“Landa Umwenemwene, Kanda Uulanjisa”

1, 2. (a) Chuma chika chilemu ku mwono we? (b) Umwenemwene uka twakulemesa, nawa mumu liaka? (Tala yizulie ha uputukilo.)

CHUMA chika chilemu ku mwono we? Amu tuli tuvumbi twa Yehova, chuma chilemu ku mwono chili usepa wetu ni iye. Kutuchi kasumbakenya usepa wacho ni chuma nichimwe. Twakulemesa nawa umwenemwene wa mu Mbimbiliya, mumu wakutukwasa kupwa masepa ja Yehova.—A-Kolosu 1:9, 10.

² Yehova kali Longeshi wetu Munene, yoze wakutulongesa umwenemwene unji ulemu, uze uli mu Liji lienyi, Mbimbiliya. Iye kakutulongesa hakutwala ku ulemu wa jina lienyi, hamwe ni yitanga yenyi yipema. Nawa kakutuzanga chinji, kashika ahanyine mwono wa Mwanenyi hali yetu. Yehova kakutulongesa hakutwala ku Wanangana wa Mesaya. Kakutwaha nawa kutalatala cha kulutwe lia matangwa, chipwe kuli waze akuwayisa ni spiritu yisandu makaya mu malilu hanji kuli “mapanga akwo” waze makatwama mu Paraisu hano hashi. (Yoano 10:16) Yehova kakutulongesa chize twatamba kutwama ku mwono wetu. Twakumona umwenemwene uno ngwe upite, mumu wakutukwasa kukundama kuli Sakatanga wetu ni kutwaha nyonga lialita ku mwono.

 3. Shina Yehova kakutwita mbongo mba tulilongese umwenemwene?

³ Yehova kali umwe Zambi chihanyi. Amu ali chihanyi, kashika ahanyine Mwanenyi ngwe chitapo hali yetu. Muze Yehova mamona ngwenyi, umwe kanazange kunyingika umwenemwene, iye kakumukwasa hanga auwane. Iye keshi kutwita mbongo mba tulilongese umwenemwene. Ha shimbu limwe, lunga te avuluka ngwo Semone, yahana mbongo kuli postolo Petulu hanga amwehe ndundo ja kuhana spiritu yisandu kuli akwo. Alioze Petulu yamulweza ngwenyi, manyonga jenyi api nawa ngwenyi: “Mbongo je jikatoke hamwe ni yena, mumu hiwashinginyeka ngwe muhasa kuzuka chawana cha Zambi ni mbongo.” (Yilinga 8:18-20) Mba ‘kulanda umwenemwene’ yika chinalumbunuka?

 4. Yika mutulilongesa ha mutwe uno, hakutwala ku umwenemwene?

⁴ Tanga Yishima 23:23. Chakufupiwa tachi mba tulilongese umwenemwene wa mu Mbimbiliya. Twatamba kwecha yimwe yuma ku mwono wetu, mumu lia umwenemwene. Alioze, muze ‘mutulanda umwenemwene,’ chekwamba, kulilongesa wo, twatamba kukanyama hanga tuhone ‘kuulanjisa,’ chekwamba, kuuwecha. Kuchi ‘twakulanda’ umwenemwene wa Mbimbiliya? Chingahi wakufwika? Makumbululo a yihula yino, matukwasa hanga tulemese chinji umwenemwene ni kuhona kuwecha. Mba mutunyingika ngwetu, umwenemwene wa Yehova wahiana chuma cheswacho ku mwono wetu.

5, 6. (a) Kuchi mutuhasa kulanda umwenemwene chakuhona mbongo? Lumbununa. (b) Kuchi umwenemwene wa kutuyukisa?

⁵ Chuma nyi chili chawana kuchalumbunukine ngwo, kuchishi kufwika ndando. Liji lia Hepreu ‘kulanda,’ lize azachishile ha Yishima 23:23, mulihasa nawa kulumbunuka ngwo “kupwa ni chimwe.” Maliji wano kanasolola ngwo, mutu kakusa tachi mba eche chimwe chuma hanga alinge chize anamono ngwo chili ni ulemu. Mba tunyingike chize mutuhasa kulanda umwenemwene, achinyonga hachino, mutwivwa ngwo ku chitanda chimwe kanahaneko makonde awana. Kutala mutushimbula ngwetu makonde jacho alijile-ene ku zuwo lietu? Ka, yetu e twatamba kwiya ku chitanda mba twize no. Kashika, chipwe ngwe makonde jacho kechi kufwika mbongo, nihindu twatamba kusa tachi mba tupwe no. Chimuwika nawa ni umwenemwene, kutushi kuulanda ni mbongo, alioze wakufupiwa kusa tachi ni kulituna yimwe ku mwono wetu.

⁶ Tanga Izaia 55:1-3. Yize Yehova amba yatukwasa tunyingike yize yinalumbunuka kulanda umwenemwene. Ha versu jino, Yehova kanatese maliji jenyi a umwenemwene ni meya, yamwa ni vinyu. Ngwe chize meya akekema akuhuzulula mutu, ni umwenemwene newo wa kutuhuzulula. Nawa ngwe chize yamwa yakukwasa mwana akole kanawa, ni umwenemwene wa Mbimbiliya newo wakukolesa usepa wetu ni Yehova. Yehova nawa kanatese umwenemwene ni vinyu. Mumu liaka? Mbimbiliya yinambe ngwo, vinyu ya kuwahisa mbunge ya atu. (Samu 104:15) Kashika, muze Yehova akutulweza hanga ‘tulande vinyu,’ acho kanatulweze ngwenyi, nyi twakaula usongwelo wenyi ku mwono wetu, mutupwa ni uwahililo. (Samu 19:8) Yehova kakuzachisa yilweza yino hanga atukwase tunyingike chize twakuyuka muze mutulilongesa umwenemwene ni kuukaula. Haliapwila tutalenu yuma yitano yize mutuhasa kwecha mba tulande umwenemwene.

7, 8. (a) Mumu liaka chakufupiwa mashimbu mba tulilongese umwenemwene? (b) Tachi jika asele umwe longi, nawa yiwape yika azukileko?

⁷ Mashimbu. Kwakufupiwa mashimbu mba mutu apanjike sango ja Wanangana, kutanga Mbimbiliya ni mikanda yetu, kulilongesa Mbimbiliya ni Yela ja Yehova, kululieka malongesa a kukunguluka ni kuyako. Mba tulinge yuma yino yeswe, twatamba kuzachisa mashimbu waze te mutuzachisa ku yuma yikwo, yize kuyishi ulemu. (Tanga A-Efwesu 5:15, 16.) Kulilongesa umwenemwene utangu wa Mbimbiliya, chakumbata mashimbu angahi? Chino chinatale hali hita mutu. Kulilongesa hakutwala ku mana a Yehova, majila jenyi ni yuma yize iye analingi, kuchishi musulo. (A-Roma 11:33) Kaposhi wa Kutalila mutangu, katesele umwenemwene ni “chimwe chitemo chikehe” ni kwamba ngwo: “Kanda usulila wika ha chitemo chimuwika cha umwenemwene. Nyi te kuli wika chitemo chimuwika, kachi yitemo yikwo kuyatwamineko. Kashika nunga ni kufupa-fupa.” Hachino, mutuhasa kulihula ngwetu, ‘Kangahi nalilongesa hakutwala kuli Yehova?’ Chipwe ngwe mutupwa ni mwono wa mutolo, nihindu mutununga ni kulilongesa yuma yinji hali Yehova. Chipwe chocho, chili chilemu kuzachisa mashimbu waze tukwete hanga tulilongesa yuma yize mutuhasa. Hano hali chilweza cha yoze wachilingile.

⁸ Mariko,a (Tala maliji mushi lia lifwo) umwe mukweze wa pwo mu Japão, kayile mu E.U.A hanga alilongeseleko shikola, mu Mbonge ya New York. Limwe tangwa, umwe pangi pionelu yamwambulwila sango lipema ku zuwo lienyi. Mariko te kakuya ku yimwe yingeleja, alioze yaputuka kulilongesa Mbimbiliya ni pangi wacho. Iye te kakuzanga chinji yize analilongesa, chocho yalweza pangi hanga apwe ni kulilongesa nenyi kaali ha poso. Chipwe ngwe, Mariko kapwile ni mashimbu akehe, mumu lia shikola ni mulimo wenyi, nihindu yaputuka kuya ku kukunguluka. Yatepulula mashimbu waze te akuya ku yiheho hanga ahase kulilongesa chinji umwenemwene. Hamukunda wa tachi jize asele, Mariko yapwa ni usepa ukolo ni Yehova, chocho ha mwaka uzewene, yamupapachisa. Hakupalika cha tukweji asambano, ha mwaka 2006, yapwa pionelu, nawa uchili pionelu ndo ni musono.

9, 10. (a) Kuchi kunyingika umwenemwene chakwalumuna manyonga jetu hakutwala ku upite? (b) Yika umwe mukweze echele, nawa kuchi akwivwa ha chikuma chacho?

⁹ Upite hanji yikumba. Mba tulilongese umwenemwene, hanji mutufupiwa kwecha umwe mulimo uze akutufweta kanawa hanji kufumbuka cha hano hashi. Chakutalilaho, Petulu ni Andeleu kapwile akwa-kutela yishi, alioze muze Yesu aasanyikine hanga apwe tumbaji twenyi, ayo yecha mulimo wo wakuta yishi. (Mateu 4:18-20) Chino kuchalumbunukine ngwo nyi unalilongesa umwenemwene, watamba kwecha mulimo we. Mutu katamba kukalakala hanga afunge asoko jenyi. (1 Timoteu 5:8) Alioze muze mulilongesa umwenemwene, manyonga je hakutwala ku upite hanji yikumba malumuka. Munyingika yuma yize yikwete ulemu ku mwono. Yesu kambile ngwenyi: “Kanda nutulika upite hano hashi.” Alioze, yatukolweza ngwenyi: “Litulikilenu upite mwilu.” (Mateu 6:19, 20) Yino ye alingile mukweze Maria.

¹⁰ Maria putu ku wanuke wenyi, te kakuzanga chinji kwasa konda ya golf. Ku shikola, iye te kakwasa kanawa konda yacho. Yayinyingika kanawa, chocho yamwaha mukanda wa kunjila nawo ku shikola yinene. Maria te kakuzanga kulongoloka chinji ku konda yacho hanga apwe ni mbongo jinji. Chocho yaputuka kulilongesa Mbimbiliya. Iye yazanga chinji yize te akulilongesa ni kuyikaula ku mwono wenyi. Yamba ngwenyi, “Muze nalumwine yitanga ni kupwa cha mwono wami kulita ni shimbi ja Mbimbiliya, yingupwa ni uwahililo unji.” Maria yanyingika ngwenyi, te muchipwa chikalu kulihulikila ku usepa wenyi ni Yehova aku nawa ni kwasa konda. (Mateu 6:24) Chocho, yecha kwasa konda ya golf hanga alinge chimwe chuma chipema. Musono, Maria kali pionelu nawa kakwamba ngwenyi, “haliapwila ngunawahilila chinji ku mwono wami.”

11. Muze tunalilongesa umwenemwene, yika muyihasa kulingiwa ni usepa wetu?

¹¹ Usepa wetu ni akwetu. Muze mutuputuka kukaula yize tunalilongesa mu Mbimbiliya, usepa wetu ni akwetu hamwe ni asoko jetu muuhasa kwalumuka. Yesu katukwashile tunyingike chikuma chacho muze alembelele tumbaji twenyi ngwenyi: “Uapwise asandu mu umwenemwene; liji lie we umwenemwene.” (Yoano 17:17) ‘Kupwisa asandu’ muchihasa kulumbunuka nawa “kuhandununa.” Muze mutuputuka kukaula umwenemwene ku mwono wetu, twakulihandununa ku yuma ya hano hashi, mumu twakukaula shimbi ja Mbimbiliya. Chipwe ngwe twakusa tachi hanga tufunge usepa ni akwetu hamwe ni asoko jetu, amwe hanji keshi kutuzanga nawa ngwe chize te akutuzanga, nawa mahasa kulimika ni ufulielo wetu waha. Chino kuchishi kutukomwesa. Mumu Yesu kambile ngwenyi: “Akwa kole ja mutu kumakapwa akwa zuwo lienyi.” (Mateu 10:36) Alioze, Yesu nawa kalakenyene ngwenyi cheswacho muchilingiwako kanda tuhichika umwenemwene, mumu mutukazuka yuma yinji kuhiana yize mututokesa!—Tanga Marku 10:28-30.

12. Yika umwe lunga Ka-Yunda echele mumu lia umwenemwene?

¹² Umwe lunga Ka-Yunda avuluka ngwo Aaron, kukatuka ku wanuke wenyi te kakufuliela ngwo, chili chipi kuvuluka jina lia Zambi. Alioze kazangile chinji kunyingika umwenemwene hali Zambi. Limwe tangwa, umwe Chela cha Yehova yamulweza ngwenyi, nyi mawezela vogale ku sona jiwana ja Hepreu jize jinasolola jina lia Zambi, mahasa kulivuluka ngwo, “Yehova.” Aaron kevwile kuwaha ha kunyingika chikuma chino, chocho yaya ku sunangonga ni kuchilweza kuli mangana! Iye kanyongene ngwe ayo mawahilila chinji ha kunyingika umwenemwene wa jina lia Zambi, alioze kenu. Hachino, ayo yamufwila mate ni kumuhuma mu sunangonga. Asoko jenyi no yalimika nenyi. Alioze iye yanunga ni kulilongesa hali Yehova. Aaron yapwa Chela cha Yehova, ni ushishiko weswe yawayila Yehova ku mwono wenyi weswe. Ni yetu nawa mutuhasa kushimbwila ngwetu, usepa wetu ni akwetu muuhasa kwalumuka muze mutulilongesa umwenemwene.

13, 14. Yika tunafupiwa kwalumuna ha chize twakunyonga ni yize twakulinga muze mutulilongesa umwenemwene? Hana chilweza.

¹³ Manyonga ni yitanga ya luchisa. Muze mutulilongesa umwenemwene ni kukaula shimbi ja Mbimbiliya, twatamba kwalumuna manyonga ni yitanga yetu. Postolo Petulu yasoneka ngwenyi: “Nuli ana, akwa kwononoka, kanda nulitesa ni usolo wenu wa kunyima mu kwalajala chenu.” Mba yawezela ngwenyi: “Pwenu asandu ha kwenda chenu cheswe.” (1 Petulu 1:14, 15) Mu mbonge ya Korindu, atu anji kapwile akwa-luchisa. Waze te atungamo, katambile kwalumuna yitanga yo hanga apwe asandu kumeso ja Yehova. (1 A-Korindu 6:9-11) Ni musono nawa, atu anji kakwalumuna yitanga yo muze akulilongesa umwenemwene. Petulu kalumbunwine chikuma chacho muze asonekene ngwenyi: “Kunahu hali yenu miaka yize yapalika kulinga upale wa akwa mavungu, nikwenda mu ujila, ni usolo, ni kunwa vinyu, ni chimbangwinya, ni kunwanwa walwa, ni kukombelela cha kuzelwokesa.”—1 Petulu 4:3.

¹⁴ Devynn ni Jasmine, te yizengi ha miaka yinji. Chipwe ngwe Devynn kapwile contabilista wa ngunda, nihindu te keshi kushimbula ha mulimo, mumu lia uzengi. Alioze, Jasmine te kamunyingika ngwe mukwa-ufwatulo hamwe ni vunda. Limwe tangwa, muze te hanwa walwa, yalitakana ni mishionaliu aali mu tapalo. Ayo yalihana hanga amulongese Mbimbiliya. Alioze muze ayile ku zuwo lio ha poso yize yasulileko, yawana Jasmine ni Devynn hazenga. Ayo kakatayijile ngwo mishionaliu te maya ni kwaafupa ku zuwo lio. Muze mishionaliu afunyineko nawa, yawana yuma hiyalumuka. Jasmine ni Devynn kazangile chinji kulilongesa umwenemwene wa Mbimbiliya, chocho kawashi-washi yaputula kukaula yize te akulilongesa. Shimbu te kanda akumbanyisa tukweji atatu, ayo yecha walwa, kulutwe yalimbata kulita ni shimbi. Atu anji mu chihunda cho yamona chize ayo alumwine yitanga yo, chocho no yaputuka kulilongesa Mbimbiliya.

15. Chuma chika chikalu kwalumuna ku mwono wetu mumu lia umwenemwene, nawa mumu liaka?

¹⁵ Mianda ni yitanga yize Zambi keshi kuzanga. Chuma chikalu kwalumuna ku mwono wetu, chili kwecha mianda ni yitanga yize Yehova keshi kuzanga. Amwe, chipwe muze manyingika chize Yehova akwivwa hakutwala ku yuma yacho, nihindu chakwaapwila chikalu kuyecha. Ayo kakulipikala ha chize mevwa asoko, akwa-milimo-ni-akwo ni masepa jo. Ayo kananyingika ngwo atu kanji-kanji kakuzanga chinji yimwe mianda, ngwe kuwayila tulamba two waze hanafu. (Shimbi Yamuchiali 14:1) Yika muyihasa kutukwasa mba twalumune yitanga yetu? Mutuhasa kulilongesa ha yilweza yipema ya akwa-Kristu atangu mu Efwesu, waze alumwine yitanga yo muze alilongesele umwenemwene.

16. Yika alingile atu amwe mu mbonge ya Efwesu?

¹⁶ Mu mbonge ya Efwesu, atu anji te kakulinga yuma ya tufutafuta. Yika alingile atu waze te akulinga tufutafuta muze apwile akwa-Kristu? Mbimbiliya yinambe ngwo: “Anji a kuli waze te alinga tufutafuta, yaneha mikanda yo, yayocha kumeso ja eswe; ha kwalula ndando yayo, hayiwana makumi atano a tununu (50,000) twa mbongo ja prata. Chocho ni ndundo liji lia Mwene yilifumana, yilikangana.” (Yilinga 19:19, 20) Akwa-Kristu waze ashishika kambilile mikanda yo ya ndando yinji, chocho Yehova yawahisa.

17. (a) Yuma yika twechele mumu lia umwenemwene? (b) Yihula yika mutukumbulula ha mutwe uze muusulaho?

¹⁷ Yika wechele mumu lia kunyingika umwenemwene? Yetweswe twasele mashimbu, mba tulilongese umwenemwene. Amwe a kuli yetu twechele kulinga milimo yize te muyitupichisa. Akwo, usendo wo ni masepa jo kota walumukine. Anji a kuli yetu twalumwine manyonga ni yitanga yetu, nawa twakwehuka mianda ni yitanga yize Yehova keshi kuzanga. Alioze tuli ni shindakenyo ngwetu, umwenemwene wa Mbimbiliya unahiane chuma cheswacho mutwecha. Umwenemwene wa Mbimbiliya watukwasa tupwe ni usepa upema ni Yehova, chuma chilemu chize twatamba kulinga ku mwono wetu. Nyi mutunyonga ha yiwape yize tuli nayo mumu lia umwenemwene, mutunyingika mumu liaka twatambile ‘kuulanjisa.’ Kuchi yino muyihasa kulingiwa? Nawa kuchi mutuhasa kwehuka kulinga uhenge uno unene? Mutukumbulula yihula yino ha mutwe uze muusulaho.