kumakaon ug daghang unod; usa ka leopardo nga may upat ka pako (nga nakadugang sa katulin gayod niini) ug upat ka ulo; ug ang ikaupat nga mapintas nga mananap walay katumbas nga bisan unsang hayop, kusganon kaayo, nga may dagkong ngipon nga puthaw, napulo ka sungay, ug lain pang sungay nga may mga mata ug “baba nga nagsulti ug dagkong mga butang.” Ang dakong bahin sa kapitulo nag-asoy bahin sa ikaupat nga mananap ug sa talagsaong sungay niini. Bisan tuod “nagkalainlain ang matag usa” ka mananap, ang ikaupat nga mananap lahi gayod kaayo.​—Dan 7:3-8, 11, 12, 15-26.

Sa kataposang ikaupat nga bahin sa ikapitong siglo W.K.P., ang Babilonya nahimong dominanteng gahom sa Tungang Sidlakan. Ang gingharian sa Babilonya kusog kaayong nagpadako sa dominyo niini ibabaw sa Sirya ug Palestina, nga nagpukan sa gingharian sa Juda uban sa mga magmamando niini sa linya ni David kinsa milingkod sa mahimayaong trono ni Jehova didto sa Jerusalem. (1Cr 29:23) Mamatikdan nga, sa dihang gipasidan-an ang Juda sa taliabot nga pagkapukan niini sa Babilonya, gipakasama ni manalagnang Jeremias ang umaabot nga mananakop ngadto sa ‘usa ka leyon nga mitungas gikan sa kalibonan.’ (Jer 4:5-7; itandi ang 50:17.) Human mapukan ang Jerusalem, si Jeremias miingon nga ang kasundalohan sa Babilonya maoy “matulin pa kay sa mga agila” sa ilang paggukod sa mga Judeanhon. (Lam 4:19) Gipakita sa kasaysayan nga ang pagpadako sa dominyo sa Babilonya, nga sa usa ka panahon nakaabot hangtod sa Ehipto, sa wala madugay nahunong, ug sa ulahing yugto sa imperyo, ang mga magmamando sa Babilonya dili na kaayo agresibo kay sa una.

Napukan sa gingharian sa Medo-Persia ang Babilonya, uban ang kinapusoran niini didto sa kabungtoran dapit sa sidlakan sa kapatagan sa Mesopotamia. Ang Imperyo sa Medo-Persia medyo lahi gikan sa Semitikanhong Imperyo sa Babilonya, ingong unang Japetikanhon (o Aryan) nga gahom nga nahimong dominante diha sa Tungang Sidlakan. Ang mga Hudiyo, bisan tuod gitugotan sa pagbalik sa Juda, nagpadayon ingong sakop nga katawhan ubos sa yugo sa Medo-Persia. (Neh 9:​36, 37) Kini nga imperyo mas hangol pa sa pagbaton ug teritoryo kay sa Imperyo sa Babilonya, nga nagpadako sa dominyo niini gikan sa “India ngadto sa Etiopia.”​—Est 1:1.

Ang pagmando sa Medo-Persia natapos pinaagig dali kaayong pagsakop niana sa Gresyanhong kasundalohan nga gipangunahan ni Alejandrong Bantogan. Sulod sa pipila lamang ka tuig siya nakatukod ug imperyo nga naglakip sa mga dapit sa Uropa, Asia, ug Aprika. Kini ang unang gahom gikan sa Uropa nga naghupot niana nga posisyon. Human sa kamatayon ni Alejandro ang iyang mga heneral nag-ilog sa pagkontrolar sa imperyo, ug sa ulahi ang upat kanila nakahupot sa pagmando sa nagkalainlaing seksiyon. Ang Palestina giawayan sa magkaribal nga Seleucid ug Ptolemaiko nga mga gingharian.

Ang Imperyo sa Gresya sa ulahi bug-os nga nailog sa Roma. Nalabwan sa Imperyo sa Roma ang tanan nga naunang mga imperyo dili lamang sa gidak-on sa dominyo niini (nga naglakip sa tibuok dapit sa Mediteranyo ug sa ulahi miabot sa Kapupud-an sa Britanya) kondili sa pagkaepektibo usab sa kasundalohan niini ug sa kalig-on sa pagpadapat sa Romanhong balaod ngadto sa mga lalawigan sa halayong bahin sa imperyo. Siyempre, ang Roma mao ang politikanhong kasangkapan nga gigamit sa pagpatay sa Mesiyas, si Kristo Jesus, ingon man sa paglutos sa unang Kristohanong kongregasyon. Human niana ang imperyo milungtad sa halos usa ka libo ka tuig diha sa lainlaing porma apan sa ulahi nabahin ngadto sa lainlaing kanasoran, nga sa kataposan ang Britanya nakabaton sa dominanteng posisyon.

Ang historyador nga si H. G. Wells mihimo sa mosunod nga makaiikag nga mga obserbasyon labot sa pagkalahi sa Imperyo sa Roma: “Karon kining bag-ong Romanhong gahom nga nahimong magmamando sa kasadpang kalibotan sa ikaduha ug unang mga siglo W.K. sa daghang paagi lahi gikan sa bisan unsang dagkong imperyo nga nagmando sa sibilisadong kalibotan. Sa sinugdan dili kini usa ka monarkiya, ug dili kini minugna ni bisan kinsa nga bantogang mananakop. . . . Kini mao ang unang imperyo nga republika nga nakalingkawas sa pagkapuo ug padayong milambo. . . . Ang Hamitikanhon ug Semitikanhon nga populasyon niini diyutay ra kay sa bisan unsang nauna nga imperyo. . . . Hangtod sa maong panahon kini maoy usa ka bag-ong sistema diha sa kasaysayan, kini maoy usa ka gipadakong republika nga Aryan. . . . Kini kanunayng nagbag-obag-o. Kini wala gayod mahimong lig-on. Sa diwa ang pag-eksperimento [labot sa pagdumala] napakyas. Sa diwa ang pag-eksperimento wala gayod matapos, ug ang Uropa ug Amerika karong adlawa naningkamot gihapon sa pagsulbad sa mga gumonhap sa tibuok-kalibotang pagdumala sa kahikayan sa estado nga unang giatubang sa Romanong katawhan.”​—The Pocket History of the World, 1943, pp. 149-151.

Ang laking karnero ug ang laking kanding. Diha sa panan-awon nga nadawat ni Daniel duha ka tuig sa ulahi (Dan 8:1), ang mga gahom nga gihawasan sa duha ka simbolikong mga mananap nga nalangkit tin-aw nga ginganlan. Ang gingharian sa Medo-Persia gilarawan dinhi ingong usa ka laking karnero nga may duha ka sungay, nga ang mas taas nga sungay mitubo sa ulahi. Gipakita sa kasaysayan nga sa sinugdan ang mga Medianhon mao ang mas kusganon, ug sa ulahi ang mga Persianhon mao ang milabaw, bisan tuod kining duha ka katawhan padayong nagkahiusa ingong usa ka gahom. Ang laking kanding nga tulin kaayong midagan latas sa kalibotan nagsimbolo sa Gresyanhong gahom sa kalibotan. (Dan 8:3-8, 20, 21) Ang matagnaong panan-awon nagpakita nga ang “dakong sungay” sa kanding nga diha sa taliwala sa mga mata niini, nga naglarawan sa unang hari, nabali “sa dihang kini nahimong gamhanan,” ug upat ka gingharian ang mitungha, apan dili kaayo kusganon. (Dan 8:​5, 8, 21, 22) Ang dali nga pagsakop ni Alejandro sa Imperyo sa Medo-Persia nahisgotan na, ingon man ang pagkabahin sa iyang gingharian taliwala sa upat sa iyang mga heneral.

Takos usab nga hisgotan dinhi nga ang samang nasod o ang mga magmamando niini mahimong hawasan sa laing mga simbolo nga hayop diha sa laing mga tagna. Sa ingon, ang mga hari sa Asirya ug Babilonya gihawasan sa mga leyon diha sa Jeremias 50:​17, samtang sa Ezequiel 17:3-17 ang mga magmamando sa Babilonya ug Ehipto gilarawan pinaagig dagkong mga agila. Sa laing teksto gipakasama ni Ezequiel si Paraon sa Ehipto sa usa ka “dako kaayong linalang sa dagat” nga naghigda sa kasapaan sa Nilo. (Eze 29:3) Sanglit ang Medo-Persia ug Gresya gihawasan ug tinong mga simbolo diha sa Daniel kapitulo 8, mahimo usab nga kini gihawasan sa ubang mga simbolo diha sa naunang panan-awon (Dan 7) ug usab sa misunod nga mga tagna.

Ang pitoy-ulo nga mapintas nga mananap nga migula gikan sa dagat. Diha sa panan-awon nga nakita ni apostol Juan ug gitala diha sa Pinadayag 13, usa ka pitoy-ulo, napulog-sungay nga mapintas nga mananap ang migula gikan sa dagat, samag leopardo, apan may tiil sa usa ka oso ug baba sa usa ka leyon. Busa kini maoy usa ka kalangkoban sa pipila ka simbolo nga nakita diha sa panan-awon ni Daniel bahin sa upat ka mananap. Ang dragon, nga gipaila diha sa Pinadayag 12:9 ingong si Satanas nga Yawa, naghatag sa mananap sa awtoridad ug gahom niini. (Pin 13:​1, 2) Ang pito ka ulo (nga may napulo ka sungay) sa mananap nagpalahi niini gikan sa usay-ulo nga mga mananap sa panan-awon ni Daniel. Ang pito (ug ang napulo) sagad nga giila ingong Biblikanhong mga simbolo sa pagkakompleto. (Tan-awa ang NUMERO.) Kini gipamatud-an pinaagi sa gidak-on sa dominyo sa mananap, kay kini nagbaton ug awtoridad, dili ibabaw sa usa ka nasod o grupo sa mga nasod, kondili “ibabaw sa matag tribo ug katawhan ug pinulongan ug nasod.” (Pin 13:​7, 8; itandi ang 16:​13, 14.) Nakamatikod bahin niini, ang The Interpreter’s Dictionary of the Bible nag-ingon: “Ang una niini nga mga mananap [sa Pin 13] nagbaton diha niini sa hiniusang mga kinaiyahan sa upat ka mananap sa panan-awon ni Daniel . . . Busa, ang unang mananap naghawas sa hiniusang mga puwersa sa tanang politikanhong pagmando sa kalibotan nga batok sa Diyos.”​—Giedit ni G. Buttrick, 1962, Tomo 1, p. 369.

Duhay-sungay nga mananap. Dayon si Juan nakakita ug mananap gikan sa yuta nga may duha ka sungay nga sama niadtong sa aghop nga nating karnero, apan nagsulti ingon sa usa ka dragon, nga naggamit sa bug-os nga awtoridad sa unang mapintas nga mananap nga bag-o pang gihubit. Kini nagsugo sa paghimog usa ka larawan sa nagmando sa tibuok kalibotan nga pitoy-ulo nga mananap, nga nagpugos sa tanang tawo sa pagdawat sa “marka” niini.​—Pin 13:11-17.

Mahinumdoman nga ang duhay-sungay nga laking karnero sa Daniel kapitulo 8 naghawas sa duha ka gahom, ang Medo-Persia. Siyempre, kana nga gahom dugay nang nahanaw sa adlaw ni apostol Juan, ug ang iyang panan-awon maoy bahin sa umaabot pa nga mga butang. (Pin 1:1) Dihay uban pang tagduha ka gahom nga milungtad sukad sa adlaw ni Juan, apan taliwala niini ang makasaysayanhong panag-uban sa Britanya ug Tinipong Bansa mao ang ilabinang makaiikag ug dugayng naglungtad.

Ang laing talagsaong kinaiyahan sa duhay-sungay nga mananap, ang pagsulti niini sama sa usa ka dragon, makapahinumdom sa “baba nga nagsulti ug dagkong mga butang” labot sa talagsaong sungay sa ikaupat nga mananap sa Daniel 7 (ber 8, 20-26); samtang ang ‘pagpahisalaag’ niini sa mga molupyo sa yuta ikatandi sa paglimbong nga gihimo sa ‘mabangis nga hari’ nga gihubit sa Daniel 8:23-25.​—Pin 13:​11, 14.

Ang sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap. Diha sa Pinadayag 17 ang apostol nagtala sa iyang panan-awon bahin sa usa ka sanag-pulang bulok nga mananap nga may pito ka ulo ug napulo ka sungay, nga gisakyan sa simbolikong babaye nga “Dakong Babilonya.” Busa, kini nga mananap kaamgid, o maoy larawan, sa unang mananap sa Pinadayag 13 apan lahi tungod sa sanag-pulang bulok niini ug sa kamatuoran nga walay mga korona nga nakita diha sa napulo ka sungay niini. Sa pagkakita sa mananap, si Juan giingnan nga ang lima sa pito ka hari nga gihawasan sa pito ka ulo napukan na, samtang ang usa naglungtad pa niadtong panahona, ug ang ikapito umaabot pa. Ang sanag-pulang bulok nga mananap maoy ikawalong hari apan naggikan o maoy produkto sa nangaging pito. Ang “napulo ka hari” nga gihawasan sa napulo ka sungay naglungtad ug nagbaton ug awtoridad duyog sa sanag-pulang mananap sulod sa hamubo nga panahon. Sa pagpakiggubat batok sa Kordero, si Jesu-Kristo, ug niadtong uban kaniya, sila mangapukan sa kapildihan.​—Pin 17:3-5, 9-14.

Ang pipila ka eskolar mipadapat niini nga panan-awon ngadto sa paganong Roma, ug ang pito ka ulo ngadto sa pito ka emperador sa Roma, nga gisundan sa ikawalo nga emperador. Apan, sila wala magkauyon kon kinsa niini nga mga emperador ang angayng ilakip. Ang Bibliya naghisgot lamang sa ngalan sa tulo ka Romanong emperador, nga ang ikaupat (si Nero) gihisgotan ubos sa titulo nga “Cesar.” Nasabtan sa ubang mga eskolar nga ang “mga ulo” o “mga hari” naghawas sa mga gahom sa kalibotan, sama sa makita diha sa basahon ni Daniel. Makaiikag nga ang Bibliya nagngalan sa lima ka gahom sa kalibotan diha sa Hebreohanong Kasulatan, nga mao, ang Ehipto, Asirya, Babilonya, Medo-Persia, ug Gresya, samtang ang Gregong Kasulatan nagngalan sa ikaunom, ang Roma, nga nagmando sa adlaw ni Juan. Bisan tuod wala niini nganli ang ikapitong “hari,” ang dili pagngalan niini masabtan tungod kay kini wala pa motungha sa dihang gitala ni Juan ang Pinadayag. Ang ikawalong hari, ang simbolikong sanag-pulang mananap, sa usa ka paagi naghiusa niining pito ka ulo diha kaniya samtang sa samang higayon siya naggikan niini nila.

[Chart sa panid 285]

SIMBOLISMO SA MGA BUTANG NGA MAAYO

HAYOP

KINAIYAHAN O HIYAS

SIMBOLISMO

Agila

Layog panan-aw

Kaalam, hiyas sa “buhing linalang” duol sa trono ni Jehova (Pin 4:7)

Mailahong pagsabot, abanteng panglantaw sa espirituwal sa mga alagad sa Diyos (Mat 24:28; Luc 17:37)

Agila, mga pako sa

Puwersa sa paglupad

Makapalagsik nga kabaskog, paglahutay (Sal 103:5; Isa 40:31)

Pag-atiman, panalipod

Pag-atiman ni Jehova sa Israel (Ex 19:4) ug sa iyang “babaye” (Pin 12:14)

Asno

Mobuhat ug hago nga trabaho

Tribo ni Isacar mohimog hago nga trabaho (Gen 49:​14, 15)

Bayeng osa

Matulin

Tribo ni Neptali abtik sa pagpakiggubat (Gen 49:21)

Dili daling matakilpo

Kalig-on ug paggiya ni Jehova sa mga lakang sa usa ka tawo (2Sa 22:34; Sal 18:33)

Hiligugmaon

Asawa sa usa ka tawo (Pr 5:19)

Bitin nga sungayan (halas)

Peligroso

Tribo ni Dan, may katakos nga magbalantay sa luyo sa Israel (Gen 49:17)

Gasela (ug ang susama nga mga hayop)

Matahom, hiligugmaon

Matulin

Hinigugmang magbalantay sa Sulamita (Aw 2:9)

Katulin sa Gadhanong mga manggugubat (1Cr 12:8)

Halas

Mabinantayon (Gen 3:1)

Mga alagad sa Diyos mabinantayon (Mat 10:16)

Himungaan

Mapanalipdanon sa mga piso

Malumong kahingawa ni Jesus (Mat 23:37; Luc 13:34)

Isda

Ang pipila ka isda maoy mahinlo sumala sa Balaod (Lev 11:9)

Ang maayo, matarong nga katawhan takos alang sa Gingharian (Mat 13:47-50)

Kabayo (puti)

Sakyanan sa gubat

Matarong nga pakiggubat (Pin 19:​11, 16)

Kanding

Halad nga hayop

Si Jesu-Kristo ingong usa ka halad (Heb 9:​11-14)

Karnero

Halad nga hayop; maaghop, daling mosunod, anad

Si Jesu-Kristo, “ang Kordero sa Diyos” (Ju 1:29; Pin 5:6; 14:1; 22:3)

Panon sa katawhan ni Jehova (Sal 79:13; Ju 10:7; Heb 13:20)

Mga tawong nagabuhat ug maayo ngadto sa espirituwal nga mga igsoon ni Kristo, ug nga makabaton sa mga panalangin sa Gingharian (Mat 25:32-34)

Leyon

Halangdon, maisog, malaglagon sa mga kaaway

Hustisya, hiyas sa “buhing linalang” duol sa trono ni Jehova (Pin 4:7)

Si Jesus ingong halangdon, Hari, tigpahamtang sa hustisya (Gen 49:9; Pin 5:5)

Si Jehova (Isa 31:4; Os 11:10)

Katawhan ni Jehova (Miq 5:8)

Lobo

Manggugubat

Tribo ni Benjamin, manggugubat batok sa mga kaaway sa Diyos (Gen 49:27)

Salampati (tukmo)

Hiligugmaon, matahom, inosente

Babayeng Sulamita (Aw 1:15; 5:2)

Mga alagad sa Diyos inosente, dili mga malinapason sa balaod (Mat 10:16)

Makapauli sa pinuy-anan niini

Katawhan ni Jehova ginatigom (Isa 60:8)

Toreyong baka (nating baka)

Halad nga hayop

Bunga sa mga ngabil, mga halad sa pagdayeg (Os 14:2; Heb 13:15)

Si Jesu-Kristo ingong usa ka halad (Heb 9:​11-14)

Torong baka

Kusganon, puwersado (Job 39:9-11)

Gahom, hiyas sa “buhing linalang” duol sa trono ni Jehova (Pin 4:7)

[Chart sa panid 286]

SIMBOLISMO SA BUTANG NGA DAOTAN UG DILI MAAYO

HAYOP

KINAIYAHAN O HIYAS

SIMBOLISMO

Ang mga hayop sa katibuk-an

Walay kabuot

Daotang mga tawo (2Pe 2:12; Jud 10)

Agila

Mapintas, mananagit

Mga hari sa Babilonya ug Ehipto (Eze 17:​3, 7, 12, 15)

Anay (baboy)

Mahugaw

Mga apostata (2Pe 2:22)

Asno

Higal sa sekso

Walay pagtuo nga Juda midangop sa Asirya ug Ehipto (Eze 23:20)

Dragon

Manunukob, nagadugmok, nagalamoy

Si Satanas nga Yawa (Pin 12:9)

Hari sa Babilonya (Jer 51:34, ftn sa Rbi8)

Halas

Malipatlipaton, malimbongon (2Co 11:3)

Si Satanas nga Yawa (Pin 12:9)

Iro

Mabangis, mahugaw, molihok nga ginurupo, walay katagbawan sa sekso

Daotang mga kaaway ni David (Sal 22:16; 59:​6, 14)

Seksuwal nga kahiwian (Deu 23:18; Flp 3:2; Pin 22:15)

Walay bili nga indibiduwal (2Sa 16:9)

Daotang mga magbalantay sa Israel (Isa 56:​10, 11)

Panglantaw sa karaang mga Hudiyo sa dili-tinuling mga Hentil (Mat 15:​26, 27)

Mga apostata (2Pe 2:22)

Irong ihalas

Malansison, malimbongon

Maluibon nga si Haring Herodes Antipas (Luc 13:32)

Isda

Ang pipila ka isda mahugaw sumala sa Balaod (Lev 11:10-12)

Daotang mga tawo, dili takos alang sa Gingharian (Mat 13:47-50)

Kabayo

Bililhon sa panaggubat (Job 39:19-25)

Panaggubat, kasangkapan sa gubat (Sal 33:17; 147:10; Isa 31:1; Jer 4:13)

Higal sa sekso

Nabuang-sa-seksong mga Israelinhon sa adlaw ni Jeremias (Jer 5:8)

Kamelyo (baye)

Walay tumong sa pagpangitag katumanan sa tinguha

Pagkadili-matinumanon sa Israel sa pagdangop sa paganong mga nasod ug sa ilang mga diyos (Jer 2:23)

Kanding

Gahian, independenteng disposisyon, hilig nga manungag

Mga tawong dili mahigalaon ngadto sa espirituwal nga mga igsoon ni Kristo, mga tawong “tinunglo” ngadto sa kalaglagan (Mat 25:​32, 41, 46)

Gresyanhong Gahom sa Kalibotan (Dan 8:​5, 21)

Karnero (laki)

Hilig manungag

Medo-Persianhong Gahom sa Kalibotan (Dan 8:​3, 4, 20)

Leopardo

Matulin

Dali nga pagpanakop sa mga Caldeanhon (Hab 1:8)

Gresyanhong Gahom sa Kalibotan (Dan 7:6)

Leyon

Mabangis, mapintas, manunukob

Daotang mga kaaway ni David (Sal 22:13)

Babilonyanhong Gahom sa Kalibotan (Dan 7:4)

Mga hari sa Asirya ug Babilonya (Jer 50:17)

Yawa (1Pe 5:8)

Lobo

Mabangis, mapintas, luog, malansison

Mini nga mga manalagna (Mat 7:15)

Daotan, mini nga mga Kristohanon; mini nga mga magtutudlo (Buh 20:29)

Daotang mga tawo sa kalibotan (Mat 10:16)

Oso

Mabangis

Daotang mga magmamando (Pr 28:15)

Medo-Persianhong Gahom sa Kalibotan (Dan 7:5)

Salampati

Daling malinga, pabag-obag-o, mabaw-ug-hunahuna

Napulo-ka-tribong gingharian sa Israel (Os 7:11)

Sebra (baye)

Nagtinguha sa seksuwal nga katagbawan bisan asa

Ang Israel sa pagkadili-matinumanon midangop sa paganong mga nasod ug sa ilang mga diyos (Jer 2:24)

Torong baka

Mabangis

Daotang mga kaaway ni David (Sal 22:12)

Ulod

Hinayon, luyahon, dili mahinungdanon

Ang nasod sa Diyos nga Israel (Jacob) mahuyang, mamalig-on pinaagi sa gahom ni Jehova (Isa 41:13-15)