Ο Μεγαλόπρεπος Μαύρος Αετός
Του ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Νότια Αφρική.
ΜΙΑ ΤΡΑΧΕΙΑ κραυγή ακούγεται από ψηλά. Δυο γεράκια επιτίθενται στο θηλυκό μαύρο αετό, στον αέρα. Το ένα γεράκι εφορμά, αλλά ο αετός αντιμετωπίζει την επίθεση γυρνώντας ανάποδα, και προτείνοντας τα νύχια. Τώρα εφορμούν και τα δυο γεράκια, το ένα πίσω από το άλλο. Ξανά ο αετός αναποδογυρίζει για να αντιμετωπίσει το γεράκι που έρχεται πρώτο. Αλλά θα καταφέρει να κρατήσει την ανάστροφη πτήση αρκετό χρόνο, ώστε να αντιμετωπίσει και το δεύτερο; Ασκώντας τέλειο έλεγχο, η αετίνα κάνει διπλή στροφή γύρω από τον εαυτό της, ακριβώς στον κατάλληλο χρόνο για να αποκρούσει και τη δεύτερη επίθεση. Τι μεγαλοπρεπή πτήση!
Ο μαύρος αετός, με άνοιγμα φτερών 1,80 μέτρα (6 πόδια), απαντιέται από τη Νότια Αφρική, μέσα από την Ανατολική Αφρική, μέχρι το Ισραήλ. Όπως φανερώνει και τ’ όνομα του, ο αετός έχει γυαλιστερό μαύρο χρώμα. Μια άσπρη γραμμή σχηματίζει ένα «V» στους ώμους του. Όταν το πουλί πετάει, κίτρινες γραμμές στις άκρες των φτερών το κάνουν να ξεχωρίζει από μακριά.
Καλοφτιαγμένες Φωλιές
Συνήθως η φωλιά βρίσκεται σε μια απόκρημνη και απλησίαστη ράχη. Ένα ζευγάρι μαύροι αετοί μπορεί να έχει δυο, η ακόμα και τρεις φωλιές—όλες στην ίδια περιοχή—και μπορεί να τις χρησιμοποιεί με τη σειρά, ανάλογα με το κέφι του. Η εναλλαγή της φωλιάς ίσως τους προφυλάσσει από τα παράσιτα. Οι μαύροι αετοί είναι σχολαστικοί στην καθαριότητα.
Η φωλιά είναι καλοφτιαγμένη και, κάθε φορά που χρησιμοποιείται, επιδιορθώνεται και συγυρίζεται. Μπορεί να έχει 1,5 μέτρα (5 πόδια) μήκος στη βάση και σχεδόν το ίδιο ύψος, και είναι φτιαγμένη από κλωνάρια χοντρά όσο ο ανθρώπινος αντίχειρας. Στο χτίσιμο συνεργάζονται το αρσενικό με το θηλυκό. Ωστόσο, ενώ το αρσενικό μπορεί να βάζει τα κλωνάρια εκεί όπου νομίζει ότι ταιριάζουν καλύτερα, η σύντροφος του συχνά τα ξαναγυρίζει. Καθώς το κάνει αυτό, μπορεί τελικά να επιστρέψει κάποιο κλωνάρι στην αρχική του θέση· αλλά είναι ικανοποιημένη ότι αυτό είναι το καλύτερο μέρος. Η φωλιά δεν είναι σκόρπιοι σωροί από κλωνιά.
Το βαθούλωμα στο κέντρο της φωλιάς τελικά στρώνεται με πράσινα κλαδάκια και φύλλα που ανανεώνονται συχνά. Αυτά χρησιμεύουν για μαλακό στρώμα και επίσης παρέχουν, ίσως, την απαιτούμενη υγρασία για την εκκόλαψη των αυγών.
Πολύπλοκη Ερωτοτροπία
Στα μέσα Μαΐου, αφού γίνουν οι επιδιορθώσεις στη φωλιά, αρχίζει μια πολύπλοκη ερωτοτροπία. Αυτή δεν γίνεται με σκοπό την απόκτηση συντρόφου, γιατί οι αετοί σμίγουν εφ’ όρου ζωής, και μερικοί αετοί μπορεί να ζήσουν για 50 χρόνια μαζί. Είναι μάλλον προκαταρκτικά στο ζευγάρωμα, και οι δυο αετοί κάνουν συναρπαστικές εναέριες επιδείξεις.
Ενώ πετούν, το αρσενικό καταδύεται προς το θηλυκό, και αυτή γυρνάει ανάποδα για να τον προϋπαντήσει. Σφιχταγκαλιάζονται κι οι δυο με τα νύχια τους και πέφτουν με στροβιλισμούς για μεγάλο διάστημα, προτού χωρίσουν πάλι. Άλλες φορές αναδύονται και καταδύονται μ’ έναν τρόπο σαν κι αυτόν του εκκρεμούς, στο άκρο της ταλάντωσης, γυρνάνε πίσω, κάνοντας στροφή πάνω στο ένα φτερό. Το βάρος και το άνοιγμα των φτερών του αετού ταιριάζουν αρμονικά με τον τρόπο και το ύψος της πτήσεως του.
Ανατρέφοντας το Αετόπουλο
Οι μαύροι αετοί γεννάνε αρχές Ιουνίου. Συνήθως κάνουν δυο αυγά, με διάστημα μια έως τέσσερις μέρες ανάμεσα τους και τα κλωσάνε γύρω στις 44 μέρες. Το αρσενικό μοιράζεται το κλώσσημα με το θηλυκό στη διάρκεια της μέρας, αλλά το βράδυ αναλαμβάνει αποκλειστικά το θηλυκό.
Παρότι υπάρχουν δυο αυγά στη φωλιά, μοναχά ένα αετόπουλο γεννιέται. Μερικές φορές το θηλυκό καταστρέφει το ένα από τα αυγά, όταν γίνεται φανερό ότι υπάρχει ζωντανό πουλάκι μέσα στο άλλο. Σε άλλες περιπτώσεις, επιτρέπεται και στα δυο να επωαστούν. Όταν συμβαίνει αυτό, το πρωτότοκο, συνήθως, κυριαρχεί πάνω στο άλλο, το οποίο σύντομα πεθαίνει. Οι γονείς δεν κάνουν τίποτα για να το εμποδίσουν αυτό, παρότι υπάρχει άφθονη τροφή και για τα δυο πουλάκια. Γιατί;
Ο λόγος για τον ενστικτώδη αυτόν περιορισμό της οικογένειας δεν είναι φανερός. Σίγουρα δεν οφείλεται στην έλλειψη τροφής. Η εντατική εκπαίδευση που απαιτείται να πάρει ο αετός, μπορεί να είναι ένας παράγοντας, γιατί όλη η προσοχή και των δυο γονέων φαίνεται ότι στρέφεται προς το ένα αετόπουλο.
Τότε, όμως, γιατί να υπάρχουν δυο αυγά; Αν γεννούσαν μοναχά ένα αυγό, θα υπήρχαν φορές που, από στειρότητα, δυστύχημα ή τη δράση αρπακτικών, θα χανόταν. Τα δυο αυγά αυξάνουν την πιθανότητα της επιτυχημένης επωάσεως και εξασφαλίζουν την επιβίωση του αετού. Όταν εκκολαφθούν και τα δυο, εάν καμιά φορά, κάτι δεν πάει καλά με το πρωτότοκο, τότε κυριαρχεί το δεύτερο και επιβιώνει από το μεγαλύτερο αδελφάκι του.
Όταν το αετόπουλο που επωάζεται, χτυπήσει με το ράμφος του το τσόφλι του αυγού, αυτό είναι το σύνθημα για τον αρσενικό αετό, ότι το αετόπουλο σε λίγο βγαίνει. Ξεκινάει για κυνήγι για να βρει έναν τρυφερό ύρακα (είδος κουνελιού των βράχων, Procavia capensis, πρόκειται για τον «δασύποδα» της Βίβλου [Λευιτ. 11:5]). Με φυσιολογικές συνθήκες, το πλάσμα αυτό αποτελεί το 99 τοις εκατό του διαιτολογίου του μαύρου αετού. Ο ύρακας ζυγίζει μέχρι 4,1 κιλά (9 λίμπρες) και συνήθως τρώγεται όλος—κρέας, το δέρμα και τα κόκαλα. Μπορεί τούτο να φαίνεται περίεργο, αλλά τα κόκαλα παρέχουν ασβέστιο, απαραίτητο για τη δίαιτα του αετού. Το δέρμα, μαζί με τη γούνα του, φαίνεται ότι εξυπηρετεί στη χώνευση.
Οι καλύτερες μερίδες του θηράματος προορίζονται για τροφή του νεοεπωασμένου αετόπουλου, που μοιάζει με μια μικρή μπάλα από άσπρα πούπουλα. Τρώει με βουλιμία τις σάρκες του ζώου, που το ταΐζουν οι γονείς του. Καθώς το αετόπουλο μεγαλώνει, μαθαίνει πώς να σκίζει το θήραμα και πώς να καταβροχθίζει τα άβολα, κομμάτια του, όπως τα κόκαλα και το δέρμα.
Υπάρχουν και άλλα πράγματα που πρέπει μάθει το αετόπουλο νωρίς στη ζωή του. Για να μένει η φωλιά καθαρή, το αετόπουλο πρέπει να μάθει να αφοδεύει πάνω από το χείλος της φωλιάς, δίνοντας προσοχή στην κατεύθυνση του ανέμου. Η μητέρα μετακινεί το αετόπουλο, σηκώνοντας το με το πόδι της και βάζοντας το να περπατήσει στην παρυφή της φωλιάς, μέχρι να μάθει να ανακουφίζεται στη σωστή θέση. Καθώς το πουλί μεγαλώνει, το σταθερό πόδι της μάνας του που θα πατήσει το δικό του πόδι, και η γεμάτη νόημα ματιά, αρκούν για να του μεταδώσουν την εντολή να μετακινηθεί.
Έχει παρατηρηθεί ότι για να πετάξει ένας αετός απαιτείται πολύς χρόνος. Πράγματι, θα περάσουν 95 με 100 μέρες, προτού ο νεαρός βλαστός μπορέσει να πετάξει.
Το Αετόπουλο Πετάει
Καθώς πλησιάζει ο χρόνος για την πρώτη πτήση, το αετόπουλο πιέζεται ολοένα και περισσότερο από τους περιορισμούς της φωλιάς. Παρατηρεί τα άλλα πουλιά, απλώνει τις φτερούγες και τα πόδια του, χτυπάει τα φτερά του και πηδάει πάνω-κάτω. Τα φτερά έχουν αναπτυχθεί κανονικά, αλλά το φτέρωμα δεν είναι γυαλιστερό μαύρο, όπως των γονέων του. Το αετόπουλο έχει διάστικτο καφέ και καστανοκόκκινο χρώμα και δεν θα αποκτήσει το φτέρωμα των μεγάλων, μέχρι να πέσουν τα πούπουλα, το τρίτο έτος. Οι γονείς αισθάνονται ότι ο χρόνος για να πετάξει το μικρό είναι κοντά, και παύουν να του φέρνουν τροφή στη φωλιά για μια-δυο μέρες. Αναμφίβολα το πρώτο πέταγμα είναι καλύτερα να γίνεται με άδειο στομάχι!
Από τι κινείται το αετόπουλο για το παρθενικό ταξίδι; Συνήθως από το κάλεσμα των γονέων από το κοντινό κλωνάρι ή καθώς πετάνε. Εάν κάθε άλλο τέχνασμα αποτύχει, το απρόσμενο σκούντημα του μικρού στο κενό, το αναγκάζει να πετάξει. Με τα ευαίσθητα πρώιμα φτερά στις άκρες της φτερούγας, το αετόπουλο αισθάνεται την πίεση και την κίνηση του αέρα. Αλλά, σ’ αυτό το στάδιο, δεν ξέρει πώς να ενεργήσει στις πληροφορίες που δέχεται και, γι’ αυτό, η πτήση είναι σύντομη. Τα αετόπουλα συνήθως βυθίζονται κάτω στη βουνοπλαγιά, στις χαμηλότερες πλαγιές, για να κάνουν εκεί μια άχαρη προσγείωση, με μεγάλο χτυποκάρδι. Σ’ αυτό το σημείο, οι γονείς ταΐζουν το παιδί τους. Μετά, με την αυτοπεποίθηση ανανεωμένη, το νεαρό πουλί είναι έτοιμο να ξαναδοκιμάσει. Λίγες ακόμα αδέξιες προσπάθειες και θα αρχίσει να ελέγχει τις φτερούγες του.
Εντατική Εκπαίδευση
Μετά ακολουθεί η τέχνη του κυνηγιού στο πρόγραμμα της εκπαίδευσης. Συχνά και οι δυο γονείς αρχίζουν με την εναέρια επίδειξη, προσελκύοντας την προσοχή των υράκων, οι οποίοι απολαμβάνουν τη λιακάδα πάνω στους βράχους, προσέχοντας με δυσπιστία τον εχθρό τους—το μαύρο αετό. Τελικά, ο ένας αετός καταδύεται και, καλυπτόμενος από τον γκρεμό, κάνει μια γρήγορη προέλαση γύρω από τη γωνιά του βράχου, και αρπάζει τον πρώτο ανέμελο ύρακα που βρίσκει, από πίσω. Ο θάνατος επέρχεται ακαριαία. Με την ορμή του γρήγορου πετάγματος, το ορθωμένο νύχι με το δάχτυλο διαπερνάει το θύμα. Τα μπροστινά νύχια κλείνουν και γαντζώνουν τη λεία, και ο νεκρός ύρακας μεταφέρεται καρφωμένος στον «πάγκο του χασάπη», που, συχνά είναι ένας βράχος, όπου το θύμα καρατομείται και διαμελίζεται. Ο νεαρός αετός παρατηρεί τις ενεργείς αυτές.
Πολλή προσπάθεια καταβάλλεται για να μάθει ο νεαρός αετός να πετάει καλά. Το πουλί πρέπει να μάθει πώς να αξιοποιεί, τον άνεμο που παρεκκλίνει προς τα πάνω από ένα γκρεμό, πώς να εφορμά και πώς να αναδύεται. Για τα μακρινά ταξίδια, ο αετός διαλέγει τη μέρα που ο άνεμος φυσάει σε αντίθετη κατεύθυνση απ’ αυτή που θέλει να πάει. Τότε, όταν ο ήλιος ανεβεί και ζεστάνει τον αέρα στις πεδιάδες, ο αετός εξαπολύεται από τον υψηλό βράχο που κάθεται. Σύντομα συναντάει ένα κύμα ζεστού αέρα. Στροβιλίζοντας μέσα σε αυτό, ο αετός φτάνει μέχρι τα 4.000 μέτρα (13.000 πόδια). Όταν το ρεύμα του αέρα εξαντλείται, ο αετός γυρνά προς τον προορισμό του. Ανεμοπορώντας προς τα κάτω, διατηρεί την ορμή του. Ταυτόχρονα, η ροή του άνεμου πάνω στις φτερούγες, τον ανυψώνει. Μ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να καλύψει εκατοντάδες μίλια μ’ ελάχιστα χτυπήματα των φτερών του την ώρα που απογειώνεται.
Αφού τον εφοδιάσουν τέλεια για τη ζωή που θα κάνει, οι γονείς συνοδεύουν τον μικρό αετό έξω από το σπίτι, φέρνουν το βλαστάρι τους μακριά στους αγρούς, και το αφήνουν εκεί για να βρει σύντροφο και να φτιάξει το δικό του σπιτικό.
Βλέποντας έναν αετό στον ουρανό, μπορεί να αναφωνήσουμε: «Τι μεγαλοπρέπεια!» Η μελέτη των γήινων πλασμάτων μπορεί πράγματι να είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Θαυμάζουμε την ομορφιά του σχεδίου που φανερώνεται στη ζωική δημιουργία. Τα πλάσματα αυτά, όχι μοναχά πληρούν μια αναγκαία θέση στην όλη ισορροπία του φυσικού κόσμου, αλλά και επιτελούν το έργο τους αυτό με χάρη και ομορφιά που αντανακλά τις ιδιότητες του Δημιουργού τους. Πρέπει να συμφωνήσουμε με τον βιβλικό συγγραφέα Αγούρ, που θαύμασε «τα ίχνη του αετού εις τον ουρανόν».—Παρ. 30:18, 19.