Ανθρωποποίητοι Σύντομοι Δρόμοι για το Εμπόριο

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ «ΞΥΠΝΑ» ΣΤΟΝ ΚΑΝΑΔΑ

ΚΑΤΑΤΑΣΣΕΤΑΙ σε σπουδαιότητα με τη νίκη στη μάχη, με την απόκτησι μιας περιοχής ή με την οικοδόμησι ενός ναού. Έτσι εκτιμάται η διάνοιξις ενός καναλιού.

Σας εκπλήσσει αυτό; Πολύ πιθανώς, διότι η απλούστερη μορφή καναλιού είναι, μια τάφρος που σκάβεται για να μεταφέρη νερά—κάτι που δύσκολα, αυτό καθ’ εαυτό, μπορεί να χαρακτηρισθή ως επίτευγμα. Μολονότι μερικές μεγάλες διώρυγες έχουν χαιρετισθή ως «θαύμα του αιώνος» ή «ένα από τα θαύματα του κόσμου,» αυτοί οι υδάτινοι δρόμοι εκτιμώνται περισσότερο γι’ αυτό που κάνουν παρά ως μνημειώδη έργα ανθρωπίνης επιτεύξεως.

Οι άνθρωποι, από τα παλιά χρόνια, εκτιμούσαν τους υδάτινους δρόμους του πλανήτη Γη, και τους χρησιμοποιούσαν για συγκοινωνία, εμπόριο και αναψυχή. Αλλά οι ποταμοί δεν οδηγούν πάντοτε εκεί όπου θέλουν οι άνθρωποι να πάνε και μερικές φορές είναι πολύ άγριοι για τα πλοία. Οι ωκεανοί χωρίζονται από μεγάλες εκτάσεις ξηράς, ώστε χρειάζονται πολλές μέρες ταξιδιού. Έτσι, οι άνθρωποι κατασκεύασαν παρακαμπτήριες οδούς μέσω ποταμών και έσκαψαν συντομώτερους δρόμους σε στενούς βραχίονες ξηράς. Αυτά τα κανάλια, λοιπόν, συμπληρώνουν τους φυσικούς υδάτινους δρόμους της γης.

Διώρυγες της Αρχαιότητος

Το παλαιότερο, βατό από πλοία, κανάλι που αναφέρεται στη γραπτή ιστορία, φαίνεται ότι υπήρχε στην Αίγυπτο στη διάρκεια της δεύτερης χιλιετηρίδας προ Χριστού. Αυτή η υδάτινη οδός ακολουθούσε σχεδόν την ίδια πορεία με τη σύγχρονη Διώρυγα του Σουέζ.

Οι αρχαίοι Φοίνικες, οι Ασσύριοι, οι Σουμέριοι, και οι Αιγύπτιοι, κατασκεύαζαν πολύπλοκα συστήματα διωρύγων που εξυπηρετούσαν ως μέσα επικοινωνίας και μεταφοράς. Στη Βαβυλωνία, αβαθή σκάφη, που έμοιαζαν με καλάθια, και σχεδίες μετέφεραν τα αγαθά από και προς τη θάλασσα. Οι ποταμοί Χεβάρ και Αβασά που μνημονεύονται στη Γραφή, μπορεί να ήσαν κανάλια.—Ιεζεκ. 1:1· Έσδρας 8:21.

Ωστόσο, για πιο σπουδαία καινοτομία στη διάνοιξι διωρύγων, πρέπει να στραφούμε στους αρχαίους Κινέζους. Λέγεται ότι το 983 μετά Χριστόν, ο Τσιάο Γουέι-Γιο, αναπληρωματικός εντεταλμένος επί των μεταφορών σ’ ένα τμήμα της Μεγάλης Διώρυγος, εφεύρε τον πρώτο υδροφράκτη μετά λεκάνης.

Υδροφράκτες

Ο υδροφράκτης, είναι ένας υδραυλικός αναβατήρας, που χρησιμοποιεί νερό της διώρυγας για να ανυψώση ή να κατεβάση ένα σκάφος από το ένα επίπεδο στο άλλο. Ένα είδος υδροφράκτου είναι ο υδροφράκτης μετά λεκάνης, ο οποίος έχει θύρες σε κάθε άκρη κι ένα σύστημα βαλβίδων για να γεμίζη με νερό μέχρι το επίπεδο της άνω διώρυγας ή να αδειάζη από νερό μέχρι το επίπεδο της κάτω διώρυγας. Ο πρώτος υδροφράκτης μετά λεκάνης σε Ευρωπαϊκή διώρυγα, κατασκευάσθηκε πιθανώς το 1373 μ.Χ. στο Βρήσβικ της Ολλανδίας.

Γύρω στο 1485 μ.Χ., ο Λεονάρντο ντα Βίντσι έβαλε την τελευταία μολυβιά στο σχέδιο του βασικού υδροφράκτη, με το να επινοήση τις περιστρεφόμενες ή λοξές θύρες, ένα είδος που χρησιμοποιείται ακόμη. Όταν κλείνη η θύρα, τα δύο φύλλα της σχηματίζουν γωνία στραμμένη κόντρα προς το ρεύμα ώστε το νερό, καθώς ρέει προς τα κάτω, τις κρατεί σφικτά μαζί.

Με τα νέα σχέδια υδροφράκτη, οι κατασκευαστές διωρύγων μπορούσαν ν ανεβάσουν τα πλοία από τη μια μεριά του σημείου διαχωρισμού της διώρυγος, στην άλλη, και να περάσουν γύρω από καταρράκτες στους πλωτούς ποταμούς. Η αρχή είχε γίνει για την Εποχή των Διωρύγων στην Ευρώπη και τη Νότια Αμερική.

Εποχή των Διωρύγων

Η πρώτη μεγάλη διώρυγα της Ευρώπης κατασκευάσθηκε στη Γαλλία στις αρχές του 17ου αιώνα. Η Διώρυγα του Βριάρ άνοιξε το 1642. Είχε μήκος 34 μίλια (55 χιλιόμετρα), 40 υδροφράκτες, και ανύψωσι 128 ποδών (39 μέτρων) από τη Βριάρ προς τον Ποταμό Λουάρ, και στη συνέχεια κατέβαινε 266 πόδια (81 μέτρα) για να συνδεθή τελικά με τον Σηκουάνα. Ανακατασκευάσθηκε και σήμερα χρησιμοποιείται ως μέρος ενός συστήματος διωρύγων από τον Σηκουάνα στον Ρον.

Ακολούθησαν σύντομα και άλλα μεγάλα κανάλια. Το Λανγκουεντόκ (που τώρα ονομάζεται Κανάλ ντι Μιντί), έχει μήκος 150 μίλια (241 χιλιόμετρα) και ανοίχθηκε το 1681 για να ενώση τη Μεσόγειο Θάλασσα με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Κατασκευάσθηκε πριν από 300 χρόνια σχεδόν, και θεωρείται η πρώτη σύγχρονη διώρυγα.

Το υδάτινο οδικό σύστημα της Ευρώπης συνέχισε να επεκτείνεται, ιδιαίτερα στη διάρκεια του πρώτου ημίσεως του 19^ου αιώνος. Νέοι υδροφράκτες και διώρυγες δημιούργησαν συντομώτερους δρόμους και συνέδεσαν υδάτινες οδούς για να επισπεύσουν τη Βιομηχανική Επανάστασι και να δημιουργήσουν χιλιάδες μίλια αλληλοσυνδεόμενα συστήματα που είναι σε χρήσι σήμερα.

Πιο ανατολικά κατασκευάσθηκαν διώρυγες στη Ρωσία για να συνδέσουν τη Βαλτική Θάλασσα με τη Λευκή Θάλασσα, καθώς και με τη Μαύρη Θάλασσα και την Κασπία Θάλασσα μέσω του Βόλγα. Αυτός ο μεγάλος ποταμός με τους πολλούς παραποτάμους του, προσέφερε στη ναυσιπλοΐα περίπου 7.200 μίλια (11.585 χιλιόμετρα).

Στην Αγγλία, η μανία διανοίξεως διωρύγων από το 1760 μέχρι το 1800 σχεδόν διπλασίασε τους πλωτούς υδάτινους δρόμους σε 2.400 περίπου μίλια (3.862 χιλιόμετρα). Όταν το 1772, επισκέφθηκε την Αγγλία και είδε αυτό το έργο σε πρόοδο, ο Αμερικανός Βενιαμίν Φραγκλίνος έγραψε από το Λονδίνο: «Οι ποταμοί είναι ανεξέλεγκτοι, ιδιαίτερα σε ορεινές περιοχές. Οι διώρυγες είναι ήσυχες και εύχρηστες.»

Ίσως ο έπαινος του Φραγκλίνου για τις Βρεταννικές διώρυγες, να υπεκίνησε τη διάνοιξι διωρύγων στην Αμερική. Ωστόσο, διάφοροι παράγοντες έφεραν την Εποχή των Διωρύγων στη Βόρεια Αμερική. Οι εθνικοί δρόμοι ήσαν λίγοι και χωρίς ασφαλτόστρωσι, και τα ταξίδια στο νερό ήσαν και άνετα και αποτελεσματικά. Ένα άλογο στην όχθη που έσυρε μια φορτηγίδα στο κανάλι, μπορούσε να μεταφέρη 50 τόννους αγαθών—400 περίπου φορές περισσότερα απ’ όσα μπορούσε να μεταφέρη στη ράχη του.

Μετά τον πόλεμο του 1812 μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Βρεταννίας, συνεχίσθηκε η τάσις για επέκτασι, προς τα δυτικά. Η οδός κατά μήκος του Ποταμού Σαίν Λώρενς ως τη λίμνη Οντάριο, δεν εξυπηρετούσε τις Η.Π.Α., διότι ελέγχετο κυρίως από τον Καναδά. Επίσης, μέχρι, τότε δεν υπήρχε τρόπος διαβάσεως από τους Καταρράκτες του Νιαγάρα στη Λίμνη Έρι.

Έτσι διανοίχθηκε η μεγάλη Διώρυγα Έρι, η οποία είχε μήκος 363 μίλια (584 χιλιόμετρα), 82 υδροφράκτες και εκτείνετο από το Άλμπανυ του Ποταμού Χούδσον βορείως της πόλεως Νέα Υόρκη μέχρι το Μπούφφαλο στη Λίμνη Έρι. Η Διώρυγα Έρι άρχισε να λειτουργή το 1825 και από την αρχή είχε εμπορική επιτυχία. Έτσι, η Νέα Υόρκη πήρε την υπεροχή στο ξένο εμπόριο από τη Βαλτιμόρη, τη Βοστώνη και τη Φιλαδέλφεια. Η Διώρυγα Έρι συνέβαλε στο να γίνη η Νέα Υόρκη ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου.

Και ενώ το 1816 οι διώρυγες των Ηνωμένων Πολιτειών ήσαν λιγώτερο από 100 μίλια (161 χιλιόμετρα), οι πλωτοί δρόμοι αυτής της χώρας έφθασαν τις 25.000 μίλια (40.225 χιλιόμετρα) συστήματα εσωτερικής ναυσιπλοΐας και βελτιωμένων παράκτιων καναλιών. Μολονότι η άφιξις της ατμομηχανής έφερε τέλος στην κυριαρχία των διωρύγων, το ένα έκτο των εμπορευμάτων του εσωτερικού μεταφέρονται ακόμη μέσω των υδάτινων δρόμων.

Μετά τον Πόλεμο του 1812, ο Καναδάς ήθελε έναν ασφαλή δρόμο προς το εσωτερικό της χώρας και τις Μεγάλες Λίμνες, αρκετά μακριά από το Σαίν Λώρενς και τα σύνορα με τις Η.Π.Α. Ο κύριος λόγος ήταν η άμυνα, ιδιαίτερα η μεταφορά εφοδίων ανενόχλητα από το Μόντρεαλ στο Κίνγκστον, στη Λίμνη Οντάριο.

Η πορεία που επιλέχθηκε ήταν πάνω από τον Ποταμό Οττάβα, παραπόταμο του Σαίν Λώρενς, μέχρι 120 μίλια (193 χιλιόμετρα) βορειοδυτικά του Μόντρεαλ, όπου συμβάλλει και ο Ποταμός Ριντώ που έρχεται από το νότο. Από εκεί διανοίχθηκε η Διώρυγα Ριντώ, η οποία εκτείνεται σε απόστασι 124 μιλίων (200 χιλιομέτρων) κατά μήκος ποταμών και λιμνών ως το Κίνγκστον του Οντάριο. Άρχισε να λειτουργή το 1832 και, μαζί με τον Ποταμό Οττάβα, ήταν για ένα χρονικό διάστημα η καλύτερη πλωτή οδός για τα ατμόπλοια, μέχρι τις Μεγάλες Λίμνες. Ο οικισμός που δημιουργήθηκε στο σημείο όπου η Διώρυγα Ριντώ συναντά τον Ποταμό Οττάβα, είναι γνωστός σήμερα ως Οττάβα, η πρωτεύουσα του Καναδά. Η διώρυγα κατασκευάσθηκε τόσο καλά, ώστε οι αρχικοί της υδροφράκτες χρησιμοποιούνται ακόμη. Με περισσότερη κίνησι από ποτέ, το σύστημα Ριντώ προσφέρει απόλαυσι σε εκατοντάδες επισκέπτες που ταξιδεύουν με σκάφη αναψυχής κάθε καλοκαίρι.

Πιο πέρα από τη Λίμνη Οντάριο, οι μεγαλοπρεπείς Καταρράκτες του Νιαγάρα εμπόδιζαν το πέρασμα προς τις τέσσερις υπόλοιπες Μεγάλες Λίμνες. Το 1829 ανοίχθηκε η πρώτη Διώρυγα Γουέλλαντ, με ανύψωσι 326 ποδών (99 μέτρων) για να περάση τους Καταρράκτες και να φθάση στη Λίμνη Έρι. Ένα αιώνα και πλέον αργότερα, η βελτιωμένη Διώρυγα Γουέλλαντ έκαμε δυνατή τη μακρύτερη τεχνητή υδάτινη οδό στον κόσμο, την οδό μεταξύ Σαίν Λώρενς—Μεγάλες Λίμνες.

Μεγάλες Διώρυγες για Πλοία

Υπάρχουν πολλές διώρυγες για πλοία, αλλά ας εξετάσωμε τρεις που είναι φημισμένες.

Η πρώτη είναι η Διώρυγα του Κιέλου, η «Νορντ-Οστσήη-Κάναλ» στον ισθμό που χωρίζει τη Βόρεια θάλασσα από τη Βαλτική Θάλασσα. Εκεί, κάποτε, οι Βίκινγκς χρησιμοποιούσαν άλογα για να σύρουν τα πλοία τους στην ξηρά πάνω σε ολισθητήρες. Η Γερμανία άνοιξε τη διώρυγα από τη μια θάλασσα στην άλλη το 1895, σαν μια σημαντική διέξοδο για το επεκτεινόμενο πολεμικό της ναυτικό. Η διώρυγα, μήκους 61 μιλίων (98 χιλιομέτρων), σύντομα ξεπέρασε τον αρχικό της πολεμικό σκοπό και τώρα είναι μια από τις πιο πολυάσχολες διώρυγες του κόσμου, και εξυπηρετεί περισσότερα πλοία από όσα οι δυο μαζί πιο γνωστές διώρυγες—του Σουέζ και του Παναμά.

Η Διώρυγα του Σουέζ ανοίχθηκε το 1869 σαν «συμβολή στην παγκόσμια ενότητα.» Έχει μήκος περισσότερο από 100 μίλια (161 χιλιόμετρα) και γι’ αυτό κατάλληλα ονομάζεται η «Μεγάλη Διώρυγα.» Λόγω του ότι η Μεσόγειος και η Ερυθρά θάλασσα έχουν την ίδια επιφάνεια, η Διώρυγα του Σουέζ που τις συνδέει, δεν χρειάσθηκε υδροφράκτες. Μειώνει τα περισσότερα ταξίδια μεταξύ Ευρώπης και Ινδίας, σχεδόν κατά 4.000 μίλια (6.436 χιλιόμετρα).

Η Διώρυγα του Σουέζ επρόκειτο να είναι ανοιχτή για όλες τις χώρες και σε καιρό ειρήνης και σε καιρό πολέμου, αλλά τα εμπόλεμα έθνη συχνά αγνόησαν αυτή τη συμφωνία. Από τον Ιούνιο του 1967 μέχρι το 1974, παρέμεινε κλειστή κυρίως εξ αιτίας της Αραβο-Ισραηλινής διενέξεως. Τώρα η «Μεγάλη Διώρυγα» άνοιξε πάλι και θα διαπλατυνθή για να εξυπηρετή ‘σουπερτάνκερς’ μέχρι 250.000 τόννων, αν πραγματοποιηθούν τα σχέδια της Αιγύπτου. Μολονότι τώρα, που άνοιξε πάλι, αυτή η θαλάσσια οδός παίζει το ρόλο της στο παγκόσμιο εμπόριο και οικονομία, ωστόσο, τα ταχύπλοα πλοία και τα τεράστια πετρελαιοφόρα έχουν μειώσει τη σπουδαιότητα που είχε προηγουμένως η Διώρυγα του Σουέζ.

Και η Διώρυγα του Παναμά, επίσης, έχει χάσει κάπως τη σπουδαιότητά της, αλλά ωστόσο εξακολουθεί να αποτελή σημαντικό ζήτημα από πολιτικής και οικονομικής απόψεως. Ανοίχθηκε το 1914 ως σύντομος δρόμος κατά μήκος του ισθμού του Παναμά, που έχει πλάτος 50 μιλίων (80 χιλιομέτρων) και μείωσε κατά 7.878 μίλια (12.676 χιλιόμετρα) το ταξίδι από τη Νέα Υόρκη στο Σαν Φρανσίσκο.

Ωστόσο, λίγα πλοία χρησιμοποιούν τη Διώρυγα του Παναμά. Περισσότερα από 3.000 από τα εμπορικά σκάφη του κόσμου, περιλαμβανομένων και των μεγαλυτέρων πετρελαιοδεξαμενοπλοίων, είναι πολύ μακριά ή πολύ φαρδειά ώστε δεν χωρούν στο κανάλι, ή χρειάζονται βαθύτερα νερά όταν έχουν πλήρες φορτίο. Επίσης, το άμεσο μέλλον της διώρυγας σκιάζεται από τα πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά νέφη.

Σε αντίθεσι, η ιστορία του μεγαλύτερου τεχνητού καναλιού, από τότε που άρχισε να λειτουργή, μέχρι, σήμερα, υπήρξε ειρηνική. Τα ποντοπόρα σκάφη μπορούν να μπουν στη Θαλασσία Οδό του Σαίν Λώρενς από τον Κόλπο του Σαίν Λώρενς. Στη συνέχεια, μπορούν να ταξιδέψουν προς τη Λίμνη Οντάριο, να περάσουν από τη Διώρυγα Γουέλλαντ στις Λίμνες Έρι, Χούρον και Μίτσιγκαν, και κατόπιν, μέσω των υδροφρακτών του Σωλτ Στέητ Μαρί στην Άνω Λίμνη. Σ’ αυτό το σημείο έχουν ανέλθει περισσότερο από 600 πόδια (183 μέτρα) αφότου μπήκαν στη Θαλασσία Οδό, δηλαδή όσο ύψος έχει ένα κτίριο 60 ορόφων! Μπορούν κατόπιν να φθάσουν στο Ντούλουθ, στη Δυτική άκρη της Άνω Λίμνης, 2.342 μίλια (3.768 χιλιόμετρα) από τον Ατλαντικό Ωκεανό. Επίσης, σε αντίθεσι με τη Διώρυγα του Παναμά, η κίνησις στη Θαλασσία Οδό αυξάνει. Ήδη γίνονται συζητήσεις για την επέκτασι της ικανότητάς της πριν από τα μέσα του 1980.

Ποιο Είναι το Μέλλον των Διωρύγων

Μολονότι οι διώρυγες και οι εσωτερικοί υδάτινοι δρόμοι δεν είναι πια ο μόνος σπουδαίος τρόπος διακινήσεως ειδών που έχουν μεγάλο βάρος, συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο απ’ αυτή την άποψι. Για πολλά ογκώδη προϊόντα, όπως είναι τα σιτηρά, τα μεταλλεύματα, το κάρβουνο και η ξυλεία, η εσωτερική τους διακίνησις στο νερό, εξακολουθεί να είναι η πιο οικονομική. Από τη δεκαετία του 1960, η Βόρειος Αμερική, η Ευρώπη και η Ασία έχουν δει μια αναβίωσι των εσωτερικών μεταφορών τους στο νερό. Οι υδάτινοι δρόμοι έχουν εκσυγχρονισθή και γίνονται σχέδια για νέες διώρυγες.

Αλλά υπάρχουν και ανησυχίες, πολιτικές και οικονομικές. Παραδείγματος χάριν, προτάθηκαν δυο νέες διώρυγες για την Ευρώπη που θα συνδέσουν τον Ποταμό Ρήνο με τον ποταμό Δούναβι και ύστερα τον Ρήνο μ’ ένα σύστημα που συνδέεται με τον Ποταμό Σηκουάνα. Μερικοί αξιωματούχοι της Δύσεως είναι ανήσυχοι για τη διάνοιξι στο Δούναβι μιας πιθανώς «οδού εισβολής», από την οποία θα μπορούσαν να εισέλθουν στις εμπορικές υδάτινες οδούς της Ευρώπης οι εμπορικοί στόλοι του Κομμουνιστικού μπλοκ.

Άλλες ανησυχίες περιστρέφονται γύρω από την ανισορροπία που μπορεί να προκαλέσουν στη φυσική δημιουργία τα κανάλια που κατασκευάζουν οι άνθρωποι. Οι διώρυγες Έρι και Γουέλλαντ άνοιξαν τον δρόμο στη θαλάσσια λάμπραινα, ένα χέλι ιθαγενές του Βορείου Ατλαντικού, για να εισβάλη στις Μεγάλες Λίμνες, όπου αποδεκάτισε τους πληθυσμούς πολυτίμων, από εμπορικής απόψεως, ψαριών. Επίσης, η Θαλασσία Οδός του Σαίν Λώρενς, ωδήγησε στην επέκτασι της βιομηχανικής δραστηριότητος γύρω στις Μεγάλες Λίμνες, πράγμα που επιτάχυνε τη μόλυνσι των νερών τους.

Πράγματι, λοιπόν, τα ανθρωποποίητα κανάλια μπορούν να επιφέρουν ανισορροπία και μπορεί να οδηγήσουν στην αύξησι της μολύνσεως σε μερικές περιοχές, αλλά Εκείνος που δημιούργησε ‘πάντας τους ποταμούς οι οποίοι υπάγουσιν εις την θάλασσαν,’ μπορεί να τερματίση τη μόλυνσι και να διατηρήση κατάλληλη ισορροπία σ’ ολόκληρη τη δημιουργία. (Εκκλησ. 1:7) Πρέπει, επίσης, να παραδεχθούμε ότι, όσο ευφυή κι αν είναι τα συστήματα διωρύγων, τα χαρακτηριστικά τους ποτέ δεν θα μπορέσουν να φθάσουν τη σοφία που εκδηλώνεται στις φυσικές υδάτινες οδούς της γης. Ο άνθρωπος μπορεί απλώς να κατασκευάζη συμπληρώματα, όχι υποκατάστατα, των ωκεανών, των λιμνών και των ποταμών του πλανήτη μας.

[Διάγραμμα στη σελίδα 18]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

άνω πύλες

άνω λίμνη

σταθμός ελέγχου

θάλαμος υδροφράκτου

κάτω λίμνη

κάτω πύλες

σταθμός ενεργείας

[Εικόνα στη σελίδα 16]

ΑΡΧΑΙΑ ΣΟΥΜΕΡΙΑ

ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΩΡΥΓΑ, ΚΙΝΑ

ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΟΥ ΕΡΙ, ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΟΥ ΚΙΕΛΟΥ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ