PAGKAHINGPIT, KAHINGPITAN

Ang ideya sa pagkahingpit o kahingpitan gipahayag pinaagi sa Hebreohanong mga termino nga gikuha gikan sa mga berbo sama sa ka·lalʹ (hingpit [itandi ang Eze 27:4]), sha·lamʹ (matapos [itandi ang Isa 60:20]), ug ta·mamʹ (matapos, modangat sa kahingpitan [itandi ang Sal 102:27; Isa 18:5]). Sa Kristohanon Gregong Kasulatan ang mga pulong nga teʹlei·os (adhetibo), te·lei·oʹtes (nombre), ug te·lei·oʹo (berbo) gigamit sa samang paagi, nga nagpasabot sa mga ideya sa pagkatapos o pagkabug-os (Luc 8:14; 2Co 12:9; San 1:4), pagkahingkod, pagkaadulto, o pagkahamtong (1Co 14:20; Heb 5:14), nga nakab-ot na ang nahiangay o tinong kataposan, katuyoan, o tumong (Ju 19:28; Flp 3:12).

Kahinungdanon sa Hustong Panglantaw. Aron hustong masabtan ang Bibliya, kinahanglang likayan sa usa ang kasagarang sayop nga paghunahuna nga ang tanang gitawag nga “hingpit” maoy hingpit sa bug-os nga diwa, nga mao, sa walay kinutbanan, walay limitasyon. Ang Maglalalang lamang, si Jehova nga Diyos ang naghupot niining pagkahingpit sa bug-os nga diwa. Tungod niini si Jesus nakaingon bahin sa iyang Amahan: “Walay bisan kinsa nga maayo, gawas sa usa, ang Diyos.” (Mar 10:18) Si Jehova dili-hitupngan sa iyang pagkalabaw, takos sa tanang pagdayeg, kinatas-an sa iyang hamiling mga hiyas ug mga gahom, mao nga “ang iyang ngalan lamang maoy hataas uyamot.” (Sal 148:1-13; Job 36:​3, 4, 26; 37:​16, 23, 24; Sal 145:2-10, 21) Gihimaya ni Moises ang pagkahingpit sa Diyos, nga nag-ingon: “Kay akong ipahayag ang ngalan ni Jehova. Ipasidungog ninyo ang pagkadako sa atong Diyos! Ang Bato, hingpit ang iyang kalihokan, kay ang tanan niyang dalan hustisya. Usa ka Diyos sa pagkamatinumanon, nga kaniya walay inhustisya; matarong ug matul-id siya.” (Deu 32:​3, 4) Ang tanang dalan, pulong, ug balaod sa Diyos maoy hingpit, dalisay, walay sayop o depekto. (Sal 18:30; 19:7; San 1:​17, 25) Wala gayoy bisan unsang makataronganong hinungdan sa pagtutol, pagsaway, o pagpangitag sayop bahin Kaniya o sa iyang kalihokan; hinunoa, ang pagdayeg kanunayng nahiangay Kaniya.​—Job 36:22-24.

Ang ubang kahingpitan maoy relatibo. Nan, ang kahingpitan ni bisan kinsang tawo o sa bisan unsang butang maoy relatibo, dili absoluto. (Itandi ang Sal 119:96.) Sa ato pa, ang usa ka butang maoy “hingpit” sumala sa katuyoan o may kalabotan sa katuyoan o tumong nga gitakda alang niini sa tigdisenyo o sa tigmugna niini, o sa kon unsay gamitan sa modawat o sa tag-iya niini. Ang mismong kahulogan sa pagkahingpit nagpasabot gayod nga adunay usa nga mohukom kon kanus-a makab-ot ang “pagkakompleto,” kon unsa ang mga sukdanan sa pagkamaayo, kon unsa ang mga kinahanglanon nga kinahanglang kab-oton, ug kon unsa ang mga detalye nga hinungdanon. Sa pagkatinuod, ang Diyos nga Maglalalang mao ang kataposang Maghuhukom sa kahingpitan, ang Tigmugnag-Sukdanan, nga subay sa iyang matarong nga mga katuyoan ug mga intereses.​—Rom 12:2; tan-awa ang JEHOVA (Usa ka Diyos sa moral nga mga sukdanan).

Ingong pananglitan, ang planetang Yuta maoy usa sa mga kalalangan sa Diyos, ug sa pagkatapos sa unom ka “adlaw” nga buhat sa paglalang nganha niini, gipahayag sa Diyos ang mga resulta ingong “maayo kaayo.” (Gen 1:31) Kini nakakab-ot sa iyang kinatas-ang mga sukdanan sa pagkamaayo, busa kini maoy hingpit. Apan human niadto iyang gisugo ang tawo nga “gamhan kini,” nga dayag nga nagpasabot nga tikaron ang yuta ug himoon ang tibuok planeta nga usa ka tanaman sa Diyos, dili lamang ang Eden.​—Gen 1:28; 2:8.

Ang tolda, o tabernakulo, nga gitukod didto sa kamingawan ubos sa sugo sa Diyos ug sumala sa iyang gilatid nga mga detalye nagsilbing usa ka larawan o gamayng matagnaon nga hulad sa usa ka “labaw ug mas hingpit nga tolda,” nga ang Labing Balaan nga lawak niini mao ang langitnong puloy-anan ni Jehova diin si Kristo Jesus misulod ingong Hataas nga Saserdote. (Heb 9:11-14, 23, 24) Ang yutan-ong tolda maoy hingpit sa pagkaagi nga kini nakakab-ot sa mga kinahanglanon sa Diyos, nakaalagad sa tinong katuyoan niini. Apan sa dihang natuman na ang katuyoan sa Diyos labot niini, kini wala na gamita ug nahanaw. Ang kahingpitan nga gilarawanan niini maoy usa ka mas hataas nga matang.

Ang siyudad sa Jerusalem lakip ang bungtod niini nga Zion gitawag nga “ang pagkahingpit sa katahom [o “kaanyag”].” (Sal 50:2; Lam 2:15) Kini wala magpasabot nga ang matag gamayng bahin sa pisikal nga dagway sa siyudad maoy hilabihan katahom, kondili, may kalabotan kini sa paggamit niini sa Diyos, sanglit nahuptan sa siyudad ang katahom niini tungod sa kahalangdon nga iyang gihatag niini, maong nahimo kining kaulohan sa iyang dinihogang mga hari ug dapit sa iyang templo. (Eze 16:14) Ang adunahang komersiyal nga siyudad sa Tiro gihulagway ingong usa ka barko kansang mga magtutukod, ang mga nagtrabaho alang sa materyal nga intereses sa siyudad, ‘naghingpit sa kaanyag o katahom niini,’ nga nagtugob niini sa maluhong mga produkto gikan sa daghang kayutaan.​—Eze 27:3-25.

Busa, sa matag kahimtang kinahanglang tagdon ang konteksto aron matino kon unsa nga diwa o kalambigitan ang gipasabot sa pagkahingpit.

Pagkahingpit sa Moisesnong Balaod. Lakip sa mga probisyon sa Balaod nga gihatag ngadto sa Israel pinaagi kang Moises mao ang pag-establisar sa pagkasaserdote ug ang paghalad sa nagkadaiyang mga halad nga hayop. Bisan tuod gikan sa Diyos, ug maong hingpit, ang Balaod, ang mga saserdote niini, ug ang mga halad wala makahatag ug kahingpitan niadtong ilalom sa Balaod, ingon sa gipakita sa inspiradong apostol. (Heb 7:​11, 19; 10:1) Inay nga magdalag kagawasan gikan sa sala ug kamatayon, kini sa pagkatinuod naghimo sa sala nga mas dayag. (Rom 3:20; 7:7-13) Bisan pa niana, kining tanan nga mga probisyon sa Diyos nagsilbi sa katuyoan nga gilatid sa Diyos alang niini; ang Balaod nagsilbing usa ka “magtutudlo” sa pagtultol sa mga tawo ngadto kang Kristo, nga nahimong usa ka hingpit nga ‘landong sa maayong mga butang nga moabot.’ (Gal 3:19-25; Heb 10:1) Busa, sa dihang si Pablo naghisgot bahin sa ‘pagkawalay mahimo sa Balaod, samtang kini mahuyang pa pinaagi sa unod’ (Rom 8:3), siya dayag nga nagtumong sa pagkawalay-katakos sa unodnong Hudiyo nga hataas nga saserdote (kinsa gitudlo sa Balaod nga magdumala sa mga kahikayan sa paghalad ug mosulod sa Labing Balaan nga lawak sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala nga magdala ug halad nga dugo) sa “pagluwas sa bug-os” niadtong iyang gialagaran, ingon sa gipatin-aw sa Hebreohanon 7:​11, 18-28. Bisan tuod nga pinaagi sa pagtanyag ug mga halad pinaagi sa Aaronikong pagkasaserdote ang katawhan nakahupot ug usa ka matarong nga baroganan atubangan sa Diyos, kini wala sa bug-os o sa hingpit nagpahigawas kanila sa kaamgohan sa sala. Ang apostol naghisgot niini sa pag-ingon nga ang mga halad sa pagtabon-sa-sala dili arang “makahingpit niadtong magapanuol,” buot ingnon, kon bahin sa ilang tanlag. (Heb 10:1-4; itandi ang Heb 9:9.) Ang hataas nga saserdote dili makahimo sa pagtagana sa bili sa lukat nga gikinahanglan alang sa tinuod nga pagtubos gikan sa sala. Ang malungtaron nga saserdotehanong pag-alagad ug epektibong halad ni Kristo mao lamang ang makahimo niini.​—Heb 9:14; 10:12-22.

Ang Balaod maoy “balaan,” “maayo” (Rom 7:​12, 16), ug ang bisan kinsa nga bug-os makatuman niining hingpit nga Balaod magpamatuod sa iyang kaugalingon nga usa ka hingpit nga tawo, takos sa kinabuhi. (Lev 18:5; Rom 10:5; Gal 3:12) Tungod niini ang Balaod nagdalag paghukom, inay kinabuhi, dili tungod kay ang Balaod dili maayo kondili tungod sa pagkadili-hingpit, pagkamakasasala niadtong ilalom niini. (Rom 7:13-16; Gal 3:10-12, 19-22) Ang hingpit nga Balaod naghimo sa ilang pagkadili-hingpit ug pagkamakasasala nga mas dayag. (Rom 3:​19, 20; Gal 3:​19, 22) Ang Balaod niining bahina nakatabang usab sa pag-ila kang Jesus ingong ang Mesiyas, kay siya lamang ang nakatuman sa Balaod sa matag bahin, nga nagpamatuod sa iyang kaugalingon ingong usa ka hingpit nga tawo.​—Ju 8:46; 2Co 5:21; Heb 7:26.

Ang Pagkahingpit sa Bibliya. Ang Sagradong Kasulatan maoy usa ka hingpit nga mensahe gikan sa Diyos, dalisay, putli, ug matuod. (Sal 12:6; 119:140, 160; Pr 30:5; Ju 17:17) Bisan tuod nga ang linibo ka katuigan sa pagkopya dayag nga nagpahinabog pipila ka kalainan gikan sa orihinal nga mga sinulat, kini nga mga kalainan gamay ra kaayo, mao nga bisan pag dili hingpit ang atong presenteng mga kopya ug mga hubad, ang napasa nga balaang mensahe maoy hingpit.

Alang sa mga tawo tingali ang Bibliya mas lisod basahon nga libro kay sa uban pang mga libro, usa nga nagkinahanglag mas dakong paningkamot ug konsentrasyon; tingali sila makakaplag ug daghang butang nga dili nila masabtan. Ang ubang mga tawong kritiko tingali moinsistir nga, aron mahimong hingpit, ang Bibliya kinahanglang mahigawas bisan sa gagmayng mga depekto o sa daw mga panagsumpaki, sumala sa ilang mga sukdanan. Hinunoa, walay usa niining mga butanga ang makatibhang sa pagkahingpit sa Sagradong Kasulatan. Kay ang tinuod nga sukdanan sa pagkahingpit niini mao ang pagkakab-ot niini sa mga sukdanan sa pagkamaayo nga gilatid ni Jehova nga Diyos, ingong tinuod nga Awtor niini, ang pagtuman niini sa tumong o sa katuyoan nga iyang gitudlo alang niini, maingon man ang pagkanahigawas niini gikan sa kabakakan, ingong pinatik nga Pulong sa Diyos sa kamatuoran. Gipunting ni apostol Pablo ang pagkahingpit sa “balaang mga sinulat” sa pag-ingon: “Ang tibuok Kasulatan inspirado sa Diyos ug mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagpamadlong, sa pagpanul-id sa mga butang, sa pagdisiplina diha sa pagkamatarong, aron ang tawo sa Diyos mahimong takos gayod, bug-os nga masinangkapan alang sa tanang maayong buhat.” (2Ti 3:15-17) Ang nahimo sa Hebreohanong Kasulatan alang sa nasod sa Israel sa dihang ilang gituman kini, ang nahimo sa kompletong Kasulatan alang sa Kristohanong kongregasyon sa unang siglo, ug kon unsa ang mahimo sa Bibliya alang sa mga tawo sa pagkakaron, maoy usa ka makapakombinsir nga pamatuod sa mga hiyas niini ingong usa ka maayong galamiton sa Diyos sa pagpalampos sa iyang katuyoan.​—Itandi ang 1Co 1:18.

Ang bug-os nga diwa sa Kasulatan, lakip ang mga pagtulon-an sa Anak sa Diyos, nagpunting nga ang pagkabaton sa pagsabot sa mga katuyoan sa Diyos, ang pagbuhat sa iyang kabubut-on, ug ang pagkakab-ot sa kaluwasan ngadto sa kinabuhi nagdepende gayod sa kasingkasing sa indibiduwal. (1Sa 16:7; 1Cr 28:9; Pr 4:23; 21:2; Mat 15:8; Luc 8:5-15; Rom 10:10) Ang Bibliya maoy talagsaon sa katakos niini sa ‘pagtugkad sa mga hunahuna ug mga tuyo sa kasingkasing,’ nga magpadayag kon unsa gayod ang tinuod nga pagkatawo sa usa. (Heb 4:​12, 13) Tataw gikan sa Kasulatan nga wala himoa sa Diyos nga ang kahibalo bahin sa iyang kaugalingon mabatonan nga walay paningkamot. (Itandi ang Pr 2:1-14; 8:32-36; Isa 55:6-11; Mat 7:​7, 8.) Dayag usab nga gipadayag sa Diyos ang iyang mga katuyoan ngadto sa mga mapainubsanon ug gililong kini gikan sa mga mapahitas-on, tungod kay ‘ang pagbuhat sa ingon mao ang paagi nga iyang giuyonan.’ (Mat 11:25-27; 13:10-15; 1Co 2:6-16; San 4:6) Busa, bisan pag ang mga indibiduwal kansang mga kasingkasing wala mosanong sa mensahe sa Bibliya makakaplag ug mga butang diha sa Kasulatan nga, sa ilang opinyon, magpakamatarong sa ilang pagsalikway sa mga mensahe niini, sa pagbadlong niini, ug sa disiplina niini, kini wala magpakita nga adunay bisan unsang pagkadili-hingpit sa Bibliya. Hinunoa, kini nag-ilustrar sa Kasulatanhong mga punto nga bag-o lang gihisgotan ug sa ingon nagpasundayag sa pagkahingpit sa Bibliya diha sa panglantaw sa Awtor niini, kansang panglantaw mao lamang ang dili masayop. (Isa 29:​13, 14; Ju 9:39; Buh 28:23-27; Rom 1:28) Sa paglabay sa panahon ug sa pagsulay, ang mga butang maylabot sa Pulong sa Diyos ug sa Iyang paagi nga giisip sa mga maalamon sa kalibotan ingong “binuang” o “mahuyang” napamatud-an nga mas labaw sa kaalam ug kalig-on kon itandi sa mga teoriya, pilosopiya, ug mga pangatarongan sa mga tawong nagatamay.​—1Co 1:22-25; 1Pe 1:​24, 25.

Ang pagtuo mao gihapon ang mahinungdanong kinahanglanon alang sa pagsabot ug sa pagpabili sa hingpit nga Pulong sa Diyos. Ang indibiduwal tingali mobati nga ang pipila ka detalye ug mga pagpatin-aw angayng makita diha sa Bibliya, nga magbutyag kon ngano, sa espesipikong mga kahimtang, ang Diyos miuyon o wala mouyon o kon nganong siya mihimog partikular nga aksiyon; ang indibiduwal usab tingali mobati nga ang ubang mga detalye nga makaplagan sa Bibliya dili na kinahanglanon. Apan angay niyang hunahunaon nga kon ang Bibliya nahiuyon pa sa tawhanong mga sukdanan o basehanan, sama sa iyaha, kini dili mapamatud-ang hingpit nga iya sa Diyos. Nagbutyag sa pagkasayop sa maong panglantaw, gipahayag ni Jehova ang pagkalabaw sa iyang mga hunahuna ug mga paagi kay nianang sa mga tawo, ug iyang gipasalig nga ang iyang pulong “tinong magpalampos” sa katumanan sa iyang katuyoan. (Isa 55:8-11; Sal 119:89) Mao kana ang kahulogan sa pagkahingpit, sumala sa gipakita sa mga kahulogan sa unang bahin niini nga artikulo.

Ang Kahingpitan ug ang Kagawasan sa Pagpili. Ang gihisgotan nga impormasyon makatabang sa pagsabot kon sa unsang paagi ang hingpit nga mga linalang sa Diyos mahimong dili masinugtanon. Ang pag-isip niini ingong sukwahi sa kahingpitan maoy usa ka pagsalikway sa kahulogan sa termino, nga naghulip ug usa ka personal nga konsepto nga supak sa kamatuoran. Ang intelihenteng mga linalang sa Diyos gihatagan ug kagawasan sa pagpili, sa pribilehiyo ug sa responsibilidad sa paghimog personal nga desisyon kon unsa nga dalan ang ilang subayon. (Deu 30:​19, 20; Jos 24:15) Dayag nga mao kini ang kahimtang sa unang tawhanong paris, aron masulayan ang ilang pagkamahinalaron sa Diyos. (Gen 2:15-17; 3:​2, 3) Ingong ilang Magbubuhat, nasayod si Jehova kon unsa ang iyang gikinahanglan kanila, ug diha sa Kasulatan dayag nga gitinguha niya, dili ang usa ka awtomatiko, daw taphaw nga pagkamasinugtanon, kondili ang pagsimba ug pag-alagad nga nagsumikad sa mga kasingkasing ug mga hunahuna nga gipalihok sa tiunay nga gugma. (Itandi ang Deu 30:​15, 16; 1Cr 28:9; 29:17; Ju 4:​23, 24.) Kon si Adan ug ang iyang asawa walay katakos sa pagpili niining butanga, sila dili unta makakab-ot sa mga kinahanglanon sa Diyos; sila dili unta kompleto, hingpit, sumala sa iyang mga sukdanan.

Angayng hinumdoman nga ang pagkahingpit maylabot sa mga tawo maoy usa ka relatibong pagkahingpit, nga limitado sa tawhanong dominyo. Bisan tuod gilalang nga hingpit, si Adan dili mahimong molapas sa mga kinutbanan nga gihatag kaniya sa iyang Maglalalang; siya dili mahimong mokaon ug hugaw, graba, o kahoy, nga dili makaagom ug daotang mga resulta; kon siya mosulay sa paghanggab ug tubig inay nga hangin, siya malumos. Sa susama, kon iyang tugotan nga ang iyang hunahuna ug kasingkasing masudlan ug daotang mga hunahuna, kini motultol sa paghambin ug daotang mga tinguha ug sa kataposan mopatunghag sala ug kamatayon.​—San 1:​14, 15; itandi ang Gen 1:29; Mat 4:4.

Tataw gayod nga nagdepende sa usa ka linalang ang iyang personal nga kabubut-on ug pagpili. Kon kita moinsistir nga ang usa ka hingpit nga tawo dili makasubay sa sayop nga dalan diin nalangkit ang usa ka moral nga isyu, dili ba usab kita lohikanhong makapangatarongan nga ang usa ka dili-hingpit nga linalang dili makasubay sa hustong dalan diin nalangkit ang moral nga isyu? Apan ang pipila ka dili-hingpit nga mga linalang misubay sa hustong dalan bahin sa moral nga mga isyu nga naglangkit sa pagkamasinugtanon sa Diyos, bisan gani sa pagpili nga moantos sa paglutos inay nga motipas gikan niana nga dalan; samtang sa samang higayon ang uban tinuyong nagbuhat sa kon unsay ilang nahibaloan nga sayop. Busa dili tanang sayop nga mga buhat ikapasangil sa tawhanong pagkadili-hingpit. Nagdepende gayod kini sa kabubut-on ug pagpili sa usa ka indibiduwal. Sa samang paagi, dili lamang ang tawhanong pagkahingpit maoy mogarantiya nga mobuhat ug matarong nga buhat ang unang tawo, kondili, nag-agad usab kini sa paggamit sa iyang kaugalingong kagawasan ug pagpili nga gipalihok sa gugma alang sa iyang Diyos ug sa kon unsay matarong.​—Pr 4:23.

Ang unang makasasala ug ang hari sa Tiro. Siyempre, sa wala pa ang tawhanong sala ug pagkadili-hingpit, nauna na ang sala ug pagkadili-hingpit sa dominyo sa mga espiritu, sumala sa mga pulong ni Jesus sa Juan 8:44 ug sa asoy nga gibutyag sa kapitulo 3 sa Genesis. Ang awit sa pagbangotan nga gitala sa Ezequiel 28:12-19, bisan tuod gitumong ngadto sa usa ka tawhanong “hari sa Tiro,” dayag nga maoy susama sa gibuhat sa unang nakasala nga espiritung anak sa Diyos. Ang garbo sa “hari sa Tiro,” ang paghimo niya sa iyang kaugalingon nga ‘usa ka diyos,’ ang pagtawag kaniya nga usa ka “kerubin,” ug ang paghisgot sa “Eden, ang tanaman sa Diyos,” tinong motakdo sa impormasyon sa Bibliya bahin kang Satanas nga Yawa, kinsa miburot sa garbo, gilangkit sa halas sa Eden, ug gitawag nga “diyos niini nga sistema sa mga butang.”​—1Ti 3:6; Gen 3:1-5, 14, 15; Pin 12:9; 2Co 4:4.

Ang wala hinganli nga hari sa Tiro, nga nagpuyo sa siyudad nga giingong ‘hingpit sa kaanyag o katahom,’ maoy “puno sa kaalam ug hingpit [adhetibo nga kaamgid sa Heb. nga ka·lalʹ] sa katahom,” ug “walay-ikasaway [Heb., ta·mimʹ]” sa iyang mga dalan sukad sa iyang pagkalalang hangtod nga ang pagkadili-matarong nakaplagan diha kaniya. (Eze 27:3; 28:​12, 15) Ang una o direktang kapadapatan sa awit sa pagbangotan diha sa Ezequiel lagmit maoy sa linya sa mga magmamando sa Tiro inay sa usa ka espesipikong hari. (Itandi ang tagna nga gitumong batok sa wala hinganling “hari sa Babilonya” diha sa Isa 14:4-20.) Tingali ang gihisgotan dinhi maoy maylabot sa una pang yugto sa panaghigalaay ug pagtinabangay nga gisunod sa kagamhanan sa Tiro sa panahon sa mga paghari ni Haring David ug Solomon, diin ang Tiro miamot pa gani sa pagtukod sa templo ni Jehova didto sa Bukid sa Moria. Busa, sa sinugdan, walay butang nga ikasaway ang makaplagan sa tinamdan sa mga kadagkoan sa Tiro ngadto sa Israel nga katawhan ni Jehova. (1Ha 5:1-18; 9:​10, 11, 14; 2Cr 2:3-16) Bisan pa niana, ang ulahing mga hari mibiya gikan niini nga dalan nga “walay-ikasaway,” ug ang Tiro maoy lakip sa gihukman sa mga manalagna sa Diyos nga si Joel ug Amos, maingon man ni Ezequiel. (Joe 3:4-8; Am 1:​9, 10) Gawas pa sa tatawng pagkaamgid sa dalan sa “hari sa Tiro” nianang sa pangunang Kaaway sa Diyos, gipakita pag-usab sa tagna kon sa unsang paagi ang “pagkahingpit” ug “pagkawalay-ikasaway” magamit sa limitadong mga diwa.

Sa unsang paagi ang dili-hingpit nga mga alagad sa Diyos matawag nga “walay-ikasaway”?

Ang matarong nga si Noe nagpamatuod sa iyang kaugalingon nga “walay-ikasaway taliwala sa iyang mga katalirongan.” (Gen 6:9) Si Job “walay-ikasaway ug matul-id.” (Job 1:8) Ang susamang mga ekspresyon gigamit maylabot sa ubang mga alagad sa Diyos. Sanglit ang tanan mga kaliwat sa makasasalang si Adan ug busa mga makasasala, tataw nga ang maong mga tawo “walay-ikasaway” sa diwa nga sila bug-os nakakab-ot sa mga gikinahanglan sa Diyos kanila, mga kinahanglanon nga naghatag ug konsiderasyon sa ilang mga pagkadili-hingpit ug pagkawalay-mahimo. (Itandi ang Miq 6:8.) Maingon nga dili madahom sa usa ka magkukulon nga pareho ra ug kalidad ang usa ka plorera nga giumol gikan sa ordinaryong yutang-kulonon ug ang usa ka plorera nga gama gikan sa espesyal nga pinong yutang-kulonon, sa ingon usab ang mga kinahanglanon ni Jehova naghatag ug konsiderasyon sa kahuyangan sa dili-hingpit nga mga tawo. (Sal 103:10-14; Isa 64:8) Bisan tuod makahimo ug mga sala ug mga sayop tungod sa ilang unodnong pagkadili-hingpit, ang maong matinumanong mga tawo bisan pa niana nagpasundayag ug “bug-os [Heb., sha·lemʹ] nga kasingkasing” ngadto kang Jehova. (1Ha 11:4; 15:14; 2Ha 20:3; 2Cr 16:9) Busa, kutob sa ilang mahimo, ang ilang pagkamahinalaron maoy bug-os ug maayo, nga nakakab-ot sa mga kinahanglanon sa Diyos sumala sa ilang kahimtang. Sanglit ang Diyos nga Maghuhukom nahimuot sa ilang pagsimba, walay tawo o espiritung linalang ang lehitimong makapangitag sayop o makareklamo sa ilang pag-alagad Kaniya.​—Itandi ang Luc 1:6; Heb 11:4-16; Rom 14:4; tan-awa ang JEHOVA (Kon nganong siya makahimo sa pagpakiglabot sa dili-hingpit nga mga tawo).

Giila sa Kristohanon Gregong Kasulatan ang kinaiyanhong pagkadili-hingpit sa tawo nga nagagikan kang Adan. Ang Santiago 3:2 nagpakita nga ang usa ka tawo maoy “usa ka tawong hingpit, nga makahimo . . . sa pagrenda sa iyang tibuok lawas,” kon makaarang siya sa pagrenda sa iyang dila ug dili mapandol sa pulong; apan bahin niini “kitang tanan mangapandol sa makadaghan.” (Itandi ang San 3:8.) Bisan pa niana, may pipila ka relatibong mga kahingpitan ang gilatid nga makab-ot sa makasasalang mga tawo. Gisultihan ni Jesus ang iyang mga sumusunod: “Busa kamo kinahanglang magmahingpit, ingon nga ang inyong langitnong Amahan hingpit.” (Mat 5:48) Dinhi ang iyang gitumong mao ang mahitungod sa gugma ug pagkamahinatagon. Iyang gipakita nga ang yanong ‘paghigugma niadtong nahigugma kaninyo’ maoy usa ka dili-bug-os, may depekto nga gugma; busa kinahanglang hingpiton sa iyang mga sumusunod ang ilang gugma o bug-oson kini pinaagi sa paghigugma usab sa ilang mga kaaway, sa ingon sila nagsunod sa panig-ingnan sa Diyos. (Mat 5:43-47) Sa susama, ang batan-ong lalaki nga nangutana kang Jesus kon sa unsang paagi makabaton ug kinabuhing walay kataposan gisultihan nga ang iyang pagsimba, nga naglakip na sa pagsunod sa mga kasugoan sa Balaod, sa gihapon nakulangan sa mahinungdanong mga butang. Kon siya ‘buot mahimong hingpit’ kinahanglang bug-oson niya ang iyang pagsimba (itandi ang Luc 8:14; Isa 18:5) pinaagi sa pagtuman niining mga butanga.​—Mat 19:21; itandi ang Rom 12:2.

Gipakita ni apostol Juan nga ang gugma sa Diyos nahingpit diha sa mga Kristohanon nga nagpabiling nahiusa uban Kaniya, nga nagtuman sa pulong sa iyang Anak ug naghigugmaay sa usag usa. (1Ju 2:5; 4:11-18) Ang maong hingpit nga gugma nagwagtang sa kahadlok, naghatag ug “kagawasan sa pagsulti.” Dinhi ang konteksto nagpakita nga si Juan naghisgot bahin sa “kagawasan sa pagsulti ngadto sa Diyos,” sama sa dihang ang usa mag-ampo. (1Ju 3:19-22; itandi ang Heb 4:16; 10:19-22.) Ang usa nga kaniya bug-os gipahayag ang gugma sa Diyos makaduol sa iyang langitnong Amahan nga may pagsalig, nga dili mobating hinukman diha sa iyang kasingkasing nga daw salingkapaw o dili-inuyonan. Siya nasayod nga siya nagtuman sa mga sugo sa Diyos ug nga siya nagbuhat sa gikahimut-an sa iyang Amahan, ug busa siya may kagawasan sa iyang mga pagpahayag ug mga pangaliya kang Jehova. Siya dili mobati nga daw gipig-otan sa Diyos sa kon unsay iyang pribilehiyo nga isulti o hangyoon. (Itandi ang Num 12:10-15; Job 40:1-5; Lam 3:40-44; 1Pe 3:7.) Walay dili-maayong kahadlok ang mopugong kaniya; siya dili maabtan sa “adlaw sa paghukom” nga mabalak-on bahin sa usa ka ‘itom nga marka’ batok kaniya o matinguhaon sa pagtago sa pipila ka butang. (Itandi ang Heb 10:​27, 31.) Sama sa usa ka bata nga dili mahadlok nga mangayo ug bisan unsa sa iyang mahigugmaong mga ginikanan, ang Kristohanon nga kaniya ang gugma bug-os nga milambo makatino usab nga “bisan unsay atong pangayoon sumala sa iyang kabubut-on, siya magpatalinghog kanato. Dugang pa, kon kita nahibalo nga siya magpatalinghog kanato sa bisan unsay atong pangayoon, kita nahibalo nga atong mabatonan ang mga butang nga atong gipangayo sanglit gipangayo man nato kini kaniya.”​—1Ju 5:​14, 15.

Busa, kining “hingpit nga gugma” dili magwagtang sa bisan unsang matang sa kahadlok. Dili niini wad-on ang masimbahon nga kahadlok sa Diyos ingong mga anak, tungod sa dulot nga pagtahod sa iyang posisyon, gahom, ug hustisya. (Sal 111:​9, 10; Heb 11:7) Ni wad-on niini ang normal nga kahadlok nga maoy magtukmod sa usa ka tawo, kon posible, nga likayan ang kapeligrohan o protektahan ang iyang kinabuhi, ni wad-on usab niini ang kahadlok nga gipahinabo sa kalit nga kakuyaw.​—Itandi ang 1Sa 21:10-15; 2Co 11:​32, 33; Job 37:​1-5; Hab 3:​16, 18.

Dugang pa, ang bug-os nga panaghiusa makab-ot pinaagi sa “hingpit nga bugkos” sa gugma, nga tungod niana ang tinuod nga mga Kristohanon “hingpit nga mahiusa.” (Col 3:14; Ju 17:23) Tataw nga ang kahingpitan niini nga panaghiusa relatibo usab ug wala magpasabot nga mahanaw ang tanang panagkalahi sa personalidad, sama sa indibiduwal nga mga katakos, mga batasan, ug tanlag. Hinunoa, sa dihang kini makab-ot, ang kabug-osan niini motultol ngadto sa hiniusang paglihok, pagtuo, ug pagtulon-an.​—Rom 15:​5, 6; 1Co 1:10; Efe 4:3; Flp 1:27.

Ang Pagkahingpit ni Kristo Jesus. Si Jesus natawo ingong usa ka hingpit nga tawo​—balaan, walay sala. (Luc 1:30-35; Heb 7:26) Siyempre, ang iyang pisikal nga pagkahingpit dili kay walay limitasyon kondili siya nakasinati ug tawhanong mga limitasyon; siya kapoyon, uhawon, ug gutmon; siya adunay kamatayon. (Mar 4:36-39; Ju 4:​6, 7; Mat 4:2; Mar 15:​37, 44, 45) Ang katuyoan ni Jehova nga Diyos mao ang paggamit sa iyang Anak ingong iyang Hataas nga Saserdote alang sa katawhan. Bisan tuod usa ka hingpit nga tawo, si Jesus kinahanglang ‘hingpiton’ (Gr., te·lei·oʹo) alang sa mao nga posisyon, nga bug-os makakab-ot sa mga kinahanglanon nga gilatid sa iyang Amahan, ug makaabot sa gitakdang kataposan o tumong. Kinahanglang siya “mahisama sa iyang ‘mga igsoon’ sa tanang paagi,” nga molahutay sa pag-antos, nga makakat-on sa pagkamasinugtanon ubos sa pagsulay, sama sa buhaton sa iyang “mga igsoon” o sa mga sumusunod sa iyang lakang. Busa siya arang nga “mobati sa atong mga kaluyahon, [ingong] usa nga nasulayan sa tanang paagi sama kanato, apan walay sala.” (Heb 2:10-18; 4:​15, 16; 5:7-10) Dugang pa, human sa iyang kamatayon ingong usa ka hingpit nga halad ug sa iyang pagkabanhaw, siya nakadawat ug walay-kamatayon nga espirituhanong kinabuhi didto sa mga langit, sa ingon “nahimong hingpit hangtod sa kahangtoran” alang sa iyang katungdanan ingong saserdote. (Heb 7:15–​8:4; 9:11-14, 24) Sa susamang paagi, ang tanan nga mag-alagad uban ni Kristo ingong luyoluyong mga saserdote ‘pagahingpiton,’ nga mao, dad-on ngadto sa langitnong tumong nga ilang gitinguha ug nga alang niini sila gitawag.​—Flp 3:8-14; Heb 12:​22, 23; Pin 20:6.

Ang “Maghihingpit sa atong pagtuo.” Si Jesus gitawag nga “Pangulong Ahente [Pangulong Lider] ug Maghihingpit sa atong pagtuo.” (Heb 12:2) Sa pagkatinuod, dugay na kanhi sa wala pa moanhi si Jesu-Kristo, ang pagtuo ni Abraham “nahingpit” pinaagi sa iyang mga buhat sa pagtuo ug pagkamasinugtanon, mao nga siya nakabaton ug pag-uyon sa Diyos ug nahimong usa ka partido sa gipanumpaang pakigsaad sa Diyos. (San 2:21-23; Gen 22:15-18) Apan ang pagtuo sa tanang mga tawo sa pagtuo nga nagkinabuhi sa wala pa ang yutan-ong ministeryo ni Jesus maoy dili bug-os, o dili hingpit, sa diwa nga sila wala makasabot sa mga tagna nga wala pa matuman niadtong panahona bahin kaniya ingong Binhi ug Mesiyas sa Diyos. (1Pe 1:10-12) Pinaagi sa iyang pagkatawo, ministeryo, kamatayon, ug pagkabanhaw ngadto sa langitnong kinabuhi, kini nga mga tagna natuman, ug milig-on ang patukoranan sa pagtuo kang Kristo, usa ka patukoranan nga puno sa makasaysayanhong mga kamatuoran. Busa, ang pagtuo diha niining nahingpit nga diwa “miabot” pinaagi kang Kristo Jesus (Gal 3:​24, 25), kinsa napamatud-ang mao ang “lider” (AT), “sinugdanan” (Mo), o Pangulong Ahente sa atong pagtuo. Siya nagpadayon ingong Maghihingpit sa pagtuo sa iyang mga sumusunod gikan sa iyang langitnong posisyon, pinaagi sa pagbubo ug balaang espiritu nganha kanila niadtong Pentekostes ug pinaagi sa paghatag ug mga pinadayag nga inanayng nagtugob ug nag-ugmad sa ilang pagtuo.​—Buh 2:​32, 33; Heb 2:4; Pin 1:​1, 2; 22:16; Rom 10:17.

“Dili Mahingpit nga Bulag Kanato.” Human repasoha ang rekord sa matinumanong mga tawo sa wala pa ang Kristohanong kapanahonan sukad kang Abel, ang apostol miingon nga walay usa niini nga mga tawo ang nakabaton sa “katumanan sa saad, sanglit ang Diyos may gipanan-aw nga mas maayo alang kanato, aron nga sila dili mahingpit nga bulag kanato.” (Heb 11:​39, 40) Ang “kanato” dinhi tin-awng nagtumong sa dinihogang mga Kristohanon (Heb 1:2; 2:1-4), “mga mag-aambit sa langitnong pagtawag” (Heb 3:1) nga kanila si Kristo ‘nagsugod pagpatuman ug usa ka bag-o ug buhing dalan’ ngadto sa balaang dapit sa langitnong presensiya sa Diyos. (Heb 10:​19, 20) Ang maong langitnong pagtawag naglakip sa pag-alagad ingong langitnong mga saserdote sa Diyos ug ni Kristo panahon sa Usa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Kristo. Ang “gahom sa pagpanghukom” gihatag usab kanila. (Pin 20:4-6) Nan, dayag gayod nga ang langitnong kinabuhi ug mga pribilehiyo nga madawat sa mga tinawag mao ang “mas maayo” nga gitan-aw nang daan sa Diyos alang sa maong dinihogang mga Kristohanon. (Heb 11:40) Apan, ang pagpadayag kanila sa dihang sila mohimog aksiyon gikan sa langit uban ni Kristo aron sa paglaglag sa daotang sistema maoy magbukas sa dalan aron mahatagan ug kagawasan gikan sa pagkaulipon sa pagkadunot kadtong sakop sa kalalangan nga nagtinguhang makabaton sa “mahimayaong kagawasan sa mga anak sa Diyos.” (Rom 8:19-22) Ang Hebreohanon 11:35 nagpakita nga ang matinumanong mga tawo sa wala pa ang Kristohanong kapanahonan pabiling naghupot sa integridad bisan sa pag-antos “aron nga makabaton sila ug mas maayong pagkabanhaw,” dayag nga mas maayo pa nianang sa mga “patay” nga gihisgotan sa sinugdanan sa bersikulo, mga tawo nga gibanhaw apan namatay ra pag-usab. (Itandi ang 1Ha 17:17-23; 2Ha 4:17-20, 32-37.) Busa, alang niining matinumanong mga tawo sa wala pa ang Kristohanong kapanahonan, ang ilang ‘pagkahimong hingpit’ nagtumong gayod sa ilang pagkabanhaw, o pagkahibalik sa kinabuhi, ug human niana sa ilang ‘pagkahigawas sa pagkaulipon sa pagkadunot’ pinaagi sa mga serbisyong itagana sa pagkasaserdote ni Kristo Jesus ug sa iyang luyoluyong mga saserdote sulod sa Milenyong Pagmando.

Ang Pagpasig-uli sa Katawhan sa Kahingpitan sa Ibabaw sa Yuta. Sumala sa pag-ampo nga “Matuman unta ang imong kabubut-on, maingon sa langit, mao man usab sa yuta,” kini nga planeta makasinati gayod sa bug-os nga puwersa ug epekto sa pagpatuman sa mga katuyoan sa Diyos. (Mat 6:10) Ang daotang sistema nga ubos sa pagkontrolar ni Satanas pagalaglagon. Ang tanang sayop ug mga depekto pagawagtangon gikan sa mga makalabang-buhi nga padayong magmasinugtanon sa pagpasundayag ug pagtuo, mao nga kadtong magpabilin makakab-ot sa mga sukdanan sa Diyos sa pagkaekselente, pagkakompleto, ug pagkawalay-depekto. Sumala sa Pinadayag 5:​9, 10, dayag nga kini naglakip sa pagkahingpit sa yutan-ong mga kahimtang ug sa tawhanong mga linalang. Diha niana giingon nga ang mga tawo nga ‘gipalit alang sa Diyos’ (itandi ang Pin 14:​1, 3) nahimong “usa ka gingharian ug mga saserdote ngadto sa atong Diyos, ug sila magamando ingong mga hari ibabaw sa yuta.” Ubos sa pakigsaad sa Balaod, ang mga saserdote dili lamang kay adunay buluhaton sa paghawas sa mga tawo atubangan sa Diyos sa pagtanyag sa mga halad kondili sila usab gipiyalan sa pag-amping sa pisikal nga kahimsog sa nasod, nga nagdumala sa paghinlo niadtong mga nahugawan, ug sa paghukom sa dihang adunay naayo sa sanla. (Lev 13-15) Labaw pa niini, ang mga saserdote mao ang responsable sa pagtabang aron mapauswag ang panghunahuna ug espirituwalidad ug ang kahimsog sa katawhan. (Deu 17:8-13; Mal 2:7) Sanglit ang Balaod may “landong man sa maayong butang nga moabot,” angayng dahomon nga ang langitnong pagkasaserdote ubos ni Kristo Jesus sulod sa iyang Usa ka Libo ka Tuig nga Paghari (Pin 20:4-6) maghimo usab sa samang buluhaton.​—Heb 10:1.

Gitino gayod pinaagi sa matagnaong paglarawan diha sa Pinadayag 21:1-5 nga ang tinubos nga katawhan dili na makasinatig mga luha, pagbangotan, pagtiyabaw, kasakit, ug kamatayon. Pinaagi kang Adan, ang sala, ug ang misangpot nga pag-antos ug kamatayon, midangat sa tawhanong rasa (Rom 5:12), ug kini mao gayod ang lakip sa “unang mga butang” nga tinong mahanaw. Ang kamatayon mao ang bayad sa sala, ug ingong “kataposang kaaway, ang kamatayon pagawagtangon” pinaagi sa pagmando ni Kristo sa Gingharian. (Rom 6:23; 1Co 15:​25, 26, 56) Alang sa masinugtanong katawhan kini nagkahulogan ug pagkapasig-uli sa hingpit nga kahimtang nga napahimuslan sa tawo sa sinugdanan sa tawhanong kasaysayan didto sa Eden. Busa, ang mga tawo makapahimulos dili lamang sa kahingpitan maylabot sa pagtuo ug gugma kondili sila usab makasinati sa kahingpitan maylabot sa pagkawalay-sala; sa bug-os ug sa pagkawalay-ikasaway sila makakab-ot sa matarong nga mga sukdanan sa Diyos alang sa mga tawo. Ang tagna sa Pinadayag 21:1-5 nagpunting usab sa Usa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Kristo, sanglit ang “Bag-ong Jerusalem,” kansang ‘pagkanaog gikan sa langit’ nalangkit sa paghanaw sa mga kasakitan sa katawhan, gipakita ingong “pangasaw-onon” o hinimayang kongregasyon ni Kristo, busa kini sila ang naglangkob sa harianong pagkasaserdote sa Milenyong Pagmando ni Kristo.​—Pin 21:​9, 10; Efe 5:25-32; 1Pe 2:9; Pin 20:4-6.

Ang pagkahingpit sa katawhan maoy relatibo, nga limitado sa tawhanong dominyo. Apan kadtong makabaton niini tinong makapahimulos sa yutan-ong kinabuhi sa bug-os gayod. ‘Anaa sa atubangan ni Jehova ang pagmaya hangtod sa pagkatagbaw sa bug-os,’ ug ang ‘pagpuyo sa Diyos uban sa katawhan’ nagpakita nga ang gipasabot mao ang masinugtanong katawhan, nga kanila milingi si Jehova uban ang pag-uyon. (Sal 16:11; Pin 21:3; itandi ang Sal 15:1-3; 27:​4, 5; 61:4; Isa 66:23.) Hinunoa, ang pagkahingpit wala magpasabot nga wala nay panagkadaiya, sumala sa sagad gihunahuna sa mga tawo. Ang kahayopan, nga produkto sa ‘hingpit nga kalihokan’ ni Jehova (Gen 1:20-24; Deu 32:4), nagkadaiya kaayo. Mao man usab, ang pagkahingpit sa planetang Yuta dili kay walay panagkadaiya, kausaban, o panagkalahi; anaa gihapon ang simple ug ang komplikado, ang yano ug ang dili yano, ang aslom ug ang tam-is, ang gansangon ug ang hamis, ang kabalilihan ug ang kakahoyan, ang kabukiran ug ang kawalogan. Lakip niini ang makarepreskong kalunhaw sa sayong tingpamulak, ang kainit sa ting-init uban ang asul nga kalangitan niini, ang kaanindot sa mga bulok sa tinghunlak, ang lunsay nga katahom sa bag-ong nangahulog nga niyebe. (Gen 8:22) Busa ang hingpit nga mga tawo dili kay mga hulad lamang sa managsamang mga personalidad, talento, ug mga katakos. Sumala sa gipakita sa naunang mga kahubitan, kini dili mao ang kahulogan sa pagkahingpit o kahingpitan.