Γιατί οι Κληρικοί Αναμειγνύονται στην Πολιτική;
ΑΦΟΥ επηρεάζεστε, έχετε βάσιμους λόγους να ρωτήσετε, «Γιατί;»
Βέβαια, κατανοούμε ότι δεν υποκινούνται από το ίδιο κίνητρο όλοι οι ιερείς, οι διάκονοι και οι άλλοι θρησκευτικοί ηγέτες οι οποίοι αναμειγνύονται στην πολιτική. Μερικοί έχουν κίνητρα που οι περισσότεροι άνθρωποι θα καταδίκαζαν. Άλλοι μπορεί να έχουν εύλογες αιτίες, όπως το ενδιαφέρον για τους φτωχούς.
Αν κατανοήσετε βαθιά τα κίνητρά τους, θα είστε σε καλύτερη θέση να εξετάσετε την άποψη του Θεού γι’ αυτό το ζήτημα και να εκτιμήσετε αυτά που λέει σχετικά με το τι επιφυλάσσει το μέλλον.
Θέση, Κέρδος και Πολιτική
Για να κατανοήσουμε έναν από τους λόγους για τους οποίους οι κληρικοί αναμειγνύονται στην πολιτική, ας εξετάσουμε μερικούς θρησκευτικούς ηγέτες του πρώτου αιώνα. Αυτοί οι άντρες, ο αρχιερέας και μέλη των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων, αποτελούσαν το ανώτατο Ιουδαϊκό δικαστήριο. Γεμάτοι ανησυχία λόγω της ανάστασης του Λαζάρου από τον Ιησού, σκέφτηκαν ως εξής: «Εάν αφήσωμεν αυτόν [τον Ιησού] ούτω, πάντες θέλουσι πιστεύσει εις αυτόν, και θέλουσιν ελθεί οι Ρωμαίοι και αφανίσει και τον τόπον ημών [και τη θέση μας (ΜΝΚ)] και το έθνος».—Ιωάννης 11:48.
‘Τη θέση μας και το έθνος μας’. Ναι, ανησυχούσαν για τη θέση τους, την επιρροή τους και την εξουσία τους, θεωρώντας δευτερεύοντα οποιαδήποτε εθνικιστικά συμφέροντα. (Ματθαίος 23:2-8) Μερικοί κληρικοί, κολακεύοντας τους πολιτικούς έχουν κερδίσει εύνοια, κι έτσι έχουν αποκτήσει μια θέση σπουδαιότητας. Για πολλούς, αυτό άνοιξε το δρόμο για μια πολυτελή ζωή. Στην πραγματικότητα, το τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής περιγράφει «μια γυναίκα» με το όνομα «Βαβυλώνα η μεγάλη», που χαρακτηριζόταν για «τη χλιδή της ακολασίας της». Η Αγία Γραφή και η ιστορία δείχνουν ότι αυτή συμβολίζει την ψεύτικη θρησκεία σ’ ολόκληρη τη γη.—Αποκάλυψις 17:1-5· 18:3, Νεοελληνική Δημοτική Μετάφραση.
Εξετάστε τώρα τα γεγονότα που αποδεικνύουν ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μερικοί κληρικοί αναμειγνύονται στην πολιτική. Το βιβλίο Religion and Revolution (Θρησκεία και Επανάσταση) μας λέει: «Μεταξύ του 1774 και του 1790, οι 173 από τους 192 επισκόπους της Γαλλίας ανήκαν στην τάξη των ευγενών. Σχεδόν οι μισοί από τους επισκόπους ζούσαν στο Παρίσι και απολάμβαναν τη χλιδή της Γαλλικής πρωτεύουσας. Ο καρδινάλιος Πολινάκ πέθανε το 1741 χωρίς να έχει επισκεφθεί ούτε μια φορά τη μητρόπολη στην οποία είχε διοριστεί 15 χρόνια προηγουμένως. Ένα αυξανόμενο πνεύμα χαλαρότητας είχε επίσης πλήξει τα μοναστήρια, πολλά από τα οποία ήταν πολύ πλούσια». Ο ανώτερος κλήρος ζούσε μέσα στην πολυτέλεια, ενώ πολλοί ενοριακοί ιερείς βρίσκονταν σε άθλια φτώχεια.
Το Μεξικό μας δίνει ακόμα ένα παράδειγμα. Το 1810, ο χωρικός ιερέας Μιγκουέλ Χιντάλγκο ηγήθηκε ενός αγώνα ανεξαρτησίας από την Ισπανία. Ο καθηγητής Γκουέντερ Λιούι εξηγεί: «Ο πάπας της Ρώμης και στην ουσία ολόκληρη η ιεραρχία καταδίκασαν [αυτούς τους Μεξικανούς] πατριώτες. Η υποκριτική ευκολία με την οποία ο ανώτερος κλήρος [αργότερα] μεταβλήθηκε σε ένθερμο υποστηρικτή της ανεξαρτησίας . . . ήταν ολοφάνερη και συνέβαλε στη διαμόρφωση της αντίληψης ότι η εκκλησία είναι μια ομάδα με ειδικά συμφέροντα που δεν της αξίζει εμπιστοσύνη. . . . Η εκκλησία ήταν πλούσια σε γη και κτίρια και, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μερικών, κατείχε περισσότερο από το μισό της ακίνητης περιουσίας του έθνους».
Προτεστάντες, καθολικοί, εβραίοι ή από οποιαδήποτε άλλη θρησκεία—δεν συμφωνούμε όλοι ότι οι κληρικοί δεν θα έπρεπε να αναμειχθούν στην πολιτική απλώς για να εξασφαλίσουν μια εξυψωμένη θέση; Κι όμως, αυτό είναι ακριβώς εκείνο το οποίο συχνά συμβαίνει.
Από τη Ναζιστική Γερμανία Μέχρι Σήμερα
Η Ναζιστική περίοδος μας βοηθάει να κατανοήσουμε περισσότερο την ανάμειξη της θρησκείας στην πολιτική. Πολλοί σκεπτόμενοι άνθρωποι έχουν αναρωτηθεί, ‘Ποια ήταν η στάση των καθολικών και λουθηρανών κληρικών απέναντι στον Χίτλερ και στο κτηνώδες Ναζιστικό καθεστώς του;’
Βασικά, τήρησαν μια στάση υποστήριξης ή τουλάχιστο συνύπαρξης. Πολύ λίγες θρησκευτικές φωνές διαμαρτυρίας υψώθηκαν. Ο καθηγητής Τ. Α. Τζιλ γράφει σχετικά με μια εξαίρεση. «[Ο θεολόγος Ντήτριχ] Μπονχέφερ διαπίστωσε ότι τελικά ήταν αληθινά αυτά για τα οποία του μιλούσε ο πατέρας του και τα αδέλφια του από τότε που αυτός ήταν 15 χρονών: Η εκκλησία δεν ήταν πια τόσο σημαντική ώστε να αξίζει να δώσει τη ζωή του γι’ αυτήν». Αγανακτισμένος από την υποστήριξη της εκκλησίας προς τον Χίτλερ και από την παθητική της στάση, ο Μπονχέφερ ενώθηκε σε μια συνωμοσία για τη δολοφονία του Χίτλερ. Αλλά ο Μπονχέφερ ήταν μια εξαίρεση.
Το βιβλίο History of Christianity (Ιστορία της Χριστιανοσύνης), του Πωλ Τζόνσον, περιγράφει ποια ήταν η πάγια στάση των εκκλησιών: «Και οι δυο εκκλησίες, κατά κύριο λόγο έδωσαν μαζική υποστήριξη στο καθεστώς. . . . Από τους 17.000 ευαγγελικούς πάστορες, εκείνοι που εξέτισαν μεγάλες ποινές [επειδή δεν υποστήριξαν το Ναζιστικό καθεστώς] ποτέ δεν ξεπέρασαν τους πενήντα. Από τους καθολικούς, ένας επίσκοπος αποβλήθηκε από τη μητρόπολή του και ένας άλλος εξέτισε μια μικρή ποινή για συναλλαγματικά αδικήματα». Σχετικά μ’ εκείνους που έμειναν προσκολλημένοι στις αρχές τους, ο Τζόνσον συνεχίζει: «Οι πιο θαρραλέοι ήταν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι οποίοι από την αρχή διακήρυξαν ευθέως τη δογματική τους αντίθεση και υπέφεραν ανάλογα. Αρνήθηκαν οποιαδήποτε συνεργασία με το Ναζιστικό κράτος».
Από τότε κι έπειτα, κι άλλοι κληρικοί έχουν συνεργαστεί με απάνθρωπα καθεστώτα για να διατηρήσουν τη θέση τους εξοχότητας, δύναμης και πλούτου. Ένα άρθρο από το συντάκτη του National Catholic Reporter ανέφερε: «Η ιστορία της αποτυχίας της καθολικής εκκλησίας στην Αργεντινή χαρακτηρίζεται από σιωπή και συνεργασία μ’ ένα αδίστακτο στρατιωτικό καθεστώς, ένα από τα χειρότερα στην πρόσφατη ιστορία. . . . Οι ανώτεροι κληρικοί της εκκλησίας βρίσκονταν επομένως σε θέση να μιλήσουν καθαρά και να αλλάξουν τα πράγματα, ίσως ακόμα και να αποσύρουν τη θρησκευτική υποστήριξη από το καθεστώς. Και όμως, σχεδόν κανένας τους δεν είπε τίποτα. Μερικοί, περιλαμβανομένων και κληρικών με στρατιωτική στολή, επιδοκίμασαν τους βασανισμούς και τις δολοφονίες».—12 Απριλίου 1985.
Πολιτικά Δικαιώματα, Κοινωνική Δικαιοσύνη
Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, μερικοί θρησκευτικοί ηγέτες χαίρουν μεγάλης εκτίμησης επειδή οι λόγοι που τους οδηγούν να αναμειχθούν δραστήρια στην πολιτική είναι διαφορετικοί.
Ένα παράδειγμα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι ο Βαπτιστής διάκονος Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο νεώτερος, ένας υπερασπιστής των πολιτικών δικαιωμάτων και για χρόνια μαχητής ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις. Άλλοι κληρικοί βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών και ορισμένων μειονοτήτων. Ιερείς και διάκονοι έχουν αποδειχθεί πολιτικά δραστήριοι υποστηρίζοντας τα ζητήματα του δικαιώματος ψήφου, της ίσης αμοιβής για ίση εργασία και της αμεροληψίας στην παροχή ευκαιριών απασχόλησης. Πιο πρόσφατα, προωθείται κάποια «θεολογία απελευθέρωσης» για να ελαφρύνει τα παθήματα των φτωχών, χρησιμοποιώντας μεθόδους όπως η διανομή γης στους άπορους.
Πώς αισθάνεστε εσείς για το γεγονός ότι οι θρησκευτικοί ηγέτες αναμειγνύονται στην πολιτική για να προωθήσουν την κοινωνική δράση ή τον «κοσμικό ανθρωπισμό», όπως μερικές φορές χαρακτηρίζονται αυτά τα ζητήματα; Ακόμα και μερικοί κληρικοί ανησυχούν γι’ αυτά που βλέπουν να συμβαίνουν. Ο Κηθ Γκέφχαρτ, ένας θεμελιωτιστής κληρικός, σχολίασε: «Καθώς μεγάλωνα, πάντα άκουγα ότι οι εκκλησίες θα έπρεπε να απέχουν από την πολιτική. Τώρα φαίνεται ότι είναι σχεδόν αμαρτία το να μην αναμειγνύονται». Ένας αρθρογράφος για θρησκευτικά θέματα παρατήρησε: «Αρχίζοντας από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι θεμελιωτιστές χριστιανοί έχουν σταδιακά φτάσει να πιστεύουν ότι η πολιτική δραστηριότητα είναι καθήκον».
Ακόμα και αν οι στόχοι φαίνονται αξιέπαινοι, εξετάστε σε ποιο σημείο έχουν φτάσει οι ιερείς εξαιτίας αυτών των ενεργειών και δείτε αν εσείς το επιδοκιμάζετε αυτό.
Τι Κάνει η Θεολογία Απελευθέρωσης;
Ένας καθολικός ιερέας στο Περού, ο Γκουστάβο Γκουτιέρεζ, αναγνωρίζεται γενικά ως εκείνος που ανέπτυξε τη «θεολογία απελευθέρωσης» για να ανακουφίσει τους φτωχούς από την άθλια κατάστασή τους. Αυτή η τάση είναι αρκετά διαδεδομένη ανάμεσα στους κληρικούς της Λατινικής Αμερικής και αλλού. Η Manchester Guardian Weekly της Αγγλίας, ανέφερε ότι ο Επίσκοπος του Ντέρχαμ επιτέθηκε στην πολιτική φιλοσοφία της κυβέρνησης και έτσι πυροδότησε «την ανάπτυξη ενός κινήματος ‘θεολογίας απελευθέρωσης’».
Μήπως αυτή η θεολογία δίνει απλώς έμφαση στο ενδιαφέρον για τους φτωχούς, όπως παροτρύνει η Αγία Γραφή; Δυστυχώς, όχι. Ο Επίσκοπος του Ντέρχαμ παραδέχεται ότι «η θεολογία απελευθέρωσης στη Βρετανία θα πάρει στα σοβαρά μερικές από τις διαπιστώσεις του Μαρξισμού». Αυτό περιλαμβάνει την ερμηνεία της ταξικής πάλης των φτωχών με τη χρήση μαρξιστικής λογίκευσης. Με ποιες συνέπειες;
Το National Catholic Reporter (4 Ιουλίου 1986) είχε τον τίτλο «Η Μάχη Για τη Γη στη Βραζιλία Οδηγεί την Εκκλησία Ενάντια στο Κράτος». Ένα γεγονός που υπογραμμίζει αυτή τη διαμάχη είναι το ότι μόνο ένας μικρός αριθμός «πλούσιων γαιοκτημόνων ελέγχει το 83 τοις εκατό της γης». Οι πορείες και οι διαδηλώσεις που καθοδηγούνται από τους κληρικούς είναι μέρος αυτής της «μάχης για τη γη». Και η λέξη «μάχη» είναι κατάλληλη. Το άρθρο ανέφερε ότι «218 άνθρωποι σκοτώθηκαν τον περασμένο χρόνο σε περισσότερες από 700 περιπτώσεις διαμάχης για τη γη, περιλαμβανομένου και του Πατέρα Τζοσίμο Ταβάρες, ενός Βραζιλιανού ιερέα και ηγέτη του κινήματος για αναδιανομή της γης, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 11 Ιουνίου».
Η θεολογία απελευθέρωσης κερδίζει δημοτικότητα. Ένα άρθρο του συντάκτη στη New York Times παραδέχτηκε ότι η επίσημη στάση του Βατικανού είναι ότι οι κληρικοί δεν θα πρέπει να αναμειγνύονται σε ανταρτικούς αγώνες, αλλά παρακάτω ανέφερε ότι το Βατικανό «από την άλλη μεριά υποστηρίζει θερμά τη βασική αρχή της θεολογίας απελευθέρωσης: Ότι το χριστιανικό Ευαγγέλιο δικαιολογεί την πάλη των φτωχών να αποκτήσουν πολιτική ελευθερία και να ελέγχουν τη ζωή τους».
Παρόμοια, η Μαιρηκνόλ, ένα καθολικό ιεραποστολικό τάγμα, έχει κατηγορηθεί ότι «διαδίδει το ευαγγέλιο της θεολογίας απελευθέρωσης και της σοσιαλιστικής πολιτικής». Μια μελέτη που έγινε το 1985, με τίτλο The Revolution Lobby (Η Επαναστατική Ομάδα Επιρροής), κατηγόρησε: «Η Μαιρηκνόλ έχει με επιτυχία καταφέρει να κάνει το μαρξιστικό-λενινιστικό μήνυμα της βίαιης επανάστασης αποδεκτό από την κοινή γνώμη, ακριβώς επειδή της έχει επιτραπεί να ενεργεί σαν ένα όργανο της καθολικής Εκκλησίας. Το μήνυμά της έχει φτάσει όχι μόνο στον μέσο εκκλησιαζόμενο, αλλά επίσης και στους Αμερικανούς πολιτικούς ηγέτες».
Το Επιδοκιμάζει ο Θεός;
Είναι ολοφάνερο ότι σήμερα σε ολόκληρο τον πλανήτη μας η θρησκεία αναμειγνύεται στην πολιτική και υπάρχουν πολλοί λόγοι που το κάνει αυτό. Πώς, όμως, αισθάνεται ο Θεός γι’ αυτό; Η Αγία Γραφή δείχνει ότι σύντομα πρόκειται να φανερώσει ξεκάθαρα τη θέση του. Πώς θα επηρεαστείτε εσείς και τα αγαπημένα σας πρόσωπα; Και τι αντίκτυπο θα πρέπει να έχει αυτό στη στάση σας και στις ενέργειές σας σήμερα;
[Πλαίσιο στη σελίδα 6]
«Η καθολική εκκλησία στη Γερμανία ήταν γερμανική μέχρι το κόκαλο, και εξύψωσε το κράτος και την εξουσία του, όπως έκανε και η προτεσταντική εκκλησία».—The German Churches Under Hitler (Οι Γερμανικές Εκκλησίες Κάτω από τον Χίτλερ).
«Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία χθες υποστήριξε πλήρως τις προτάσεις αφοπλισμού του κ. Γκορμπατζώφ . . . Τις περιέγραψε ως ‘πλήρως συνεπείς με τη χριστιανική άποψη’».—The Guardian (Λονδίνο), 9 Απριλίου 1986.
[Εικόνα στη σελίδα 7]
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ήταν εξέχων ανάμεσα στους θρησκευτικούς ηγέτες που πολέμησαν ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις
[Ευχαριστίες]
UPI/Bettmann Newsphotos
[Εικόνα στη σελίδα 8]
Η φτώχεια και οι αδικίες έχουν προκαλέσει την άνοδο της θεολογίας απελευθέρωσης
[Ευχαριστίες]
J. Viscarrs/WHO