Επίσκεψη σε Κέντρο Τεχνητών Άκρων — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Επίσκεψη σε Κέντρο Τεχνητών Άκρων

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ

Ο ΛΟΓΟΣ για τον οποίο έκλεισα ραντεβού στο Κέντρο Τεχνητών Άκρων στο Γουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας ήταν διπλός. Πρώτα από όλα, έπρεπε να γίνουν μερικές διορθώσεις στο τεχνητό μου πόδι. Δεύτερον, ήθελα να ξεναγηθώ στο κέντρο για να μάθω περισσότερα γύρω από τη διαδικασία που περιλαμβάνεται στην κατασκευή τεχνητών άκρων.

Ο ορθοπροθετικός τεχνικός που με παρακολουθεί ανταποκρίθηκε με καλοσύνη στο αίτημά μου για ξενάγηση. Η εμπειρία αποδείχτηκε ανταμειφτική και αύξησε την εκτίμησή μου για τις επιδέξιες και επιμελείς προσπάθειες εκείνων που εργάζονται στον τομέα της προθετικής.

Ο όρος «πρόθεση» αναφέρεται σε ένα τεχνητό υποκατάστατο το οποίο αντικαθιστά κάποιο άκρο ή μέρος του σώματος που έχει χαθεί. Η προθετική είναι «ο γνωστικός κλάδος που σχετίζεται με την πρόθεση». Ορθοπροθετικός τεχνικός είναι «εκείνος που ειδικεύεται στην προθετική και ασκεί τις εφαρμογές της».—Εγκυκλοπαίδεια και Λεξικό Ιατρικής, Νοσηλευτικής και Συναφών Επαγγελμάτων, Τρίτη Έκδοση (Encyclopedia and Dictionary of Medicine, Nursing, and Allied Health, Third Edition).

Πώς Κατασκευάζεται ένα Τεχνητό Πόδι;

Οι περισσότεροι ασθενείς που επισκέπτονται το κέντρο έρχονται επειδή χρειάζονται τεχνητό πόδι. Ως πρώτο βήμα στην κατασκευή του, τοποθετείται ένα μανίκι στο θεραπευμένο κολόβωμα του ασθενούς. Κατόπιν ετοιμάζεται ένα γύψινο εκμαγείο, από το οποίο μπορεί να φτιαχτεί το ακριβές αντίγραφο του κολοβώματος. Στη συνέχεια το εκμαγείο χρησιμοποιείται για την κατασκευή μιας θήκης στην οποία εφαρμόζεται το νέο άκρο. Έτσι λοιπόν, αρχίζει η διαδικασία για την κατασκευή ενός πλήρως λειτουργικού ποδιού που θα αντικαταστήσει το χαμένο. Μια νεότερη, πιο αποτελεσματική τεχνική εφαρμογής είναι η χρήση των προγραμμάτων CAD/CAM (Σχεδιασμός και Κατασκευή με τη Βοήθεια Κομπιούτερ) για τον υπολογισμό των διαστάσεων του κολοβώματος. Έπειτα, ένα μηχάνημα σχηματίζει το ακριβές αντίγραφο του κολοβώματος του ατόμου.

Αφού μου έδειξαν τις τεχνικές που χρησιμοποιεί το κέντρο, είδα μερικά έτοιμα, εισαγόμενα εξαρτήματα για προθέσεις. Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα αφορά μια υδραυλική άρθρωση γόνατος που εφαρμόζεται σε θερμοπλαστική θήκη η οποία μπορεί να διαπλαστεί με τη βοήθεια θερμότητας και να πάρει καινούριο σχήμα για την ανακούφιση του ασθενούς. Αναλυτικοί εικονογραφημένοι κατάλογοι τέτοιων προϊόντων είναι διαθέσιμοι από ποικίλες πηγές σε όλο τον κόσμο.

Στα τελικά στάδια της κατασκευής του ποδιού, γίνονται λεπτές διορθώσεις για την ευθυγράμμιση της θήκης, του γόνατος, του δέρματος και του πέλματος ώστε ο βηματισμός να είναι όσο το δυνατόν πιο φυσικός. Τελευταία από όλα, ετοιμάζεται μια αφρώδης επικάλυψη. Με αυτόν τον τρόπο κρύβονται τα «κόκαλα» του τεχνητού άκρου. Οι τελικές αισθητικές εργασίες έχουν σκοπό να κάνουν την πρόθεση να μοιάζει όσο γίνεται περισσότερο με το εναπομείναν φυσικό άκρο.

Όταν ο ασθενής αποκτήσει σε λογικό βαθμό αυτοπεποίθηση, διευθετείται να τον δει ένας ορθοπεδικός χειρουργός που συνεργάζεται με το κέντρο άκρων. Έτσι λοιπόν, πραγματοποιείται ένας τελικός έλεγχος από ειδικό προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση του νέου άκρου.

Παιδιά-Ασθενείς και Αθλητές

Καθώς η ξενάγηση συνεχιζόταν, την προσοχή μου τράβηξε ένα μικρό κοριτσάκι. Δεν δίστασε καθόλου να μας δείξει το ακρωτηριασμένο άκρο της και το τεχνητό της πόδι. Αργότερα, την είδα να χοροπηδάει ξένοιαστα.

Άκουσα με μεγάλο ενδιαφέρον τα σχόλια του ορθοπροθετικού μου σχετικά με τα παιδιά που χάνουν κάποιο άκρο. Μου έδειξε ένα μικροσκοπικό χέρι εξηγώντας μου ότι τέτοιες προθέσεις εφαρμόζονται σε βρέφη έξι μόλις μηνών. Γιατί; Για να εκπαιδευτούν για τη μελλοντική χρήση τεχνητής παλάμης ή χεριού. Χωρίς αυτή την εκπαίδευση, είπε, το μικρό παιδί μαθαίνει να εξαρτάται από το ένα χέρι καθώς μεγαλώνει, και μπορεί αργότερα στη ζωή να δυσκολευτεί να συνηθίσει στη χρήση των δύο χεριών.

Έμαθα ότι, πριν από λίγα χρόνια, κάποιος Ευρωπαίος κατασκευαστής έστειλε ένα εμπορευματοκιβώτιο με προθέσεις άκρων για αθλητές στο Σίντνεϊ της Αυστραλίας, οι οποίοι τα χρησιμοποίησαν στους Παραολυμπιακούς. Αυτά χορηγήθηκαν στους αγωνιζομένους δωρεάν, και υπήρχαν διαθέσιμοι ορθοπροθετικοί, μερικοί από τη Νέα Ζηλανδία, για να τους βοηθήσουν στη διάρκεια των αγώνων.

Μερικά τεχνητά τμήματα των άκρων είχαν σχεδιαστεί ειδικά για αθλητές. Μου έδειξαν ένα δείγμα. Ήταν μια πρόθεση πέλματος και αστραγάλου, φτιαγμένη από ειδικό υλικό που αναπαράγει τη φυσική ελαστικότητα του ανθρώπινου ποδιού.

Σύγχρονες Εξελίξεις

Τι επιφυλάσσει το μέλλον για την προθετική; Ο ορθοπροθετικός μου μού είπε ότι υπάρχει ηλεκτρονικά ελεγχόμενο τεχνητό πόδι που, επί του παρόντος, χρησιμοποιείται από έναν τουλάχιστον ασθενή στη Νέα Ζηλανδία. Προφανώς, ανταποκρίνεται στην πίεση που ασκείται στους εσωτερικούς αισθητήρες του. Ως αποτέλεσμα, αναπαράγεται η φυσική κίνηση του βηματισμού.

Σε μερικές χώρες, έμπειροι ορθοπεδικοί χειρουργοί δοκιμάζουν μια τεχνική που ονομάζεται οστεοσύνθεση. Μια ειδική περόνη, η οποία εισάγεται στο κολόβωμα μετά τον ακρωτηριασμό, αποτελεί το στήριγμα στο οποίο εφαρμόζεται το τεχνητό μέλος. Αυτό απαλείφει την ανάγκη για εκμαγεία και θήκες.

Γίνεται επίσης έρευνα για την ενσωμάτωση αισθητήρων σε νευρικές ίνες, πράγμα που θα επιτρέπει στο άτομο να ελέγχει την πρόθεση με τη σκέψη και μόνο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε μερικές άλλες χώρες, έχει πραγματοποιηθεί περιορισμένος αριθμός μεταμοσχεύσεων χεριού, αλλά πρόκειται για μάλλον αμφιλεγόμενη μέθοδο η οποία απαιτεί από τους δέκτες της να παίρνουν φάρμακα που αποτρέπουν την απόρριψη του μοσχεύματος σε όλη την υπόλοιπη ζωή τους.

Στον τομέα της προθετικής άνω άκρων, χρησιμοποιείται τώρα ένα σύστημα που ονομάζεται μυοηλεκτρονική. Ηλεκτρόδια λαβαίνουν σήματα από τους μυς του βραχίονα, τα οποία σήματα συνήθως εξακολουθούν να υπάρχουν στο εναπομείναν άκρο. Κατόπιν, αυτά ενισχύονται με μπαταρία έτσι ώστε να ελέγχουν τα ηλεκτρονικά μέρη του τεχνητού άκρου. Πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις στο χώρο της προθετικής άνω άκρων επιτρέπουν την τέλεια προσαρμογή του τεχνητού βραχίονα στον κάθε χρήστη με τη βοήθεια κομπιούτερ.

Έκπληκτος από την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην τεχνολογία τεχνητών άκρων, ρώτησα τον ορθοπροθετικό μου τι θα έλεγε για τη λειτουργία τους σε σύγκριση με τον τρόπο λειτουργίας των φυσικών άκρων. Ασφαλώς, εκείνος αναγνώρισε αμέσως ότι το πρωτότυπο είναι ανώτερο. Αυτό με έκανε να σκεφτώ τα λόγια του ψαλμωδού ο οποίος, προσευχόμενος στον Δημιουργό του, είπε: «Θα σε εξυμνώ επειδή με φοβερό και θαυμαστό τρόπο είμαι πλασμένος».—Ψαλμός 139:14.

[Διάγραμμα/Εικόνες στη σελίδα 23]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

[Εικόνες]

Τα μυοηλεκτρικά χέρια χρησιμοποιούν σήματα των μυών για να ελέγξουν την ταχύτητα και τη δύναμη της λαβής

[Ευχαριστίες]

Hands: © Otto Bock HealthCare

[Εικόνες]

Μέσα σε αυτό το γόνατο υψηλής τεχνολογίας, μικροτσίπ και μαγνητικά πεδία βοηθούν ώστε το γόνατο να προσαρμοστεί στο βηματισμό του χρήστη

[Ευχαριστίες]

Knee: Photos courtesy of Ossur

[Εικόνα]

Αυτή η διατομή του πέλματος δείχνει την αφρώδη επικάλυψή του και τη δομή του αστραγάλου

[Ευχαριστίες]

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Κάνοντας διορθώσεις σε τεχνητό πόδι

[Εικόνα στη σελίδα 22]

Εφαρμογή πρόθεσης σε ασθενή

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Μικροσκοπική πρόθεση χεριού, η οποία χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση ακρωτηριασμένων βρεφών

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Το 2004 ο νικητής στο αγώνισμα των 100 μέτρων στους Παραολυμπιακούς σημείωσε χρόνο 10,97 δευτερόλεπτα με πόδι από ανθρακονήματα

[Ευχαριστίες]

Photo courtesy of Ossur/Photographer: David Biene

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 21]