Φυλαχθείτε από τις Αγορές με Δόσεις!
Του ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Νότια Αφρική
Ο ΙΣΑΑΚ και η Μάβελ παρατηρούσαν μια κρεβατοκάμαρα σε μια βιτρίνα. Τα μάτια της Μάβελ άστραψαν όταν διέκρινε το κομψό κάλυμμα του κρεβατιού και την ελκυστική τουαλέτα. Αλλά κατσούφιασε όταν είδε την τιμή—555,55 Ραντa. Για τον Ισαάκ, ένα καθαριστή γραφείου, και για τη Μάβελ, μια οικιακή βοηθό, το ποσόν αυτό ήταν πολύ μεγάλο. Ποτέ δεν θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν το ποσόν αυτό.
Η Μάβελ ήταν έτοιμη ν’ απομακρυνθεί, αλλά είδε μια άλλη ετικέττα που έγγραφε: «10% προκαταβολή—25 Ραντ το μήνα.» Άρχισε να το σκέφτεται: «Μόνο 25 Ραντ το μήνα! Ασφαλώς, οικονομώντας απ’ εδώ κι απ’ εκεί, ή κάνοντας λίγη πρόσθετη εργασία, θα κατορθώναμε να το ξεπληρώσουμε. Θα μπορούσαμε ίσως και τώρα ν’ αποκτήσουμε αυτή τη κρεβατοκάμαρα, χωρίς να χρειαστεί να συγκεντρώσουμε όλα τα χρήματα.»
Καθώς το ξανασκεφτόταν, πλησίασε χαμογελαστός ένας υπάλληλος. Κάλεσε τον Ισαάκ και τη Μάβελ στο μαγαζί.
Η Μάβελ ρώτησε: «Πόσον καιρό θα πρέπει να πληρώνουμε τα 25 Ραντ το μήνα;»
«Δυο χρόνια,» είπε ο υπάλληλος.
Η Μάβελ έκανε σιγά το λογαριασμό: 25 Ραντ το μήνα για 24 μήνες. Σύνολο 600 Ραντ. Η προκαταβολή ήταν 55,55 Ραντ. Έτσι η κρεβατοκάμαρα θα κόστιζε 655,55 Ράντ αντί 555,55.
«Και γιατί 100 Ραντ παραπάνω;» ρώτησε.
«Είναι το ποσό που πληρώνετε για τόκο, επειδή αγοράζετε με πίστωση.»
«Πολλά μου φαίνονται,» παραπονέθηκε ο Ισαάκ.
«Όχι,» εξήγησε ο υπάλληλος, «είναι μόνο 10 τα εκατό το χρόνο. Και 10 τα εκατό σε 500 Ραντ είναι 50 Ραντ. Για δυο χρόνια είναι 100 Ραντ. Δεν είναι και πολλά για να τα δανειστεί κανείς για δυο χρόνια.»
Αυτό το σκέφτηκε ο Ισαάκ. Η Μάβελ ήταν προφανώς ανυπόμονη ν’ αποκτήσει αμέσως την επίπλωση. Εκείνος ήταν ευχαριστημένος.
Αλλά έπρεπε να είναι; Μολονότι 10 τα εκατό το χρόνο δεν φαινόταν πάρα πολύ, στην πραγματικότητα θα πλήρωνε τόκο με πολύ υψηλότερο επιτόκιο. Πώς αυτό;
Ο πωλητής ανέφερε στον Ισαάκ το συνολικό επιτόκιο. Αυτό υπολογιζόταν πάνω στο ολικό οφειλόμενο ποσόν τη στιγμή της πωλήσεως. Εντούτοις, ο Ισαάκ δεν θα χρωστούσε αυτό το ποσόν για ολόκληρα τα δυο χρόνια. Ύστερα από κάθε μηνιαία δόση θα χρωστούσε και τα 500 Ραντ σε όλη τη διετία. Υπολογίζοντας όσα πραγματικά θα χρωστούσε κάθε μήνα, ο τόκος που θα πλήρωνε θα έφτανε σε 18 τα εκατό το έτος, και όχι σε 10 τα εκατό. Αυτό το ουσιαστικό επιτόκιο αναφέρεται σαν «τραπεζικό» επιτόκιο. Σε πολλές χώρες ο τόκος που χρεώνεται σε πωλήσεις με δόσεις είναι πολύ μεγαλύτερος.
Αν λοιπόν αγοράζετε με πίστωση και με δόσεις, ρωτήστε ποια είναι τα «πρόσθετα» και ποια τα «τραπεζικά» επιτόκια στη χώρα σας. Συνήθως, το «τραπεζικό» επιτόκιο είναι ο «πραγματικός» τόκος που θα πληρώνατε αν δανειζόσαστε τα χρήματα από μια τράπεζα.
Τα Μετρητά Ενάντια στην Πίστωση
Προφανώς, το ν’ αγοράζετε με πίστωση σημαίνει ότι πληρώνετε περισσότερα. Θα μπορούσαν, ο Ισαάκ και η Μάβελ να εξοικονομήσουν περισσότερα ακόμη χρήματα περιμένοντας έως τότε που θα είχαν μετρητά;
Ο καταστηματάρχης μπορεί να υπερτιμήσει τα εμπορεύματα του 100 τα εκατό ή και περισσότερο. Αυτό σημαίνει ότι ένα είδος που αγοράζει για 100 Ραντ θα το πουλούσε για 200 Ραντ. Αλλά, με ένα τόσο μεγάλο μικτό κέρδος, ο καταστηματάρχης μπορεί να σκεφτεί ότι για να καταφέρει να πουλήσει κάτι, τον συμφέρει να κάνει μια γερή έκπτωση στα μετρητά.
Έτσι λοιπόν, αν ο Ισαάκ και η Μάβελ μπορούσαν να πληρώσουν αμέσως μετρητοίς για την κρεβατοκάμαρα θα μπορούσαν ίσως να παζαρέψουν με τον καταστηματάρχη για μια έκπτωση 10 τα εκατό ή και 20 τα εκατό, εξοικονομώντας έτσι πάνω από 50 ή και 100 Ραντ.
Έτσι, προτού αγοράσουν την επίπλωση τους με δόσεις, ο Ισαάκ και η Μάβελ έπρεπε να εξετάσουν όχι μόνο (1) τον υψηλό τόκο που θα έπρεπε να πληρώσουν, αλλά και (2) το ότι θα έχαναν οποιαδήποτε έκπτωση που θα πετύχαιναν πληρώνοντας μετρητοίς.
Είναι λοιπόν λάθος να αγοράζουμε με δόσεις; Όχι κατ’ ανάγκη. Είναι ζήτημα προσωπικό. Πολύ λίγες οικογένειες μπορούν ν’ αγοράσουν πράγματα όπως ένα σπίτι, ή και ένα αυτοκίνητο ακόμη, όλο μετρητά. Σωστό είναι ότι προκειμένου για αυτοκίνητο, μερικοί μπορεί να πιστεύουν ότι θα έπρεπε να εξοικονομήσουν από πριν τα χρήματα και κατόπιν να πληρώσουν μετρητοίς. Αλλά, σε μερικές περιπτώσεις, αυτό θα χρειαζόταν χρόνια. Έως τότε, ο πληθωρισμός πιθανόν να ανέβαζε τόσο πολύ τις τιμές, ώστε να χάνονταν όλα εκείνα που θα κερδίζονταν αν γινόταν αγορά μετρητοίς.
Γι’ αυτό, μερικοί μπορεί να πιστεύουν ότι υπάρχουν πλεονεκτήματα σε περίπτωση αγοράς με πίστωση, όπως λόγου χάρη ότι: (1) μπορούν να χρησιμοποιήσουν αμέσως το πράγμα· (2) δεν υπάρχει αύξηση τιμής λόγω πληθωρισμού· (3) συχνά προσέχουν περισσότερο τα παράπονα, γιατί επιθυμούν να έχουν καλές σχέσεις με τον πελάτη αφού χρωστάει ακόμη χρήματα· (4) οι μηνιαίες δόσεις μπορούν να θεωρηθούν σαν υποχρεωτική αποταμίευση.
Πίστωση που Κοστίζει Λιγότερο
Εκτός από τη συμφωνία πληρωμής με δόσεις, που περιλαμβάνει και τόκους, σε μερικά μέρη, υπάρχουν συστήματα πιστώσεως που κοστίζουν λιγότερο.
(1) Μηνιαίες πληρωμές θεωρούμενες σαν συμφωνίες σε μετρητά. Μερικά καταστήματα δέχονται να πληρώνουν οι πελάτες μόνο την αρχική τιμή με μηνιαίες δόσεις σε μια χρονική περίοδο, λόγου χάρη, έξι μηνών. Δεν γίνονται προσαυξήσεις λόγω πιστώσεων. Αυτή είναι η λιγότερο δαπανηρή μέθοδος αγοράς με πίστωση. Συνήθως όμως δεν γίνεται καμία έκπτωση σ’ αυτή την περίπτωση.
(2) Τραπεζικός ακάλυπτος λογαριασμός. Αν η τράπεζα σας θεωρεί αξιόπιστο, σε μερικά μέρη μπορείτε να δανειστείτε χρήματα για αγορές με πίστωση, χρεώνοντας τον λογαριασμό σας με περισσότερα από όσα έχετε καταθέσει, με την έγκριση της τράπεζας βέβαια. Στη Νότια Αφρική τώρα, ο τόκος που επιβάλλεται σε περίπτωση χρεωστικού λογαριασμού είναι μικρότερος από τον τόκο πληρωμής με δόσεις. Ο τόκος υπολογίζεται μόνο πάνω στο πραγματικό οφειλόμενο ποσόν. Αν μπορείτε να εξοφλήσετε το χρέος σας πιο γρήγορα, πληρώνετε λιγότερο τόκο.
(3) Πιστωτικές Κάρτες, όπως μια τραπεζική πιστωτική κάρτα. Η βασική χρήση μιας πιστωτικής κάρτας είναι για την αγορά ειδών και υπηρεσιών που θα τις πληρώσετε στη διάρκεια του επόμενου μήνα. Αλλά με πολλές πιστωτικές κάρτες είναι δυνατόν να γίνουν μεγαλύτερες αγορές με πληρωμή παρατεινόμενη για ένα ή δυο χρόνια. Οι μηνιαίες πληρωμές στην τράπεζα έχουν σημαντικό τόκο. Αν μπορέσετε να εξοφλήσετε το χρέος πιο γρήγορα, οι έντοκες πληρωμές είναι λιγότερες, όπως και στην περίπτωση χρεωστικού λογαριασμού. Αλλά και πάλι, όταν αγοράζετε με πιστωτική κάρτα, είναι δύσκολο να ζητήσετε έκπτωση.
Φυλαχθείτε από την Πίστωση
Προτού πάρετε μια πιστωτική κάρτα, καλό θα ήταν να ρωτήσετε: «Μήπως η κατοχή μιας τέτοιας κάρτας αποτελεί κίνδυνο και αυξάνει την ένταση στη ζωή μου;» Πολλοί διαπίστωσαν ότι η κατοχή πιστωτικής κάρτας ενθαρρύνει την προώθηση άχρηστων αγορών, με αποτέλεσμα τα οικονομικά προβλήματα και τις στενοχώριες.
Μια τέτοια προφύλαξη εφαρμόζεται όχι μόνο στις πιστωτικές κάρτες, αλλά και σε όλους που αγοράζουν με πίστωση. Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι καμία μορφή πιστώσεως δεν είναι φτηνή, ότι αυξάνει τα έξοδα και επιτείνει τον πληθωρισμό. Ο Σαίξπηρ είπε: «Ούτε ο δανειζόμενος ούτε ο δανειστής ας μην υπάρχει.» Πριν απ’ εκείνον, ο θεόπνευστος Βιβλικός συγγραφέας προειδοποίησε: «Ο δανειζόμενος είναι δούλος του δανείζοντος»—Παροιμίαι 22:7.
Θα ήταν πολύ προτιμότερο αν μπορούσε κανείς να περάσει τη ζωή του χωρίς χρέη. Αυτό όμως δεν είναι πάντοτε δυνατόν στο σημερινό κόσμο. Ωστόσο πρέπει να φυλάγεσθε, κατανοώντας ότι και η πίστωση είναι χρήματα που πρέπει να πληρώσετε. Η ικανότητά σας να ξεπληρώνετε περιορίζεται από το διαθέσιμο εισόδημά σας, δηλαδή από το υπόλοιπο του εισοδήματός σας, μετά την πληρωμή όλων των άλλων εξόδων.
Αν όλες οι δόσεις που χρωστάτε για αγορές με πίστωση υπερβαίνουν το διαθέσιμο εισόδημά σας, θα έχετε προβλήματα και δυστυχία. Στο μυθιστόρημα Δαβίδ Κόππερφιλντ του Τσαρλς Ντίκενς, ο Ουίλκινς Μικόμπερ δήλωσε: «Ετήσιο εισόδημα είκοσι λίρες, ετήσιες δαπάνες δεκαεννέα λίρες δεκαεννέα σελλίνια και έξι πέννες, με αποτέλεσμα την ευτυχία. Ετήσιο εισόδημα είκοσι λίρες, ετήσιες δαπάνες είκοσι λίρες και έξι πέννες, με αποτέλεσμα την αθλιότητα.» Η διαφορά ανάμεσα στην ευτυχία και στην αθλιότητα είναι να χρωστάς έστω και δέκα δραχμές παραπάνω απ’ όσα εισπράττεις!
Ιδιαίτερα ασύνετο είναι να χρησιμοποιείτε μακροπρόθεσμη πίστωση για επουσιώδη είδη πολυτελείας, που μπορεί να φθαρούν ή να καταναλωθούν πριν τα ξεπληρώσετε. Ακόμη κι όταν λάβουμε υπόψη τον πληθωρισμό, η αποταμίευση που γίνεται για μια αγορά και κατόπιν η πληρωμή της, συχνά είναι κάτι φθηνότερο και πιο ευχάριστο. Σημαίνει επίσης πολύ λιγότερη ανησυχία.
Αν, όπως ο Ισαάκ και η Μάβελ αποφασίσετε ν’ αγοράσετε με πίστωση, κάνετέ το για αναγκαίες αγορές πραγμάτων που διαρκούν. Μάθετε ποια είδη πιστώσεων υπάρχουν. Προτιμήστε τους λιγότερο δαπανηρούς. Με μια λέξη: Να φυλάγεστε από την πίστωση.
[Υποσημειώσεις]
a Είναι νόμισμα της Νότιας Αφρικής. 1 Ραντ είναι περίπου 65 δρχ. ($1 ΗΠΑ).
[Πίνακας στη σελίδα 14]
Πραγματικό κόστος για πληρωμή με δόσεις 655.55
Αναγραφόμενη τιμή 555,55
Διαφορά 100,00
Έκπτωση μετρητοίς 50,00
Συνολική εξοικονόμηση για πληρωμή σε μετρητά 150,00
[Πίνακας στη σελίδα 15]
Οι πληρωμές των δόσεων δεν πρέπει να υπερβαίνουν το ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ εισόδημά σας.
ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΣ ΜΙΣΘΟΣ 1.000
ΚΑΘΑΡΟΣ ΜΙΣΘΟΣ (μετά τις κρατήσεις) 900
ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 860
ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
(αφού πληρωθούν οι αναγκαίες δαπάνες) 40