Μια Πιο Επισταμένη Ματιά στη Θρησκεία
ΑΝ ΣΑΣ ρωτούσαν, ίσως να συμφωνούσατε με τον Βολτέρο, που αποκάλεσε τη θρησκεία «μητέρα του φανατισμού και του πολιτικού διχασμού, . . . εχθρά της ανθρωπότητας». Ή, ίσως να λέγατε αδιάφορα, ό,τι είπε κι ένας Αγγλικανός κληρικός του 17ου αιώνα, ο Ρόμπερτ Μπάρτον: «Μια θρησκεία είναι τόσο αληθινή όσο και κάθε άλλη».
Πιθανόν όμως να παραδεχόσασταν ότι είστε σαν το άτομο που, όπως περιέγραψε ο Γάλλος δοκιμιογράφος του 18ου αιώνα Ζοζέφ Ζουμπέρ, «βρίσκει σ’ αυτή, τη χαρά και το καθήκον του».
Επιφανειακή Θρησκεία
Στις μέρες μας, το άτομο που στ’ αλήθεια «βρίσκει [στη θρησκεία] τη χαρά και το καθήκον του» έχει λόγους να ανησυχεί. Ακόμη και σε θρησκευόμενες χώρες, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν παρά μια συγκεχυμένη ιδέα σχετικά με το τι θα πρέπει πράγματι να πιστεύουν· η θρησκεία τους ελάχιστα επηρεάζει την καθημερινή τους ζωή. Σε μερικά μέρη, οι στατιστικές δείχνουν ότι τα μέλη των εκκλησιών μειώνονται. Για παράδειγμα, πρόσφατες στατιστικές που έγιναν στη Γερμανία αποκάλυψαν ότι μονάχα 6,8 εκατομμύρια Καθολικοί παρακολουθούν τη Λειτουργία, από ένα σύνολο 26,3 εκατομμυρίων. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένοι Καθολικοί κληρικοί λένε πως δεν θεωρούν την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία «Χριστιανική χώρα, παρά μόνο αν δοθεί σ’ αυτόν τον όρο η πιο επιφανειακή του ερμηνεία».
Σύμφωνα με την World Christian Encyclopedia (Παγκόσμια Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια), που εκδόθηκε το 1982, «δεν παρακμάζει μονάχα η Χριστιανοσύνη, αλλά ολόκληρο το φαινόμενο που λέγεται θρησκεία».
Γιατί να Ανασκοπήσουμε την Ιστορία της Θρησκείας;
Μ’ αυτές τις συνθήκες υπόψη, ποιο είναι το μέλλον της θρησκείας; Η σειρά των 24 άρθρων που πρόκειται να παρουσιάσει το Ξύπνα! στη διάρκεια του 1989 είναι ειδικά σχεδιασμένη για να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα. Ανασκοπώντας το παρελθόν της θρησκείας, από τα πρώτα της χρόνια ως τους σύγχρονους καιρούς, αυτά τα άρθρα θα παρουσιάσουν μια συνοπτική, αλλά πλήρη, ιστορία της παγκόσμιας θρησκείας. Ρίχνοντας μια ματιά στο παρελθόν της θρησκείας, θα μπορέσουμε να δούμε το μέλλον της, σε αρμονία με τη γνωστή αρχή: Θερίζεις ό,τι σπέρνεις.
Μη βιαστείτε να πείτε: ‘Δεν είναι για μένα η θρησκευτική ιστορία!’ Το παρόν βασίζεται στο παρελθόν και, είτε είναι κάποιος πιστός είτε όχι, η ιστορία της θρησκείας επηρεάζει όλους άμεσα ή έμμεσα.
Οι άνθρωποι που αρνούνται την ύπαρξη του Θεού εξακολουθούν να είναι στην πραγματικότητα θρησκευόμενοι. Πώς συμβαίνει αυτό; Με το να αντικαθιστούν τον Θεό, ως αντικείμενο της αφοσίωσής τους, με κάτι άλλο. Ο Σκωτσέζος μυθιστοριογράφος των αρχών του 20ού αιώνα, Τζ. Μ. Μπάρι, το εξέφρασε αυτό με τον εξής τρόπο: «Θρησκεία κάποιου είναι οτιδήποτε τον ενδιαφέρει περισσότερο».
Ο όρος θρησκεία, όπως χρησιμοποιείται σ’ αυτό το περιοδικό, ορίζεται ως τύπος λατρείας, που περικλείει στην έννοιά του ένα σύστημα θρησκευτικών απόψεων δοξασιών και τελετουργιών, το οποίο είτε ακολουθείται από κάποιον προσωπικά είτε υποστηρίζεται από μια οργάνωση. Συνήθως περιλαμβάνει πίστη στον Θεό ή σε αρκετούς θεούς, ή θεωρεί ανθρώπους, αντικείμενα, επιθυμίες ή δυνάμεις ως αντικείμενα λατρείας.
Ελπίζουμε ότι θα απολαύσετε τη σειρά «Το Παρελθόν της Θρησκείας Δείχνει το Μέλλον της». Αφού η θρησκεία έχει αποτελέσει επί μακρόν αιτία συγκρούσεων, το πιο κατάλληλο είναι να αρχίσουμε με το θέμα «Θρησκευτική Διχόνοια—Πώς Άρχισε».