Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Μήπως Παρακολουθώ Πάρα Πολλή Τηλεόραση;

«Νόμιζα ότι θα πέθαινα!» αναφώνησε ένας νεαρός. Και ποια ήταν η σκληρή δοκιμασία την οποία είχε αντέξει; Έμεινε μια εβδομάδα χωρίς καθόλου τηλεόραση.

ΓΙΑ πολλούς νεαρούς, η παρακολούθηση της τηλεόρασης μπορεί να είναι ένας σοβαρός εθισμός. Εθισμός; Ίσως. Στο βιβλίο της Το Ναρκωτικό που Μπαίνει στη Μπρίζα, η Μαρί Γουίν εξηγεί: «Ένας ναρκομανής δεν αποζητάει απλά μια ευχάριστη πείρα . . . Έχει ανάγκη να την επαναλαμβάνει ξανά και ξανά».

Η Μαρί Γουίν περαιτέρω σημειώνει: «Ένας σοβαρός εθισμός ξεχωρίζεται από την αβλαβή επιδίωξη ευχαρίστησης, εξαιτίας των καθαρά καταστροφικών στοιχείων του. Ένας ηρωινομανής, για παράδειγμα, περνάει καταστραμμένη ζωή: η αυξανόμενη ανάγκη του για ηρωίνη σε αυξανόμενες δόσεις τον εμποδίζει από την εργασία, από τη διατήρηση των σχέσεων, από την ανάπτυξη ανθρώπινων τρόπων. Παρόμοια η ζωή ενός αλκοολικού στενεύει και απανθρωποποιείται από την εξάρτηση του στο αλκοόλ».

Τι θα πούμε όμως για έναν «τηλεορασομανή»; Θα μπορούσε κι αυτός παρόμοια να υποφέρει από μια «καταστραμμένη ζωή»; Προτού απαντήσουμε σ’ αυτό, ας απευθύνουμε στον εαυτό μας την ερώτηση . . .

‘Μήπως Είμαι Τηλεορασομανής;^’

Ας θυμηθούμε το πρώτο εκείνο σημάδι του εθισμού: Την ανάγκη να απολαμβάνει κανείς κάτι επανειλημμένα. Κάθησε για λίγα λεπτά και προσπάθησε να καταγράψεις πάνω σ’ ένα χαρτί πόσες ώρες την εβδομάδα δαπανάς παρακολουθώντας τηλεόραση. Ή προσπάθησε να κρατήσεις ένα ημερολόγιο για τις ώρες που δαπανάς μπροστά στην τηλεόραση κάθε εβδομάδα. Μήπως την ανοίγεις την ίδια ακριβώς στιγμή που μπαίνεις στο σπίτι; Πότε την κλείνεις; Πόσα προγράμματα βλέπεις «πάση θυσία» κάθε εβδομάδα; Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να σου προξενήσουν σοκ.

Οι έρευνες δείχνουν ότι μέχρι την ηλικία των 18, ο μέσος Αμερικανός νεαρός θα έχει παρακολουθήσει κάπου 15.000 ώρες μπροστά στην τηλεόραση! Αυτό σημαίνει ότι οι νεαροί που έχουν ηλικία σχολείου παρακολουθούν πολύ παραπάνω από τρεις ώρες τηλεόραση κάθε μέρα. Ο εθισμός αυτός, όπως είναι φανερό, αρχίζει νωρίς στη ζωή, γιατί τα παιδιά προσχολικής ηλικίας συχνά παρακολουθούν πάνω από τέσσερις ώρες τηλεόραση τη μέρα!

Όμως πότε βρίσκουν οι νεαροί το χρόνο για όλη αυτή την παρακολούθηση τηλεόρασης; Όπως σημειώνει ο συγγραφέας Βανς Πάκαρντ: «Τα περισσότερα από τα παιδιά της Αμερικής, ανάμεσα στα οποία και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, παρακολουθούν τηλεόραση στη διάρκεια των πρώτων ωρών τού προγράμματος από τις οκτώ μέχρι τις εννιά το βράδι, πράγμα το οποίο προφανώς είναι υπόλογο για το γεγονός ότι τα δίκτυα προβάλλουν αυτά που ικανοποιούν τα γούστα των νεαρών ή των παιδιών την ώρα εκείνη. . . . Γύρω στο ένα εκατομμύριο παιδιά παρακολουθούν τη συσκευή ανάμεσα στα μεσάνυχτα και στη 1 π.μ. όταν η μεγάλη πλειοψηφία των Αμερικανών ενήλικων έχουν κοιμηθεί αρκετή ώρα πριν».

Πολλοί νεαροί θα έπρεπε έτσι να ομολογήσουν ότι είναι «τοξικομανείς απέναντι στην τηλεόραση». Αλλά τι θα πούμε για την ‘βλάβη’ που αναπόφευκτα φέρνει αυτός ο εθισμός; Παρακάτω είναι λίγα μόνο από τα προβλήματα που μπορεί να προξενήσει η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης:

• ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟΙ ΒΑΘΜΟΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Το Εθνικό Ινστιτούτο Διανοητικής Υγείας (ΗΠΑ) ανέφερε ότι πράγματι φαίνεται να υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στους κατώτερους δείκτες ευφυΐας, στη φαντασία και στη δημιουργικότητα, και στην υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης. Η έκθεση περαιτέρω έλεγε: «Σχεδόν κάθε έρευνα έχει αποκαλύψει ότι μεγαλύτερα παιδιά που πηγαίνουν πάνω από την τέταρτη τάξη και παρακολουθούν πολλή τηλεόραση τείνουν να έχουν χαμηλότερες επιτεύξεις στο σχολείο, ιδιαίτερα στην ανάγνωση». Ίσως υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό.

Ένας νεαρός που ονομαζόταν Ρίτσαρντ λέει: «Πιστεύω ότι η τηλεόραση μού έχει κάνει περισσότερο κακό απ’ όσο καλό, επειδή αντί να χρησιμοποιώ το χρόνο για μελέτη, τον δαπανώ παρακολουθώντας τηλεόραση». Ωστόσο, άλλοι πιστεύουν ότι η τηλεόραση αυτή καθ’ εαυτή παρεμβαίνει στη διαδικασία της εκμάθησης. Όπως ισχυρίζεται ο Πωλ Κόπερμαν στο έργο του Η Απάτη της Παιδείας: «Η επίδραση της τηλεόρασης πάνω στα παιδιά είναι να δημιουργεί μια προσδοκία ότι η μάθηση θα είναι εύκολη, παθητική, και διασκεδαστική». Ο τηλεορασομανής μπορεί μ’ αυτόν τον τρόπο να διαπιστώσει ότι η μελέτη είναι μια δοκιμασία.

• ΦΤΩΧΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ: Πότε ήταν η τελευταία φορά που πήρες ένα βιβλίο και το διάβασες από την αρχή μέχρι το τέλος; Ένας εκπρόσωπος του Δυτικογερμανικού Συνδέσμου Πωλητών Βιβλίων θρήνησε: «Έχουμε γίνει ένα έθνος ανθρώπων που πηγαίνουν σπίτι μετά από την εργασία και πέφτουν να κοιμηθούν μπροστά στην τηλεόραση. Διαβάζουμε ολοένα και λιγότερο». Γιατί; «Είναι ευκολότερο να παρακολουθείς μία οθόνη και να μαθαίνεις παθητικά απ’ όσο είναι να διαβάζεις, και αυτό είναι το πράγμα στο οποίο συνηθίζουν οι σπουδαστές». Μια έκθεση από την Αυστραλία ήταν εξίσου ανησυχητική. «Για κάθε ώρα που δαπανάται στην ανάγνωση», ισχυρίστηκε ένας συγγραφέας, «το μέσο παιδί της Αυστραλίας θα έχει παρακολουθήσει εφτά ώρες τηλεόραση».

‘Αλλά δεν μπορείς να μάθεις τόσο πολλά πράγματα από την τηλεόραση;^’ μπορεί να ρωτήσεις. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία γι’ αυτό, δεν μπορείς να κατηγορήσεις την τηλεόραση για την ικανότητα που έχει να φέρνει πολύ γρήγορα πληροφορίες μπροστά στα μάτια σου και στα αυτιά σου. Παρ’ όλ’ αυτά, η παρακολούθηση τηλεόρασης είναι κάτι το παθητικό. Η ανάγνωση, ωστόσο, απαιτεί σύνθετους διανοητικούς χειρισμούς, καθώς τα μάτια σου και ο εγκέφαλος σου συνεργάζονται για να μεταφέρουν τα γραπτά σύμβολα σε λέξεις και τις λέξεις σε σκέψεις. Συνεπώς η ανάγνωση εκπαιδεύει τη διάνοια, ενώ η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης αποβλακώνει τη διάνοια.

Για τους Χριστιανούς νεαρούς, ωστόσο, η παράλειψη να διαβάζουν έχει ακόμη πιο σοβαρές συνέπειες. Η Βίβλος τους προστάζει να διαβάζουν το Λόγο του Θεού ‘σε χαμηλό τόνο φωνής μέρα και νύχτα’. (Ιησούς του Ναυή 1:8) Καθετί που παρεμβαίνει στη συνήθεια αυτή είναι ένας κίνδυνος στη σχέση τους με τον Θεό!

• ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ: Όπως έγραψε μια Χριστιανή: «Ήμουν πολύ μόνη και αισθανόμουν απομονωμένη . . . εξαιτίας της υπερβολικής παρακολούθησης τηλεόρασης. Ήταν σαν τα μέλη της οικογένειας [μου] να ήταν όλοι ξένοι». Μήπως κι εσύ παρόμοια βρίσκεις ότι δαπανάς λιγότερο χρόνο με την οικογένεια σου εξαιτίας της τηλεόρασης;

• ΟΚΝΗΡΙΑ: Μερικοί πιστεύουν ότι αυτή η ίδια η παθητικότητα της τηλεόρασης «μπορεί να οδηγήσει στο να προσμένει [ένας νεαρός] ότι οι ανάγκες [του] θα αντιμετωπιστούν χωρίς προσπάθεια και με παθητική προσέγγιση της ζωής».

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία σχετικά μ’ αυτό. Η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης μπορεί πράγματι ‘να φέρει βλάβη στη ζωή σου’. Αλλά όπως συμβαίνει και με τους περισσότερους εθισμούς, οι άνθρωποι συχνά είναι διστακτικοί να παραδεχτούν ότι έχουν ένα πρόβλημα. Αναλογίσου, λοιπόν, την πείρα ενός νεαρού που ονομαζόταν Γουάιαντ, ο οποίος παραδέχεται με ειλικρίνεια . . .

‘Ήμουν Ένας Τηλεορασομανής’

Ξύπνα!: Πόσο χρονών ήσουν όταν γαντζώθηκες στην τηλεόραση;

Ξύπνα!: Δεν είχες μικροδουλειές να κάνεις στο σπίτι;

Ξύπνα!: Όμως πότε είχες χρόνο για τους φίλους σου;

Γουάιαντ: Η τηλεόραση ήταν ο φίλος μου.

Ξύπνα!: Τότε ποτέ δεν είχες χρόνο για παιχνίδι ή για αθλήματα;

Ξύπνα!: Και οι βαθμοί σου;

Ξύπνα!: Σε έχει επηρεάσει όλη αυτή η παρακολούθηση τηλεόρασης;

Ξύπνα!: Ασφαλώς τα πήγες πάρα πολύ καλά σ’ αυτή τη συνομιλία. Προφανώς έχεις ξεπεράσει τον εθισμό σου.

Το πώς τα κατάφεραν σ’ αυτό τον τομέα ο Γουάιαντ και άλλα άτομα θα είναι το θέμα ενός μελλοντικού άρθρου. Στο μεταξύ, ωστόσο, κάνετε σοβαρές σκέψεις πάνω στο πόση ακριβώς τηλεόραση παρακολουθείτε. Η τηλεόραση, όταν κρατιέται κάτω από έλεγχο, μπορεί να έχει τη θέση της. Αλλά κάποιος που θέλει να ζει σύμφωνα με τις αρχές της Βίβλου συνειδητοποιεί τον κίνδυνο που υπάρχει στο να παρακολουθεί πάρα πολλή τηλεόραση. Έτσι, όταν το θέμα φτάνει στην τηλεόραση, να έχεις τη στάση του αποστόλου Παύλου που είπε: «Δεν πρόκειται να αφήσω οτιδήποτε να με κάνει σκλάβο του». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.)—1 Κορινθίους 6:12, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση.

[Εικόνες στη σελίδα 23]

Ακριβώς όπως ο αλκοολικός χάνει τον έλεγχο πάνω στην ποσότητα που πίνει, έτσι και μερικοί χάνουν τον έλεγχο πάνω στο πόση τηλεόραση παρακολουθούν