Lanmour ek lazistis dan letan pep Izrael (Premye parti dan en seri kat)

1-2. (a) Ki nou tou nou anvi? (b) Ki nou kapab asire?

NOU tou nou anvi ki dimoun i kontan nou. Nou osi anvi ki keksoz i ganny fer dan en fason zis. Si nou kontinyelman santi ki lezot pa kontan nou oubyen ki nou ganny trete dan en fason enzis, sa i kapab fer nou santi nou dezespere e ki nou pa vo nanryen.

² Zeova i konnen ki nou vreman anvi ganny trete avek lanmour ek lazistis. (Ps. 33:5) Nou kapab asire ki nou Bondye i vreman kontan nou e i anvi ki nou ganny trete dan en fason zis. Sa i evidan letan nou egzamin o profon sa Lalwa ki Zeova ti donn nasyon Izrael atraver Moiz. Si ou santi ki lezot pa kontan ou oubyen ou pe soufer akoz lenzistis, egzamin ki mannyer Lalwa Moizb i montre ki kantite Zeova i enterese avek son pep.

 3. (a) Parey Romen 13:8-10 i eksplike, ki nou aprann ler nou etidye Lalwa Moiz? (b) Ki kestyon nou pou egzaminen dan sa lartik?

³ Ler nou etidye Lalwa Moiz, nou aprann en bon pe konsernan lanmour ek labonte ki nou bon Papa Zeova i annan. (Lir Romen 13:8-10.) Dan sa lartik, nou pou egzamin serten lalwa ki nasyon Izrael ti gannyen e nou pou reponn bann kestyon swivan: Akoz nou kapab dir ki Lalwa ti baze lo lanmour? Akoz nou kapab dir ki Lalwa ti promot lazistis? Ki mannyer sa bann ki ti annan lotorite ti bezwen aplik Lalwa? Lekel spesifikman ki ti ganny proteze par Lalwa? Larepons sa bann kestyon i kapab rekonfort nou, donn nou lespwar e ed nou vin pli pros avek nou Papa ki kontan nou.​—Akt 17:27; Rom. 15:4.

 4. (a) Akoz nou kapab dir ki Lalwa Moiz ti baze lo lanmour? (b) Dapre Matye 22:36-40, ki komannman Zezi ti met lanfaz lo la?

⁴ Nou kapab dir ki Lalwa Moiz ti baze lo lanmour akoz se lanmour ki motiv Zeova pour fer tou keksoz. (1 Zan 4:8) Tou bann lalwa ki Zeova ti donnen dan Lalwa Moiz ti baze lo sa de komannman: Kontan Bondye e kontan ou prosen. (Lev. 19:18; Det. 6:5; lir Matye 22:36-40.) Alor, nou kapab ekspekte ki sak komannman dan sa 600 i ansenny nou en keksoz lo lanmour Zeova. Annou egzamin serten legzanp.

5-6. Ki Zeova i anvi bann koup marye i fer e ki Zeova i konnen? Donn en legzanp.

⁵ Reste fidel avek ou konzwen e pran swen avek ou zanfan. Zeova i anvi ki bann koup marye i kontan kanmarad en kantite e ki zot lanmour i sitan for ki i dire pour touzour. (Zen. 2:24; Mat. 19:3-6) Adilter i enn parmi bann pli move keksoz ki en dimoun i kapab fer kont son konzwen. Sa i vreman en mank lanmour. Sanmenm sa, setyenm komannman ti defann komet adilter. (Det. 5:18) I en pese “kont Bondye” e i en keksoz vreman kriyel pour fer kont ou konzwen. (Zen. 39:7-9) En dimoun ki’n ganny tronpe i kapab soufer akoz sa traizon pour plizyer lannen.

⁶ Zeova i vwar ki mannyer en msye ek en madanm i tret kanmarad. Par egzanp, i ti oule ki bann madanm Izraelit i ganny trete byen. En msye ki ti swiv Lalwa ti pou kontan son madanm e i pa ti pou divors li pour okenn rezon ki pa fer sans. (Det. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Me si en problenm grav ti leve e i ti bezwen divors li, i ti oblize donn li en sertifika divors. Sa sertifika divors ti pou protez sa madanm kont bann fo lakizasyon konmkwa i’n komet imoralite seksyel. Deplis, avan en msye ti donn son madanm en sertifika divors, aparaman i ti bezwen al vwar bann ansyen dan sa lavil. Sa ti pou donn bann ansyen loportinite pour esey ed sa koup sov zot maryaz ler zot vin rod sa sertifika divors. Ler en msye Izraelit ti divors son madanm pour bann rezon egois, Zeova pa ti toultan entervenir. Kantmenm sa, i ti vwar e santi ki kantite sa madanm ti soufer e plere.​—Mal. 2:13-16.

7-8. (a) Ki Zeova ti demann paran pour fer? (Vwar portre lo kouvertir.) (b) Ki leson nou aprann?

⁷ Lalwa i osi montre ki Zeova i vreman enterese avek byennet bann zanfan. Zeova ti demann paran pour pran swen avek zot zanfan fizikman e osi spirityelman. Bann paran ti bezwen servi tou loportinite pour ansenny zot zanfan pour kontan Zeova ek son Lalwa. (Det. 6:6-9; 7:13) Enn parmi bann rezon akoz bann Izraelit ti ganny pini par Zeova se akoz zot ti tret zot zanfan dan en fason ki sokan e kriyel. (Zer. 7:31, 33) Bann paran pa ti devret konsider zot zanfan konman en keksoz ki zot ti kapab neglize oubyen maltrete, me zot ti bezwen vwar zot zanfan konman en trezor oubyen en kado presye sorti kot Zeova.​—Ps 127:3.

⁸ Leson: Zeova i vey byen ki mannyer bann koup i tret kanmarad. I oule ki paran i kontan zot zanfan e zot pou bezwen rann kont avek Zeova lo lafason ki zot tret zot zanfan.

9-11. Akoz Zeova ti donn sa lalwa ki defann vin groker?

⁹ Ou pa devret groker. Sa dernyen komannman dan sa Dis Komannman i defann dimoun vin groker oubyen anvi keksoz ki pour lezot. (Det. 5:21; Rom. 7:7) Zeova ti donn sa lalwa pour ansenny en leson enportan: Son pep i devret vey byen zot leker, sa i vedir vey zot panse, santiman ek rezonnman. I konnen ki bann move aksyon i konmans avek bann move panse ek santiman. (Prov. 4:23) Si en Izraelit ti les bann move dezir devlope dan son leker, probableman i pa ti pou tret lezot avek lanmour. Par egzanp, Lerwa David ti tonm dan sa latrap. An zeneral, i ti en bon dimoun. Me en zour, i ti anvi madanm en lot zonm. Sa move dezir ti fer li fer pese. (Zak 1:14, 15) David ti fer adilter, i ti esey anbet msye sa madanm e apre i ti fer touy li.​—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

¹⁰ Zeova ti konnen ler en Izraelit ti kas lalwa lo groker akoz i konn sa ki dan nou leker. (1 Kron. 28:9) Sa lalwa lo groker ti ansenny son pep ki zot devret rezet okenn panse ki kapab fer zot annan en move kondwit. Pa Zeova i en Papa ki saz e ki kontan nou!

¹¹ Leson: Zeova i vwar plis ki zis laparans en dimoun. I vwar sa ki nou vreman ete dan nou leker. (1 Sam. 16:7) Napa okenn panse, santiman ek okenn aksyon ki kasyet devan li. I rod sa ki bon dan nou e i ankouraz nou. I oule ki nou rekonnet e osi kontrol nou bann move panse avan ki zot vin bann move aksyon.​—2 Kron. 16:9; Mat. 5:27-30.

12. Ki Lalwa Moiz i ansenny nou?

¹² Lalwa Moiz i osi ansenny nou ki Zeova i kontan lazistis. (Ps. 37:28; Iza. 61:8) Zeova in kit en legzanp parfe lo fason pour tret lezot dan en fason zis. Ler bann Izraelit ti obei Zeova, zot ti ganny son benediksyon. Me ler zot ti inyor son bann standar drwat e zis, zot ti soufer. Annou egzamin ankor de dan sa Dis Komannman.

13-14. Ki sa de premye komannman ti demann bann Izraelit pour fer? Ki mannyer zot ti benefisye ler zot ti obei sa bann lalwa?

¹³ Ador zis Zeova. Sa de premye komannman ti demann bann Izraelit pour ador zis Zeova tousel e i ti enterdi ador zidol. (Egz. 20:3-6) Sa bann komannman pa ti benefisye Zeova, me plito i ti benefisye pep Izrael. Ler son pep ti reste fidel anver li, zot ti prospere. Par kont, ler zot ti ador bann fo bondye sorti dan bann lezot nasyon, zot ti soufer.

¹⁴ Mazin bann Kananeen. Zot ti ador bann zidol ki napa lavi dan plas sa sel vre Bondye vivan. Pour fini kont, zot kondwit ti vreman degradan. (Ps. 115:4-8) Dan zot ladorasyon, zot ti fer bann akt seksyel degoutan e zot ti sakrifye zot prop zanfan, sa ti vreman terib. Pareyman, ler bann Izraelit ti kit Zeova e swazir pour ador zidol, zot kondwit ti vreman degradan e zot ti fer soufer zot fanmir. (2 Kron. 28:1-4) Sa bann ki ti annan lotorite ti nepli demontre lazistis Zeova. Zot ti abiz zot lotorite, zot ti dominer e maltret bann ki pli vilnerab e fay. (Ezek. 34:1-4) Zeova ti averti bann Izraelit ki i ti pou egzekit son zizman lo sa bann ki ti pe viktimiz bann madanm ek bann zanfan ki san defans. (Det. 10:17, 18; 27:19) Par kont, Zeova ti beni son pep ler zot ti fidel avek li e tret kanmarad dan en fason zis.​—1 Rwa. 10:4-9.

15. Ki leson nou aprann lo Zeova?

¹⁵ Leson: I pa lafot Zeova ler bann ki dir zot servi li i inyor son bann standar e fer ditor son pep. Kantmenm sa, Zeova i kontan nou e i konnen ler nou soufer akoz lenzistis. I santi nou douler pli byen ki en manman i santi douler son pti baba. (Iza. 49:15) Menm si i pa azir deswit, dan son letan apropriye, i pou ziz bann move dimoun pour lafason ki zot in tret lezot.

16-18. Lalwa Moiz ti ganny aplike dan ki laspe lavi e ki leson nou kapab aprann atraver sa?

¹⁶ Lalwa Moiz ti kouver en kantite laspe dan lavi en Izraelit, alor i ti enportan ki bann ansyen ki ti’n ganny apwente pour ziz pep Zeova ti fer li avek lazistis. Zot ti annan sa responsabilite pour ziz bann keksoz ki annan pour fer avek ladorasyon Zeova me osi bann konfli ek krim. Annou egzamin sa bann legzanp swivan.

¹⁷ Si en Izraelit ti touy en dimoun, i pa ti ganny egzekite otomatikman. Bann ansyen dan son lavil ti pou fer lenvestigasyon avan ki zot deside si santans lanmor ti apropriye. (Det. 19:2-7, 11-13) Bann ansyen ti osi ziz bann diferan keksoz. Zot ti rezourd bann problenm dan lavi toulezour, parey bann problenm larzan oubyen dan lavi maryaz. (Egz. 21:35; Det. 22:13-19) Ler bann ansyen ti ziz avek lazistis e bann Izraelit ti obei Lalwa, tou dimoun ti benefisye e nasyon Izrael ti anmenn loner pour Zeova.​—Lev. 20:7, 8; Iza. 48:17, 18.

¹⁸ Leson: Tou laspe nou lavi i enportan pour Zeova. I oule ki nou tret lezot dan en fason ki zis e avek lanmour. I osi vwar tou sa ki nou fer e dir menm ler nou kot lakour.​—Ebr 4:13.

19-21. (a) Ki mannyer bann ansyen ek bann ziz ti devret tret pep Bondye? (b) Ki mannyer Lalwa Moiz ti protez pep Bondye e ki leson nou kapab aprann atraver sa?

¹⁹ Zeova pa ti anvi ki son pep i ganny enfliyanse par bann nasyon dan zalantour. Alor, i ti demann bann ansyen ek bann ziz pour aplik Lalwa san fer lapreferans. Toudmenm, bann zonm ki ti servi konman ziz pa ti devret tret son pep dan en fason ki sever oubyen dir. Zot ti devret plito kontan lazistis.​—Det. 1:13-17; 16:18-20.

²⁰ Zeova i annan konpasyon pour son pep, alor i met bann lalwa an plas pour anpes bann endividi ganny trete dan en fason enzis. Par egzanp, i ti annan en provizyon dan Lalwa pour anpes en dimoun ganny akize pour en krim ki i pa’n komet. Sa dimoun ki ti ganny akize ti annan sa drwa pour konnen lekel ki pe akiz li. (Det. 19:16-19; 25:1) I ti bezwen annan omwen de temwen pour donn laprev pour ki sa dimoun ti ganny trouve koupab. (Det. 17:6; 19:15) Ki ti pou arive si i ti annan zis en temwen ki ti’n vwar en Izraelit fer en keksoz mal? Sa Izraelit pa ti devret mazinen ki i pa ti pou ganny pini pour sa keksoz mal ki i ti’n fer. Zeova ti’n vwar sa ki i ti fer. Dan fanmir, bann papa ti ganny donnen lotorite, me sa lotorite ti annan limit. Dan problenm fanmir, bann ansyen dan sa lavil ti annan sa responsabilite pour entervenir e fer en desizyon final.​—Det. 21:18-21.

²¹ Leson: Napa nanryen ki Zeova i fer ki enzis e sa i en legzanp parfe pour nou swiv. (Ps. 9:7) I rekonpans bann ki fidelman swiv son bann standar me i pini bann ki abiz zot lotorite. (2 Sam. 22:21-23; Ezek. 9:9, 10) Serten i kapab fer sa ki mal e i paret ki zot pa pe ganny pini, me dan son letan apropriye, Zeova pou ziz zot. (Prov. 28:13) Si zot pa repantir, zot pou aprann ki “i en keksoz efreyan pour tonm dan lanmen sa Bondye vivan.”​—Ebr. 10:30, 31.

22-24. (a) Lalwa Moiz ti sirtou protez lekel e ki nou aprann lo Zeova? (b) Ki lavertisman ki ganny trouve dan Egzod 22:22-24?

²² Lalwa Moiz ti sirtou protez sa bann ki pa ti kapab protez zot lekor, parey bann orfelen, bann vev ek bann etranze. Bann ziz an Izrael ti ganny dir: “Ou pa pou priv en etranze ki reste kot ou oubyen en orfelen son drwa. Ou pa pou pran angaz lenz en vev.” (Det. 24:17) Zeova ti demontre labonte ek lentere personnel anver bann dimoun ki pli vilnerab dan kominote. I ti osi pini sa bann ki pa ti tret zot byen.​—Lir Egzod 22:22-24.

²³ Lalwa ti osi protez manm fanmir kont labi seksyel par enterdi tou relasyon seksyel ant manm fanmir pros. (Lev. 18:6-30) Pep Izrael ti konpletman diferan avek dimoun lezot nasyon ki ti toler oubyen soutir sa bann pratik degoutan. Zot ti devret vwar sa akt seksyel parey Zeova i vwar, konman en pratik ki vreman vreman mal.

²⁴ Leson: Zeova i oule ki bann ansyen i pran byen swen avek tou sa bann ki anba zot responsabilite avek lanmour. I deteste labi seksyel e i oule ki bann ki pli vilnerab i ganny proteze avek lazistis.

25-26. (a) Akoz nou kapab dir ki lanmour ek lazistis i de kalite ki mars ansanm? (b) Ki nou pou diskite dan lot lartik dan sa seri?

²⁵ I pa kapab annan lavi lo later si napa ler. Pareyman, si napa lanmour, lazistis pa pou egziste. Ler nou konvenki ki Zeova i tret nou avek lazistis, nou lanmour pour li i agrandi. Ler nou kontan Bondye ek son bann standar drwat, nou ganny motive pour kontan lezot e tret zot dan en fason zis.

²⁶ Lalwa Moiz ti ed bann Izraelit pour annan en bon relasyon avek Zeova. Par kont, pep Bondye i nepli anba sa Lalwa akoz Zezi ti lafen Lalwa e i ti ranplas li par enn ki pli meyer. (Rom. 10:4) Zapot Pol ti dekri Lalwa konman “en reprezantasyon bann bon keksoz ki pe vini.” (Ebr. 10:1) Dan lot lartik dan sa seri, nou pou diskit serten sa bann bon keksoz e lenportans lanmour ek lazistis dan kongregasyon Kretyen.