MUTWE WAKULILONGESA 5
“Kristu Iye we Mutwe wa Lunga Mweswe”
“Kristu iye we mutwe wa lunga mweswe.”—1 KORI. 11:3.
MWASO 12 Yehova Zambi wa Ndundo
CHIKUMA CHILEMUa
1. Yika muyihasa kukwata ha chize lunga akutwama ni pwo ni ana jenyi?
KULI yena kupwa “mutwe” hanji mwata wa mu usoko yika chinalumbunuka? Malunga amwe kakwecha ndako, munyachi ni chize aalelele hanga yikwate ha mutapu uze akutwama ni mapwo ni ana jo. Yanita, umwe ndumbu wa pwo yoze watwama ku Europa yamba ngwenyi: “Kuze natwama atu kakwete nyonga liakwamba ngwo, mapwo kali mushi lia malunga nawa kasemukine hanga apwe ni kulinga milimo ya ku zuwo.” Ndumbu mukwo avuluka ngwo Luka yoze watwama mu Estados Unidos yamba ngwenyi: “Yisemi kakulongesa ana jo ngwo, mapwo kaatangile hanga apwe ni kwamona hi kwapanjika ko hanji ngwetu manyonga jo keshi ni ulemu.” Alioze, Yehova keshi kuzanga hanga malunga alelese mapwo. (Tala nawa Marku 7:13.) Mba kuchi lunga mahasa kulilongesa kupwa mwata mupema wa mu usoko?
2. Yika mwata wa mu usoko atamba kunyingika, nawa mumu liaka?
2 Lunga yoze unazange kupwa mwata mupema wa mu usoko, katamba kunyingika chitangu yize Yehova anashimbwila hanga iye alinge. Iye katamba nawa kunyingika mumu liaka Yehova asele wata ni yize atamba kulinga hanga embulule chilweza cha Yehova ni cha Yesu. Mumu liaka chili chilemu miata a mu usoko kunyingika yikuma yino? Mumu Yehova hanaehe ndambu ya wata, nawa kanashimbwila hanga ayo azachise kanawa wata wacho.—Luka 12:48b.
WATA YIKA UNALUMBUNUKA?
3. Yika 1 A-Korindu 11:3, unatulongesa hakutwala ku wata?
3 Tanga 1 A-Korindu 11:3. Chisoneko chino, chinasolola chize Yehova aluliekele usoko wenyi mu malilu ni hano hashi. Wata unatale ha yuma yaali yilemu, kupwa ni ndundo ni kulumbununa yimwe kuli Yehova. Yehova kali “mutwe,” hanji ngwetu iye mwe ukwete ndundo jinji, nawa ana jenyi a mu malilu ni a hano hashi eswe makalumbununa yimwe kuli iye. (Roma 14:10; Efwe. 3:14, 15) Yehova kahanyine kuli Yesu wata wa kusongwela chikungulwila, kashika Yesu neye makalumbununa kuli Yehova chize akufunga chikungulwila. (1 Kori. 15:27) Yehova nawa kahanyine kuli lunga wata wa kusongwela mukwo-pwo ni ana jenyi, kashika lunga makalumbununa kuli Yehova ni kuli Yesu mutapu uze akufunga usoko wenyi.—1 Petu. 3:7.
4. Yehova ni Yesu kali ni ndundo ja kulinga yika?
4 Amu Yehova ali Mutwe wa usoko wenyi wa mu malilu ni wa hano hashi, iye kali ni ndundo ja kusa shimbi ni kwita hanga ana jenyi eswe ononokene shimbi jacho. (Iza. 33:22) Amu ali mutwe wa chikungulwila, Yesu neye kali ni ulite wa kusa shimbi ni kwita hanga shimbi jacho ajononokene.—Ngala. 6:2; Kolo. 1:18-20.
5. Miata a mu usoko kali ni ulite wa kulinga yika, nawa mumu liaka mutuhasa kwamba ngwetu wata wo ukwete haze wasulila?
5 Chizechene ngwe Yehova ni Yesu, mwata wa mu usoko neye kali ni ndundo ja kusela asoko jenyi shimbi. (Roma 7:2; Efwe. 6:4) Alioze wata wenyi ukwete haze wasulila. Chakutalilaho, shimbi jize iye masa, jatamba kukatuka mu Liji lia Zambi. (Yishi. 3:5, 6) Nawa mwata wa mu usoko, keshi ni ulite wakusela shimbi atu waze keshi mu usoko wenyi. (Roma 14:4) Chikwo nawa, muze ana makola ni kukatuka ku zuwo, ayo katamba kununga ni kuvumbika yisemi jo, alioze keshi mushi lia wata wa yisemi jo.—Mateu 19:5.
MUMU LIAKA YEHOVA AHANYINE WATA KULI AMWE?
6. Mumu liaka Yehova ahanyine wata kuli amwe?
6 Yehova kahanyine wata kuli amwe mumu kakuzanga usoko wenyi. Wata wakukwasa hanga yuma yeswe mu usoko wa Yehova yende kanawa ni sambukila. (1 Kori. 14:33, 40) Mumu nyi kukushi wata, mu usoko wa Yehova te mumupwa vunda, nawa niumwe te keshi kuwahilila. Chakutalilaho, te muchipwa chikalu kunyingika yoze makwata chiyulo cha kasula ni kuchikaula.
7. Kulita ni A-Efwesu 5:25, 28, kuchi Yehova anazange hanga malunga amone mapwo?
7 Nyi wata uli upema, mba mumu liaka mapwo amwe akulivwa ngwe keshi ni utuswilo nawa akwamwesa lamba kuli malunga jo? Yino yakulingiwa mumu malunga anji kakulengulula shimbi ja Yehova hakutwala ku usoko, nawa kakuzanga kukaula ndako ja ku munyachi wo. Ayo hanji kakumwesa lamba mapwo jo mumu lia kuzo. Chakutalilaho, lunga mahasa kukaujola-kaujola pwo hanga alivwise kuwaha, ni kusolola ngwo iye mwe mwata. Iye mahasa kunyonga ngwenyi, yami chishi kushinjila pwo hanga anguzange, alioze munguhasa kulinga yimwe hanga anguvwile woma. Iye mahasa kuzachisa woma uze mukwo-pwo akumuvwila hanga amukaujole-kaujole.b Yitanga yino yakukwika malunga kulemesa mapwo ni kwasolwela vumbi, nawa nyonga liacho kulishi kulita ni shimbi ja Yehova.—Tanga A-Efwesu 5:25, 28.
YIKA MUYIHASA KUKWASA LUNGA KUPWA MWATA MUPEMA WA MU USOKO?
8. Kuchi lunga mahasa kulilongesa kupwa mwata mupema wa mu usoko?
8 Lunga mahasa kulilongesa kupwa mwata mupema wa mu usoko, ha kwimbulula chize Yehova ni Yesu akuzachisa wata wo. Chitangu, tutalenu yitanga yaali yize Yehova ni Yesu akusolola ha kuzachisa wata wo. Hanyima, mutumona chize miata a mu usoko mahasa kwimbulula yitanga yacho ha kutwama ni mapwo ni ana jo.
9. Kuchi Yehova akusolola ngwo kakulikehesa?
9 Kulikehesa. Yehova mwe ukwete mana kuhiana yitangiwa yenyi yeswe, chipwe chocho, iye kakupanjika manyonga ja tuvumbi twenyi. (Uputu. 18:23, 24, 32) Chikwo nawa, iye kakutayiza yiyulo yo. (1 Mia. 22:19-22) Yehova kali mungunu, alioze keshi kushimbwila ungunu hali yetu. Kashika akukwasa tuvumbi twenyi hanga amulingile kanawa. (Samu 113:6, 7) Chikwo nawa, Mbimbiliya yinavuluka Yehova ngwo, “chikwashi chetu.” (Samu 27:9; Hepre. 13:6) Mwanangana Ndawichi kanyingikine ngwenyi, kahashile kulinga milimo yinene-yinene yize atambwile mumu lia ukwaso ni kulikehesa cha Yehova.—2 Samue. 22:36.
10. Kuchi Yesu asolwele kulikehesa?
10 Tutalenu chilweza cha Yesu. Iye kapwile Longeshi nawa Mwene wa tumbaji twenyi, chipwe chocho yakosa molu jo. Mumu liaka Yehova asele lusango wacho mu Mbimbiliya? Iye kachilingile hanga miata a mu usoko ni atu akwo apwe ni chilweza chipema cha kwimbulula. Yesu mwene yamba ngwenyi: “Hinanwaha chilweza, hanga ni yenu nawa chanutamba kulinga chizechene ngwe yami hinalinga kuli yenu.” (Yoa. 13:12-17) Chipwe ngwe kapwile ni wata unji, nihindu iye te keshi kushimbwila hanga akwo amulingile, alioze iye mwe te wakulingila akwo.—Mateu 20:28.
Mwata wa mu usoko mahasa kusolola kulikehesa ni zango ha kukwasa ku milimo ya ku zuwo ni kukwasa asoko jenyi ha yize anafupiwa ku spiritu (Tala maparagrafu 11, 13)
11. Kuchi miata a mu usoko mahasa kwimbulula kulikehesa cha Yehova ni cha Yesu?
11 Yize twalilongesa. Mwata wa mu usoko mahasa kusolola kulikehesa mu majila eka ni eka. Chakutalilaho, iye katambile kushimbwila hanga mukwo-pwo ni ana jenyi apwe angunu. Chipwe muze asoko keshi kutayiza ha yize anambe iye kakwapanjika. Marley wa mu Estados Unidos yamba ngwenyi: “Yami ni mukwetu-lunga ha mashimbu amwe tukwete manyonga alisa hakutwala ku yimwe yikuma. Alioze nakumona ngwami, iye kakulemesa ni kuvumbika manyonga jami. Kakupanjika manyonga jami shimbu kanda achikwata yiyulo.” Miata a mu usoko waze alikehesa kakukwasa milimo ya ku zuwo, chipwe ngwe atu ha mukala wo kakwamba ngwo milimo yacho hi ya malunga ko. Muchihasa kupwa chikalu kulikehesa. Mumu liaka? Rachel umwe ndumbu wa pwo yamba ngwenyi: “Kuze yami nejile, nyi lunga makwasa mukwo-pwo kukosa malonga ni kukomba muzuwo, enyembo ni asoko maputuka kukakajana nyi iye kali lume lunga. Ayo kakunyonga ngwo, lunga wacho keshi kuhasa nawa kutumina mukwo-pwo.” Nyi nyonga liacho liakusoloka chinji kuze watwama, iwuluka ngwe Yesu kakosele molu ja tumbaji twenyi chipwe ngwe mulimo wacho wapwile wa tupinji. Mwata mupema wa mu usoko, keshi kulihulumba wika ha chize akwo mamumona, alioze kakulihulumba ha upeme wa mukwo-pwo ni ana jenyi. Chipwe chocho, kuli chitanga chikwo chilemu chize mwata mupema wa mu usoko atamba kupwa nacho, chitanga chika chenacho?
12. Kuchi Yehova ni Yesu akusolola ngwo kakutuzanga?
12 Zango. Yeswe yize Yehova akulinga yakukatuka ha zango. (1 Yoa. 4:7, 8) Iye kakusolola ngwo, kakutuzanga ha kutwaha yize tunafupiwa ku spiritu kupalikila mu Liji lienyi ni mu ululikiso wenyi. Kakutukwasa nawa ha yize twakufupiwa ku manyonga ha kusolola zwalala ngwo kakutuzanga. Mba yika mutwamba ha yize twakufupiwa ku musunya? Mbimbiliya yinambe ngwo, Yehova kakutwaha “yuma yeswe ya kulumbama, hanga tukawahe nayo.” (1 Timo. 6:17) Muze twakuhengesa Yehova kakutwaha fumbo, alioze keshi kwecha kutuzanga. Iye katuhele ukuule mumu lia zango lize akwete hali yetu. Yesu neye kasolwele ngwenyi kakutuzanga ha kuhana mwono wenyi hanga atulamwine. (Yoa. 3:16; 15:13) Kukushi niyimwe yize muyihasa kuhwisa zango lize Yehova ni Yesu akusolola hali waze ashishika.—Yoa. 13:1; Roma 8:35, 38, 39.
13. Mumu liaka chili chilemu mwata wa mu usoko kusolola ngwo kakuzanga mukwo-pwo ni ana jenyi? (Tala nawa mushete, “Kuchi Lunga Yoze Machimbata Mahasa Kuzuka Vumbi lia Mukwo-Pwo?”)
13 Yize twalilongesa. Yeswe yize mwata wa mu usoko malinga, katamba kuyilinga ni zango. Mumu liaka chino chili chilemu? Postolo Yoano yamba ngwenyi: “Yoze keshi kuzanga ndumbwenyi hanji [usoko wenyi] yoze anamono, ngwe kuchi mahasa kuzanga Zambi yoze kamumweneko.” (1 Yoa. 4:11, 20) Mwata wa mu usoko yoze wakuzanga mukwo-pwo ni ana jenyi, nawa wakukaula chilweza cha Yehova ni cha Yesu, kakuhana kuli asoko jenyi yize anafupiwa ku spiritu, ku manyonga ni ku musunya. (1 Timo. 5:8) Iye kakufumba ni kulongesa ana jenyi. Iye nawa kakukwata yiyulo yize yakuhalisa Yehova ni kuyukisa usoko wenyi. Haliapwila, tutalenu chize miata a mu usoko mahasa kwimbulula Yehova ni Yesu ha kukaula yikuma yize muyisulaho.
YIZE MWATA WA MU USOKO ATAMBA KULINGA
14. Kuchi mwata wa mu usoko wakukwasa mukwo-pwo ni ana jenyi ha yize anafupiwa ku ufulielo?
14 Kukwasa asoko jenyi ku ufulielo. Ha kukaula chilweza cha Yehova, Yesu kalihulumbile ha kukwasa tumbaji twenyi ha yize te anafupiwa ku ufulielo. (Mateu 5:3, 6; Marku 6:34) Chizechene nawa, miata a mu usoko kananyingika ngwo, chiteli chinene chize alinacho chili kukwasa asoko jo ha yize anafupiwa ku ufulielo. (Shimbi 6:6-9) Mwata wa mu usoko kakuchilinga ha kusa shindakenyo ngwenyi, mwene ni asoko jenyi kanatange Liji lia Zambi ni kulilongesalio, kakuya ku kukunguluka, kakwambujola sango lipema, kali masepa ja Yehova nawa kakusa tachi hanga afunge usepa wacho.
15. Kuchi mwata wa mu usoko mahasa kukwasa mukwo-pwo ni ana jenyi ha yize anafupiwa kumanyonga?
15 Kukwasa asoko jenyi ha yize anafupiwa ku manyonga. Yehova kasolwele pundu ngwenyi, kakuzanga Mwanenyi Yesu chipwe mukachi ka atu. (Mateu 3:17) Yesu neye che alingile ni tumbaji twenyi. Iye kasolwele pundu ngwenyi, kakuzanga tumbaji twenyi ha yize te akwamba ni yize te akulinga. Chino chakolwezele tumbaji twenyi no kumusolwela zango. (Yoa. 15:9, 12, 13; 21:16) Mwata wa mu usoko mahasa kusolola zango hali mukwo-pwo ni hali ana jenyi ha yize akulinga, ngwe ha kulilongesa no Mbimbiliya hamuwika. Iye nawa kakusolola ngwenyi, kakuzanga ni kulemesa mukwo-pwo ni ana jenyi ha kwachichimieka chipwe mukachi ka atu nyi muchilita.—Yishi. 31:28, 29.
Mba evwise Yehova kuwaha, mwata wa mu usoko katamba kukwasa mukwo-pwo ni ana jenyi ha yize anafupiwa ku musunya (Tala paragrafu 16)
16. Yika nawa mwata wa mu usoko atamba kulinga, nawa katamba kukeya ha yika?
16 Kukwasa asoko jenyi ha yize anafupiwa ku musunya. Yehova kakwashile A-Izalele ha yize te anafupiwa ku musunya, chipwe muze te akwafumba mumu lia kuhona kumwononokena. (Shimbi 2:7; 29:5) Musono, iye nawa kakutukwasa ha yize tunafupiwa ku musunya. (Mateu 6:31-33; 7:11) Chizechene ngwe Yehova, Yesu neye kalishile tumbaji twenyi ku musunya. (Mateu 14:17-20) Iye nawa te kakulihulumba hali ayo hakutwala ku mwono wo. (Mateu 4:24) Mwata wa mu usoko yoze unazange kuvwisa Yehova kuwaha, katamba kukwasa mukwo-pwo ni ana jenyi ha yize anafupiwa ku musunya. Chipwe chocho, iye katamba kupwa ni nyonga lialita hakutwala ku mulimo wenyi wa ku musunya. Iye katambile kulihana chinji ku mulimo wenyi wa ku musunya ni kuvulama yize asoko jenyi anafupiwa ku manyonga ni ku spiritu.
17. Kuchi Yehova ni Yesu akutulongesa ni kutufumba?
17 Kuhana fumbo. Yehova kakutulongesa ni kutufumba mumu kanazange kutukwasa. (Hepre. 12:7-9) Ngwe Tato, Yesu kakufumba ni zango waze eswe ali mushi lia chiyulo chenyi. (Yoa. 15:14, 15) Iye kakuhana fumbo likolo, alioze ni zango. (Mateu 20:24-28) Iye kananyingika ngwenyi, tuli yihenge nawa ha mashimbu amwe twakuhengesa.—Mateu 26:41.
18. Yika mwata mupema wa mu usoko akwiwuluka?
18 Mwata wa mu usoko yoze wakwimbulula chilweza cha Yehova ni Yesu, kananyingika ngwenyi mukwo-pwo ni ana jenyi hi atu angunu ko. Hachino, iye keshi kupwa musasu kuli mukwo-pwo ni kuli ana jenyi. (Kolo. 3:19) Shimbu achilinge, iye kakukaula chiyulo chili ha A-Ngalashia 6:1 ni kwafumba ni “spiritu ya kushimbika” ha kwiwuluka ngwe neye kali chihenge. Chizechene ngwe Yesu, iye kananyingika ngwenyi jila yipema yakulongeselamo asoko jenyi, yili ha kupwa chilweza chipema.—1 Petu. 2:21.
19-20. Kuchi mwata wa mu usoko mahasa kwimbulula Yehova ni Yesu ha kukwata yiyulo?
19 Kukwata yiyulo yize muyiyukisa usoko wenyi. Yehova kakukwata yiyulo ha kunyonga ha upeme wa akwo. Chakutalilaho, iye katangile mwono hi ha kuliyukisa mwene ko, alioze hanga ni yetu tuwahilile ni mwono wacho. Kukushi niumwe yoze unakamushinjila ahane mwono wa Mwanenyi hanga atukuule. Iye mwene mwe wazangile kuchilinga ha kunyonga ha upeme wetu. Yesu neye kakwachile yiyulo ha kunyonga chitangu ha upeme wa akwo. (Roma 15:3) Chakutalilaho, shimbu ahwime, iye yalihana hanga alongese mbunga ya atu.—Marku 6:31-34.
20 Mwata wa mu usoko mupema kanayingika ngwenyi, chiteli chikalu chize alinacho, chili kukwata yiyulo yize muyiyukisa usoko wenyi nawa kakulemesa chinji chiteli chacho. Iye kakusa tachi hanga achine kukwata yiyulo chamukwachila, hanji kulita ni chize anevu ha mashimbu jacho. Shimbu achilinge, kakwecha Yehova hanga amulongese kukwata yiyulo yipema.c (Yishi. 2:6, 7) Hachino, iye kakunyonga ha yize muyiyukisa usoko wenyi hi hali iye mwene ko.—Fwili. 2:4.
21. Yika mutulilongesa ha mutwe uze muusulaho?
21 Yehova hanahane chiteli chikalu kuli miata a mu usoko, nawa kanashimbwila hanga ayo alinge yize mahasa ha chiteli chacho. Alioze, nyi mwata wa mu usoko masa tachi hanga embulule chilweza cha Yehova ni cha Yesu, mapwa mwata mupema mu usoko. Chikwo nawa, nyi pwo neye malinga chihanda chenyi, ayo mapwa ni uwahililo mu ulo. Kuchi pwo atamba kumona chiteli cha mukwo-lunga ngwe mwata wa mu usoko? Nawa ukalu uka pwo mahasa kupwa nawo? Mutwe uze muusulaho, mukumbulula yihula yino.
MWASO 16 Halisenu Yehova Mumu lia Mwanenyi Yoze Awayisa
a Muze umwe lunga akumbata, iye kakupwa mwata wa umwe usoko waha. Ha mutwe uno, mutushimutwinaho yize wata unalumbunuka, mumu liaka Yehova ausele ni chize miata a mu usoko mahasa kwimbulula chilweza cha Yehova ni cha Yesu. Ha mutwe wamuchiali, mutukashimutwinaho chize lunga ni pwo mahasa kulilongesa ku chilweza cha Yesu ni ku yilweza yikwo ya mu Mbimbiliya. Ha mutwe wa kasula, mutukashimutwinaho chize mandumbu mahasa kuzachisa wata wo mu chikungulwila.
b Nyonga liakwamba ngwo hi chipi ko kumwesa pwo lamba hanji kumulamba, kanji-kanji liakusoloka mu yinema, mu yiheho ni ha mikanda. Kashika atu mahasa kunyonga ngwo, chili chipema lunga kulinga yuma yacho.
c Mba uwane nawa sango hakutwala ku chize muhasa kukwata yiyulo yipema, tala chikuma “Tome Decisões Que Honram a Deus” ha Kaposhi wa Kutalila 15 ya Abril 2011, mafwo 13-17.