SAPIT 11
Nou Pe Viv Dan Bann Dernyen Zour!
1. Akoz bokou i konfize kan zot regard sitiasyon sa monn, me kote nou kapab ganny en leksplikasyon diny konfyans lo sa bann levennman mondyal?
KI MANNYER sa monn boulverse in ariv koumsa? Kote nou pe ale? Eski ou’n deza demann sa bann kestyon? Bokou i konfize kan zot regard sitiasyon sa monn. Bann kondisyon reel tel ki lager, maladi ek krim i fer dimoun demann zot lekor ki lavenir i rezerve pour zot. Bann gouvernman imen pa ofer bokou lespwar. Sepandan, Bondye, atraver son Parol, i donn nou en leksplikasyon diny konfyans lo sa lepok ki ranpli avek ladetres. Nou kapab annan konfyans ki Labib i kapab ed nou pour konnen ki lepok nou pe viv dan deroulman letan. I montre ki nou pe viv dan “bann dernyen zour,” sa sistenm aktyel.—2 Timote 3:1.
2. Ki kestyon bann disip Zezi ti demann li e konman ki i ti reponn zot?
2 Par egzanp, konsider larepons Zezi kan son bann disip ti poz serten kestyon. Trwa zour avan ki Zezi ti mor, zot ti demann li: “Ki siny ki pou endik ou prezans ek lafen sa sistenm?”a (Matye 24:3, NW) An repons, Zezi ti presiz bann levennman ek sitiasyon mondyal ki ti pou montre ki sa sistenm mesan in antre dan son bann dernyen zour.
3. Akoz bann kondisyon lo later in vin pli pir kan Zezi ti konmans rennyen?
3 Parey nou’n vwar dan sa sapit oparavan, kronolozi Labib i fer nou konklir ki Rwayonm Bondye in deza konmans rennyen. Me ki mannyer sa i posib? Sitiasyon pa’n amelyore, okontrer in vin pli pir. Annefe, sa i en lendikasyon konvenkan ki Rwayonm Bondye in konmans dominen. Akoz sa? Psonm 110:2 i dir nou ki pour en pe letan, Zezi pou renny ‘omilye son bann lennmi.’ An realite, son premye aksyon konman Lerwa seles, ti pou zet Satan ek son bann lanz demon dan zalantour later. (Revelasyon 12:9) Ki konsekans sa ti annan? Se sa ki Revelasyon 12:12 ti anonse: “Maler, later ek lanmer, parski dyab in desann kot zot avek en gran lakoler, akoz i konnen ki i reste li ankor zis en pti pe letan.” Nou pe aktyelman viv dan sa “pti pe letan.”
4. Nonm detrwa karakteristik bann dernyen zour, e ki zot endike? (Vwar bwat.)
4 I pa sirprenan alor ki, kan zot ti demann li siny son prezans ek lafen sa sistenm, larepons ki Zezi ti donnen ti fer reflesir. Diferan laspe sa siny i ganny trouve dan sa bwat lo paz 102. Parey ou kapab vwar, bann zapot Kretyen konman Pol, Pyer ek Zan i fourni nou avek plis detay konsernan bann dernyen zour. I vre ki laplipar bann karakteristik sa siny ek bann dernyen zour i enplik bann sitiasyon penib. Toutfwa, lakonplisman sa bann profesi i devret konvenk nou ki sa sistenm mesan pe ariv ver son lafen. Annou egzamin atantivman serten karakteristik prensipal bann dernyen zour.
KARAKTERISTIK BANN DERNYEN ZOUR
5, 6. Ki mannyer bann profesi konsernan lager ek lafamin pe ganny akonpli?
5 ‘Nasyon pou lager kont nasyon, rwayonm kont rwayonm.’ (Matye 24:7; Revelasyon 6:4) Ekriven Ernest Hemingway in apel Premye Lager Mondyal “en masak pli masif, pli devaster, pli mal kondwir ki zanmen in deza arive lo later.” Dapre liv The World in the Crucible—1914-1919, sa ti “en nouvo kalite lager, premye lager total dan listwar limanite. Son dire, son lentansite ek son gravite ti depas tou sa ki nou’n deza konnen oubyen sa ki nou ti ekspekte an zeneral.” Sa ti swiv par Dezyenm Lager Mondyal ki ti pli destriktif ki sa enn premye. Profeser listwar, Hugh Thomas, i dir: “Ventyenm syek in ganny dominen par masingenn, tenk, avyon bonbardye, bonm nikleer e finalman misil. I’n ganny marke par bann lager pli sanglan e pli destriktif ki tou lezot lepok.” I vre ki in annan bokou kozri lo dezarmeman kan Lager Fwad ti terminen. Pourtan, en rapor i estimen ki swivan bann rediksyon ki’n ganny propoze, pou reste ant 10,000 a 20,000 latet misil nikleer—plis ki 900 fwa sa pwisans dife ki ti ganny servi pandan Dezyenm Lager Mondyal.
6 ‘Pou annan lafamin.’ (Matye 24:7; Revelasyon 6:5, 6, 8) Depi 1914 i’n annan omwen 20 lafamin mazer. Parmi bann pei ki’n ganny afekte, i annan Benngladens, Bouroundi, Etyopi, Kanboz, Lagres, Larisi, Lasin, Lenn, Nizeria, Rwanda, Somali ek Soudan. Me lafamin pa touzour ganny koze par mankman manze. En group syantis ek ekonomis lagrikiltir ti tir sa konklizyon: “Pandan sa dernyen dizenn lannen, stok nouritir dan lemonn in ogmant pli vit ki son popilasyon. Me lefe ki 800 milyon dimoun i viv dan lapovrete ekstrenm, . . . zot pa kapab aste ase nouritir neseser, menm dan sa labondans, pour liber zot dan sa malnitrisyon kronik.” Kestyon politik i parmi bann lezot lakoz malnitrisyon. Dr. Abdelgalil Elmekki, sorti dan Liniversite Toronto, i sit de pei konman legzanp kot plizyer milyon dimoun ti mor lafen tandis ki zot pei ti pe eksport en gran kantite nouritir. I paret ki bann gouvernman i bokou pli enterese pour ganny deviz etranzer pour finans zot lager, ki nouri zot bann sitwayen. Ki konklizyon Dr. Elmekki? Lafamin i souvan “en problenm distribisyon ek polisi gouvernmantal.”
7. Ki nou kapab vwar konsernan bann lepidemi ozordi?
7 ‘Lepidemi.’ (Lik 21:11; Revelasyon 6:8) Lagrip Espanyol an 1918-1919, i’n koz lanmor omwen 21 milyon dimoun. “Diran tou listwar, lemonn pa ti’n zanmen ganny ravaze par en mertriye ki’n detrir otan lavi osi vit koumsa,” A. A. Hoehling ti ekrir dan liv The Great Epidemic. Ozordi, bann lepidemi pe ravaze. Tou le-z-an, kanser i touy senk milyon dimoun, bann maladi ki relye avek ladyare i koz lanmor plis ki trwa milyon pti baba ek zanfan, e tiberkiloz i pran lavi trwa milyon dimoun. Bann lenfeksyon respiratwar, sirtou lemoni, i touy 3.5 milyon zanfan anba laz senk an, tou le-z-an. Deplis, 2.5 bilyon dimoun, en sif enkrwayab—lanmwatye popilasyon lemonn—i soufer avek maladi ki koze par en mankman oubyen kontaminasyon delo ek move kondisyon lizyenn. Lepidemi SIDA i en lot rapel ki zonm, menm ki in akonpli bokou dan domenn medikal, i pa kapab elimin bann maladi.
8. Ki mannyer dimoun pe montre ki zot “kontan larzan”?
8 ‘Zonm pou . . . kontan larzan.’ (2 Timote 3:2) Partou dan lemonn, dimoun i sanble annan en dezir voras pour plis larises. “Sikse” i souvan ganny mezire par groser lapey en dimoun, e “lakonplisman” par kantite byen materyel ki i posede. Vis-prezidan en lazans piblisite, ti fer sa deklarasyon swivan: “Materyalis pou kontinyen reste en lafors pwisan dan lasosyete Ameriken . . . e en lafors deplizanpli enportan dan lezot gran marse osi.” Eski sa i leka kot ou reste?
9. Ki nou kapab dir konsernen sa profesi ki zanfan pou dezobeisan anver zot paran?
9 ‘Dezobeisan anver zot paran.’ (2 Timote 3:2) Ozordi, bann paran, ansennyan ek lezot, pe temwanny pour zot menm, ki bokou zanfan i dezobeisan e napa respe. Serten sa bann zanfan pe swa reakte anver move kondwit zot paran oubyen pe imit zot. Lakantite zanfan ki pe perdi konfyans e menm rebel kont lekol, lalwa, larelizyon ek zot paran, pe ogmante. “Tandans zeneral, se ki zot napa respe pour nanryen,” en ansennyan dan en lekol segonder i eksprimen. Erezman, bokou zanfan ki devoue pour Bondye, i annan en kondwit egzanpler.
10, 11. Ki laprev i annan pour demontre ki dimoun i kriyel e annan leker dir?
10 ‘Kriel.’ (2 Timote 3:3) Sa mo Grek ki’n ganny tradwi “kriel” i vedir ‘sovaz, napa konpasyon ek santiman.’ Pa sa deskripsyon i al byen avek bann ki pratik vyolans ozordi! En editoryal i dir: “Lavi i sitan tromatizan, i sitan ranpli avek bann atrosite, ki ou bezwen anmar leker pour lir nouvel sak zour.” En gardyen dan bann apartman, in remarke ki bokou zenn i refize reflesir lo konsekans zot aksyon. I dir: “Konmsi zot dir: ‘Mon pa anvi konnen ki pou arive demen. Sa ki mon anvi, mon pou ganny li ozordi.’”
11 ‘Annan leker dir.’ (2 Timote 3:3) Sa fraz in ganny tradwir apartir en mo Grek ki vedir “napa santiman imen” e i osi endik en “mankman lafeksyon natirel e familyal.” (The New International Dictionary of New Testament Theology) Annefe, lafeksyon i souvan manke la kot i ti devret an abondans—dan lakour. Bann rapor konsernan labi ant bann konzwen marye, lo bann zanfan e menm lo bann paran pli aze pe ogmante, dan en fason enkyetan. En lekip serser ti fer sa komanter swivan: “Vyolans imen—ki swa i en kalot ou en pouse, en kou-d-kouto ou en kou-d-fizi—i ariv pli souvan dan serk familyal ki tou lezot landrwa dan lasosyete.”
12. Akoz nou kapab dir ki dimoun i annan zis en laparans lapiete?
12 ‘Zot pou montre en laparans lapiete, me rezet son vre pisans.’ (2 Timote 3:5) Labib i annan sa pouvwar pour sanz nou lavi pour enn meyer. (Efezyen 4:22-24) Pourtan, ozordi bokou i servi zot larelizyon konman en vwal deryer ki zot fer bann akt malonnet ki depler Bondye. Bann sef relizye i souvan ferm lizye lo mansonz, vole e bann kondwit seksyel ki mal. Plizyer larelizyon i pres lo lanmour me zot soutenir lager. “Lo non zot Kreater Siprenm, bann imen in komet bann kriyote pli pir kont zot sanblab,” se sa remark ki en editoryal in fer, dan magazin India Today. An realite, sa de konfli ki’n koz plis versman disan dan nou lepok—Premye ek Dezyenm Lager Mondyal—ti eklat dan sant Lakretyente.
13. Ki levidans nou annan, ki montre ki zonm pe detri later?
13 ‘Detri later.’ (Revelasyon 11:18) Plis ki 1,600 syantis dan lemonn antye, enkli 104 ganyan Pri Nobel, ti siny en lavertisman eksprimen par Union of Concerned Scientists (UCS), dan ki ti annan sa deklarasyon swivan: “Laras imen ek lanvironnman pe antre dan en staz kolizyon . . . Pa reste plis ki enn ou de deseni avan ki dernyen sans pour evit bann menas aktyel i konpletman perdi.” Sa rapor i dir ki bann pratik danzere par zonm, “i kapab telman sanz lemonn ki i pou nepli kapab mentenir lavi dan sa fason ki nou konnen.” Rediksyon kous ozón, polisyon delo, debwazman, degradasyon dan prodiktivite later, ek disparisyon bokou espes zannimo ek plant ti ganny site konman bann problenm irzan ki devret ganny adrese. “Lefe ki nou pe enterfer avek striktir lavi ki enterdepandan,” sa bann syantis ti dir, “nou kapab koz bann konsekans grav, enkli destriksyon bann sistenm biolozik ki nou pa konpran byen son dinamik.”
14. Ki mannyer ou ti a kapab prouve ki Matye 24:14 pe ganny akonpli dan nou letan?
14 ‘Sa Bonn Nouvel Rwayonm pou ganny anonse partou dan lemonn.’ (Matye 24:14) Zezi ti predir ki sa bon nouvel konsernan sa Rwayonm ti pou ganny prese partou lo later, pour en temwannyaz pour tou bann nasyon. Avek led ek benediksyon Bondye, plizyer milyon Temwen Zeova pe dedye plis ki bilyon er-d-tan dan sa travay pour prese e fer bann disip. (Matye 28:19, 20) Annefe, bann Temwen i konsyan ki zot kapab vin responsab pour lavi zot prosen si zot pa anons sa bon nouvel. (Ezekyel 3:18, 19) Me zot rezwir pour vwar ki sak lannen plizyer milye dimoun i aksepte sa mesaz konsernan sa rwayonm e pran pozisyon konman vre Kretyen, setadir Temwen Zeova. Servi Zeova e propaz konnesans lo Li, i en gran privilez. Apre ki sa bon nouvel in ganny prese dan tou later abite, lafen sa sistenm mesan pou vini.
OU REAKSYON ANVER BANN LEVIDANS
15. Ki mannyer sa sistenm mesan aktyel, pou trouv son lafen?
15 Ki mannyer sa sistenm pou trouv son lafen? Labib i predir en “gran ladetres” ki pou konmans avek en latak par bann eleman politik kont “Gran Babilonn,” lanpir mondyal bann fo larelizyon. (Matye 24:21; Revelasyon 17:5, 16) Zezi ti dir ki pandan sa letan, “soley pou aret klere, lalin pou nepli donn son lalimyer, bann zetwal pou tonbe e bann pisans dan lesyel pou tranble.” (Matye 24:29) Petet sa pe literalman endik bann fenomenn seles. Toudmenm, bann lalimyer remarkab lemonn relizye pou ganny ekspoze e eliminen. Apre Satan, ki ganny apele “Gog sorti dan pei Magog,” pou itiliz bann imen koronpi pour lans en dernyen latak total kont pep Zeova. Me Satan pa pou reisi parski Bondye pou vin sov son pep. (Ezekyel 38:1, 2, 14-23) Sa “gran ladetres” pou ariv lo son pik dan lager “gran zour Bondye Toupisan,” Armagedon. Sa lager pou elimin tou bann dernyen latras lorganizasyon teres Satan e pou ouver semen pour bann benediksyon eternel vers lo bann sirvivan.—Revelasyon 7:9, 14; 11:15; 16:14, 16; 21:3, 4.
16. Ki mannyer nou konnen ki sa bann karakteristik dernyen zour ki’n ganny profetize, i aplik dan nou lepok?
16 Si nou konsider zot separeman, serten laspe sa bann profesi ki pe dekrir bann dernyen zour, i kapab paret aplik pour bann lezot lepok dan lepase. Me kan nou rasanble tou sa bann levidans ki’n ganny profetize ansanm, i aplik dan nou letan. Annou pran en legzanp: Sa bann laliny ki servi konman lanprent en dimoun, i form en desen ki pa kapab apartenir pour okenn lezot dimoun. Pareyman, bann dernyen zour i annan son bann prop karakteristik oubyen levennman spesifik. Zot form en “lanprent” ki pa kapab apartenir pour en lot lepok. Kan i ganny konsidere avek bann lendikasyon biblik ki Rwayonm Bondye pe aktyelman dominen, levidans i montre klerman ki nou pe vreman viv dan bann dernyen zour. Deplis, Lekritir i fourni bann laprev evidan, ki sa sistenm mesan pou byento ganny detrir.
17. Vi ki nou konnen ki nou pe viv dan bann dernyen zour, ki nou devret fer?
17 Ki mannyer ou reazir anver bann levidans ki nou pe viv dan bann dernyen zour? Reflesir en pe: Si en tanpet destriktif pe menas nou, nou vitman pran tou bann mezir proteksyon. Pareyman, sa ki Labib pe anonse konsernan sa sistenm mesan aktyel, i devret pous nou pour fer keksoz. (Matye 16:1-3) I evidan ki nou pe viv dan bann dernyen zour. Sa i devret motiv nou pour fer bann sanzman neseser pour ganny faver Bondye. (2 Pyer 3:3, 10-12) An referan lo li menm konman sa lazan pour delivrans, Zezi in lans sa lapel irzan: “Fer byen atansyon zotmenm, pangar zot vizilans i ganny detournen avek festen, labwason ek traka lavi. Fer atansyon sa zour i sirprann zot parey en pyez. Parski sa bann levennman pou tonm lo tou zabitan later. Veye alor e priye tou letan, pour zot ganny lafors pour pas atraver tou sa bann keksoz ki pou arive, e ki zot ava tenir debout devan Fis-de-Lonm.”—Lik 21:34-36.
[Not anba lo paz]
a Serten Labib i servi sa mo “lemonn” olye “sistenm.” W. E. Vine i dir dan Expository Dictionary of New Testament Words ki sa mo Grek ai·onʹ i “vedir en peryod letan endefini, oubyen en letan konsidere an rapor avek sa ki arive diran sa peryod.” Greek and English Lexicon to the New Testament (‘Parkhurst’, paz 17) i donn “sistenm” konman enn bann lezot lekspresyon kan nou servi sa mo ai·oʹnes (pliryel) dan Ebre 1:2. Alor, sa tradiksyon “sistenm” i an akor avek teks orizinal Grek.
TESTE OU KONNESANS
Ki bann levennman mondyal ki Labib in anonse pou arive, okonmansman renny Zezi?
Nonm detrwa karakteristik bann dernyen zour.
Kwa ki konvenk ou ki nou pe viv dan bann dernyen zour?
[Bwat lo paz 102]
SERTEN KARAKTERISTIK BANN DERNYEN ZOUR
• Bann lager san presedan.—Matye 24:7; Revelasyon 6:4.
• Lafamin.—Matye 24:7; Revelasyon 6:5, 6, 8.
• Bann lepidemi.—Lik 21:11; Revelasyon 6:8.
• Ogmantasyon akt ilegal.—Matye 24:12, NW.
• Detri later.—Revelasyon 11:18.
• Tranbleman-d-ter.—Matye 24:7.
• Bann letan kritik, difisil pour siporte.—2 Timote 3:1.
• Lanmour an ekse pour larzan.—2 Timote 3:2.
• Dezobeisan anver paran.—2 Timote 3:2.
• Annan leker dir.—2 Timote 3:3.
• Kontan plezir plis ki Bondye.—2 Timote 3:4.
• Napa kontrol lo zot lekor.—2 Timote 3:3, NW.
• Napa lanmour pour dibyen.—2 Timote 3:3.
• Pa pran konsyans prezans danze.—Matye 24:39.
• Sikanner rezet laprev dernyen zour.—2 Pyer 3:3, 4.
• Predikasyon mondyal lo Rwayonm Bondye.—Matye 24:14.
[Portre lo paz 101]