SIHOR
[gikan sa Ehiptohanon, nagkahulogang “Linaw ni Horus”].
Lagmit nga kini mao ang kinasidlakang sanga sa Suba sa Nilo diha sa rehiyon sa Delta. Ang Sihor, sa upat ka higayong makaplagan kini sa Hebreohanong teksto, kanunayng gilangkit sa Ehipto. (Jos 13:3, “sanga sa Nilo”; 1Cr 13:5, “suba”; Isa 23:3; Jer 2:18) Samtang ang ubang mga komentarista nag-ingon nga mao ra usab kini ang “bul-oganang walog sa Ehipto” (Num 34:5) nga sagad gituohan nga mao ang Wadi el-ʽArish sa HK sa Gaza, ang Jeremias 2:18 ug Isaias 23:3 daw mas naglangkit niini sa Ehipto ug sa Nilo imbes nga niining ulahi nga bul-oganang walog, o lugot. Ang teksto sa Isaias nga naghisgot sa “binhi sa Sihor” daw partikular nga nagtumong sa sapa nga kanunayng nagaagos (na·harʹ) inay sa sapa nga nagaagos sa popanahon lamang (naʹchal). Tungod niini ang Sihor, bisan niining duha ka teksto, mas gituohang mao ang kinatumyang sanga sa Nilo nga nahimutang sa sidlakan (human kini mabahin sa ubay-ubayng mga sanga sa pag-abot sa rehiyon sa Delta). Ang nahimutangan niini mahimong mohaom sa paghisgot niini ingong “anaa atubangan sa [nga mao, sa S sa o dapit sa S sa] Ehipto,” sumala sa Josue 13:3.
Apan kining ulahi nga teksto maoy bahin sa paghubit sa yuta nga pagasakopon pa sa mga Israelinhon human sa unang mga pagpakiggubat ilalom ni Josue nga naglakip hangtod sa A “sa pagsulod sa Hamat.” (Jos 13:1-6) Kadtong nakiglantugi nga kini mao ang Wadi el-ʽArish nagpunting nga sa ubang teksto ang mga utlanan sa panulondon sa Israel giingong gikan sa “bul-oganang walog sa Ehipto” hangtod sa “pagsulod sa Hamat.” (Num 34:2, 5, 7, 8) Hinunoa, sa Josue 13:3 gipakita sa ubang mga hubad (RS, NW) nga ang paghisgot sa Sihor (“sanga sa Nilo,” NW) maoy bahin sa mga pulong nga gisal-ot aron makahatag ug makasaysayanhong impormasyon kon hangtod diin sa HK nakaabot ang yuta sa mga Canaanhon sa maong panahon. Pinasukad niini, imbes nga hubiton ang teritoryo nga pagasakopon, ang teksto mahimong nagpakita lamang nga ang mga Canaanhon kas-a nagpuyo hangtod sa kinatumyang utlanan sa sidlakan diha sa sentro sa Ehipto.
Sa susama, namatikdan nga nagkauyon ang paghisgot sa pagtigom ni David sa katawhan sa Israel gikan sa Sihor (“ang suba sa Ehipto,” NW) hangtod sa Hamat (sa pagtinguhang dad-on ang arka sa pakigsaad ngadto sa Jerusalem) ug ang paghisgot sa pagtigom sa katawhan sa adlaw ni Solomon gikan sa “pagsulod sa Hamat hangtod sa bul-oganang walog sa Ehipto.” (1Cr 13:5; 1Ha 8:65) Tingali ang pagpatin-aw niini mao nga sa ulahing gihisgotan (sa panahon ni Solomon) ang asoy naghisgot sa aktuwal nga mga utlanan sa gipuy-an sa mga Israelinhon. Ang rehiyon tali sa Wadi el-ʽArish ug sa sidlakang sanga sa Nilo sa panguna maoy desyerto nga teritoryo ug mga kalibonan, busa kini nga lugot o bul-oganang walog haom nga nagtimaan sa utlanan sa teritoryo nga angayang puy-an sa mga Israelinhon, samtang ang naunang gihisgotan (kang David) lagmit naghubit sa tibuok nga rehiyon nga gipuy-an sa mga Israelinhon, ang rehiyon nga malamposong gigamhan ni David nga miabot gayod hangtod sa utlanan sa Ehipto.
Bisan una pa kang David, si Haring Saul migukod sa mga Amalekanhon hangtod sa Sur “nga nag-atubang sa Ehipto” (1Sa 15:7), ug ang dominyo nga nadawat ni Solomon pinaagi kang David giingong nakaabot hangtod sa “utlanan sa Ehipto.” (1Ha 4:21) Busa, bisan pag ang teritoryong gipahat ngadto sa mga tribo sa mga Israelinhon wala mosaylo sa “bul-oganang walog sa Ehipto,” mopatim-awng dili kini kasumpaki sa gituohan nga ang Sihor mao ang “sanga sa Nilo” diha sa Josue 13:3 ug “ang suba sa Ehipto” diha sa 1 Cronicas 13:5.
Ang pulong “Sihor” dili makaplagan sa Genesis 15:18, diin gisaad ni Jehova kang Abraham ang yuta gikan “sa suba sa Ehipto hangtod sa dakong suba, ang suba sa Euprates.” Busa, dinhi usab, adunay pangutana kon ang “suba [usa ka porma sa na·har ʹ] sa Ehipto” nagtumong ba sa usa ka bahin sa Nilo o sa “bul-oganang walog [naʹchal] sa Ehipto” (ang Wadi el-ʽArish). Ang tubag nagdepende kon gihubit ba dinhi ni Jehova ang aktuwal nga dapit nga gipahat ingong panulondon sa tribo o gitumong ba ang tibuok rehiyon nga gigamhan sa gingharian sa Israel hangtod sa kinalay-ang utlanan niini. Kon ang nauna mao ang gitumong, nan kini nga teksto lagmit mapadapat sa Wadi el-ʽArish; kon ang ulahi, nan kini mapadapat sa Sihor.—Tan-awa ang EHIPTO, BUL-OGANANG WALOG SA.