Ang 2013 nga Rebisyon sa New World Translation

LATAS sa katuigan, kadaghan nang girebisar ang New World Translation of the Holy Scriptures, apan ang rebisyon sa 2013 ang kinadaghanag kausaban. Pananglitan, naibanan nag mga 10 porsiyento ang Iningles nga mga pulong. Ang pipila ka hinungdanong termino sa Bibliya giilisan. May mga kapitulo nga gihimong balaknon, ug ang mga footnote gidugang diha sa regular nga edisyon alang sa dugang katin-awan. Imposibleng mahisgotan niining artikuloha ang tanang ekspresyon nga giilisan, apan atong hisgotan ang pipila ka pangunang kausaban.

Unsang hinungdanong mga ekspresyon sa Bibliya ang giusab? Sa nahisgotan na sa nag-unang artikulo, ang hubad alang sa “Sheol,” “Hades,” ug “soul” giusab. Apan, daghan pang termino ang giilisan.

Pananglitan, ang “impaled” giilisag “executed on a stake” o “nailed to the stake” aron malikayan ang sayop nga impresyon kon giunsa pagpatay si Jesus. (Matt. 20:19; 27:31) Ang “loose conduct” giilisag “brazen conduct,” nga nagtumong sa makauulawng tinamdan nga maoy gipasabot sa Gregong termino. Ang ekspresyong “long-suffering,” nga maoy gigamit kaniadto, mahimong masaypag sabot nga nag-antos sa dugayng panahon; ang “patience” maoy mas tukmang kahulogan. Ang “revelries” giilisag “wild parties,” nga mas daling masabtan karon. (Gal. 5:19-22) Ang “loving-kindness,” gipulihag “loyal love” nga maoy mas hustong hubad. Anaa niana ang kahulogan sa termino sa Bibliya nga sagad gamiton ingong kaamgid sa “faithfulness.”—Ps. 36:5; 89:1.

Ang pipila ka termino nga sagad gihubad sa usa lang ka ekspresyon, karon gihubad na sumala sa konteksto. Pananglitan, ang Hebreohanong pulong nga ʽoh·lamʹ, nga sa una gihubad ug “time indefinite,” mahimong magkahulogan ug “forever.” Itandi kon unsay epekto niini sa hubad sa mga teksto sama sa Psalm 90:2 ug Micah 5:2.

Ang Hebreohanon ug Gregong mga termino nga gihubad ug “seed” sagad maoy gamiton kon maghisgot bahin sa pagpananom ug sa simbolikong kahulogan niini nga “offspring.” Ang unang mga edisyon sa New World Translation kanunayng naggamit sa pulong nga “seed,” lakip na diha sa Genesis 3:15. Apan, ang paggamit sa terminong “seed” sa diwa nga “offspring” wala na kaayo gamita sa Iningles, busa ang rebisyon naggamit ug “offspring” diha sa Genesis 3:15 ug sa susamang mga teksto. (Gen. 22:17, 18; Rev. 12:17) Ang ubang teksto gihubad sumala sa konteksto.—Gen. 1:11; Ps. 22:30; Isa. 57:3.

Nganong daghang literal nga mga hubad ang giusab? Ang Appendix A1 sa 2013 nga rebisyon nag-ingon nga ang maayong hubad sa Bibliya maghatag ug tukmang kahulogan sa pulong o prase kon ang literal nga hubad masaypag sabot o makalibog. Kon ang mga idiom sa orihinal nga pinulongan masabtan ra sa laing mga pinulongan, kini literalon paghubad. Sa pagsunod niini nga paagi, ang ekspresyong “searches the . . . hearts” sa Revelation 2:23 masabtan diha sa daghang pinulongan. Apan, sa mao gihapong bersikulo, ang “searches the kidneys” dili tingali masabtan dayon, busa ang “kidneys” gipulihag “innermost thoughts,” nga maoy orihinal nga diwa niini. Sa susama, sa Deuteronomy 32:14, ang literal nga idiom nga “the kidney fat of wheat” gihubad nga mas klaro ingong “the finest wheat.” Sa samang rason, ang “I am uncircumcised in lips” mas klaro diha sa kadaghanang pinulongan kon hubarong “I speak with difficulty.”—Ex. 6:12.

Nganong ang mga ekspresyong “sons of Israel” ug “fatherless boys” gihubad na karon nga “Israelites” ug “fatherless children”? Sa Hebreohanon, may pulong nga magpaila kon kini nagtumong sa lalaki o babaye. Apan, ang pipila ka terminong masculine mahimong magtumong usab sa mga babaye. Pananglitan, ang konteksto sa pipila ka teksto nagpakita nga ang “sons of Israel” nagtumong sa mga lalaki ug babaye, busa sagad na kining gihubad karon ug “the Israelites.”—Ex. 1:7; 35:29; 2 Ki. 8:12.

Sa susama, ang Hebreohanong masculine nga termino nga nagkahulogang “sons” sa Genesis 3:16 gihubad ug “children” sa unang mga edisyon sa New World Translation. Apan sa Exodus 22:24, ang samang pulong giilisan: “Your children [sa Hebreohanon, “sons”] will be fatherless.” Sa pagpadapat niini nga prinsipyo sa ubang teksto, ang “fatherless boy” giilisag “fatherless child” o “orphan.” (Deut. 10:18; Job 6:27) Susama kana sa hubad sa Gregong Septuagint. Busa ang praseng “the days of your young manhood” sa Ecclesiastes 12:1 giilisag “the days of your youth.”

Nganong gipasimple ang hubad sa daghang Hebreohanong berbo? Ang Hebreohanong berbo may imperfect state, nga nagpasabot ug nagpadayong aksiyon, ug perfect state nga nagpasabot ug natapos nga aksiyon. Ang unang mga edisyon sa New World Translation sagad naghubad sa Hebreohanong imperfect nga mga berbo gamit ang usa ka berbo ug kaabag nga termino, sama sa “proceeded to” o “went on to” aron ipakita ang nagpadayon o balikbalik nga aksiyon.a Ang mga ekspresyong nagpasiugda sama sa “certainly,” “must,” ug “indeed” gigamit aron ipakita ang natapos nga aksiyon sa perfect nga mga berbo.

Sa 2013 nga rebisyon, ang maong kaabag nga mga ekspresyon wala gamita gawas lang kon gikinahanglan. Pananglitan, dili kinahanglang ipasiugda nga ang Diyos balikbalik nga nag-ingon, “Let there be light,” busa sa rebisyon ang imperfect nga berbong “say” wala hubara ingong nagpadayong aksiyon. (Gen. 1:3) Apan, sa Genesis 3:9 dayag nga balikbalik nga nagtawag si Jehova kang Adan, busa gipasiugda gihapon kini pinaagi sa paghubad niini ug “kept calling.” Sa katibuk-an, ang mga berbo gihubad sa mas simpleng paagi, nga nagpokus diha mismo sa aksiyon inay sa pagkawala-matapos o pagkatapos niini diha sa Hebreohanon. Makatabang usab kini nga masundog ang pagkamubo o pagkadirekta sa punto sa Hebreohanong berbo.

Nganong mas daghang kapitulo karon ang gihimong balaknon? Daghang bahin sa Bibliya ang orihinal nga gisulat ingong balak. Sa modernong mga pinulongan, ang balak sagad mailhan tungod sa garay o rhyme niini, samtang sa Hebreohanong balak, ang labing importanteng mga elemento mao ang paralelismo ug pagtandi. Ang ritmo sa Hebreohanong balak makab-ot, dili pinaagig garay, kondili pinaagig lohikal nga pagkasunodsunod sa mga ideya.

Sa unang mga edisyon sa New World Translation, ang Job ug Salmo gisulat nga samag balak sa pagpaila nga kini sa orihinal gikanta o gibalak. Kini nga pagkasulat nagpasiugda sa balaknong elemento ug nagsilbing tabang sa paghinumdom. Sa 2013 nga rebisyon, ang Proverbio, Awit ni Solomon, ug daghang kapitulo sa matagnaong mga basahon gisulat usab nga samag balak aron ipakita nga ang maong mga teksto orihinal nga gisulat ingong balak ug aron ipasiugda ang paralelismo ug pagtandi. Ang pananglitan niini mao ang Isaiah 24:2, diin ang matag linya dunay pagtandi ug nagsuportar sa usag usa aron ipasiugda nga walay makaikyas sa paghukom sa Diyos. Kon makita sa magbabasa nga balaknon ang pagkasulat, masabtan niya nga ang magsusulat sa Bibliya wala lang basta magbalikbalik sa iyang gisulat, kondili naggamit kinig balak sa pagpasiugda sa mensahe sa Diyos.

Dili tingali daling mailhan ang kalainan tali sa Hebreohanong prosa (ordinaryong sinulat) ug balak, busa sa lainlaing bersiyon sa Bibliya managlahi usab ang mga teksto nga gihubad ingong balak. Ang mga maghuhubad maoy modesisyon kon unsang mga tekstoha ang hubaron ingong balak. Ang uban adunay prosa nga balaknon, nga daghag mahulagwayong pinulongan, mga pulong nga susamag tunog, ug paralelismo aron ipasiugda ang usa ka punto.

Ang bag-ong seksiyon, nga Outline of Contents, mapuslanon kaayo sa pag-ila kon kinsay nagsulti diha sa karaang balak nga Awit ni Solomon.

Sa unsang paagi ang pagtuon sa mga manuskrito sa orihinal nga mga pinulongan nakaapektar sa rebisyon? Ang orihinal nga New World Translation gibase sa Hebreohanong Masoretikong teksto ug sa dinawat nga Gregong teksto ni Westcott ug Hort. Ang pagtuon sa karaang mga manuskrito sa Bibliya nagpadayon ug naghatag ug katin-awan sa orihinal nga mga teksto sa Bibliya. Ang mga kopya sa Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat mabatonan na. Dugang Gregong mga manuskrito ang ginatun-an. Daghang bag-ong manuskrito ang mabasa diha sa computer, nga makapasayon sa pag-analisar sa kalainan tali sa mga manuskrito sa pagtino kon unsang bersiyon sa Hebreohanon o Gregong teksto ang mas tukma. Kini nga mga kaugmaran gipahimuslan sa New World Bible Translation Committee aron matun-an ang pipila ka teksto, nga miresultag mga kausaban.

Pananglitan, sa 2 Samuel 13:21, ang Gregong Septuagint dunay katumbas sa mga pulong: “But he would not hurt the feelings of Amnon his son, because he loved him, for he was his firstborn.” Ang unang mga bersiyon sa New World Translation wala mag-apil niining mga pulonga kay dili kini makita diha sa Masoretikong teksto. Apan, anaa kini sa Linukot nga mga Basahon sa Patayng Dagat, busa giapil na kini diha sa 2013 nga rebisyon. Sa samang rason, ang ngalan sa Diyos makitag dugang lima ka beses diha sa Unang Samuel. Ang pagtuon sa Gregong mga teksto miresulta usab sa kausaban sa pagkasunodsunod sa mga ideya diha sa Matthew 21:29-31. Busa, ang pipila ka kausaban gibase sa gibug-aton sa manuskritong ebidensiya imbes sa estriktong pagsunod sa usa lang ka sumbanan nga Gregong teksto.

Kini maoy pipila lamang sa mga kausaban. Para sa daghan nga nag-isip sa New World Translation ingong gasa gikan sa Diyos nga makigkomunikar, kini sayon nga basahon ug sabton.