Η Θρησκεία στην Πολιτική—Σε τι Οδηγεί;
ΙΣΩΣ να έχετε παρατηρήσει ότι στα τελευταία χρόνια οι εκκλησίες έδωσαν πολύ μεγαλύτερη έμφασι σε κοινωνικές και πολιτικές υποθέσεις. Πολλοί κληρικοί στον κόσμο ακολουθούν μια κίνησι να «αναμιγνύονται.»
Ειλικρινή άτομα διερωτώνται αν αυτός είναι ο κατάλληλος ρόλος της θρησκείας. Μπορεί να παρατηρήσουν ότι, επιφανειακά, συμμετοχή σε κοινοτικές υποθέσεις και πολιτικές ενέργειες φαίνεται να είναι δικαιολογημένες. Επικεφαλίδες εφημερίδων μιλούν για κληρικούς που φυλακίσθηκαν κι’ ακόμη έχασαν τη ζωή τους στη μάχη μιας κοινωνικής υποθέσεως.
Αλλά τι πραγματικά βρίσκεται πίσω από αυτή την αυξανόμενη πολιτική δραστηριότητα; Παρακινείται από αφοσίωσι στα Χριστιανικά ιδεώδη, από πίστι στο Θεό κι’ επιθυμία να δουν να γίνεται το θέλημα του στη γη; Πού θα οδηγήση τελικά; Μια ανασκόπησις των προσφάτων πολιτικών τάσεων στη θρησκεία θα βοηθήση να ρίξωμε φως στις απαντήσεις.
Η Μεταβλητή Στάσις του Χριστιανικού Κόσμου
Το βιβλιάριο Εκκλησία και Δυνάμεις, που εξεδόθη από την Γαλλική Προτεσταντική Ομοσπονδία, κάνει το κάτωθι σχόλιο για την ιστορική σχέσι της θρησκείας και της πολιτικής:
«Το αναντίρρητο γεγονός είναι ότι, στον πολιτικό τομέα, η ωργανωμένη θρησκεία έχει κατευθυνθή αρκετά συχνά, θεληματικά ή αθέλητα, προς δυο άκρα: ή επέβαλε, ενίοτε δυναμικά, την κυριαρχία της στις πολιτικές δυνάμεις, . . . [ή] δέχθηκε να γίνη ο κύριος παράγων, ο συνένοχος ή ο σιωπηλός μάρτυς μιας άδικης κοινωνικής τάξεως.»
Εν τούτοις ο Καθολικός αρχιεπίσκοπος Μάρκος Γκ. Μακ Γκραθ του Παναμά λέγει ότι αυτό δεν αληθεύει πια γενικά: «Η παλαιά αντίληψις ότι η εκκλησία είναι μια παράλληλη οργάνωσις με την κοσμική δύναμι, και μερικές φορές ταυτόσημη μ’ αυτήν, μεταβάλλεται γρήγορα.»
Τώρα, με τη σημαία «βοήθεια στους φτωχούς,» «ανακούφισις» και «κοινωνική δικαιοσύνη,» όλο και περισσότεροι κληρικοί παίρνουν μια νέα κατεύθυνσι. Ριζοσπαστική κοινωνική και πολιτική κριτική αντικαθιστά την παραδοσιακή φιλοκυβερνητική των στάσι. Προτρέπουν τους απλούς ανθρώπους να πάρουν ενεργό μέρος στην πολιτική, ενθαρρύνοντας ακόμη να κάμουν το ίδιο με τα «αριστερά» κοινωνικά στοιχεία.
Εκκλησιαστικοί Ηγέται Προωθούν την Πολιτική
Τον Μάιο του 1971, ο Πάπας Παύλος ΣΤ’ εδημοσίευσε μια «αποστολική επιστολή» εβδομήντα σελίδων που εστάλη στον Καρδινάλιο Ρόυ, αρχιεπίσκοπο του Κεμπέκ. Σχετικά με την Καθολική άποψι της πολιτικής, λέγει:
«Εναπόκειται στις Χριστιανικές κοινότητες να αναλύσουν αντικειμενικά . . . ποιες εκλογές και δεσμεύσεις πρέπει κατάλληλα να αναλάβουν ώστε να επιτύχουν τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές που αποδεικνύονται αναγκαίες και συχνά επείγουσες. . . . Είναι καθήκον του Χριστιανού να συμμετέχη σ’ αυτή την έρευνα και στην οργάνωσι και ζωή της πολιτικής κοινωνίας.»
Τι λέγει ο Πάπας στους υπηκόους του να κάμουν; Στο κύριο άρθρο της πρώτης σελίδος με τίτλο «Παύλος ο ΣΤ’, οι Χριστιανοί και η Πολιτική,» η Παρισινή εφημερίδα Λε Μοντ συμπεραίνει: «Δεν μπορεί να γίνη λάθος· αυτό είναι ένα αληθινό παπικό έγγραφο, προσεκτικά ετοιμασμένο, που μπορούσε να έχη ως τίτλο του: Οι Χριστιανοί εισάγονται στην Κοινωνική και Πολιτική Ζωή !»
Ως πού μπορεί να φθάση ένας ειλικρινής Καθολικός για να επιτύχη ‘επείγουσες πολιτικές αλλαγές’; Μπορεί να μετέχη στην «αριστερά,» που κατεδικάζετο προηγουμένως, στο σοσιαλιστικό ή στο κομμουνιστικό κίνημα; Αυτά είναι συχνά τα κινήματα, που προωθούν πιο ενεργητικά «κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές.» Απαντώντας, η επιστολή συνεχίζει:
«Σήμερα, μερικοί Χριστιανοί στρέφονται προς τις σοσιαλιστικές τάσεις. . . . [η οξεία αντίληψις] θα μπορέση να κάμη τους Χριστιανούς να ιδούν έως ποιο σημείο μπορούν ν’ αναμιχθούν για ν’ ακολουθήσουν αυτό το δρόμο. . . . Είναι υποχρεωμένος κανείς ν’ αναγνωρίση ότι μια ποικιλία νομίμων [πολιτικών] εκλογών είναι δυνατή.»—Λε Μοντ, 15 Μαΐου 1971.
Οι αριστερές Ιταλικές εφημερίδες, Στάμπα και Αβάντι, σημείωσαν απ’ αυτό ότι ο Παύλος επιτρέπει τώρα στους Καθολικούς να συνεργασθούν με μερικές μορφές του σοσιαλισμού. Ο Γκαμπριέλ Ματαγκρέν, επίσκοπος της Γκρενόμπλ, της Γαλλίας, πήγε ακόμη μακρύτερα, λέγοντας: «Πουθενά δεν αναφέρει η επιστολή ότι είναι αδύνατον ένας Χριστιανός να είναι κομμουνιστής ή ένας κομμουνιστής να είναι Χριστιανός.»—Αννεσύ Κατολίκ, Οκτώβριος 1971.
Οι 136 Γάλλοι επίσκοποι που συγκεντρώθηκαν στη Λούρδη τον Οκτώβριο του 1972 ένωσαν τις φωνές τους με την ογκούμενη χορωδία. Εξεδόθη μια μακρά έκθεσις με τίτλο «Περί Χριστιανικής Ασκήσεως της Πολιτικής.» Αναφέροντας απ’ αυτήν η Καθολική εφημερίς Αμέρικα, δείχνει την έκτασι της πολιτικής συμμετοχής που συνιστάται στους πιστούς απ’ αυτούς τους επισκόπους:
«Μερικές προσταγές αναφαίνονται καθαρά για εκείνον που παίρνει σοβαρά τον Λόγο του Θεού: ‘σεβασμός του πτωχού, υπεράσπισις του αδυνάτου, . . . ανατροπή των ολοκληρωτικών δυνάμεων.’ Το Ευαγγέλιο δεν μένει ουδέτερο σ’ αυτά τα ζητήματα, κι’ εκείνοι που είναι μάρτυρες του Ευαγγελίου ‘μπορεί να οδηγηθούν σε παρεμβάσεις στα πολιτικά θέματα που θα καταπλήξουν μερικούς.’»—18 Νοεμβρίου 1972.
Κληρικοί σε πολλά μέρη του κόσμου έχουν δεχθή αυτή την άποψι του «Ευαγγελίου» με ενθουσιασμό. Μήπως η ακόλουθη είδησις του Διεθνούς Ηνωμένου Τύπου σάς «καταπλήσσει»;
«Στη Λατινική Αμερική η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είναι κάτι σαν αυτό. Και σε μεγάλο μέρος της ο ριζοσπαστικός Καθολικισμός και ο Κομμουνισμός τύπου Κάστρο βαδίζουν πλάι πλάι με το σύνθημα: ‘Ζήτω ο Χριστός, Ζήτω ο Μαρξ.’ . . . Οι άγιοί των δεν είναι οι γύψινοι άγιοι της παραδοσιακής Καθολικής ευσεβείας, αλλά οι άγριες μορφές από σάρκα και αίμα του προσφάτου παρελθόντος—ο Ερνέστο ‘Τσε’ Γκουεβάρα και ο Αιδ. Καμίλο Τορρές, ένας Κολομβιανός αντάρτης ιερεύς.»—Δη Τζέρσεϋ Τζόρναλ, 20 Απριλίου 1973.
Μια έκθεσις στο περιοδικό Λάτιν Αμέρικα σημειώνει επίσης πολιτική δραστηριότητα υψηλού επιπέδου. Λέγει ότι τρεις αρχιεπίσκοποι και δέκα επίσκοποι της Βορειοανατολικής Βραζιλίας που έχουν «φήμη ότι είναι ‘αριστεροί,’» προσφάτως εκυκλοφόρησαν μια «καυστική επίθεσι εναντίον της κυβερνήσεως και όλων των έργων της.» Η έκθεσις συνεχίζει:
«Μια τέτοια εξέλιξις δεν θα μπορούσε να γίνη, κατά την άποψι πολλών παρατηρητών, χωρίς το πράσινο φως από το Βατικανό . . . Εκτός αυτού, η διακήρυξις της 6ης Μαΐου φαίνεται να δείχνη ότι, σε αντίθεσι με την προηγούμενη πολιτική της, η Εκκλησία δεν φοβάται πια να μπη στον πολιτικό στίβο.»—25 Μαΐου 1973.
Το βρίσκετε δύσκολο να σχετίσετε αυτή τη δραστηριότητα με το «Ευαγγέλιο»; Πολλοί το βρίσκουν. Ακόμη και πολλοί Προτεστάνται ηγέται έχουν επίσης λάβει μια όμοια στάσι απέναντι στην πολιτική.
Λίγο μετά τη συνάντησι των Καθολικών επισκόπων στη Λούρδη, η Γαλλική Προτεσταντική Ομοσπονδία είχε τη δική της τριετή συνέλευσι. Η εφημερίς Λε Μοντ τιτλοφορούσε τη μακρά της ανταπόκρισι σχετικά με τη συνέλευσι:«Η Πολιτική, το Κεντρικό Σημείο των Συζητήσεων.» Το ήδη αναφερθέν βιβλιάριο Εκκλησία και Δυνάμεις χρησίμευσε ως βάσις. Σχετικά με την πολιτική άποψι ενός Χριστιανού, το βιβλιάριο αυτό λέγει:
«Μερικές θεολογικές τάσεις, γενικά γνωστές μεταξύ του Γαλλικού Προτεσταντικού κοινού, ιδιαίτερα των νέων, δείχνουν ότι στο πρόσωπο της ανεγνωρισμένης κοινωνικής αδικίας, η αγάπη του πλησίον απαιτεί συγκεκριμένη ενέργεια στον κόσμο, . . . και προσωπική ‘ανάμιξι στην πολιτική.’»
Αυτή η «προσωπική ‘ανάμιξις στην πολιτική’» μπορεί να φθάση στο σημείο της «επαναστατικής ανταρσίας,» λέγουν οι Προτεστάνται ηγέται.
Με το ίδιο πνεύμα, ο Γενικός Γραμματεύς του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών, Φίλιπ Πόττερ, είπε στους παριστάμενους στο Σεμινάριο και τη Σχολή του Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνιας :
«Ο ρόλος της θεολογίας είναι να γίνη ένας παράγων αλλαγής—χωρίς να παραμένη σε ό,τι είναι! . . . Επανάστασις και βία είναι ομολογουμένως επικίνδυνα. Αλλά το Πάσχα δεν έφερε την υπόσχεσι της επαναστάσεως;»—Εξάμινερ του Φρανσίσκο, 11 Ιουνίου 1973.
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο και άλλα Προτεσταντικά σώματα έχουν δριμύτατα επικριθή προσφάτως, διότι έκαμαν μεγάλες οικονομικές συνεισφορές σε επαναστάτες και «καταγίνονται με πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα.»—Τάιμς Νέας Υόρκης, 29 Αυγούστου 1973.
Φυσικά, δεν συμφωνούν όλοι οι κληρικοί και λαϊκοί με τις προηγούμενες δραστηριότητες. Αλλά είναι γεγονός ότι υπάρχει μια αυξανόμενη τάσις της θρησκείας σε ριζοσπαστική πολιτική, και αυτό το γεγονός είναι αξιοσημείωτο.
Γιατί η Αλλαγή;
Όπως έχομε σημειώσει, σε όλη την ιστορία οι πολιτικοί ηγέται μπορούσαν συνήθως να υπολογίζουν στην πλήρη υποστήριξι του κλήρου. Τώρα, ύστερα από όλες αυτές τις εκατοντάδες των ετών, γιατί αλλάζει η στάσις των;
Σημειώστε τι υποδεικνύει ως λόγον η Καθολική έκδοσις Αμέρικα: Ένα πρόσφατο άρθρο αναφέρεται σε μια «‘ογκουμένη καταιγίδα’ στις Προτεσταντικές Εκκλησίες επειδή οι λειτουργοί, που έχουν σοβαρές αμφιβολίες σε βασικά θεολογικά δόγματα, προσπαθούν να αναμίξουν τους ενορίτας των σε προγράμματα κοινωνικών δραστηριοτήτων.» (1η Σεπτεμβρίου 1973· τα χονδρά γράμματα δικά μας). Μια όμοια αιτία δίδεται για την Καθολική πολιτική δραστηριότητα: «Πολλοί ιερείς και μοναχές έχουν εγκαταλείψει το ρόλο τους ως κήρυκες ενός συστήματος με νόημα (που λέγεται ‘ευαγγέλιο’), και ζητούν ‘εφαρμογή’, . . . σε ριζοσπαστική πολιτική δραστηριότητα, που μπορεί (ή δεν μπορεί) να είναι συνέπεια της πίστεως, αλλά σίγουρα δεν είναι κάτι που την αντικαθιστά.»—28 Οκτωβρίου 1972.
Αυτό είναι η ουσία του ζητήματος. «Σοβαρές αμφιβολίες» και ελλείψις πίστεως στην «εφαρμογή» του ευαγγελίου οδηγούν πολλούς κληρικούς να ψάχνουν για «νόημα» αλλού. Χωρίς πίστι στο «ευαγγέλιο» ή «αγαθά νέα» της βασιλείας του Θεού για την ευλογία του ανθρωπίνου γένους, πιστεύουν ότι μεταρρύθμισις πρέπει να επιτευχθή με ανθρώπινα πολιτικά μέσα, όπως είπε ο Ρίτσαρντ Τζ. Μώου, γράφοντας στο περιοδικό Δη Κρίστιαν Σέντσιουρυ:
«Ο Θεός απεφάσισε να ξεχωρίση ένα λαό ως όργανό του για να φέρη τη Βασιλεία του . . . Η απολύτρωσις του κόσμου είναι, μεταξύ άλλων, μια πολιτική απολύτρωσις. . . . Η πολιτική σφαίρα δεν είναι απλώς μια περιοχή στην οποία ο Χριστιανός μπορεί να είναι μάρτυς· είναι μια περιοχή όπου καλούμεθα να διακηρύξουμε την απελευθερωτική δύναμι του ευαγγελίου.»—27 Δεκεμβρίου 1972.
Το «ευαγγέλιον» όμως που αναφέρεται στη Βίβλο ομιλεί για ουράνια βασιλεία του Θεού που θα κυβερνήση τη γη, όχι για επίγεια, πολιτική βασιλεία που ιδρύεται από ανθρώπους. (Ματθ. 9:35· 10:7) Γι’ αυτόν το λόγο ο Ιησούς είπε: «Η βασιλεία η εμή δεν είναι εκ του κόσμου τούτου,» και γι’ αυτούς που τον υπηρετούν αληθινά, «Δεν είσθε εκ του κόσμου, αλλ’ εγώ σας εξέλεξα εκ του κόσμου.» (Ιωάν. 18:36· 15:19) Ή όπως το αποδίδει η Καθολική Βίβλος της Ιερουσαλήμ: «Η εκλογή μου σας έβγαλε από τον κόσμο.» Τα λόγια του Ιησού συμφωνούν με εκείνο που είπε ο προφήτης Δανιήλ πολύ νωρίτερα. Όχι άνθρωποι, αλλά «ο Θεός του ουρανού θέλει αναστήσει βασιλείαν, ήτις εις τον αιώνα δεν θέλει φθαρή.» Και αναφορικά με τους ανθρώπους που μετέχουν σ’ αυτήν, η θεόπνευστη προφητεία του Δανιήλ λέγει ότι «αυτή δεν θέλει περάσει εις άλλον λαόν· θέλει κατασυντρίψει και συντελέσει πάσας ταύτας τας βασιλείας.»—Δαν. 2:44.
Πιστεύουν οι θρησκευτικοί ηγέται ότι η ουράνια βασιλεία του Θεού είναι τελείως ξεχωριστή; Όχι! Το βιβλιάριο Εκκλησία και Δυνάμεις παίρνει τη σαφή θέσι της Βίβλου επ’ αυτού του θέματος, λέγοντας ότι «αυτές οι σχέσεις [μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους] έχουν βασισθή σε μια στενοκέφαλη ανάγνωσι των Γραφών που χωρίζουν τα δύο βασίλεια.» Τι προσφέρουν στα ειλικρινή άτομα για ν’ αντικαταστήσουν αυτή τη λεγόμενη «στενοκέφαλη ανάγνωσι των Γραφών»;
Δεν είναι ένα είδος πολιτικής και επαναστάσεως που έχει μηχανευθή από ανθρώπους; Μολονότι αναγνωρίζουν τη ματαιότητα της προηγούμενης άπιστης πορείας των ότι είναι «ο κύριος παράγων, ο συνένοχος ή ο σιωπηλός μάρτυς μιας άδικης κοινωνικής τάξεως,» πιστεύουν τώρα στον Θεό; Και το πιο σπουδαίο, ενσταλάζουν στους ειλικρινείς εκκλησιαζομένους πίστι στο ευαγγέλιο της βασιλείας του Θεού, που είναι η μεγαλύτερη ευθύνη των; Τα γεγονότα σαφώς απαντούν, Όχι.
Σε τι Οδηγεί η Ανάμιξις;
Πώς νομίζετε ότι οι πολιτικοί ηγέται βλέπουν τις μαχητικές προσπάθειες της θρησκείας στην περιοχή τους; Μπορούν οι θρησκευτικοί ηγέται ν’ αναμένουν ότι δεν θα διατρέξουν κανένα κίνδυνο επειδή ισχυρίζονταν ότι αντιπροσωπεύουν τον Θεό; Όλο και περισσότερο τους θεωρούν ως πολιτικούς μηχανορράφους και τους μεταχειρίζονται ως τέτοιους. Το Καθολικό περιοδικό Μαίρυνολ παραπονείται:
«Έμπιστοι Χριστιανοί αντιμετωπίζουν αυξανόμενο διωγμό στη Λατινική Αμερική . . . θεωρούνται μαζί με τους αντάρτες και τους κομμουνιστάς ως ανατρεπτικές απειλές για τις δυνάμεις των δεξιών κυβερνήσεων. Ο διωγμός είναι περισσότερο για πολιτικούς παρά για θρησκευτικούς λόγους.»—Φεβρουάριος 1973, σελ. 47 (τα χονδρά γράμματα δικά μας).
Μερικοί έχασαν τη ζωή τους μαζί με τους ακολούθους των. Ένας, ο Νέστωρ Παζ, «τελικά πήρε τα βουνά μαζί με μια ωπλισμένη συμμορία 70 φοιτητών» στη Βολιβία. Τους κυνήγησαν και τους σκότωσαν κυβερνητικές δυνάμεις.»—Εξάμινερ του Σαν Φρανσίσκο, 11 Ιανουαρίου 1973.
Νομίζετε ότι τέτοιου είδους παθήματα επιδοκιμάζονται από τον Θεό; Σημειώστε την αρχή που αναφέρεται από τον απόστολο Πέτρο: «Εάν ονειδίζεσθε διά το όνομα του Χριστού, είσθε μακάριοι . . . Μηδείς υμών ας μη πάσχη ως . . . περιεργαζόμενος τα αλλότρια.»—1 Πέτρ. 4:14,15.
Με αυτά υπ’ όψιν, σημειώστε την επόμενη είδησι που είχαν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης σχετικά με τη διαφωνία για την τελευταία δοκιμή της Γαλλικής ατομικής βόμβας:
«Οι στρατιωτικοί λέγουν στον κλήρο να μένη μακρυά από τις υποθέσεις του κράτους, να δίνουν στον Καίσαρα τα του Καίσαρος και να συνεχίζουν τις φιλανθρωπίες και το κήρυγμα της πίστεως. . . . Οι στρατιωτικοί κατηγορούν τους κληρικούς ότι δεν ακολουθούν την υπόμνησι του Ιησού ότι ‘Η βασιλεία η εμή δεν είναι εκ του κόσμου τούτου.’ Οι εκκλησιαστικοί κατακρίνουν τους στρατιωτικούς διότι απέτυχαν ν’ αναγνωρίσουν την αλλαγή του ρόλου των κληρικών.»—18 Ιουλίου 1973.
Σε τι θα οδηγήση τελικά η πορεία της πολιτικής αναμίξεως του κλήρου;
Ποιο Είναι το Μέλλον της Θρησκείας Στην Πολιτική;
Η Βίβλος παραστατικά διευκρινίζει πώς βλέπει ο Θεός τις σχέσεις μεταξύ θρησκείας και πολιτικής. Παρομοιάζονται με αθέμιτες σεξουαλικές σχέσεις και ονομάζονται «μοιχευτικές.» (Ιακ. 4:4) Έτσι, πολύ κατάλληλα, ο κοσμικός ρόλος της θρησκείας στην ιστορία παριστάνεται στην Αποκάλυψι ότι είναι σαν τον ρόλο μιας «πόρνης μεγάλης . . . μετά της οποίας επόρνευσαν οι βασιλείς της γης.»—Αποκάλ. 17:2.
Αλλά η Βίβλος δείχνει ότι τα πράγματα θ’ αλλάξουν γι’ αυτή την πόρνη. Όλοι οι πολιτικοί ηγέται που έχουν θέσει τις δυνάμεις τους στη διάθεσι της παγκοσμίου πολιτικής οργανώσεως, του Ο.Η.Ε. (που συμβολίζεται από το «θηρίον»), περιγράφονται ως «δέκα κέρατα» τα οποία «είναι δέκα βασιλείς . . . Ούτοι έχουσι μίαν γνώμην και θέλουσι παραδώσει εις το θηρίον την δύναμιν και την εξουσίαν εαυτών.» Αμέσως ύστερα η Αποκάλυψις συνεχίζει και λέγει: «Και τα δέκα κέρατα, τα οποία είδες επί το θηρίον, ούτοι θέλουσιν μισήσει την πόρνην, και θέλουσι κάμει αυτήν ηρημωμένην και γυμνήν, και τας σάρκας αυτής θέλουσι φάγει, και αυτήν θέλουσι κατακαύσει εν πυρί.» Αυτοί που προηγουμένως διασκέδαζαν με την πόρνη θα βρουν λόγους να την ‘μισήσουν’ αφήνοντας την εκτεθειμένη, ώστε όλοι να ιδούν ποια είναι πράγματι, και έπειτα να την καταστρέψουν.—Αποκάλ. 17:12, 13, 16.
Τώρα η κοσμική θρησκεία αισθάνεται ασφαλής πίσω από τον μανδύα της ευσεβείας. Όπως υπογραμμίζει η Βίβλος, αυτή λέγει: «Κάθημαι βασίλισσα, και χήρα δεν είμαι, και πένθος δεν θέλω ιδεί.» Η Γραφή όμως προλέγει επίσης: «Διά τούτο εν μια ημέρα θέλουσιν έλθει αι πληγαί αυτής, . . . διότι ισχυρός είναι Κύριος ο Θεός ο κρίνων αυτήν.»—Αποκάλ. 18:7, 8.
Έτσι, η θρησκευτική ανάμιξις στην πολιτική οδηγεί στην καταδίκη του Θεού και στην απροσδόκητη καταστροφή από τους ίδιους τους πολιτικούς ηγέτες. Και η προλεχθείσα καταστροφή θα έλθη τελείως ξαφνικά.
Τι μπορούν να κάμουν οι ειλικρινείς Χριστιανοί για ν’ αποφύγουν ένα τέτοιο τέλος; Η Αποκάλυψις δεν μας αφήνει σε αμφιβολία: «Εξέλθετε εξ αυτής ο λαός μου, διά να μη συγκοινωνήσητε εις τας αμαρτίας αυτής, και να μη λάβητε εκ των πληγών αυτής.»—Αποκάλ. 18:4.
Αν επιθυμήτε ειλικρινά να ευχαριστήσετε τον Θεό με τη λατρεία σας, τότε βέβαια θα «εξέλθετε» από τη θρησκεία που έχει γίνει ακάθαρτη με την πολιτική του κόσμου. Αντ’ αυτής, θα ενωθήτε με τη θρησκεία που είναι «καθαρά και αμίαντος ενώπιον του Θεού και Πατρός,» όπου ο αληθινός Χριστιανός «φυλάττει εαυτόν αμόλυντον από του κόσμου.» Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά θα ευχαριστηθούν να σας βοηθήσουν γι’ αυτό το σκοπό.—Ιακ. 1:27.