‘Lasazes Bondye i vreman profon!’

1, 2. Ki Zeova ti anvi vwar lo sa setyenm zour, e ki mannyer son lasazes ti ganny teste okonmansman sa zour?

KONPLETMAN gate! En sel kou, imen, travay merveye sa sizyenm zour kreasyon ti plonz dan en move kondisyon. Zeova ti’n dir ki “tou keksoz ki i ti’n fer,” enkli imen, ti “tre bon.” (Zenez 1:31) Me okonmansman setyenm zour, Adan ek Ev ti swazir pour rebele ansanm avek Satan. Zot ti tonm dan pese, lenperfeksyon ek lanmor.

² I ti paret ki plan Zeova pour setyenm zour ti’n tonm dan delo. Sa zour, parey sa sis zour ki ti’n pase ti pou dir pour plizyer milye lannen. Zeova ti’n beni sa zour, e alafen sa setyenm zour, later antye ti pou vin en paradi avek bann imen parfe lo la. (Zenez 1:28; 2:3) Me apre sa katastrof ki rebelyon in anmennen, ki mannyer sa pou vin vre? Ki Bondye pou fer? Sa i kapab pli gran levennman ki ti pou teste lasazes Zeova.

3, 4. (a) Akoz lafason ki Zeova ti azir anver sa rebelyon an Edenn, i en legzanp merveye son lasazes? (b) Ki sa laverite, limilite i devret pous nou pour gard antet ler nou etidye lasazes Bondye?

³ Deswit Zeova ti azir. I ti pas zizman lo sa trwa rebel an Edenn, e anmenmtan i ti donn en avangou lo en keksoz merveye. Sa i son plan pour rezourd sa bann maler ki sa trwa rebel ti’n konmanse. (Zenez 3:15) Plan Zeova i konmans depi dan Edenn, i’n kontinyen pandan tou sa bann lannen diran listwar imen, e i pou kontinyen dan lavenir. I vreman senp, me i sitan profon, ki en dimoun ki lir Labib i kapab pas tou son lavi pour etidye e reflesir lo la. Anplis ki sa, nou kapab asire ki plan Zeova pou ganny akonpli. I pou met en lafen avek bann keksoz mal, e retir pese ek lanmor. I pou fer bann imen obeisan vin parfe. Tousala pou arive avan ki sa setyenm zour i fini. Malgre tou sa ki’n arive, Zeova pou’n akonpli son plan pour later ek imen zis atan!

⁴ Pa son lasazes i pous nou pour annan profon respe ek ladmirasyon pour li? Zapot Pol ti santi li pouse pour ekrir: ‘Lasazes Bondye i vreman profon!’ (Romen 11:33) Ler nou etidye diferan laspe lasazes Bondye, limilite i devret fer nou gard antet en laverite tre enportan​—ki nou kapab konpran selman en pti gin sa kantite lasazes ki Zeova i annan. (Zob 26:14) Premyerman, annou dekrir sa kalite merveye.

5, 6. Ki relasyon i annan ant konnesans ek lasazes, e ki kantite konnesans Zeova i annan?

⁵ Lasazes i diferan avek konnesans. Konpiter i kapab anmas en pake konnesans, me i pa fasil pour en dimoun dir ki en konpiter i saz. Kantmenm sa, lasazes ek konnesans i relye avek kanmarad. (Proverb 10:14) Par egzanp, si ou bezwen en konsey saz lo konman pour tret en problenm lasante ki grav, eski ou pou al rod led avek en dimoun ki pa konn preski nanryen oubyen napa okenn konnesans dan lasante? Non! Alor, konnesans egzakt i neseser pour vre lasazes.

⁶ Zeova i annan en tre gran kantite konnesans. Konman “Lerwa eternel,” zis li tousel ki’n toultan egziste. (1 Timote 1:17) Pandan tou sa kantite lannen ki nou pa konnen, Zeova in konn tou sa ki’n arive. Labib i dir: “Napa nanryen ki kasyet devan Bondye. Tou lansanm kreasyon i ekspoze devan lizye sa enn avek ki nou bezwen rann kont.” (Ebre 4:13; Proverb 15:3) Konman Kreater, Zeova i konn tre byen sa ki i’n kree, e i’n egzamin tou sa ki imen in fer depi okonmansman. I egzamin leker sak dimoun, napa nanryen ki i pa vwar. (1 Kronik 28:9) Vi ki i’n kree nou avek sa abilite pour fer nou prop swa, i fer li plezir kan i vwar nou pe fer bann desizyon ki saz dan lavi. Konman sa enn “ki ekout lapriyer,” i ekout plizyer lapriyer anmenmtan! (Psonm 65:2) Deplis, Zeova i annan en memwar ki parfe.

7, 8. Ki mannyer Zeova i demontre konprenezon, disernman, ek lasazes?

⁷ Zeova napa zis konnesans. I kapab vwar ki mannyer bann fe i relye avek kanmarad e azout plizyer detay ansanm pour rekonnet en sitiasyon dan tou son lansanm. I evalye e zize, fer ladiferans ant sa ki byen e sa ki mal, ant sa ki enportan e sa ki pa enportan. Deplis, i pa vwar zis laparans, me i egzamin leker. (1 Samyel 16:7) Annefe, Zeova i annan konprenezon ek disernman, sa de kalite i pli siperyer ki konnesans. Me lasazes i pli siperyer ankor.

⁸ Lasazes i vedir met an pratik konnesans, disernman ek konprenezon. Annefe, serten sa bann mo orizinal ki’n ganny tradwir “lasazes” dan Labib, i literalman vedir “travay efikas” oubyen “lasazes pratik.” Alor, lasazes Bondye i pa zis en keksoz teorik. Me i en keksoz pratik, e i marse. Par servi son gran konnesans ek son profon konprenezon, Zeova i toultan fer sa pli bon desizyon posib, e akonpli zot dan sa pli bon fason posib. Sa i vre lasazes! Zeova i demontre sa dan parol Zezi: “Lasazes . . . i ganny rekonnet par son bann aksyon.” (Matye 11:19) Bann travay Zeova dan liniver i en gran levidans son lasazes.

9, 10. (a) Ki kalite lasazes Zeova i annan e ki mannyer i’n demontre li? (b) Ki mannyer nou selil i prouve ki Zeova i annan lasazes?

⁹ Eski ou’n deza enpresyonnen par talan ki en artizan i annan pour fer bann zoli keksoz ki mars byen? Sa kalite lasazes i kapab fer en dimoun fer bann keksoz enpresyonan. (Egzod 31:1-3) Zeova i sours sa kalite lasazes e li ki annan plis sa lasazes. Lerwa David ti dir sa lo Zeova: “Mon pou loue ou parski mon’n ganny fer dan en fason merveye, e sa i fer annan lakrent pour ou. Sa ki ou’n fer i merveye, e mon konn sa byen.” (Psonm 139:14) Annefe, pli nou aprann konsernan lekor imen, pli nou vwar nou pe devlop en gran ladmirasyon pour lasazes Zeova.

¹⁰ Pour donn en legzanp: Ou lavi ti konmans par en sel selil. En selil sorti avek ou manman ti zwenn avek en sperm sorti avek ou papa, e sa ti fer ariv sa ki nou apel fertilizasyon. En pti moman apre, sa selil ti konmans divize. Finalman, ou annan apepre 100,000 bilyon selil. Zot vreman pti pti. Apepre 10,000 selil i kapab antre lo latet en pin. Me sak selil in ganny fer dan en fason vreman konplike. Bann selil i pli konplike ki okenn masin oubyen lizin ki zonm in fer. Bann syantis i dir ki en selil i parey en lavil ki antoure avek en miray​—ki annan larantre ek sorti byen kontrole, en servis transportasyon, en sistenm kominikasyon, bann stasyon elektrisite, lizin, stasyon desarz e resikle, sistenm defans, e menm en sistenm gouvernman. Anplis ki sa, en selil i kapab fer en lot selil parey li dan zis detrwa er-d-tan!

11, 12. (a) Kwa ki fer bann selil dan en pti baba ki pe devlope dan vant vin diferan avek kanmarad, e ki mannyer sa i an akor avek Psonm 139:16? (b) Ki mannyer laservel imen i montre ki nou’n ganny “fer dan en fason merveye”?

¹¹ Byensir, pa tou selil ki parey. Anmezir ki bann selil en baba dan vant i kontinyen divize, zot pran diferan fonksyon. En bann pou vin bann selil nerf, lezot pour lezo, misk, disan, oubyen lizye. Tou sa bann diferan fonksyon i ganny progranmen dan “bibliotek” bann selil, ki bann kod zenetik, oubyen DNA. David ti ganny enspire pour dir: “Ou ti vwar mwan kan mon ti ankor dan vant, e dan ou liv tou sa bann parti ti’n ganny ekrir.”​—Psonm 139:16.

¹² Serten parti lekor i vreman konplike. Pran par egzanp laservel imen. Serten i dir ki sa i keksoz pli konplike ki’n deza ganny dekouver dan liniver. Laservel i annan apepre 100 bilyon selil nerf, preski menm kantite avek zetwal ki annan dan nou galaksi. Sak sa bann selil i konnekte avek plizyer milye lezot selil. Bann syantis i dir ki laservel imen i kapab anmas tou lenformasyon ki annan dan bann bibliotek partou dan lemonn. Zot osi dir ki an realite kapasite laservel pour gard lenformasyon pa kapab ganny mezire. Kantmenm pour plizyer lannen zot pe etidye sa lorgann ki’n ganny “fer dan en fason merveye,” bann syantis i admet ki zot kapab pa zanmen fini konpran ki mannyer i marse.

13, 14. (a) Ki mannyer bann fourmi ek lezot zannimo i montre ki Zeova in met lasazes dan zot e ki sa i ansenny nou lo zot Kreater? (b) Akoz nou kapab dir ki bann kreasyon parey lakaz bib in ganny fer “avek lasazes”?

¹³ Me imen i zis en legzanp lasazes Zeova pour kree. Psonm 104:24 i dir: “Pa ou bann travay i bokou, O Zeova! Ou’n fer zot tou avek lasazes. Later i ranpli avek tou sa ki ou’n fer.” Lasazes Zeova i evidan dan tou sa ki i’n kree toultour nou. Pran par egzanp bann fourmi. Zeova in met serten lasazes dan zot. (Proverb 30:24) Annefe, bann fourmi i byen organize. Serten fourmi i okip, protez e nouri lo bann zensek tel parey lipou konmsi i zot bann troupo. Lezot fourmi i azir parey bann fermye, zot kiltiv bann sanpinyon. Bokou lezot zannimo in ganny progranmen pour servi zot lensten pour fer bann keksoz remarkab. En mous i kapab devir diferan fason dan lezer ki bann avyon pli modern pa kapab fer. Bann zwazo migrater i anvol avek led bann zetwal, par serten lafors ki later i prodwir, oubyen par en kalite map dan zot. Bann biolozis i pran plizyer lannen pour etidye konportman konplike ki’n ganny progranmen dan sa bann zannimo. Pa sa enn ki’n progranm zot i bezwen saz!

¹⁴ Bann syantis in aprann en kantite keksoz atraver lasazes ki Zeova i demontre dan son kreasyon. I menm annan en domenn syantifik ki esey kopi bann keksoz dan lanatir. Par egzanp, petet ou’n obzerv labote en lakaz bib avek bokou ladmirasyon. Me en enzenyer i konsider en lakaz bib konman en fabrikasyon ekstraordiner. Menm si ler nou get zot, zot paret frazil, serten sa bann pti bren difil i pli for ki feray, menm pli for ki sa materyo ki ganny servi pour fer bann lenz ki kapab reziste en bal fizi. Ki kantite for, i for? Esey mazin en lakaz bib grander en lasenn ki ganny servi lo en bato lapes. En tel lakaz bib ti pou kapab aret en avyon ki pe anvole dan lezer! Wi, Zeova in fer tou sa bann keksoz “avek lasazes.”

15, 16. (a) Ki mannyer sa lesyel ranpli avek zetwal i prouve ki Zeova i annan lasazes? (b) Ki mannyer pozisyon Zeova konman Komandan Siprenm sa gran kantite lanz i prouve ki sa Administrater i annan lasazes?

¹⁵ Lasazes Zeova i evidan dan bann keksoz ki i’n kree dan liniver. Sa gran kantite zetwal dan lesyel, ki nou ti diskite dan Sapit 5, pa’n ganny fannen partou partou dan lespas san en lord. Gras a bann “lalwa lesyel” ki Zeova in etablir avek lasazes, lesyel in ganny byen organize dan diferan galaksi. Answit, sa bann galaksi in ganny klase dan diferan group, ki apre zwenn ansanm pour form bann pli gro group. (Zob 38:33, New Jerusalem Bible) Alor, i pa drol ki Zeova i apel bann kreasyon dan lesyel en “larme”! (Izai 40:26) Me i annan en lot larme ki pli byen revel lasazes Zeova.

¹⁶ Parey nou’n vwar dan Sapit 4, Bondye i annan sa tit “Zeova bann larme,” parski son pozisyon konman Komandan Siprenm en gran larme ki konpri plizyer santenn milyon lanz. Sa i laprev pouvwar Zeova. Me ki mannyer son lasazes i enkli ladan? Reflesir lo sa: Zeova ek Zezi pa zanmen aret travay. (Zan 5:17) Alor, i evidan ki bann lanz Bondye Tre O osi i toultan okipe. Pa bliye ki zot pli siperyer, pli entelizan e pli for ki imen. (Ebre 1:7; 2:7) Kantmenm sa, Zeova in kit tou sa bann lanz toultan okipe pour plizyer bilyon lannen. I fer zot travay avek lazwa pour “akonpli son parol” e “fer son lavolonte.” (Psonm 103:20, 21) Pa sa Administrater i bezwen annan en tre gran lasazes!

17, 18. Akoz Labib i dir ki Zeova tousel ki “posed lasazes,” e akoz son lasazes i devret fer nou ranpli avek ladmirasyon ek respe pour li?

¹⁷ An akor avek tou sa levidans, eski i sirprann nou ki Labib i glorifye lasazes Zeova? Par egzanp, Labib i dir Zeova tousel ki “posed lasazes.” (Romen 16:27) Zis Zeova ki annan en lasazes konplet. Vre lasazes i sorti kot li. (Proverb 2:6) Se pour sa rezon, menm si Zezi ti pli saz dan kreasyon Zeova, i pa ti depan lo son prop lasazes. Plito, i ti dir bann keksoz ki son Papa in demann li pour dir.​—Zan 12:48-50.

¹⁸ Remarke konman zapot Pol ti montre konman ki lasazes Zeova i eksepsyonnel. I ti dir: “Larises Bondye i vreman gran, son konnesans ek son lasazes i vreman profon. Lekel ki kapab eksplik son bann desizyon? Lekel ki kapab konpran son bann plan?” (Romen 11:33) Dan langaz orizinal, sa verse i konmans avek sa mo ‘O,’ ki montre sa tre gran respe ek ladmirasyon ki Pol ti santi. Sa mo Grek ki i’n servi pour “profon” i tre pros avek sa mo pour “labim.” Alors son bann mo i kree en portre vivan dan lespri. Ler nou reflesir lo lasazes Zeova, i parey konmsi nou pe get dan en trou ki napa finisyon, ki napa en fon, en lespas sitan fon, sitan gran ki nou pa pou zanmen kapab konn son fonder ek son larzer. Deplis, nou pa pou ni menm kapab dekrir li, oubyen esey fer en map avek bann detay. (Psonm 92:5) Pa sa panse i fer nou santi ki nou pti pti devan Zeova?

19, 20. (a) Akoz i apropriye ki en leg i ganny servi pour reprezant lasazes Bondye? (b) Ki mannyer Zeova i demontre son abilite pour get dan lavenir?

¹⁹ Zeova tousel i posed lasazes dan en lot sans. Zis li ki kapab get dan lavenir. Pa bliye, Zeova i servi en leg ki kapab vwar byen lwen pour reprezant son lasazes. En gran leg i kapab pez 5 kilo, me son lizye i pli gro ki lizye en zonm. Abilite ki en leg i annan pour vwar i vreman remarkab. En leg i kapab vwar son manze menm si i plizyer santenn met oter e petet menm en distans plizyer kilomet. Zeova in deza dir sa lo en leg: “Son lizye i kontinyen regard byen lwen.” (Zob 39:29) Dan menm fason, Zeova i kapab regard “byen lwen,” menm ziska dan lavenir!

²⁰ I annan en kantite levidans dan Labib ki kapab prouv sa. I annan plizyer profesi, oubyen listwar ki’n ganny ekrir davans. Par egzanp, Labib ti predir​—dan serten ka, plizyer santenn lannen davans​—rezilta bann lager, laparisyon bann diferan nasyon ki’n kontrol lemonn, e menm bann taktik lager bann komandan militer.​—Izai 44:25–45:4; Danyel 8:2-8, 20-22.

21, 22. (a) Akoz napa okenn rezon pour dir ki Zeova in fini vwar tou bann swa ki nou pou fer dan nou lavi? Eksplike. (b) Ki mannyer nou konnen ki lasazes Zeova i pa dir oubyen san santiman?

²¹ Me eski sa i vedir ki Bondye in fini vwar davans bann swa ki ou pou fer dan lavi? Bann ki ansennyen ki Bondye in fini predir ki pou arive avek lavi en dimoun, i ensiste ki larepons i wi. Annefe, sa krwayans i abes lasazes Zeova, parski i vedir ki i pa kapab kontrol son abilite pour get dan lavenir. Pour donn en legzanp: Si konmela ou ti annan en zoli lavwa ki personn napa, eski sa i vedir ou bezwen sante tou lazournen? Sa lide pa fer sans! Pareyman, Zeova i annan sa abilite pour konn lavenir, me i pa servi sa abilite toultan. Si i fer sa, i kapab afekte nou liberte pour swazir, e sa i en kado presye ki Zeova pa pou zanmen pran avek nou.​—Deterononm 30:19, 20.

²² Pli pir ankor, sa krwayans ki Bondye in fini deside davans ki pou arive avek nou i endike ki lasazes Zeova i dir, san santiman, oubyen konpasyon. Me sa i konpletman fo! Labib i ansennyen ki Zeova i “annan lasazes dan son leker.” (Zob 9:4) Sa pa vedir ki Zeova i annan en leker parey nou imen, me Labib i souvan servi sa lekspresyon ler i pe refer avek sa ki nou ete anndan, ki enkli nou motivasyon ek santiman tel parey lanmour. Alor lasazes Zeova, parey lezot son bann kalite, i ganny dirize par lanmour.​—1 Zan 4:8.

23. Vi ki lasazes Zeova i siperyer, ki sa i devret pous nou pour fer?

²³ Definitivman, nou kapab met tou nou konfyans dan lasazes Zeova. Son lasazes i telman pli gran ki pour nou. Se pour sa rezon ki Parol Bondye i ankouraz nou: “Met ou konfyans dan Zeova avek tou ou leker e pa apiy lo ou prop konprenezon. Dan tou ou semen pran li an konsiderasyon, e li i pou fer drwat ou bann santye.” (Proverb 3:5, 6) Annou aprezan etidye oprofon lasazes Zeova pour ki nou kapab apros pli pre avek nou Bondye ranpli avek lasazes.