Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Γιατί Ορισμένοι Δεν Θέλουν να Μορφωθούν;

Η ΤΖΟΑΝ ήταν ανέκαθεν καλή μαθήτρια στο σχολείο. Την ενδιέφερε η μάθηση και συμμετείχε πλήρως στην τάξη. Όταν όμως μετακόμισαν οικογενειακώς σε κάποια άλλη περιοχή, η Τζόαν έκανε καινούριους φίλους που δεν τα πήγαιναν καλά με το διάβασμα και με τα μαθήματά τους.

«Ήταν περήφανοι για το γεγονός ότι κατάφερναν και περνούσαν ίσα-ίσα τις τάξεις, χωρίς να χρειάζεται ποτέ να πιάσουν βιβλίο στα χέρια τους», λέει η Τζόαν. «Κορόιδευαν τα παιδιά που μελετούσαν και που έπαιρναν καλούς βαθμούς». Η Τζόαν ένιωθε την πίεση να προσαρμοστεί ανάλογα, κι αυτό είχε άσχημο αντίκτυπο στα μαθήματά της. «Δεν ήθελα κανένας τους να σκέφτεται ότι προσπαθούσα να είμαι καλύτερή τους», παραδέχεται. «Παράλληλα, βαθιά μέσα μου ήξερα ότι το μόνο που κατάφερνα ήταν να κάνω κακό στον εαυτό μου, αλλά φοβόμουν πολύ μήπως χάσω τη φιλία τους».

Το γεγονός αυτό, που αναφέρεται στο τεύχος του Αυγούστου 1983 του περιοδικού ’Teen, δεν είναι καθόλου σπάνιο. Ένα κορίτσι από την Ευρώπη, που λέγεται Άνα Πόλα, θυμάται ότι είχαν αποθαρρύνει κι εκείνη από το να μαθαίνει, αλλά όχι τόσο έμμεσα. Η ίδια λέει: «Μερικές φορές εκείνοι που δεν θέλουν να μορφωθούν συνωμοτούν εναντίον κάποιου που απαντάει στις ερωτήσεις του δασκάλου στην τάξη και απειλούν ή και χτυπούν ακόμα τον καλό μαθητή, επειδή κάνει αυτό που είναι σωστό!» Ωστόσο, η εχθρότητα δεν έχει πάντα στόχο τους μαθητές. Η Άνα Πόλα συνεχίζει: «Κάποτε ένα κορίτσι έδωσε μια κανονική γροθιά στη δασκάλα μπροστά σ’ όλη την τάξη».

Σχολεία Όπου Είναι Δύσκολο να Μορφωθείς

Στο περιοδικό Today’s Education, ο Κένεθ Α. Έρικσον εκφράζει τη θλίψη του για τον ανησυχητικό αριθμό των «μαθητών οι οποίοι αρνούνται να κάνουν τις εργασίες τους, χρησιμοποιούν αισχρή και προσβλητική γλώσσα, απειλούν συνομήλικούς τους ότι θα τους προξενήσουν σωματικές βλάβες, προκαλούν συναγερμό για δήθεν φωτιές, μεταφέρουν κρυμμένα όπλα, τηλεφωνούν και εκφράζουν απειλές για τοποθέτηση βόμβας και επιτίθενται τόσο σε συμμαθητές όσο και σε δασκάλους τους». Ο Έρικσον καταλήγει: «Ο μαθητής που προξενεί τις αναστατώσεις αρνείται να αναγνωρίσει ότι η πλειονότητα των μαθητών έχει το δικαίωμα για ένα εκπαιδευτικό κλίμα το οποίο να συντελεί στη μόρφωση. . . . Η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης σήμερα υπονομεύεται».

Παρόμοια, ο συγγραφέας Βανς Πάκαρντ αναφέρει: «Η πιο εμφανής αλλαγή που έλαβε χώρα τις δυο περασμένες δεκαετίες στα δημόσια σχολεία μας, και ειδικότερα στα σχολεία των πόλεων, είναι μια γενική αύξηση στο πανδαιμόνιο. Πολλοί δάσκαλοι αναφέρουν ότι η βία, η ομαδική ανυπακοή ή η αντίσταση στην τάξη αποτελούν προβλήματα. . . . Εκτός από το βανδαλισμό, στις αυλές πολλών μεγάλων σχολείων, υπάρχουν μαθητές που διακινούν ναρκωτικά και τα δίνουν στους συμμαθητές τους». Πολλοί πιστεύουν ότι τα ναρκωτικά, όπως η μαριχουάνα, συμβάλλουν κατά πολύ στην απάθεια που χαρακτηρίζει τους μαθητές.

Αλλά, εσένα μπορεί να σε ενδιαφέρει να αποκομίζεις όσα περισσότερα μπορείς από το σχολείο κι όμως βρίσκεσαι ανάμεσα σε συνομήλικους που σε κοροϊδεύουν για τους καλούς σου βαθμούς και κάνουν ό,τι μπορούν για να φέρνουν αναστάτωση στις συζητήσεις που γίνονται στην τάξη. ‘Μα γιατί να μη θέλουν να μορφωθούν;’ αναρωτιέσαι. Πράγματι, γιατί αυτή η αδιαφορία—μάλιστα η εχθρότητα—σε ό,τι αφορά τη μόρφωση; Μπορείς να κάνεις κάτι γι’ αυτό;

Πίσω από το Χάος που Επικρατεί στην Τάξη

Η επανάσταση των εφήβων κατά του σχολείου είναι ένας ακόμα τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται το πνεύμα ή η διανοητική διάθεση που κυριαρχεί σήμερα σ’ ολόκληρο τον κόσμο. (Εφεσίους 2:2) Έτσι κυριαρχεί παντού έλλειψη σεβασμού για κάθε είδος εξουσίας. Στη διάρκεια των πρώτων χρόνων της εφηβείας, οι νεαροί είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην επιρροή αυτού του επαναστατικού πνεύματος. Ο εκπαιδευτικός Τζέιμς Μάρσαλ λέει ότι «στην περίοδο αυτή, η εχθρότητα έχει φτάσει σε εξαιρετικά κρίσιμο σημείο». Το σχολείο έχει την τάση να στέκεται εμπόδιο στο δρόμο της αυξανόμενης επιθυμίας τους για ανεξαρτησία και γι’ αυτό το λόγο μερικοί νεαροί νιώθουν ότι «τους στερούν το δικαίωμα να κυριαρχούν στην ίδια τους τη ζωή. Έτσι κι εκείνοι αντεπιτίθενται. Δεν είναι παράξενο λοιπόν που ανάμεσα σ’ αυτή τη μερίδα ατόμων παρατηρείται το υψηλότερο ποσοστό σχολικών εγκλημάτων, όπως λόγου χάρη ο βανδαλισμός».—The Devil in the Classroom (Ο Διάβολος Μέσα στην Τάξη).

Ένα άτομο, που για πολύ καιρό είναι σύμβουλος σε δημόσιο σχολείο της Πόλης της Νέας Υόρκης, είπε στο Ξύπνα!: «Στην περίοδο από 11 μέχρι 13 χρόνων, πολλοί νεαροί φαίνεται σαν να παλαβώνουν. Φέρονται και αντιδρούν πολύ παράλογα, επειδή σ’ αυτό το στάδιο προσπαθούν ακόμη να ελέγξουν σκέψεις και συναισθήματα, που είναι απόρροια του γρήγορου ρυθμού με τον οποίο αλλάζουν τα σώματά τους».

Γιατί λοιπόν τα σχολεία δεν εφαρμόζουν κάποια πειθαρχικά μέτρα στους άτακτους νεαρούς; Συχνά αυτό είναι πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες τα δικαστήρια αποφεύγουν όλο και πιο πολύ να αναμειγνύονται στα «δικαιώματα» των μαθητών. Έτσι λοιπόν, τα σχολεία εφαρμόζουν την πειθαρχία αναλαμβάνοντας τα ίδια τον κίνδυνο. Σαν αποτέλεσμα, το χάος που επικρατεί στις τάξεις συχνά μένει ανεξέλεγκτο.

Πρόσφατες Κοινωνικές Τάσεις

Το γεγονός ότι το ενδιαφέρον για μόρφωση συνεχώς μειώνεται είναι επίσης προϊόν του ‘σκηνικού του κόσμου’, το οποίο αλλάζει. (1 Κορινθίους 7:31, ΜΝΚ) Επειδή αυξάνονται οι αναλογίες των διαζυγίων και των νόθων παιδιών, όλο και περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν από έναν και μόνο γονέα. Επιπλέον, όλο και περισσότερες μητέρες εργάζονται έξω από το σπίτι. Ποιο είναι το αποτέλεσμα αυτών των παγκόσμιων τάσεων; Η κατάρρευση της οικογενειακής ζωής και της πειθαρχίας στο σπίτι, λένε πολλοί ειδικοί.

Όπως είπε στο Ξύπνα! ένας άλλος σχολικός σύμβουλος: «Υπάρχουν όλο και περισσότερες μητριαρχίες [οικογένειες οι οποίες κατευθύνονται από τις μητέρες] και η βία που βλέπουν και ζουν τα παιδιά μέσα στο σπίτι είναι αυξημένη. Δεν μπορεί κανείς παρά να περιμένει ότι αυτά τα πράγματα θα έχουν συνέπειες στην τάξη». Οι συγγραφείς του βιβλίου To Save Our Schools, To Save Our Children (Για να Σώσουμε τα Σχολεία μας, Για να Σώσουμε τα Παιδιά μας) λένε: «Ζητούν από τα σχολεία να εφαρμόσουν την εξουσία και την πειθαρχία σε παιδιά που δεν έχουν ιδέα από εξουσία και πειθαρχία». Είναι λοιπόν ευκολονόητο το γιατί πολλοί από τους συμμαθητές σου επαναστατούν στην ιδέα τού να κάθονται ήσυχα στην τάξη.

Ίσως όμως η φαινομενική αδιαφορία των συμμαθητών σου να είναι αποτέλεσμα του ότι απλούστατα έχουν βαρεθεί τελείως το σχολείο! Ένα άρθρο στο περιοδικό Educational Leadership μιλάει για «την τεράστια αύξηση στον αριθμό των εφήβων που δουλεύουν. . . . Εκτός του ότι δουλεύουν όλο και περισσότεροι έφηβοι, τώρα δουλεύουν και περισσότερες ώρες». Κατόπιν το άρθρο αναφέρεται σε μια ειδική έρευνα, από την οποία προέκυψε η «διαπίστωση ότι η δουλειά οδηγεί σε πτώση της επίδοσης στο σχολείο και ελαττώνει τη συμμετοχή των εφήβων στο σχολείο».

Γιατί τόσο πολλοί έφηβοι φτάνουν στο σημείο να εξαντλούνται από τις δουλειές στις οποίες πηγαίνουν μετά το μάθημα; Μερικές φορές η αιτία μπορεί να είναι η οικονομική ανάγκη. Ωστόσο, το άρθρο συνεχίζει και λέει: «Οι περισσότεροι έφηβοι πιστεύουν ότι πρέπει να έχουν όσα αποκτήματα έχουν και οι συνομήλικοί τους, πράγμα που τους εξαναγκάζει να βγουν και να δουλέψουν». Όταν όμως έρθει σαν αποτέλεσμα η αποτυχία εξαιτίας των κακών βαθμών, τότε φαίνεται καθαρά πόσο αληθινά είναι τα λόγια στο εδάφιο 1 Τιμόθεον 6:10: «Ρίζα πάντων των κακών είναι η φιλαργυρία».

Μαθητές που Βαριούνται, Δάσκαλοι που Είναι Βαρετοί

Μήπως όμως οι μαθητές βαριούνται, επειδή οι δάσκαλοί τους είναι βαρετοί; Ένας εκπαιδευτικός είπε: «Ο δάσκαλος που δεν εκτελεί το έργο του ικανοποιητικά τιμωρείται αμέσως από τους μαθητές στην αίθουσα. Είναι ανήσυχοι και απρόσεκτοι, παρακούν σκόπιμα, κάνουν συχνά φασαρία και είναι άτακτοι». Εξάλλου μια έρευνα, που έγινε σε 160.000 εφήβους στις Ηνωμένες Πολιτείες, επιβεβαιώνει ότι «ένας εκπαιδευτής που εγείρει το ενδιαφέρον σπάνια έχει προβλήματα πειθαρχίας».

Πρέπει βέβαια να παραδεχτούμε ότι συνήθως σπανίζουν οι δάσκαλοι που είναι ικανοί και που εγείρουν το ενδιαφέρον. Αλλά για να πούμε και το δίκιο των δασκάλων, πολλοί απ’ αυτούς πρέπει να εργάζονται κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες. Ορισμένοι αγανακτούν με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που επεμβαίνουν στη διδασκαλία. «Είναι τόσο μεγάλος ο όγκος της γραφικής εργασίας», παραπονέθηκε στο δημοσιογράφο του Ξύπνα! ένας καταβλημένος δάσκαλος της Πόλης της Νέας Υόρκης. Και παρ’ ότι «στον εργάτη πρέπει να δοθεί ο μισθός που του αξίζει», πολλοί δάσκαλοι πιστεύουν ότι δεν πληρώνονται ικανοποιητικά για τις υπηρεσίες τους. (1 Τιμόθεον 5:18, ΝΔΜ) Άλλωστε, οι δάσκαλοι είναι κι αυτοί άνθρωποι. Μια τάξη από μαθητές που χασμουριούνται—ή που απειλούν—δεν είναι ικανή να συντρίψει τον ενθουσιασμό κάποιου;

Εν πάση περιπτώσει, για πολλούς και διάφορους λόγους, πολλοί είναι οι έφηβοι που αποστρέφονται το σχολείο. Αν λοιπόν εσύ αγαπάς πραγματικά τη μόρφωση, ορισμένοι άλλοι μπορεί να σε βλέπουν σαν κάτι το ασυνήθιστο και το αφύσικο. Κι εφόσον ‘ο άνθρωπος που έχει την ικανότητα να σκέφτεται είναι μισητός’, ίσως οι συνομήλικοί σου, που δεν τα καταφέρνουν καλά, να σου δείχνουν ακόμα και έχθρα. (Παροιμίαι 14:17, ΜΝΚ) Μπορεί να σε κοροϊδεύουν που μελετάς ή να προσπαθούν να υπονομεύσουν τις προσπάθειες που κάνεις για να συγκεντρωθείς στην τάξη.

Τι θα πρέπει να κάνεις; Προφανώς δεν μπορείς να κάνεις και τίποτα για να αλλάξεις τη στάση τους απέναντι στη μόρφωση. Κι αν αφήσεις τους βαθμούς σου να πέσουν, μόνο και μόνο για να ευχαριστήσεις τους συνομήλικούς σου, θα χάσει το νόημά του ακόμη και ο ίδιος ο σκοπός για τον οποίο βρίσκεσαι στο σχολείο—να μορφωθείς! Πρέπει να θεωρείς πολύτιμη αυτή την ευκαιρία. Πώς όμως μπορείς να μορφωθείς εσύ, όταν οι άλλοι δεν θέλουν; Αυτό θα είναι το θέμα ενός μελλοντικού άρθρου.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 15]

«Η πιο εμφανής αλλαγή που έλαβε χώρα τις δυο περασμένες δεκαετίες στα δημόσια σχολεία μας, και ειδικότερα στα σχολεία των πόλεων, είναι μια γενική αύξηση στο πανδαιμόνιο. Πολλοί δάσκαλοι αναφέρουν ότι η βία, η ομαδική ανυπακοή ή η αντίσταση στην τάξη αποτελούν προβλήματα».—«Our Endangered Children» (Τα Παιδιά μας Βρίσκονται σε Κίνδυνο) του Βανς Πάκαρντ.