“Γιαννάκη, σε Παρακαλώ, Ησύχασε!”

Μ’ αυτά τα λόγια έκλαιγε μια νεαρή μητέρα, προσπαθώντας μάταια να καθησυχάσει το μωρό της που έκλαιγε. Το νανούριζε, το τάιζε, το αγκάλιαζε, το χάιδευε, το κούναγε και προσπαθούσε να το ησυχάσει χωρίς αποτελέσματα. Ο Γιαννάκης έκλαιγε όλο και πιο δυνατά.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ κλάμα του μωρού είναι μουσική για τη μητέρα. Όμως το συνεχές, και τσιριχτό του κλάμα έχει οδηγήσει πολλές σε βιαιότητες. Όπως είπε ένας γιατρός, «το κλάμα ενός μικρού μωρού . . . μπορεί να φέρει και τον πιο ήρεμο ενήλικο σε κατάσταση μανιώδους απελπισίας.» Μερικές μητέρες εξαντλημένες από τη γέννα, με σπασμένα τα νεύρα τους από τα θηλάσματα μέσ’ στη νύχτα και τα ατέλειωτα αλλάγματα του μωρού, δυσκολεύονται να δείξουν συμπάθεια στο κλάμα του μωρού.

Ωστόσο, μερικές μητέρες στο πέρασμα των αιώνων έχουν αντιμετωπίσει με επιτυχία τα μωρά τους που έκλαιγαν. Επομένως μπορείτε κι εσείς! Αν και δεν προσφέρουμε καμιά «μαγική» λύση, μπορείτε ασφαλώς να ωφεληθείτε από τη συμβουλή των γονιών, την ιατρική και τη Βίβλο.

Τα Μωρά Είναι Κι Αυτά Άνθρωποι!

Πρώτα-πρώτα, ας τακτοποιήσουμε ένα κοινό παραπλανητικό επιχείρημα: ότι το μωρό είναι χωρίς ατομικότητα, ένα μεγάλο κομμάτι πηλού, που μπορούμε να το διαμορφώσουμε,—ένα αντικείμενο, ένα παιχνίδι. Αντίθετα, είναι ένας ζωντανός άνθρωπος που έχει πραγματικές ανάγκες. Το μωρό είναι γενικά πολύ προσεκτικό, ανταποκρίνεται, κι έχει μια ξεχωριστή προσωπικότητα, αν και είναι ατελές. Μολονότι είναι δύσκολο να συλλάβουμε πως το αβοήθητο μωρό είναι αμαρτωλό, η Βίβλος ρεαλιστικά δείχνει ότι ‘η τάση της καρδιάς του ανθρώπου είναι κακή εκ νηπιότητος αυτού.’ (Γένεσις 8:21) Αυτό μας βοηθά να καταλάβουμε ότι, ενώ τα μωρά είναι χαριτωμένα και σε κάνουν να θες να τα χαϊδέψεις, ωστόσο μπορούν να σε εξαπατήσουν, να θυμώσουν, να ζηλέψουν—τα χαρακτηριστικά σημάδια της ατελούς ανθρωπότητας!

Ομοίως, πολλά έρχονται στο νου ενός μωρού καθώς αξιολογεί τον κόσμο γύρω του και αντιδρά με τα δικά του αισθήματα. Το μωρό θέλει στην πραγματικότητα ν’ απλώσει το χέρι του και να πει: «Εδώ είμαι! Προσέξτε με!» Αλλά πώς το κάνει αυτό; Με ήρεμη συζήτηση; Όχι, το μόνο που μπορεί να κάνει ένα μωρό είναι να κλάψει—και συχνά με τη μεγαλύτερη δύναμη των μικρών πνευμόνων του.

Σφυρηλάτηση Ενός Δεσμού

«Όταν πρωτοείδα το μωρό μου, το αγάπησα. Κι’ αυτό για τον τρόπο που κοιτούσε. Ήταν τόσο όμορφο!» Μ’ αυτά τα λόγια, περιγράφει μια μητέρα τριών παιδιών αυτό που συχνά χαρακτηρίζουν οι γιατροί σαν «δεσμό», δηλαδή την αμοιβαία συναισθηματική εξάρτηση της μητέρας και του μωρού. Είναι σπουδαίο να «αγαπιούνται» η μητέρα και το μωρό; Ναι, γιατί αυτός ο δεσμός βοηθάει τη μητέρα να είναι ευαίσθητη απέναντι στο μωρό, και να ενεργεί σύμφωνα με τις ανάγκες του. «Δύναται γυνή να λησμονήσει το θηλάζον βρέφος αυτής, ώστε να μη ελεήση το τέκνον της κοιλίας αυτής;» ρώτησε ο προφήτης Ησαΐας.—Ησαΐας 49:15.

Φαίνεται πως αυτός ο δεσμός μπορεί ν’ αρχίσει να σχηματίζεται και στη διάρκεια ακόμη της εγκυμοσύνης, καθώς η μελλοντική μητέρα αισθάνεται ν’ αναπτύσσεται μέσα της κάποια ζωή. Και όταν η μητέρα και το παιδί μένουν μαζί μετά τη γέννηση, αυτός ο δεσμός ενισχύεται εντυπωσιακά. Πολλά νοσοκομεία τώρα επιτρέπουν αυτή την επαφή μητέρας και μωρού, έχοντας υπόψη διάφορες μελέτες που δείχνουν τα διαρκή αποτελέσματα: «Όσο λιγότερο κλαίει το μωρό, τόσο πιο γρήγορα μεγαλώνει, και η μητέρα μεγαλώνει τη στοργή της και την αυτοπεποίθησή της,» για ν’ αναφέρουμε μερικά μόνο αποτελέσματα.

Ο απόστολος Παύλος παρατήρησε πώς «η τροφός περιθάλπει τα εαυτής τέκνα.» (1 Θεσσαλονικείς 2:7) Αυτή η στοργική πράξη της περιθάλψεως προσφέρει περισσότερα από θρεπτική τροφή στο μωρό. Η Μπάρμπαρα, μια μητέρα πέντε παιδιών, το βεβαιώνει αυτό: «Ο θηλασμός σε κάνει να αισθάνεσαι πιο κοντά στο μωρό σου. Όταν το τάιζα με μπουκάλι, αισθανόμουνα κοντά στο μωρό μου, αλλά όταν το θηλάζεις αισθάνεσαι διαφορετικά.» Πολλοί γιατροί συμφωνούν απόλυτα μ’ αυτό!

Όσο φυσικός κι αν φαίνεται αυτός ο δεσμός, δεν έρχεται αυτόματα, αλλά μπορεί να ενισχυθεί ή να καταπνιγεί. Ίσως χρειαστεί χρόνος και προσπάθεια για ν’ ανταποκριθεί το μωρό στις προσπάθειές σας, είτε το θηλάζετε είτε του δίνετε γάλα με μπουκάλι, είτε γεννήθηκε «φυσιολογικά» ή με αναισθησία. Αλλά σε τελευταία ανάλυση αξίζει την προσπάθεια.

Αλλά Τι Προσπαθεί να Πει;

Η Βίβλος καταδικάζει αυτόν που κλείνει τ’ αυτιά του στην κραυγή του αβοήθητου, και συνήθως το μωρό δεν θέλει να το αγνοούν οι άλλοι! (Παροιμίαι 21:13) Το μωρό κλαίει μέχρι να παρηγορηθεί ή μέχρι που να εξαντληθεί τόσο ώστε να μην μπορεί να συνεχίσει. Μια μητέρα ομολόγησε: «Σε σκοτώνει ν’ ακούς το μικρό σου μωρό να κλαίει.» Αυτή η αυθόρμητη επιθυμία να ανταποκριθεί κανείς στο κλάμα του μωρού και να το παρηγορήσει θέτει τη βάση για πραγματική επικοινωνία. Το περιοδικό Ρέντμπουκ ανέφερε τα εξής: «Τα μωρά των οποίων οι μητέρες ανταποκρίνονται τακτικά μ’ αυτόν τον τρόπο, μαθαίνουν να καταλαβαίνουν τα μηνύματά τους από τις κινήσεις τους. Αυτό τα κάνει να θέλουν να επικοινωνούν με τις μητέρες τους περισσότερο.» Τελικά το μωρό μαθαίνει να μιλάει. Αλλά προς το παρόν το κλάμα σού φτάνει. Προσέξτε! Τι προσπαθεί να πει; Έρευνες δείχνουν ότι οι συμπονετικές μητέρες μπορούν να μαντέψουν την αιτία της ανησυχίας του μωρού τους με καταπληκτική ακρίβεια!

Τι θα μπορούσε να δημιουργήσει ανησυχία στο νεογέννητο μωρό σας; Τα μωρά έχουν μια έντονη επιθυμία για γάλα, και πιθανώς το παιδί σας να πεινάει. Το γάλα της μητέρας, ή του μπουκαλιού, ή ακόμη και κάτι καταπραϋντικό μπορεί να το καλμάρει. Όπως τα παιδιά του πατριάρχη Ιακώβ, το μωρό σας είναι πολύ ‘τρυφερό’ και μπορεί να κλαίει απλώς και μόνο γιατί είναι κουρασμένο. (Γένεσις 33:13, 14) Μήπως το παιδί σας έχει πυρετό ή άλλα σημάδια αρρώστιας; Ή μήπως η βρεγμένη πάνα του τού δημιουργεί αυτή την ανησυχία; Οι πιθανότητες είναι πάρα πολλές.

Το μωρό σας έχει επίσης και συναισθηματικές ανάγκες. Εσείς χρειάζεστε αγάπη και καθησύχαση, έτσι δεν είναι; Τα μωρά χρειάζονται πολύ περισσότερη. Πώς μπορείτε να ανταποκριθείτε σ’ αυτές τις ανάγκες; Με την αφή!—Όταν κρατάτε το μωρό σας, το χαϊδεύετε και το κάνετε να γελάει. η Δρ Ηλέηνορ Χάμιλτον λέει: «Το μωρό που κλαίει για χάδι, κλαίει για να εκπληρωθεί μια ανάγκη που είναι τόσο σπουδαία όσο και ο θηλασμός, το σπάργανο και το ρέψιμο.» Όταν στερηθεί αυτή τη σπουδαία επαφή είναι σαν «να καταδικάζεις το μωρό σε απομόνωση.»

Τα μωρά χρειάζεται να αισθάνονται ότι είναι ασφαλή. Ο γιατρός Λουκάς αναφέρει ότι η μητέρα του Ιησού χρησιμοποιούσε μια παλιά μέθοδο για να καθησυχάζει το νεογέννητο της: «Εσπαργάνωνεν αυτό.» (Λουκάς 2:7) Το «φάσκιωμα» ενός μωρού μπορεί να σας φαίνεται παράξενο, αλλά υπάρχει σοφία σ’ αυτή τη μέθοδο. Μια έκδοση σχετικά με τη φροντίδα των παιδιών συμβουλεύει: «Μερικά ανήσυχα νεογέννητα μωρά γαληνεύουν και μπορούν πιο εύκολα να κοιμηθούν . . . αν είναι τυλιγμένα με μια ελαφριά κουβέρτα ή ρούχο. Μ’ αυτό τον τρόπο προφανώς σταματούν να ξυπνάνε από ‘φόβους’ ή από τυχαίες κινήσεις των χεριών και των ποδιών τους. Αυτό όμως πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά, γιατί αν η κουβέρτα είναι χαλαρή μπορεί να ερεθίσει το μωρό, αντί να το καλμάρει.» Είτε το μωρό σας κλαίει γιατί πεινάει είτε σας παρακαλεί για ένα ευγενικό χάδι, το κλάμα του έχει σημασία, και με τη μέθοδο του πειράματος και του λάθους μαθαίνετε να το καταλαβαίνετε.

Αντιμετώπιση του Κολικού

«Το πρώτο μου παιδί», λέει η Ντουάν, «ήταν ένα ‘τέλειο’ μωρό. Αλλά το δεύτερό μου έκλαιγε—στην πραγματικότητα στρίγκλιζε—συνέχεια σχεδόν για τρεις μήνες!» Τα αποτελέσματα; Μου αποσπούσε όλη την προσοχή. Απομονώθηκα στον εαυτό μου και πολύ λίγο επικοινωνούσα με τους άλλους. Δεν είμαι νευρικιά, αλλά αυτή η απομόνωση επέδρασε σοβαρά στο νευρικό μου σύστημα και μου παρουσιάστηκε κολίτης».

Μήπως το μωρό ήταν «κακό»; Όχι. Έκλαιγε γιατί πονούσε πραγματικά. Το πεπτικό σύστημα του μωρού είναι ανώριμο και μερικά μωρά αισθάνονται φρικτούς πόνους στο στομάχι τους και στα έντερά τους. Αυτό συνηθίζεται να λέγεται κολικός. Η θεραπεία είναι όπως λέει ο Δρ. Μπέντζαμιν Σποκ: «Δυστυχώς, δεν υπάρχει ακόμη κανένας βέβαιος και αποτελεσματικός τρόπος για να ανακουφιστεί ο κολικός.» Η μόνη πραγματική θεραπεία που είναι μέχρι τώρα γνωστή στους γιατρούς είναι το πέρασμα του χρόνου—συνήθως δυο ή τρεις μήνες. Εν τω μεταξύ είσαστε καταδικασμένη μέχρι τότε να ακούτε τις συνεχείς στριγκλιές του μωρού.

Ο γιατρός Τ. Μπέρρυ Μπράζελτον, είχε καταγράψει το χρόνο που λένε οι γονείς ότι κλαίνε τα μωρά, και είπε, «μολονότι φαινόταν στους γονείς ότι το μωρό έκλαιγε όλη τη μέρα και τη νύχτα, η αλήθεια ήταν ότι το μωρό δεν έκλαιγε παραπάνω από δυο ώρες τη μέρα.» Επειδή τα μωρά είναι προφανώς ευαίσθητα στην ένταση των γονιών τους, «όσο πιο βίαια προσπαθεί η μητέρα να το ησυχάζει, τόσο περισσότερο εκείνο κλαίει.

Επομένως, πρέπει να είστε ψύχραιμη και να κάνετε λογικά βήματα για να παρηγορήσετε το μωρό σας. Ένα μαλακό μασάζ στο στομάχι του μωρού, το νανούρισμα, το θήλασμα, το φάσκιωμα, η απαλή ομιλία ή ακόμη και το τραγούδι μπορεί να το καλμάρει. Ίσως όχι για πολύ διάστημα, αλλά καταφέρνετε κάτι πολύ σπουδαίο: Διαβεβαιώνετε το μωρό σας ότι το αγαπάτε κι ότι μπορείτε να το απαλλάξετε από τις πιθανές συναισθηματικές πληγές που το βασανίζουν.

Ο Σηθ, για παράδειγμα, είναι ένα ζωηρό, χαριτωμένο και ήσυχο εξάχρονο αγοράκι. Δύσκολα μπορεί να πιστέψει κανείς ότι τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του έκλαιγε. Αλλά η μητέρα του, η Τζανίς, θυμάται ότι «ήταν εξαντλημένη από απογοήτευση.» Και ο σύζυγός της προσθέτει: «Το σηκώνεις ψηλά, το κρατάς, προσπαθείς να το ταΐσεις. Άσχετα με το τι κάνεις, αυτό εξακολουθεί να κλαίει. Σου σπάει τα νεύρα, και ομολογώ ότι μερικές φορές μου ’ρχόταν να το πετάξω!» Πώς διατήρησαν τη λογική τους; Με τη συνεργασία. Λέει η Τζανίς: «Αισθανόμουν πραγματικά την πιστότητα του Μπρους και την υποστήριξή του.» Ναι, κι αυτός το έπαιρνε αγκαλιά και το παρηγορούσε. Αναγνώριζαν επίσης και τους περιορισμούς τους: «Μερικές φορές ο μόνος τρόπος για να ανακουφιστούμε ήταν να κάνουμε πρώτα το μωρό να νιώσει ανακούφιση και μετά το αφήναμε κάτω κι ας έκλαιγε. Όταν το κάνεις αυτό αισθάνεσαι ένοχος και ιδιοτελής. Αλλά μερικές φορές για να μπορούμε να κρατάμε τον έλεγχο του εαυτού μας έπρεπε να ‘το υπομείνουμε κι αυτό’. Επίσης, υπενθυμίζαμε συνεχώς στον εαυτό μας ότι αυτό κάποτε τελικά θα σταματούσε.»

Η Ντουάν, που αναφέραμε στην αρχή, συμβουλεύει επίσης: «Πέστε το πρόβλημά σας στο σύζυγό σας και τους φίλους σας. Όταν το ξέρουν, συχνά προθυμοποιούνται πολύ να βοηθήσουν. Επίσης, μάθετε τις δικές σας συναισθηματικές ανάγκες.» Ίσως μια μικρή ανάπαυλα από τις ευθύνες σαν γονιός, μέσω μιας μπέιμπυ-σίττερ μπορεί να σας βοηθήσει να συνεφέρετε τα νεύρα σας. Είναι σπουδαίο, επίσης, να μην παραμελείτε τις πνευματικές σας ανάγκες. (Ματθαίος 5:3) Η Τζανίς λέει: «Πιστεύω πραγματικά ότι ο Ιεχωβά συμπονάει πάρα πολύ τις νέες μητέρες και τις βοηθάει αν αυτές στραφούν σ’ αυτόν.»—Βλέπε Ψαλμός 55:22.

Κακομαθαίνοντάς το και Διορθώνοντάς το

Ενώ η αγάπη και η προσοχή φαίνεται να είναι ζωτικά πράγματα για τη συναισθηματική ευημερία ενός μωρού, μερικά μωρά εξακολουθούν να απαιτούν την προσοχή ακόμη και όταν περάσει ο κολικός ή η πείνα τους. Οι περισσότεροι γιατροί παραδέχονται ότι δεν είναι καλό να κακομαθαίνει ένα πολύ μικρό μωρό. Αλλά και μεγαλύτερα μωρά μπορεί να γίνουν τύραννοι, και να ζητάνε από τους γονείς τους την αμέριστη προσοχή τους.

Χαρακτηριστικό είναι το παιδάκι που, όπως λέει η μητέρα του, η Κάρμεν, «κλαίει σπασμωδικά όταν δεν του δίνουν αυτό που θέλει.» Η λύση; «Έπρεπε να το εκπαιδεύσουμε. Ήξερε ότι κάθε φορά που ενεργούσε έτσι, θα τις έτρωγε.» Αν και μερικοί τρομάζουν στη σκέψη να τιμωρήσουν το μωρό τους, η Κάρμεν ξέρει ότι η Βίβλος ενθαρρύνει την εκπαίδευση και την πειθαρχική διαπαιδαγώγηση των παιδιών. (Εφεσίους 6:4· Παροιμίαι 23:13) Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι μερικές φορές έδινε στο παιδί της κανένα χαστούκι. Αλλά η Κάρμεν λέει: «Όταν το χτυπήσεις, μετά από λίγο έρχεται κατ’ ευθείαν πάνω σου και σε σφίγγει στην αγκαλιά του.» Έτσι ενώ το παιδί χρειάζεται προσοχή και αγάπη για να μεγαλώσει, παράλληλα χρειάζεται και κάποια στοργική πειθαρχική διαπαιδαγώγηση.

Το διαπαιδαγωγημένο παιδί είναι εξοπλισμένο πολύ καλύτερα για να «βγει στον κόσμο». Την πρώτη φορά που θα πάτε σ’ ένα εστιατόριο ή σ’ ένα κατάστημα με το μωρό σας μπορεί να σας γίνει εφιάλτης αν δεν το έχετε εκπαιδεύσει. Οι Χριστιανοί έχουν ακόμη την υποχρέωση να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους να συμμετέχουν στις πράξεις λατρείας τους, γιατί η Βίβλος λέει ότι πρέπει να συναθροίζονται όχι μόνο οι μεγάλοι αλλά και τα «παιδία». (Δευτερονόμιον 31:12) Είναι αλήθεια ότι το μωρό μπορεί να δημιουργήσει κάποια σύγχυση αν φωνάζει που και που σε δημόσιο χώρο. Αλλά οι άνθρωποι συνήθως είναι συμπονετικοί και υπομονετικοί. Και μια μητέρα με τέτοια προβλήματα είναι ευγνώμων όταν κάποιος τη ρωτήσει ευγενικά, «μήπως μπορώ να βοηθήσω;» και της προσφέρει λίγες στιγμές ανακουφίσεως.

«Εκ Στόματος Νηπίων»

Ευτυχώς, τώρα φαίνεται λιγότερο δύσκολη η καθησύχαση του μωρού. Φυσικά, το μωρό θα συνεχίσει να εκφράζεται· και γι’ αυτό, ο τρόπος αυτός, είναι φυσιολογικός. Γι’ αυτό ηρεμήστε και χαρείτε το μωρό σας. Γνωρίστε το. Ο γονιός αφιερώνει όλο του το χρόνο σ’ αυτό.

Ενώ τα κλάματα και οι στριγκλιές μπορεί να βγαίνουν «εκ στόματος νηπίων», μην ξεχνάτε ότι με στοργική εκπαίδευση, απ’ αυτά τα ίδια μικρά στόματα μπορεί να βγει ‘αίνεσις.’ (Ματθαίος 21:16) Τα μωρά είναι μια θαυμαστή μαρτυρία για την αγάπη και τη σοφία του Ιεχωβά και είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα του. Το μωρό σας μπορεί να σας κάνει να νευριάσετε από απογοήτευση ή να ξεσπάσετε σε δυνατά γέλια· μπορεί να σας καταστρέψει συναισθηματικά αλλά και πάλι να σας σηκώσει το ηθικό και να σας φέρει στα ύψη. Γι’ αυτό συνεχίστε να τρέφετε, να παρηγορείτε και πάνω απ’ όλα, να αγαπάτε το μωρό σας. Το μωρό σας και μόνο αυτό θα μπορούσε ν’ αποφασίσει αν θα παραμείνει ήρεμο για λίγο.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 18]

«Ο θηλασμός σε κάνει να αισθάνεσαι πιο κοντά στο μωρό σου»

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 19]

«Υπενθυμίζαμε συνεχώς στον εαυτό μας ότι αυτό κάποτε τελικά θα σταματούσε»

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 20]

Το παιδί αναπτύσσεται με αγάπη και προσοχή

[Εικόνα στη σελίδα 20]

«Όταν το χτυπήσεις, μετά από λίγο έρχεται κατ’ ευθείαν πάνω σου και σε αγκαλιάζει»