Αφίδες, Μυρμήγκια και “Λιοντάρια”
ΡΩΤΗΣΤΕ ένα γεωργό τη γνώμη του για τις αφίδες (μελίγκρα), και θα σας ζαλίση τα αυτιά. Αυτά τα μικροσκοπικά έντομα ρουφούν το χυμό από τα τρυφερά φύλλα και τους βλαστούς των γεννημάτων του και μπορούν να κάνουν μεγάλη ζημιά.
Εξ άλλου, οι μελισσοκόμοι της Γερμανίας εκτιμούν πολύ τις αφίδες. Στο Μέλανα Δρυμό ζη ένα είδος αφίδων που βγάζει μια ουσία που ονομάζεται μελίτωμα, και που οι μέλισσες το αγαπούν. Μελισσοκόμοι ταξιδεύουν εκεί από μακριά με τις κυψέλες των μελισσών τους. Όταν οι μέλισσες πάρουν το μελίτωμα από τις αφίδες, μπορούν να φτιάξουν ακριβό, ονομαστό ελατήσιο μέλι για τα αφεντικά τους.
Τα άλλα έντομα διχάζονται ως προς τα αισθήματά τους για τις αφίδες, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι. Ωρισμένα είδη μυρμηγκιών αγαπούν τόσο τις αφίδες (για το μελίτωμα!) που προστατεύουν τους μικρούς τους φίλους από τους εχθρούς τους και τις κρύβουν ακόμη και μέσα στο χώμα.
Είναι γεγονός ότι οι αφίδες είναι καλά εξοπλισμένες για επιβίωσι, ακόμη και χωρίς τη βοήθεια φιλικών μυρμηγκιών. Κατ’ αρχήν έχουν εκπληκτική σεξουαλική ζωή, πράγμα που εξασφαλίζει τον ραγδαίο πολλαπλασιασμό τους. Μερικές γενιές αφίδων μπορεί να μη χρειασθή καθόλου να ζευγαρώσουν για ν’ αναπαραχθούν! Οι αφίδες αυτές γεννιούνται με αυγά για άλλες αφίδες μέσα τους. Αυτά τα αυγά εκκολάπτονται και γεννιούνται οι αφίδες με άλλα αυγά μέσα τους!
Σε άλλες ποικιλίες, οι αφίδες δεν βγάζουν φτερά αν υπάρχη άφθονη τροφή εκεί όπου βρίσκονται, αλλά μόλις τα αποθέματα τροφής τελειώνουν, αρχίζουν να φυτρώνουν τα φτερά! Σύντομα πετούν για να βρουν περισσότερη τροφή. Όπως είπε κάποιος, «Εδώ αληθεύει κατά γράμμα ότι η πείνα δίνει φτερά.»
Αν δεν υπήρχαν οι φυσικοί εχθροί τους, η γη θα είχε γεμίσει από αφίδες. Αλλά τι γίνεται όταν οι φίλοι των αφίδων, τα μυρμήγκια, την προστατεύουν από τους εχθρούς τους;
Η «λεοντοαφίδα» (νύμφη πρασίνου χρύσωπος) είναι ένα πλάσμα με φοβερή όρεξι για αφίδες. Είναι μεγάλη, γκρίζα και τριχωτή, ενώ οι αφίδες που της αρέσει να τρώη είναι μικρές, λευκές και σκεπασμένες μ’ ένα λείο, κέρινο έκκριμα. Μόλις η λεοντοαφίδα εμφανισθή για γεύμα, τα άγρυπνα μυρμήγκια επιτίθενται και την απομακρύνουν.
Τι κάνει τότε η λεοντοαφίδα; Μερικές πέφτουν πάνω στις αφίδες και κόβουν κομμάτια από το λείο κέρινο επίστρωμα της ράχης τους και στη συνέχεια το χρησιμοποιούν για να μεταμφιεσθούν ώστε να φαίνωνται σαν μεγάλες αφίδες. Ύστερα, αυτές οι ‘μεταμφιεσμένες αφίδες’ πέφτουν στο «κοπάδι» ενώ τα μυρμήγκια «βοσκοί» είναι ανύποπτα. Αν κάποιο μυρμήγκι αρχίση να υποπτεύεται, οι μεταμφιεσμένες αφίδες κρύβουν τα μεγάλα σαγόνια τους χαμηλώνοντας το κεφάλι, και μένουν εντελώς ακίνητες. Συνήθως, τα μυρμήγκια τις περιεργάζονται και δεν τις ενοχλούν. Μόλις απομακρυνθή το μυρμήγκι-φύλακας, αλλοίμονο στην πιο κοντινή αφίδα!
Για τους περισσότερους ανθρώπους, οι αφίδες είναι μικροσκοπικές τελείες πάνω στα φύλλα, και μάλιστα ενοχλητικές. Μια πιο προσεκτική έρευνα, όμως, αποκαλύπτει το εκπληκτικό και μερικές φορές διασκεδαστικό έργο του Δημιουργού.