SAPIT ENN
“I pe kontinyen koze menm si i’n mor”
1. Kwa ki ti anpes Adan ek Ev antre dan zarden Edenn e ki Abel ti anvi plis ki tou lezot keksoz?
ABEL pe get son bann mouton kot pe manze lo montanny, zot anpe. I get dan lwen e laba dan en zistans, i vwar en pti lalimyer. I konnen ki kot sa lalimyer i ete i annan en lepe dife ki pe tournen, tournen e pe touzour tournen, pour anpes okenn dimoun antre dan zarden Edenn. Son paran ti viv laba lontan, me ni zot, ni zot zanfan pa kapab retourn laba. Esey mazin sa zour dan tar apremidi, en pti divan pe soufle dan seve Abel anmezir ki i lev son lizye anler e mazin son Kreater. Eski en zour, imen pou kapab reganny sa bon relasyon ki zot ti annan avek Bondye? Se sa ki Abel ti anvi plis ki tou lezot keksoz.
2-4. Dan ki sans Abel i koz avek nou ozordi?
2 Abel pe koz avek ou ozordi. Eski ou tann li? Ou kapab dir ki sa i enposib. Apre tou, sa dezyenm garson Adan in mor en bann syek pase. Son lekor in fini vin lapousyer depi preski 6,000 an pase. Konsernan bann dimoun mor, Labib i dir: “Zot pa konn nanryen ditou.” (Ekle. 9:5, 10) De plis, Labib pa raport okenn parol ki Abel ti dir. Alor, ki mannyer i kapab koz avek nou?
3 Anba lenspirasyon Bondye, zapot Pol ti dir: ‘Par son lafwa Abel pe kontinyen koze menm si i’n mor.’ (Lir Ebre 11:4.) Atraver kwa Abel i koz avek nou? Atraver son lafwa. Abel ti sa premye dimoun ki ti devlop sa zoli kalite. Son lafwa ti sitan for, ki menm si i’n mor, Abel i ankor en legzanp lafwa remarkab pour nou swiv ozordi. Si nou aprann lo lafwa Abel e esey imit li, alor i pou konmsi Abel pe vreman koz avek nou dan en fason ki kapab annan en lefe lo nou.
4 Me, ki nou kapab aprann lo Abel ek son lafwa vi ki Labib pa koz bokou lo li? Annou vwar.
I ti grandi kan lemonn ti’n fek konmanse
5. Akoz ler Zezi ti pe koz lo “fondasyon lemonn,” i ti koz lo Abel? (Vwar osi not anba lo paz.)
5 Abel ti ne preski o konmansman listwar imen. Pli tar, kan Zezi ti pe koz lo “fondasyon lemonn,” i ti pe koz lo Abel. (Lir Lik 11:50, 51.) I kler ki ler Zezi ti servi sa mo “lemonn,” i ti pe refer avek bann dimoun ki zot pese ti kapab ganny pardonnen. Menm si Abel ti sa katriyenm imen ki ti egziste, i paret ki i ti sa premye imen ki Bondye ti konsider diny pour ganny son pese pardonnen.a I kler ki Abel pa ti grandi dan en bon lanvironnman.
6. Ki kalite paran Abel ti annan?
6 Lemonn ti’n fek vin an egzistans e deza fanmir imen ti dan en gran latristes. Paran Abel, Adan ek Ev ti bezwen de zoli dimoun, ranpli avek lenerzi. Me, zot ti konn tre byen ki zot ti’n fer en gro fot dan zot lavi. Avan sa, zot ti parfe e annan sa posibilite pour viv pour touzour. Me apre, zot ti rebel kont Zeova e ganny pouse dan zarden Edenn, sa Paradi kot zot ti reste. Lefet ki zot ti les zot dezir pas avan tou keksoz, enkli lentere zot bann zanfan, zot ti perdi sa lavi parfe ki zot ti annan ek sa posibilite pour viv pour touzour.—Zen. 2:15–3:24.
7, 8. Ki Ev ti dir kan Kaen ti ne e ki i ti kapab pe mazinen?
7 Lavi an deor zarden ti vreman difisil pour Adan ek Ev. Pourtan, ler Adan ek Ev ti ganny zot premye zanfan, zot ti apel li Kaen ki vedir “En keksoz ki’n ganny fer” e Ev ti dir: “Mon’n fer en zonm avek led Zeova.” Son parol i montre ki petet i ti rapel sa promes ki Zeova ti’n fer dan zarden Edenn konsernan en madanm ki ti pou annan en “desandans” ki ti pou detri sa enn move ki ti’n anbet zot. (Zen. 3:15; 4:1) Eski Ev ti panse ki i ti sa madanm dan sa profesi e ki Kaen ti sa “desandans” ki ti’n ganny promet?
8 Si Ev ti pe mazin sa, i ti’n mal kalkile. De plis, si li ek Adan ti’n fer Kaen krwar ki i ti sa desandans, sa ti pou’n san dout fer sa imen enparfe vin pli orgeye ankor. Avek letan, Ev ti donn nesans en dezyenm zanfan, me napa okenn parol grandyoz ki’n ganny rikorde konsernan li. Zot ti apel li Abel ki kapab vedir “Lavaper” oubyen “Anven.” (Zen. 4:2) Eski sa non i vedir ki zot ti napa gran ekspektasyon konsernan Abel, konmsi zot ti annan plis lespwar dan Kaen ki Abel? Nou pa konnen!
9. Ki bann paran ozordi i kapab aprann avek nou premye paran?
9 Paran ozordi i kapab aprann bokou avek nou premye paran. Eski sa ki ou dir e fer i ankouraz ou zanfan pour vin arogan, anbisye e mazin zis son lekor? Oubyen eski ou pe ansenny li pour kontan e vin zanmi Zeova? Malerezman, nou premye paran pa ti arive desarz zot responsabilite. Me, i ti annan lespwar pour zot desandans.
Ki mannyer Abel ti devlop lafwa?
10, 11. Ki louvraz Kaen ek Abel ti fer e ki kalite Abel ti devlope?
10 Anmezir ki sa de garson ti pe grandi, i posib ki Adan ti montre zot bann travay ki devret ganny fer pour pran swen avek zot fanmir. Kaen ti vin en fermye e Abel li, en berze.
11 Me, Abel ti fer en keksoz pli enportan. Avek letan, i ti devlop lafwa, sa zoli kalite ki Pol ti koz lo la pli tar. Mazinen ki Abel ti napa legzanp personn pour li swiv. Alor, ki mannyer i ti kapab devlop lafwa dan Zeova? Annou vwar trwa keksoz ki ti’n kapab ed li devlop sa lafwa solid.
12, 13. Ki mannyer kreasyon Zeova ti’n kapab fer lafwa Abel vin pli for?
12 Kreasyon Zeova. I vre ki Zeova ti’n modi later par fer li prodwir pikan ek move zerb. Sa ti fer li difisil pour kiltiv later. Me kantmenm sa, later ti prodwir ase manze pour soutenir Abel ek son fanmir. Par kont, bann zannimo, zwazo ek pwason pa ti’n ganny modi, ni montanny, lak, larivyer, lanmer, lesyel, nyaz, soley, lalin, ek zetwal. Partou kot Abel ti gete, i ti aprann ki Zeova, sa enn ki ti’n kre tou keksoz, i annan bokou lanmour, lasazes ek labonte. (Lir Romen 1:20.) Kan i ti medit e apresye kreasyon Bondye, sa ti ranforsi lafwa Abel.
13 San dout, Abel ti pran letan pour reflesir lo bann keksoz spirityel. Mazin li pe pran swen avek son bann mouton. I ti bezwen mars en kantite konman en berze. I ti anmenn son bann mouton marse lo bann montanny, dan bann vale ek kot bann larivyer. I ti rod bann landrwa kot i ti annan sa pli bon delo, kot zerb ti pli ver e bann pli bon landrwa pour son bann mouton repoze. Dan tou sa ki Bondye ti’n kree, mouton ti paret enn sa zannimo ki bezwen plis latansyon, konmsi i ti’n ganny kree pour zonm protez e gid li. Eski Abel ti santi ki li osi i ti bezwen gidans, proteksyon ek swen sorti kot Enn ki annan plis lasazes ek pwisans ki tou imen? San dout, i ti’n bezwen mansyonn sa bann panse dan son lapriyer e sa ti fer son lafwa kontinyen vin pli for.
14, 15. Ki mannyer bann promes Zeova ti donn Abel bokou keksoz pour reflesir lo la?
14 Bann promes Zeova. Adan ek Ev ti’n bezwen rakont zot bann garson sa ki ti’n arive ki ti’n fer zot ganny pouse dan zarden Edenn. Alor, Abel ti annan en kantite pour reflesir lo la.
15 Zeova ti dir ki later ti pou ganny modi. Abel ti vwar lakonplisman sa parol kan i ti vwar bann pikan ek move zerb pe pouse partou kote. Zeova ti osi predir ki Ev ti pou soufer en kantite pandan lansentman ek lakousman. Anmezir ki son bann frer ek ser ti ne, Abel ti’n bezwen vwar lakonplisman sa parol. Zeova ti predir ki Ev ti pou bezwen depan en kantite lo lanmour ek latansyon Adan e ki an retour Adan ti pou domin li. Malerezman, sanmenm ki Abel ti vwar avek son prop lizye. I ti vwar klerman ki tou sa ki Zeova ti’n dir ti pe arive e i ti realize ki i ti kapab met konfyans dan tou sa ki Zeova ti dir. Sa i montre nou ki Abel ti annan bon rezon pour met lafwa dan promes Zeova konsernan en “desandans” ki ti pou en zour rezourd sa problenm ki ti konmanse dan zarden Edenn.—Zen. 3:15-19.
16, 17. Ki Abel ti kapab aprann avek bann seriben?
16 Bann serviter Zeova. Menm si i ti napa okenn bon legzanp pour Abel swiv parmi bann imen, sa letan, i ti annan lanz lo later ki ti fidel. Kan Adan ek Ev ti ganny pouse dan zarden Edenn, Zeova ti fer sir ki ni zot, ni zot desandans pa ti ganny akse avek Paradi. Zeova ti met bann seriben, setadir bann lanz ki annan en o pozisyon dan lesyel pour vey larantre zarden Edenn. I ti osi met en lepe dife ki ti kontinyen tournen.—Lir Zenez 3:24.
17 Zis mazinen ki mannyer Abel ti’n kapab santi ler i ti pe get sa bann seriben ler i ti ankor zanfan. Vi ki zot pa ti envizib, Abel ti kapab vwar ki zot ti vreman pwisan. Sa “lepe” ki son dife pa ti zanmen tennyen e ki pa ti zanmen aret tournen ti pou’n bezwen enpresyonn li. Anmezir ki Abel ti pe grandi, eski par ler i ti vwar sa bann lanz annwiye e kit landrwa kot zot ti stasyonnen? Non, o kontrer lizour konman aswar, lannen apre lannen, sa bann lanz pwisan e entelizan ti touzour reste la. Atraver sa, Abel ti aprann ki Bondye i annan bann serviter fidel ki kontinyelman fer sa ki byen. Abel ti vwar ki sa bann seriben ti fidel e obeisan anver Zeova, de kalite ki ti manke dan son fanmir. San dout, legzanp sa bann lanz ti fortifye son lafwa.
18. Kwa ki pou ed nou batir nou lafwa?
18 Kan Abel ti medit lo tou sa ki Zeova ti revele lo Li menm atraver Son kreasyon, Son bann promes ek legzanp Son bann lanz, sa ti fer son lafwa vin pli for. Pa i konmsi Abel pe koz avek nou atraver son legzanp? Bann zenn i sirtou kapab vwar li ankourazan ki zot kapab devlop vre lafwa dan Zeova menm si zot fanmir i fer tou lekontrer. Konmela, nou annan bann mervey dan kreasyon otour nou, Labib antye ek plizyer legzanp bann dimoun ki’n demontre lafwa. Pa tou sa la i kapab fortifye nou lafwa!
Kwa ki ti fer sakrifis Abel pli meyer?
19. Avek letan, ki laverite enportan Abel ti konpran?
19 Anmezir ki lafwa Abel ti vin pli for, i ti anvi demontre son lafwa an aksyon. Me kwa ki en senp imen i kapab donn Kreater liniver? Sirman, Bondye pa ti bezwen okenn kado oubyen led avek imen. Avek letan, Abel ti konpran sa laverite enportan: Si avek sa bon motivasyon, en dimoun i senpleman ofer Zeova sa pli bon keksoz ki i annan, son Papa lanmour pou vreman kontan.
20, 21. Ki Kaen ek Abel ti ofer Zeova e eski Zeova ti kontan?
20 Abel ti deside ofer Zeova serten mouton dan son troupo. I ti pran sa ki pli meyer, bann premye pti mouton e bann morso ki i ti panse ti pli bon. Antretan, Kaen osi ti anvi ganny benediksyon ek laprouvasyon Bondye, alor, i ti deside ofer serten son rekolt. Me son motivasyon ti diferan avek pour Abel. Sa diferans ti vin remarkab kan tou le de frer ti prezant Bondye zot lofrann.
21 I posib ki tou le de garson Adan ti’n servi en lotel ek dife pour prezant Bondye zot lofrann. Petet, zot ti fer sa kot zot ti kapab vwar bann seriben, sel reprezantan Zeova lo later sa letan. Eski Zeova ti kontan? Labib i dir: “Zeova ti get Abel ek son lofrann e sa ti fer li plezir.” (Zen. 4:4) Labib pa dir nou ki mannyer Bondye ti montre ki i ti pli kontan lofrann Abel.
22, 23. Kwa ki ti fer Zeova kontan lofrann Abel?
22 Akoz Bondye ti pran plezir dan lofrann Abel? Eski i ti sa lofrann li menm? I vre ki Abel ti ofer en zannimo vivan ki ti pe respire e vers son disan presye ki reprezant lavi. Eski Abel ti realize ki kantite valer sa sakrifis ti annan? Plizyer syek apre lepok Abel, Bondye ti servi sakrifis en pti mouton san defo pour reprezant sakrifis Son prop Garson, setadir “Lanyo Bondye,” ki menm si i ti inosan, son disan ti pou ganny verse. (Zan 1:29; Egz. 12:5-7) Sirman, Abel pa ti kapab konnen oubyen konpran tousala.
23 Sa ki nou konnen se ki Abel ti ofer sa ki pli meyer parmi sa ki i ti annan. Zeova pa ti get zis sa lofrann, me sa dimoun osi. Se lanmour pour Zeova ek vre lafwa dan li ki ti motiv Abel pour azir.
24. (a) Akoz nou kapab dir ki sa ki Kaen ti ofer pa ti mal dan li menm? (b) Dan ki fason bokou i parey Kaen ozordi?
24 I ti diferan avek lofrann Kaen. “Ler [Zeova] ti get Kaen ek son lofrann, sa pa ti fer li plezir ditou.” (Zen. 4:5) I pa ki lofrann Kaen ti mal dan li menm parski pli tar Lalwa Bondye ti permet pour ofer serten rekolt. (Lev. 6:14, 15) Me Labib i dir ki ‘aksyon Kaen ti move.’ (Lir 1 Zan 3:12.) Parey bokou dimoun ozordi, Kaen ti panse ki i ti ase pour zis fer serten aksyon pour montre ki i annan devosyon anver Bondye. Son aksyon pa ti tarde pour prouve ki i ti mank lanmour ek vre lafwa dan Zeova.
25, 26. Ki lavertisman Zeova ti donn Kaen e ki Kaen ti fer?
25 Kan Kaen ti vwar ki i pa ti’n ganny laprouvasyon Zeova, eski i ti oule aprann avek legzanp Abel? Non. I ti vreman vreman ankoler avek son frer. Zeova ti vwar sa ki ti pe arive dan leker Kaen e avek pasyans i ti esey rezonn avek li. I ti averti Kaen ki si i pa ti sanze, sa ti pou fer li fer en pese grav e I ti donn li sa lespwar ki si i ti sanz son latitid, i ti pou ganny son laprouvasyon.—Zen. 4:6, 7.
26 Kaen ti inyor lavertisman Bondye. I ti envit son pti frer ki ti annan konfyans dan li pour al mars avek li dan lakanpanny e la i ti atak li e touy li. (Zen. 4:8) Dan en sans, Abel ti vin sa premye dimoun pour ganny persekite e touye akoz son larelizyon. Menm si i’n mor, son zistwar pa’n fini la.
27. (a) Akoz nou kapab annan konfyans ki Abel pou ganny resisite? (b) Ki mannyer nou kapab asire ki nou nou pou zwenn Abel en zour?
27 Dan en sans senbolik, disan Abel ti kriy Zeova pour revanze oubyen rann lazistis. Bondye ti azir avek lazistis e fer sir ki Kaen ti ganny pini pour son krim. (Zen. 4:9-12) Pli enportan ankor, Abel pe koz avek nou ozordi atraver legzanp son lafwa. Menm si i ti viv pour pros 100 an, sa ti en ptigin letan pour en dimoun viv dan sa letan. Me kantmenm sa, Abel ti viv en lavi ki ti fer plezir Bondye. Kan i ti mor, i ti konnen ki i ti annan laprouvasyon ek lanmour Zeova, son Papa dan lesyel. (Ebr. 11:4) Nou kapab asire ki i’n ganny prezerve dan memwar Bondye e ki i pou ganny resisite pour viv pour touzour lo later. (Zan 5:28, 29) Eski ou pou zwenn li laba? Ou kapab zwenn li si ou determinen pour ekoute anmezir ki Abel i koze e imit son lafwa remarkab.
a Sa lekspresyon “fondasyon lemonn” i literalman vedir senm lagrenn oubyen fer zanfan e i refer avek bann premye zanfan ki ti ne lo later. Me vi ki Kaen ti sa premye zanfan ki ti ne, akoz Zezi ti refer avek Abel konman “fondasyon lemonn”? Desizyon ek aksyon Kaen ti montre ki i ti volonterman rebel kont Zeova. Parey son paran, i paret rezonnab pour dir ki Kaen pa pou ganny pardonnen pour son pese e i pa pou resisite.